Search results

1

Almanach Pro Reverendissimo Domino Cardinali for Fryderyk Jagiellończyk: The Historical Evidence of an Astrologer’s Workshop

100%

Śnieżyńska-Stolot E., Rossowski D.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2020

|

vol. Special Issue

65-136

EN

Almanach (BJ, MS 8) consists of a title page (Fig. 1), the Astrological tables for the year 1501, two horoscopes for Fryderyk Jagiellończyk, i.e. the birth chart from 1568 (Fig. 2) and the anniversary chart (Fig. 3), which was cast on the day when the Sun marked the Cardinal’s 33rd birthday in 1501, twelve-monthly predictions for that year and an interpretation of those charts. In the final part of the Astrological tables, the years are not marked (p. 48) and the work closes (p. 50) with a quotation from Ovid’s poem (Tristia 5, 8, 15). The article concerning that part of the Almanach which contains the horoscopes and prognostics for Cardinal Fryderyk Jagiellończyk (pp. 28–46), is supplemented by two annexes. The first of these contains the whole text of Almanach, deciphered by Ryszard Tatarzyński and translated into Polish by Anna Kozłowska, annotated by Ewa Śnieżyńska-Stolot. Almanach was written by several people, the most notable of whom was the author of the charts and prognostics, probably identical with Maciej Karpiga, also called Miechowita, an astrologer, physician, historian and geographer, and an eight-time rector of the University of Kraków. In all probability, he hired a scribe who copied the Astrological tables for the year 1501, the charts, and the whole text. It was also him that, some time after the manuscript was completed, wrote down his own observations on its margins as well as on the Astrological tables and on the charts. The text of Almanach reveals the workshop of a medieval astrologer who interpreted charts in accordance with the order of the horoscopic houses (I Vita, II Lucrum, III Fratres, IV Parentes, V Filii, VI Valetudo, VII Nuptiae, VIII Mors, IX Peregrinationes, X Honores, XI Amici, XII Inimici). He also used astrolabium. His work is based on Matheseos libri VIII, written by the 4th-century Christian astrologer from Sicily, Julius Firmicus Maternus, and published in print in Venice in 1497, and, like its prototype, involves mythological characters such as Esculap (i.e. Asklepios), the patron god of physicians, and Mercury (i.e. Hermes Trismegistos) as well as historical figures such as the Egyptian priest Petosiris and the Neoplatonic philosophers Plotinus and Porphyrius.

