Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

PALAZZOLO ACREIDE, SlCILY, ITALY. EXCAVATIONS IN 2014

100%
Chowaniec R.
Światowit
|
2015
|
vol. Tom XII (LIII), fasc. A
165-170
PL
Stanowisko archeologiczne Akrai ulokowane jest na południowo-zachodnich obrzeżach współczesnego miasteczka Palazzolo Acreide, w południowo-wschodniej części Sycylii, w prowincji Syrakuzy. Historia zainteresowań tym starożytnym ośrodkiem miejskim oraz tradycja studiów badawczych i prac wykopaliskowych w jego obrębie jest nadzwyczaj długa i bogata. Jednakże przeprowadzone dotychczas badania dostarczyły przede wszystkim wiedzy ogólnej związanej z historią miasta i skupiły się na okresie od jego założenia około 664/663 roku p.n.e. do upadku Syrakuz w 212 roku p.n.e. od 2009 roku na terenie stanowiska archeologicznego, na podstawie porozumienia o współpracy między Uniwersytetem Warszawskim a Soprintendenza dei Beni Culturali e Ambientali di Siracusa prowadzone są prace badawcze, w tym od 2011 roku badania wykopaliskowe, które koncentrują się w części mieszkalnej miasta. W trakcie sezonu wykopaliskowego w 2014 skupiono się przede wszystkim na odsłonięciu i zadokumentowaniu faz późnoantycznych, w tym warstw destrukcyjnych, powstałych w trakcie trzęsienia (lub serii trzęsień) ziemi w latach 60. i 70. Iv w. n.e., warstw wyrównawczych oraz wtórnego zaadaptowania obszaru na potrzeby gospodarczo-wytwórcze (Ryc. 1, 2). W poziomie warstw wyrównawczych, zalegających poniżej konstrukcji późnoantycznych, znalazł się mocno przemieszany i niejednorodny materiał zabytkowy. Wraz z materiałem późnoantycznym, z III-IV w. n.e., w warstwie wystąpiły zabytki zarówno archaiczne, jak i hellenistyczne, co może świadczyć o tym, że nowy poziom użytkowy tworzono z wszelkich dostępnych materiałów, pozyskując ziemię do przykrycia zagruzowania z rozmaitych, być może nieużytkowanych już w tym czasie części miasta. Po wyrównaniu i przystosowaniu poziomu do dalszego użytkowania, wzniesiono nowe konstrukcje, które cechuje niedbałość, nieprzemyślany dobór wtórnie wykorzystanych elementów - nie tylko detali architektonicznych, ale również fragmentów kamiennych mortariów czy pras do oliwy. Wprawdzie struktury i wtórne podziały pomieszczeń odpowiadają w przybliżeniu przebiegowi oryginalnych murów domu późnohellenistyczno-rzymskiego, jednak są raczej prowizoryczne. W zarejestrowanej fazie wtórnego zaadaptowania pomieszczeń odsłonięto także obszar służący celom produkcyjno-gospodarczym. Pod takim terminem kryją się nie tylko jamy śmietniskowe, ale przede wszystkim strefy wygospodarowane do celów wytwórczych. ogromna liczba kościanych szpil, plakietek i półproduktów, igieł brązowych, forma do terakot, a przede wszystkim niewielkie piecyki, z rozrzuconym żużlem i fragmentami przetapianych brązowych przedmiotów, świadczą o intensywnej działalności produkcyjnej prowadzonej w tym miejscu (Ryc. 3).
2

