Search results

1

Od metodologii normatywnej do metodologii będącej samowiedzą nauki

100%

Urbaniak-Zając D.

Podstawy Edukacji

|

2012

|

vol. 5

35-45

EN

The authoress reminds that methodology, which purpose is rational reconstruction of science activity, deﬁnes criteria which allow to distinguish science creation from non-science creation, so it fulfills normative function. The authoress carried out analysis of ﬁrst textbooks in special education methodology, wanting to ﬁnd out, if and in which scope they fulﬁll normative function of methodology. It appears that in those textbooks methodology was come down to methodical-technical dimension (without philosophical-theoretical argumentation) and normative character of positivistic research model was weakened by appealing to the speciﬁc character of research subject. In further part of the article the authoress notices that position of methodology changed with intensity of representative science crisis and legitimization crisis. Supporters of most radical standpoints state that one does not know what represents science statements and one does not know what justiﬁes them. So science knowledge does not represent the world, but science constructs it. And those constructions are not neutral, but they serve a purpose to somebody or something. That is why the committed social science should not describe the world, but change it. There occurs a question: What function may the methodology fulﬁll in these conditions?

PL

Autorka przypomina, że metodologia, której celem jest racjonalna rekonstrukcja czynności badawczych, określa kryteria pozwalające odróżnić wytwory naukowe od nienaukowych, pełni więc funkcję normatywną. Autorka dokonała analizy pierwszych podręczników z zakresu metodologii badań pedagogicznych, chcąc sprawdzić, czy i w jakim zakresie realizowały normatywną funkcję metodologii. Okazało się, że metodologia sprowadzona była w nich do wymiaru metodyczno-technicznego (bez argumentacji ﬁ lozoﬁ czno-teoretycznej), a normatywny charakter pozytywistycznego modelu badań relatywizowany był przez odwoływanie się do specyﬁ ki przedmiotu badań pedagogicznych. W dalszej części opracowania autorka zauważa, iż pozycja metodologii zmieniła się wraz z nasilaniem się w nauce kryzysu reprezentacji i kryzysu legitymizacji. Zwolennicy najbardziej radykalnych stanowisk stwierdzają, że nie wiadomo, co reprezentują twierdzenia naukowe ani co je uzasadnia. Czyli wiedza naukowa nie reprezentuje świata, tylko go konstruuje, a konstrukcje te nie są neutralne, lecz czemuś/komuś służą. Dlatego zaangażowane badania społeczne nie powinny opisywać świata, tylko go zmieniać. Pojawia się tu pytanie: Jaką funkcję w tych warunkach może pełnić metodologia?

2

Subiektywność – obiektywność poznania. Refleksje metodologiczne w kontekście badania wzorów doświadczeń zawodowych absolwentów pedagogiki

100%

Urbaniak-Zając D.

Rocznik Lubuski

|

2015

|

vol. 41

|

issue 1

19-31

EN

This article formulates a thesis that the meaning of ‘subjectivity’ and ‘objectivity’ is not obvious and it is difficult to preserve in empirical research their ‘ontological’ understanding. The justification behind drawing attention to this – seemingly – obvious issue is still occurring (especially among people superficially familiar with quality methodology) conviction, that quantity research aspire to objective cognition, unlike, quality research – aspires to the presentation of an individual, subjective perspective of human experiences. I argue by recalling an example of alike sounding statements by graduates of pedagogy, which were subject to a researcher interpretation and they turned out to have significantly different meanings (similar words, different structural sense). I also introduce here (in short) the method of objective hermeneutics, signalling the basic assumptions and technical solutions applied while interpreting data. Although, I refer to empirical material, I do not present research results (I do not discuss the chosen issue) however, I pay attention to the difficulties with the reconstruction of subjective meanings and senses.

PL

W artykule sformułowana została teza, że znaczenie „subiektywności” i „obiektywności” nie jest oczywiste i trudno jest utrzymywać w badaniach empirycznych ich „ontologiczne” rozumienie. Uzasadnieniem dla zwrócenia uwagi na tę - wydawać się może - oczywistą kwestię jest nadal występujące (zwłaszcza wśród osób bardzo powierzchownie znających jakościową metodologię) przekonanie, że badania ilościowe dążą do obiektywnego poznanie, natomiast badania jakościowe – odwrotnie – do pokazania indywidualnej, subiektywnej perspektywy doświadczeń ludzkich. Argumentuję przywołując przykład podobnie brzmiących wypowiedzi absolwentek pedagogiki, które to wypowiedzi poddane interpretacji badacza okazały się mieć zdecydowanie różne znaczenia (podobne słowa inny sens strukturalny). Przybliżam również (w ogromnym skrócie) metodę obiektywnej hermeneutyki, sygnalizując podstawowe założenia oraz rozwiązania techniczne stosowane podczas interpretacji. Mimo, że odwołuję się do materiału empirycznego nie przedstawiam wyników badań (nie omawiam wybranego zagadnienia), lecz zwracam uwagę na trudności z rekonstrukcją subiektywnych znaczeń i sensów.