PL

Almanach (BJ, rkps 8) składa się ze strony tytułowej (fot. 1), Tablic astrologicznych na rok 1501, dwóch horoskopów Fryderyka Jagiellończyka, urodzinowego z roku 1468 (fot. 2) i rocznicowego (fot. 3), to znaczy postawionego w chwili wejścia Słońca w datę 33 urodzin w roku 1501, dwunastu prognostyków miesięcznych na ten rok oraz tekstu będącego interpretacją tych wykresów. Na końcu zaczęto wpisywać Tablice astrologiczne bez oznaczenia roku (s. 48), a całość zamyka (s. 50) cytat z utworu Owidiusza (Tristia 5, 8, 15). Obecne opracowanie dotyczy części Almanachu (s. 28–46), zawierającej horoskopy i prognostyki kardynała Fryderyka Jagiellończyka. Artykuł uzupełniony jest dwoma aneksami. Aneks I zawiera cały tekst Almanachu, odczytany przez Ryszarda Tatarzyńskiego i przełożony na język polski przez Annę Kozłowską, z przypisami opracowanymi przez Ewę Śnieżyńską-Stolot. Przy wykonywaniu Almanachu pracowało kilka osób, wśród których najważniejszy był autor wykresów horoskopowych i prognostyków, można go identyfikować z Maciejem Karpigą zwanym Miechowitą, astrologiem i lekarzem, historiografem i geografem, a także ośmiokrotnym rektorem uniwersytetu krakowskiego. On zapewne zatrudnił skrybę, który przepisał Tablice astrologiczne na rok 1501, wykresy horoskopowe i cały tekst. On także jakiś czas po powstaniu rękopisu wpisywał swoje uwagi na marginesach rękopisu, a także w Tablice astrologiczne i wykresy horoskopowe. Tekst Almanachu odsłania warsztat średniowiecznego astrologa, który interpretował wykresy horoskopowe zgodnie z charakterem domów horoskopowych (I Vita, II Lucrum, III Fratres, IV Parentes, V Filii, VI Valetudo, VII Nuptiae, VIII Mors, IX Peregrinationes, X Honores, XI Amici, XII Inimici) i posługiwał się astrolabium. Opierał się na żyjącym w wieku IV sycylijskim astrologu i chrześcijaninie, Juliuszu Firmicusie Maternusie i jego dziele Matheseos libri VIII, wydanym drukiem w Wenecji w roku 1497, a także wspomnianych w tym dziele postaciach mitologicznych, jak Eskulap, czyli Asklepios, bóg lekarzy i Merkury, czyli Hermes Trismegistos, oraz postaciach historycznych, jak egipski kapłan Petorisis i filozofowie późnoplatońscy Plotyn i Porfiriusz. Odwoływał się także do Abenragla (Abû l-Hasan ‘Ali ibn Abi l-Rijâ) astrologa arabskiego zmarłego po 1037 roku, którego dzieło Liber in iudiciis stellarum było tłumaczone w wieku XV na języki wernakularne. W dopiskach na marginesach powołał się natomiast do Rasiego (Abū Barkr Muhammed ibn Zakariya al-Razi), perskiego lekarza i alchemika, zmarłego około 925 roku, autora Liber ad Almansorem przełożonego na łacinę przez Gerarda z Kremony. W czasie wykonywania oprawy Almanachu na kartę tytułową naklejono wtórnie kartę z herbem Fryderyka Jagiellończyka (Orzeł Jagielloński bez korony pod kapeluszem kardynalskim i krzyż arcybiskupi w tle tarczy herbowej) oraz tarcze z herbami Kotwicz, Abdank i niezidentyfikowany, w postaci lilii heraldycznej, koło którego dopisano litery M.N.C.b.c.A. Herb Kotwicz należał do Mikołaja Krzyckiego, kanonika krakowskiego i podskarbiego Fryderyka Jagiellończyka, Abdank do Jana Konarskiego, marszałka dworu Fryderyka Jagiellończyka, późniejszego biskupa krakowskiego. Dopisane litery M.N.C.b.c.A można odczytać jako: Magister Nicolaus Cricius benigniter curavit Almanach i odnieść także do Mikołaja Krzyckiego, uznawszy go za domniemanego inicjatora wykonania Almanach, chociaż Karpiga pisze, że podjął się pracy z własnej inicjatywy.

2

The Manuscript Legacy of Zofia Stryjeńska (1891–1976) in the Jagiellonian Library

100%

Jaglarz M., Rossowski D.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2020

|

vol. Special Issue

287-293

EN

Zofia Stryjeńska was one of the most famous Polish Art Déco painters. Known mainly for her work in the applied arts, she was very popular in Poland before World War II. In 1945, she left her homeland to live abroad. It was only in 2014 that some of her manuscripts – which had been preserved by Stryjeńska’s closest family in Switzerland – were donated to the Jagiellonian Library. This donation consists of 57 units (BJ, MSS Przyb. 108–164/15) and includes Stryjeńska’s personal papers, her memoirs, fragments of her various works (inter alia, her sketchbook, the manuscript of a scenario for the ballet Korowaj and sketches of the costumes for that ballet), her correspondence, press cuttings (mainly reviews and reproductions of Stryjeńska’s works) and family notes and documents. The legacy of Zofia Stryjeńska was displayed at an exhibition entitled Stryjeńska. A Portrait Made of Words which was held at the Jagiellonian Library from 19th November to 18th December 2015. Stryjeńska’s nephew and her other heirs subsequently donated further items to the Library, which enriched the collection (shelfmarks: MSS Przyb. 217/05, 34–36/16, 39/16).