Corinthian Roman Relief Bowls from Acrae, Prov. Syracuse, South-Eastern Sicily

100%
Chowaniec R.
Światowit
|
2015
|
vol. Tom XII (LIII), fasc. A
81-98
PL
Antyczne miasto Acrae (greckie ’Axpcu), dzisiaj Palazzolo Acreide, w południowo-wschodniej części Sycylii, w prowincji Syrakuzy, zostało założone przez osadników z doryckich Syrakuz około 664/663 r. p.n.e. Przez długi okres miasto pełniło rolę strażnika królestwa syrakuzańskiego, któremu było podporządkowane. Rozwój miasta przypadł na ok. połowę III w. p.n.e., co potwierdzają wzniesione w jego obrębie budowle, np. teatr, buleuterion (BERNABO BREA 1956; CHOWANIEC 2013). Po podboju Sycylii w 241 r. n.e., a następnie ukonstytuowaniu pierwszej prowincji rzymskiej w 227 r. n.e. oraz pokonaniu Syrakuz w 212 r. n.e., Acrae zostało wyliczone na liście stipendiariae civitates, czyli było miastem zobligowanym do płacenia trybutów Rzymowi (CHOWANIEC, MISIEWICZ 2010). Źródła archeologiczne, potwierdzające funkcjo¬nowanie miasta w czasach Republiki i Cesarstwa, były dotychczas stosunkowo nieliczne. Kolejne materiały źródłowe, przede wszystkim epigraficzne, pojawiają się znacznie później, kiedy to u schyłku antyku Acrae jest wymieniane jako jedno z ważniejszych, po Syrakuzach, centrów chrześcijaństwa we wschodniej Sycylii, co udoku¬mentowane jest licznie odkrytymi w okolicach nekropolami i inskrypcjami, datowanymi na IV i V w. n.e. (ORSI 1931; PUGLIESE CARRATELLI 1953; DISTEFANO 2002). Od 2009 r. na terenie miasta, dzięki umowie pomiędzy urzędem Soprintendenza dei Beni Culturali e Am- bientali di Siracusa, reprezentowanym przez Dr Beatrice Basile i Dr Rosę Lanteri oraz Uniwersytetem Warszawskim, prowadzone są prace badawcze mające na celu po¬szerzenie wiedzy na temat topografii i historii miasta w okresie późnohellenistyczno-rzymskim. Badania wykopaliskowe w latach 2011-2014, pozwoliły na odsłonięcie kompleksu mieszkalnego datowanego na w/w okres wraz z późnoantyczną i bizantyjską wtórną zabudową, wznie-sioną po trzęsieniu ziemi w połowie IV w. n.e. (Ryc. 1) (CHOWANIEC 2015b). Pośród bogatego materiału ceramicznego odkrytego w trakcie badań wykopaliskowych prowadzonych w latach 2011-2014, zarejestrowano naczynia zarówno o proweniencji lokalnej, ale także liczne importowane. Do ostatniej kategorii, obok ceramiki z Pantellerii czy ceramiki knidyjskiej, należał rzadki, nie tylko w kontekście stanowiska archeologicznego Acrae, ale również całej Sycylii, import ceramiczny, a mianowicie rzymskie reliefowe czarki korynckie (ang. Corinthian relief bowls). Naczynka nazywane są korynckimi ze względu na odkryte w Koryncie matryce do ich produkcji, ale w rzeczywistości mogą pochodzić z innych obszarów Grecji centralnej. Najbardziej charakterystyczne typy reliefowych czarek korynckich mają cylindryczny kształt, charakteryzują się podwyższonym pierścieniowa- tym dnem, praktycznie płaskim, czasem lekko podnoszącym się ku środkowi naczynia; delikatnie pogrubionym prostym lub zaokrąglonym wylewem oraz prawie pionowymi ściankami zdobionymi dekoracją fryzową wykonaną w dosyć głębokim reliefie w centralnej części naczynia. Przedstawienie centralne podkreślone jest od strony wylewu i dna plastycznymi listwami (delikatnie wypukłymi lub płaskimi). D. Malfitana, który szczegółowo opracował reliefowe czarki korynckie, dokonał typologicznego podziału naczyń, wyróżniając - ze względu na ukształtowanie ścia¬nek, wylewu, dna naczynia - w sumie trzy podstawowe formy, podzielone wewnętrznie na typy. Bogata dekoracja widniejąca na naczyniach została zaklasyfikowana do siedmiu kategorii, między innymi wyróżniono sceny przedstawiające prace Herkulesa, sceny bitewne i przedstawienia o charakterze dionizyjskim. Z terenów Sycylii zarejestrowano dotychczas jedynie 14 takich znalezisk, zaś w Acrae odkryto w sumie dziewięć fragmentów naczyń, w tym jeden stanowiący prawie pół naczynia. Zabytki z Acrae są do siebie dość zbliżone, jednakże analiza makroskopowa wskazuje na różnice widoczne zarówno w odcieniu polewy i jej niejednorodnej jakości, jak i przede wszystkim w uformowaniu wylewu i rodzaju dekoracji reliefowej. Wszystkie fragmenty ceramiki zostały odkryte w tym samym miejscu, w obrębie warstwy stratygraficznej nr 21, zlokalizowanej na południe od pomieszczeń nr 3 i 4. Najciekawszym i jednocześnie najbardziej okazałym fragmentem jest znalezisko o numerze inwentarzowym AK14/I/21-250, reprezentujące tzw. gru¬pę 2 wg Malfitany, czyli sceny bitewne, generalnie opisywane jako sceny walki z barbarzyńcami (Ryc. 3-8). Sposób wykonania i przedstawienia sugerują, że poszczególne sce¬ny wykonane były na odrębnych matrycach. Przedstawienia usytuowane są na różnej wysokości, nakładają się na siebie i nachodzą na dolną listwę. Wykonane zostały mało starannie, część postaci oraz detale przedstawienia są albo w ogóle niewidoczne, albo jedynie schematycznie zarysowane. Widoczne są nieznaczne przesunięcia dekoracji, co mogłoby wskazywać, że poszczególne sceny w matrycy były wykonywane oddzielnie. Dotychczasowe studia nad tą kategorią ceramiki pokazały, że bez wątpienia reliefowe czarki korynckie zaczęły być wytwarzane około połowy II w. n.e., a ich produkcja trwała aż do początków IV w. n.e., przy czym największa intensywność przypadła na wiek III n.e., co w kontekście tzw. kryzysu III wieku stanowi ciekawe zjawisko. Do Acrae ceramika dotarła z całą pewnością przez port w Syrakuzach. Znaleziska takie, chociaż wyjątkowe, nie stanowią jedynych naczyń importowanych ze wschodu do tego ośrodka miejskiego położonego w paśmie gór Monti Iblei. Na rynek lokalny docierały zarówno sigillata orientalna A, jak i B, czy ceramika knidyjska, a w III i IV w. n.e. na terenach wschodniego wybrzeża Sycylii, od Messyny po Syrakuzy, zarejestrowane zostały także Phocaean Red Slip Ware czy Cypriot Red Slip Ware (DoMŻALSKI 2015; MŁYNARCZYK 2015; WICENCIAK 2015).
3