3

Budowanie typów jako droga generowania teorii – wybrane rozwiązania

100%

Urbaniak-Zając D.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2017

|

vol. 20

|

issue 2(78)

115-127

EN

The characteristic feature of empirical qualitative research in social sciences, including pedagogy, are their theoretical aspirations. Building a typology is said to be one way of creating a theory. In the subject literature there is a differentiation between ideal and real (empirical) types. The author, discussing both types, emphasises that this division is contractual. It results from paying more attention to one of the type components: either a theoretical or an empirical one. As a matter of fact, these both components coexist. The relation of theory with empiricism is a sign of modern scientific disciplines. The aim is to evaluate those theories in the light of empirical data, to which a meaning is given. Maintaining the opposition of an ideal type versus an empirical type does not seem to be advantageous, as it blocks out the “common” component of those two types and the accepted order weakens the need of intellectual work. The author signals M. Weber’s concept of ideal type, as well as A. Schütz’ concept, which assumes that scientific typologies are secondary to the typologies of everyday life. She also discusses the creation of typology by the means of grouping the objects’ features and the typology functions in the documentary method, based on sociology of K. Mannheim’s knowledge.

PL

Cechą współczesnych empirycznych badań jakościowych w naukach społecznych, w tym w pedagogice, są ich aspiracje teoretyczne. Za jeden ze sposobów tworzenia teorii uznaje się budowanie typologii. W literaturze przedmiotu „obowiązuje” rozróżnienie na typy idealne i typy realne (empiryczne). Autorka omawiając specyfikę obu typów, zwraca uwagę, iż podział ten jest umowny. Wynika z większej wagi nadawanej jednemu z komponentów typu: komponentowi teoretycznemu lub empirycznemu. W rzeczywistości oba komponenty współwystępują. Związek teorii z empirią jest znakiem nowoczesnych dyscyplin naukowych. Chodzi o to, by ich teorie można było oceniać w świetle danych empirycznych, i o to, by danym empirycznym nadać sens. Utrzymywanie opozycji typ idealny – typ empiryczny nie wydaje się korzystne, przysłania bowiem wspólny „komponent” obu typów, a zaakceptowany porządek osłabia potrzebę pracy myślowej. Autorka sygnalizuje koncepcję typu idealnego M. Webera, koncepcję A. Schütza przyjmującego, że typiki naukowe są wtórne wobec typik codzienności, omawia tworzenie typologii poprzez grupowanie cech przedmiotów, a także funkcje typologii w metodzie dokumentarnej, opierającej się na socjologii wiedzy K. Mannheima.

4

Studia w doświadczeniu biograficznym absolwentów pedagogiki

100%

Urbaniak-Zając D.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2014

|

vol. 66

|

issue 2

91-106

PL

Autorka przedstawia interpretację fragmentów wywiadu przeprowadzonego z absolwentką studiów pedagogicznych. W interpretacji przyjęte zostały główne założenia metody obiektywnej hermeneutyki. Celem analizy jest rekonstrukcja doświadczania minionego procesu studiowania, przy czym przyjmuje się, iż w biograficznym doświadczeniu odzwierciedla się praktyka akademicka, dzięki czemu możliwe jest – co najmniej częściowe – odsłanianie warunków uczenia się studentów. Doświadczenia związane ze studiowaniem były raczej powierzchowne (tendencja do „scalania”, a nie do różnicowania wspomnień, co wskazuje na niewielkie znaczenie biograficzne), a tym samym studia pedagogiczne nie mają charakteru formacyjnego, nie kształtują u absolwentów specyficznego habitusu. Są okresem uczenia się, zasadniczo nie różniącym się od wcześniejszych etapów nauki szkolnej. Należy wkuwać, a rozwój osobowości studentów dokonuje się przez „zarażanie się” od wykładowców ich pasjami, bez wysiłku własnego. Podczas opowiadania o studiach osobie, będącej nauczycielem akademickim, absolwentka reprodukuje styl komunikacji, którego nauczyła się na studiach – cechuje go ogólnikowość. Za dużą ogólnością sformułowania może kryć się pustka. Dzieje się tak wówczas, gdy owe sformułowania nie wiążą się z doświadczeniami studenta (m.in. intelektualnymi), co miało miejsce w analizowanym przypadku. Czynnikiem dynamizującym aktywność oraz wybory podejmowane podczas studiów i po ich zakończeniu były doświadczenia z życia prywatnego.

EN

The author presents the interpretation of the fragments of the interview conducted with a graduate of pedagogical studies. The assumptions used in the interpretation were the main assumptions of the method of the objective hermeneutics. The aim of the analysis is the reconstruction of experiencing the past study process, with the assumption that the biographic experience reflects the academic practice, thanks to which it is possible – at least partially – to disclose students’ learning conditions. Experiences connected with studying were rather superficial (tendency of “merging” memories and not their differentiation, which indicates insignificant biographic experience), and at the same time they do not have a formation character and do not shape a specific habitus among the graduates. They are a period of learning, which is not significantly different from the earlier stages of the school learning. What should be done is swotting and the students’ personality development is made by “getting infected” with professors’ passions, without making their own effort. A graduate talking about their studies to an academic teacher, reproduces the communication styles that they have learnt at university – its main characteristic is generalization. What can be hidden behind big generalization can be emptiness. It happens when the analysed experiences are not connected with students’ experiences (amongst others intellectual ones), which took place in this case. The factor that dynamises activity and choices made during studies and afterwards were the experiences from private life.

