Search results

1

Politics of the Poetic Form: Adam Ważyk and the Americans

100%

Koronkiewicz M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2017

|

vol. 40

|

issue 2

77-89

PL

Artykuł zestawia elementy metapoetyckiej, formalnej myśli Adama Ważyka – jednego z czołowych twórców i krytyków polskiej awangardy poetyckiej, zaangażowanego przez lata w ruch socjalistyczny – z refleksją na temat formy literackiej obecną u niektórych spośród najważniejszych amerykańskich krytyków literackich szkoły marksistowskiej: Adrienne Rich, Muriel Rukeyser, Rona Sillimana, Jamesa Scully’ego. Owi twórcy i twórczynie, wychodząc – podobnie jak Ważyk – z pozycji poetyckich praktyków (wszyscy pisali zarówno prozę krytyczną, jak i wiersze), stawiali w swojej twórczości nacisk na sprawczą moc poetyckiej formy – jej rolę dla praktyki literackiego wymyślania czy wprowadzania nowych rzeczywistości. To odróżnia ich w pewnym sensie od bardziej teoretycznie czy filozoficznie nastawionych nurtów marksistowskiego literaturoznawstwa, skupionych na formie jako epifenomenie sił społecznych. Zestawiając myśl Ważyka z wymienionymi twórcami, artykuł wskazuje między innymi wspólne dla nich wszystkich rozumienie innowacji jako poszerzanie granic poetyckiego języka i radykalne zwiększanie możliwości komunikacyjnych.

EN

The article discusses Adam Ważyk – one of the foremost representatives of the Polish poetic avant-garde – and his meta-poetic reflection on the form of the poem in comparison with the paralel considerations offered, later in the 20th c., by the American poets of the LANGUAGE movement. Most importantly, I mention Adrienne Rich, Muriel Rukeyser, Ron Silliman, and James Scully. These poets saw the poetic practice as part of the active and reconstructive approach to everyday reality, which is an approach that sets them apart from more theoretically predisposed strands of the Marxist literary theory which saw poetic forms mostly as an epiphenomenon of social forces and processes. The idea that is the strongest link between Ważyk and the American poets mentioned above is treating formal poetic innovation as precisely the element that serves the causes of enhancing the potential of language and communication.

2

Kto się boi Jonathana Littella?

100%

Koronkiewicz M.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2011

|

issue 1

PL

Artykuł przedstawia analizę zestawu recenzji i szkiców krytycznych, które ukazały się w polskiej prasie po wydaniu powieści Jonathana Littella Łaskawe. Korzystając z narzędzi oferowanych przez tak zwane memory studies oraz koncepcji postpamięci autorstwa Marianne Hirsch, autorka bada powody różnego typu przemilczeń i swoistej autocenzury, którymi charakteryzują się owe teksty. Powieść Littella w tym ujęciu okazuje się prowokacją, na którą bardzo różnie odpowiadają krytycy różnych pokoleń. Również od przynależności do pokolenia zależy – jak pokazują analizowane teksty – sposób ujmowania i rozumienia Zagłady jako wydarzenia historycznego i otwartego problemu poznawczego. Druga część szkicu wykazuje, że Jonathan Littell konstruuje swoją powieść, biorąc za podstawę mechanizmy społecznej i kulturowej pamięci, których struktura nie jest wolna od schematów, klisz, słów-kluczy. Powieść okazuje się wymierzona specjalnie w nowoczesne i ponowoczesne metodologie czytania, który to fakt nie został właściwie zauważony ani zinterpretowany przez krytyków (którzy sami jednak z owych metodologii korzystali).

EN

The paper presents the analysis of a set of reviews and critical essays, which have been published in the Polish press after the publication of Jonathan Littel’s novel The Kindly Ones. Using the tools offered by the so-called “memory studies” and the Marianne Hirsch’s concept of post-memory, the author examines the reasons of various suppressions and peculiar self-censorship, which characterise those texts. The Littell’s novel in this depiction turns out to be a provocation, to which critics of different generations respond very differently. What is also a result of their belonging to a certain generation is the way in which they display the analyzed texts and the way of grasping and understanding the holocaust as a historical event and an open cognitive problem. The second part of the essay proves that Jonathan Littell constructs his novel basing on the mechanisms of social and cultural memory, which’s structure is not free of schemes, clichés and key-words. The novel turns out to be purposely aimed at the modern and postmodern methodologies of reading, which is a fact that has not been properly noticed and interpreted by the critics (who, however, have themselves used those methodologies).