PL

Zofia Stryjeńska – polska malarka, jedna z najbardziej znanych przedstawicielek art déco. Popularna przed II wojną światową artystka, kojarzona przede wszystkim ze sztuka użytkową, okres po 1945 roku spędziła na obczyźnie. Zachowany w Szwajcarii, w rękach najbliższej rodziny, fragment jej spuścizny rękopiśmiennej został przekazany Bibliotece Jagiellońskiej przez spadkobierców w 2014 roku. Składająca się z 57 jednostek spuścizna (BJ, sygn. rkps Przyb. 108–164/15) obejmuje: dokumenty osobiste, pamiętnik, fragmenty twórczości (ze szkicownikiem, autografem scenariusza baletu Korowaj oraz ze szkicami kostiumów do niego), korespondencję i listy, wycinki prasowe (przede wszystkim z recenzjami i reprodukcjami jej dzieł), materiały rodzinne. Spuścizna Zofii Stryjeńskiej została zaprezentowana na wystawie Stryjeńska. Portret ze słów, zorganizowanej w Bibliotece Jagiellońskiej w dniach 19 XI–18 XII 2015 roku. Już po jej zakończeniu Biblioteka otrzymała od spadkobierców Stryjeńskiej oraz od jej bratanka materiały uzupełniające spuściznę (sygn. rkps Przyb. 217/05, 34–36/16, 39/16).

3

A Present from below the Equator. A Snippet from the Manuscript of Alexander von Humboldt’s Journal from his Trip to America. From the Collection of Radowitz

100%

Erdmann D., Jaglarz M., Rossowski D.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2020

|

vol. Special Issue

279-285

EN

The collection of autographs of the former Prussian State Library in Berlin – now held by the Jagiellonian Library – contains a valuable autograph of Alexander Humboldt – fragment from Humboldt’s travel diary entitled Sobre algunos puntos interessantes para la Navegación, o extracto de las observaciones de longitud deducida de Eclipses del Sol y de la Luna de Satellites de Jupiter, distancias lunares y Chronometros en los annos de 1799–1803. The Humboldt’s manuscript travel diary was acquired by the Stiftung Preußischer Kulturbesitz Foundation in Berlin from a private owner in 2013. The part which is discussed in the present article (pp. 71–84) was cut out of Fascicle VIII of the notebook in the nineteenth century – most probably by Humboldt himself – after which it was annotated and given as a present to General Radowitz, who was a collector of autographs. It eventually found its way to the Royal Library in Berlin together with Radowitz’s entire collection.

PL

W Zbiorze Autografów z byłej Pruskiej Biblioteki Państwowej w Berlinie, przechowywanym w Bibliotece Jagiellońskiej, znajduje się cenny autograf Aleksandra Humboldta Sobre algunos puntos interessantes para la Navegación, o extracto de las observaciones de longitud deducida de Eclipses del Sol y de la Luna de Satellites de Jupiter, distancias lunares y Chronometros en los annos de 1799–1803. Fragment ten pochodzi z rękopiśmiennego dziennika podróży Humboldta. Rękopis samego dziennika pozyskała Fundacja Stiftung Preußischer Kulturbesitz w Berlinie z rąk prywatnych w 2013 roku, natomiast omawiany w artykule fragment (s. 71–84) został wycięty w XIX wieku z zeszytu nr VIII dziennika najprawdopodobniej przez samego Humboldta, opatrzony komentarzem i ofiarowany kolekcjonerowi autografów gen. Radowitzowi, po czym razem z całym Zbiorem Radowitza trafił do Biblioteki Królewskiej w Berlinie.

Refine search results

3 Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

3 2020

3 Rossowski D.

2 Jaglarz M.

1 Erdmann D.

1 Śnieżyńska-Stolot E.

Almanach Pro Reverendissimo Domino Cardinali for Fryderyk Jagiellończyk: The Historical Evidence of an Astrologer’s Workshop

The Manuscript Legacy of Zofia Stryjeńska (1891–1976) in the Jagiellonian Library

A Present from below the Equator. A Snippet from the Manuscript of Alexander von Humboldt’s Journal from his Trip to America. From the Collection of Radowitz