5

Recenzja: Robert Kreitz, Ingried Miethe, Anja Tervooren (red.), Theorien in der qualitativen Bildungsforschung – Qualitative Bildungsforschung als Theoriegenerierung, Opladen Berlin Toronto 2016, Verlag Barbara Budrich, ss. 256

100%

Urbaniak-Zając D.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2021

|

vol. 12

|

issue 1

277-284

EN

The text is a review of a monograph edited by Robert Kreitz, Ingried Miethe and Anja Tervooren, published by Kommision für qualitative Bildungs- und Biographieforschung Deutsche Gesellschaft für Erziehungswissenschaf. The 12 articles included in the book concern: 1) empirical consequences of theoretical positions taken by researchers; 2) theoretical innovations in qualitative research; 3) innovations in research methodology resulting from theoretical orientations.

PL

Tekst jest recenzją monografii pod redakcją Roberta Kreitza, Ingried Miethe, Anji Tervooren, wydanej przez Kommision für qualitative Bildungs- und Biographieforschung Deutsche Gesellschaft für Erziehungswissenschaf. 12 artykułów zamieszczonych w książce dotyczy: 1) empirycznych konsekwencji teoretycznych stanowisk przyjmowanych przez badaczy; 2) teoretycznych innowacji w badaniach jakościowych; 3) innowacji w metodyce badań będących konsekwencją teoretycznych orientacji.

6

Narracja a biograficzna perspektywa badawcza

100%

Urbaniak-Zając D.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2017

|

vol. 4

|

issue 1

47-62

EN

Biography researchers notice an increase in the number of works referring to biographical research and a simultaneous decrease in their cognitive value. One of the reasons for this state of affairs is the misjudged conviction about their simplicity emerging from transferring obviousness of natural attitudes into the ground of scientific research. The author of this paper seeks for sources of inspiration for more careful reflection on pedagogical biographical research in concepts of narration and in works of literary critics. The author presents two various ways of understanding narration. The first one acknowledges the assumptions of structuralism (narration as feature codes of prose statements). The second one – being a consequence of the theoretical expansion of the concept on the whole area of human sciences and a part of social sciences – perceives narration as a human ability to organize events and actions into comprehensive structures that evolve in time. This understanding of narration is linked to life course and its reporting and thus to biographical research.

PL

Badacze biografii zauważają wzrost liczby prac odwołujących się do badań biograficznych, przy jednoczesnym spadku ich wartości poznawczej. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest nietrafne przekonanie o ich łatwości, wynikające z przenoszenia na grunt badań naukowych oczywistości naturalnego nastawienia. Źródeł inspiracji do staranniejszego namysłu nad pedagogicznymi badaniami biograficznymi autorka artykułu poszukuje w koncepcjach narracji, w pracach literaturoznawców. Autorka przedstawia dwa odmienne sposoby rozumienia narracji. Pierwsze – przyjmujące założenia strukturalizmu (narracje jako kody fabularne wypowiedzi prozatorskich). Drugie – będące konsekwencją teoretycznej ekspansji pojęcia na całą dziedzinę nauk humanistycznych i część nauk społecznych – ujmujące narrację jako ludzką zdolność organizowania zdarzeń i działań w całościowe, rozwijające się w czasie struktury. Takie rozumienie narracji wiąże się z przebiegiem życia i jego relacjonowaniem, a tym samym z badaniami biograficznymi.

7

Od redaktorów tomu

51%

Urbaniak-Zając D., Dubas E., Kafar M.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2017

|

vol. 4

|

issue 1

8-15

PL

-

Refine search results

3 Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

2 Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

1 Podstawy Edukacji

1 Rocznik Lubuski

1 2021

3 2017

1 2015

1 2014

1 2012

7 Urbaniak-Zając D.

1 Dubas E.

1 Kafar M.

Od metodologii normatywnej do metodologii będącej samowiedzą nauki

Subiektywność – obiektywność poznania. Refleksje metodologiczne w kontekście badania wzorów doświadczeń zawodowych absolwentów pedagogiki

Budowanie typów jako droga generowania teorii – wybrane rozwiązania

Studia w doświadczeniu biograficznym absolwentów pedagogiki

Recenzja: Robert Kreitz, Ingried Miethe, Anja Tervooren (red.), Theorien in der qualitativen Bildungsforschung – Qualitative Bildungsforschung als Theoriegenerierung, Opladen Berlin Toronto 2016, Verlag Barbara Budrich, ss. 256

Narracja a biograficzna perspektywa badawcza

Od redaktorów tomu