3

What Does Your Subject Do? On the Contradictory History of the Lyrical Subject

100%

Koronkiewicz M.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 28-29

EN

The article aims to analyse contradictions and ambiguities embedded in the structuralist concept of “the lyrical subject”. The researcher reviews contemporary applications of the term and overviews a history of related concepts in order to show meaningful shifts in the default meaning of the issuer in contemporary literary criticism. Initial programmatic abstractness of the “lyrical subject”, both intended and politically motivated, has been reduced to a general intuition concerning the non-identity of the author and the speaking subject. The secondary consequence is that it obfuscates perceiving issuers as the effects of specific and intended authorial decisions.

PL

Celem artykułu jest przeanalizowanie sprzeczności i niejednoznaczności zawartych w strukturalistycznym pojęciu „podmiot liryczny”. Badaczka przywołuje współczesne użycia tego pojęcia oraz historię pokrewnych koncepcji, by przez ten pryzmat wskazać istotne przesunięcia w domyślnym rozumieniu instancji nadawczej we współczesnej krytyce literackiej. Pierwotna programowa – zamierzona i politycznie motywowana – abstrakcyjność koncepcji „podmiotu lirycznego” została zredukowana do ogólnej intuicji o nietożsamości autora i podmiotu mówiącego, wtórnie zaś utrudnia postrzeganie instancji nadawczych jako efektów konkretnych i znaczących decyzji autorskich.

4

Does this poem work (for you)? Irony, possibility and work in Adrienne Rich’s and Franco Berardi’s critical thought

100%

Koronkiewicz M.

Praktyka Teoretyczna

|

2014

|

vol. 11

|

issue 1

71-84

EN

The starting point of the paper is the social function of poetry, as understood by Adrienne Rich in her later essays. According to Rich, the single most important function or „capacity” delivered by poetry today is to continuously remind us of the things that we might want (as individuals as well as a society), our forgotten or buried desires. In her manifesto „Poetry and Commitment” Rich asks about the ways in which poetry intervenes in one’s life – how, with all its formal aspects and aesthetic mechanisms it enables us to imagine an everyday life different from the one we already have. In the paper the authoress compares Rich’s point of view to that of Franco „Bifo” Berardi in his last book „Uprising. Poetry and Finance”. Using Polish poetry of the last ten years or so as an example, the paper reflects on the actual work of (and the inside of) the poem.

PL

Puntem wyjścia szkicu jest proponowane przez Adrienne Rich rozumienie społecznej funkcji poezji. Zdaniem Rich najważniejszym zadaniem poezji jest dzisiaj nieustanne przypominanie o rzeczach, które, których moglibyśmy pragnąć (jako jednostki i jako społeczeństwo), o pragnieniach zapomnianych lub pogrzebanych. W swoim manifeście „Poetry and Commitment”, Rich pyta o sposoby, w jaki poezja wchodzi w interakcję z życiem, jak, przy pomocy wszystkich swoich formalnych i estetycznych mechanizmów, umożliwia nam wyobrażanie sobie innej codzienności. Autorka szkicu rekonstruuje punkt widzenia Rich i porównuje go z koncepcjami Franco „Bifo” Berardiego, z książki „Uprising. On poetry and finance”. Powołując się na przykłady z polskiej poezji ostatniej dekady, szkic stara się udzielić odpowiedzi na pytanie o pracę, która odbywa się w wierszu.