Krosno, st. 1, woj. warmińsko-mazurskie. Badania w roku 2009

100%
Chowaniec R.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. B
223-224
EN
In August 2009 examinations in the cemetery of the Wielbark Culture in Krosno, Site 1, the Pasłęk Commune and District, the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship, were completed. They were launched in 1896 and were carried out with long intervals. In the course of all excavation seasons 505 ancient features were discovered and examined, including inhumation graves, cremation urn graves and hearths. During the last seasons in Krosno another cemetery was localised. It was examined in 2010 in the frame-work of rescue excavations, based upon the permission of the regional office of the Voivodeship Conservator of Monuments in Elbląg.
4

Palazzolo Acreide, ancient Acrae, Sicily, Italy, 2009-2010

100%
Chowaniec R.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. A
169-171
PL
W 2009 roku ekspedycja Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego rozpoczęła pierwsze, wstępne badania na stanowisku archeologicznym Akrai (obecnie Palazzolo Acreide, prov. Siracusa), na Sycylii. W trakcie sezonu przeprowadzono wstępne badania nieinwazyjne (m.in. pomiary total station oraz GPS RTK, fotografia lotnicza, badania geofizyczne). Zebrane dane posłużyły do stworzenia wielowarstwowej mapy numerycznej stanowiska, która może być uzupełniana na bieżąco. W 2010 roku przeprowadzono badania powierzchniowe na obszarze pomiędzy dolinami rzek Anapo, Tellaro and Cassibille. Efektem prac było odkrycie 48 nowych stanowisk archeologicznych, dokładne namierzenie ich za pomocą GPS oraz zaznaczenie na mapie satelitarnej regionu.
5

Palazzolo Acreide, Sicily, Italy. Excavations in 2013

100%
Chowaniec R.
Światowit
|
2014
|
vol. Tom XI (LII), fasc. A
157-161
PL
Badania wykopaliskowe w sezonie 2013 na stanowisku archeologicznym w Akrai (obecnie Palazzolo Acreide, prow. Syrakuzy) w południowo-wschodniej części Sycylii są kontynuacją badań prowadzonych w latach 2011-2012 (wykop I i II, Ryc. 1, 2). Wykopaliska prowadzone są na podstawie umowy o współpracy między Uniwersytetem Warszawskim a Parco Archeologico di Eloro e della Villa del Tellaro e delle Aree Archeologiche di Noto e dei Comuni Limitrofi oraz Soprintendenza dei Beni Culturali e Ambien tali di Siracusa. Odkryty zespół zabytków w przeważającej części może być datowany na III-V w. n.e. i wykazuje typowe dla tego okresu na Sycylii wpływy północnoafrykańskie. Odkryto jednak również interesujący materiał zabytkowy, który może być datowany na okres wczesnego cesarstwa (I-II w. n.e.). Na szczególną uwagę zasługuje uchwyt lampki w kształcie liścia akantu (niekiedy określa nego jako liść platanu), dekorowany oliwkowozieloną glazurą (Ryc. 3). Analogii należy szukać w rejonie Kampanii - Lacjum, gdzie produkcja tego typu przedmiotów rozwinęła się w drugiej i trzeciej ćwierci I w. n.e., a nagromadzenie takich znalezisk obserwujemy w regionie miast wezuwiańskich, np. w Pompejach. Ponadto odkryto: szpilę kościaną do włosów w kształcie biustu kobiecego z wysoko ułożonymi włosami z loków i fal (przypominającymi fryzurę „gniazdo os”) z okresu panowania dynastii flawijskiej (Ryc. 4), fragmenty mis szklanych z żebrowaniem pionowym, m.in. typu zarte Rippenschale - forma Isings 3a - z I wieku n.e., fragmenty miseczek z bursztynowego szkła (Jenning grupa 6) z okresu od końca I w. p.n.e. do połowy I wieku n.e., a także liczne ułamki italskiej terra sigillata. Niezwykle interesujące są również liczne fragmenty malowideł, między innymi tzw. imitujących marmur (afinto marmo).
6