5

Materiality as Resistance and Protection: The Case of Andrzej Sosnowski

100%

Koronkiewicz M.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

vol. 34

|

issue 4

151-170

PL

Artykuł przedstawia koncepcję formy poetyckiej zaczerpniętą z twórczości Andrzeja Sosnowskiego, mając na celu rozwinąć rozumienie formy jako czegoś materialnego i dynamicznego, nie zaś statycznego i czysto tekstualnego. Sosnowski często powołuje się na materialność poezji jako użyteczną metaforę pozwalającą uchwycić jej specyficzną semi-autonomiczną kondycję - pochodną tej myśli są chętnie stosowane przez niego porównania poezji do choreografii, gestu, akcji. Ustawiając uwagi Sosnowskiego w świetle współczesnych debat nad formą i materią w literaturze - od materializmu historycznego wraz z jego zwyczajowo skomplikowaną relacją do formalizmu, przez tradycyjne podejścia filologiczne, po tak zwane „nowe materializmy” - autorka artykułu stara się wskazać możliwości przekroczenia napięć i podziałów organizujących to pole. Szczególnie pomocny kontekst znajduje w pojęciu „afordancji” tak, jak rozumie je Caroline Levine, a także w techno-poetologicznym podejściu Nathana Browna czy w poszczególnych narzędziach i koncepcjach oferowanych przez ruch nowoformalistyczny. Przywołuje również twórczość Adama Ważyka - poety, który pozostaje jedną z głównych inspiracji Sosnowskiego - by przedstawić formę poetycką jako metodę chronienia/przechowywania pewnych form życia. Ważyka koncepcja formy jako środka odpierania entropii zapewnia szczególny wgląd w bardziej praktyczne aspekty polityki form.

EN

This article elaborates on a conception of poetic form derived from the work of the contemporary Polish poet Andrzej Sosnowski, in order to further our understanding of form as something material and dynamic rather than static and purely “textual”. Sosnowski often comments on the materiality of poetry as a useful metaphor that allows us to grasp its peculiar semi-autonomous condition; hence his eagerness to employ the metaphors of poetry as choreography, bodily gesture or action. By putting Sosnowski’s comments in the context of contemporary debates on form and matter in literature-from historical materialism and its traditionally complicated relationship to formalism to a more traditional philological approach to the so-called “new materialisms”-I attempt to point out a possibility of transcending the usual tensions and divisions organising these debates. Here, I find particularly useful the notion of “affordances,” as used by Caroline Levine, as well as the techno-poetic approach of Nathan Brown, and certain conceptual tools offered by the “new formalist” movement. Finally, I reference the work of Adam Ważyk, Sosnowski’s predecessor and one of his main inspirations, in order to show the poetic form as a way of protecting/preserving certain forms of life. Ważyk’s idea of form as a means of resisting entropy provides a unique insight into the more practical aspects of the politics of poetic form.

6

Barbarians Come and Go: Kopyt, Góra and the New Anarchism

63%

Kaczmarski P., Koronkiewicz M.

Wielogłos

|

2013

|

issue 3(17)

PL

This essay aims to describe the difference between ‘barbarism’ and ‘anarchism’ in contemporary Polish poetry. Analysing the critical voices in the wake of a well-known essay by Karol Maliszewski, in which he coined the term ‘barbarism’ to refer to certain contemporary Polish poets, we come to the conclusion that the distinction between ‘civilised’ and ‘barbaric’ poetry after 1989 has been based solely on the literary personae of the various authors. Thus we claim that the generational shift between the poets of brulion and the younger ‘anarchist’ poets may be seen as leading to a certain new kind of persona, which is, at the same time, more coherent (due partly to their clear political statements) and more independent of the poem (due to their non-literary sociopolitical activities).

Refine search results

2 Praktyka Teoretyczna

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Forum Poetyki

1 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Wielogłos

6 Koronkiewicz M.

1 Kaczmarski P.

1 2022

1 2019

1 2017

1 2014

1 2013

1 2011

Politics of the Poetic Form: Adam Ważyk and the Americans

Kto się boi Jonathana Littella?

What Does Your Subject Do? On the Contradictory History of the Lyrical Subject

Does this poem work (for you)? Irony, possibility and work in Adrienne Rich’s and Franco Berardi’s critical thought

Materiality as Resistance and Protection: The Case of Andrzej Sosnowski

Barbarians Come and Go: Kopyt, Góra and the New Anarchism