Zainteresowanie przeszłością i pierwsze pomoce do nauki starożytności w Polsce

100%
Chowaniec R.
Światowit
|
2012
|
vol. Tom VII (XLVIII), fasc. B
29-36
EN
History of interests in culture and national heritage has deep roots. At the beginning, artefacts were “exhibited” for the wider public in temples, at agorae, or later in royal palaces and castles. Afterwards, the specialised collections were formed (e.g. studioli, cabinets des curieux, wunderkammern, Kunstkammern). Within the space of centuries the education methods also changed. In Poland, the birth of teaching aids and popularizing literature about the Past, could be dated to the Age of the Enlightenment. In the course of time books for pupils and manuals for teachers of history started to appear, as well as various albums and colourful school plates which depicted archaeological artefacts. Historical novels were also in full bloom, e.g. Bolesław Prus Faraon or Henryk Sienkiewicz Quo vadis.
7

Palazzolo Acreide, Sicily, Italy. Excavations in 2011

63%
Chowaniec R., Guzzardi L.
Światowit
|
2012
|
vol. Tom IX (L), fasc. A
169-172
PL
W 2011 roku przeprowadzono pierwsze badania wykopaliskowe na stanowisku archeologicznym akrai (obecnie Palazzolo Acreide, prov. Siracusa) na Sycylii, które poprzedzone zostały kompleksowymi badaniami nieinwazyjnymi. To właśnie na podstawie analiz wyników badań geomagnetycznych wytyczono wykopy archeologiczne i rozpoczęto prace badawcze, których zadaniem, w ciągu bieżącego i następnych sezonów, będzie rozpoznanie siatki ulic i domów na terenie antycznego miasta oraz ich rozwarstwienie chronologiczne. W sezonie 2011 badania prowadzono w obrębie dwóch sondaży: I oraz II. Wykop I (Ryc. 1) został wytyczony pomiędzy dwoma ulicami poprzecznymi w obrębie insuli. Podczas prac odkryto zwarte zawaliska kamieni oraz dwa mury (nr 2 i 3), które najprawdopodobniej tworzą narożnik pomieszczenia. Materiał zabytkowy wskazuje na przemieszanie górnej warstwy kulturowej oraz coraz większą jednolitość w obrębie niższych warstw (naczynia w kolorze czerwonym i pomarańczowym z jasną angobą - 25%, naczynia kuchenne w kolorze brązowym - 25%, terra sigillata - 20,8%, naczynia stołowe w kolorze różowym - 12,5%). Do wyjątkowych znalezisk należą: kadzielnica gliniana z dekoracją malowaną (nr inw. AKI/3-189, Ryc. 2) czy ułamek terakoty z tryglifem, który jest być może fragmentem małego ołtarzyka.
8

Palazzolo Acreide, Sicily, Italy. Excavations in 2012

63%
Chowaniec R., Guzzardi L.
Światowit
|
2013
|
vol. Tom X (LI), fasc. A
111-115
PL
Prace w sezonie 2012 na stanowisku archeologicznym w Akrai (obecnie Palazzolo Acreide, prov. Siracusa) na Sycylii stanowiły kontynuację wykopalisk na obszarze wykopów I i II, rozpoczętych w sezonie 2011, a poprzedzonych prospekcją nieinwazyjną w sezonach 2009-2011. Wykopaliska prowadzone są na podstawie umowy o współpracy między Uniwersytetem Warszawskim a Parco Archeologico di Eloro e della Villa del Tellaro e delle Aree Archeologiche di Noto e dei Comuni Limitrofi. Podczas dwóch kampanii wykopaliskowych w wykopie I odsłonięto w sumie osiem struktur architektonicz¬nych, składających się na część założenia mieszkalnego (Ryc. 2). Niektóre z odkrytych murów są nieregularne i niesymetryczne, na pewnych odcinkach tracą zwartą dwulicową strukturę (np. mur nr 2) lub noszą ślady przebudowy czy wtórnego użytkowania. Np. mur nr 6, utworzony z dużych, w większości regularnie opracowanych bloków kamiennych, został częściowo rozebrany - niektóre z tych bloków, w górnej części konstrukcji, zostały usu- niete (być może do wtórnego użytku). W wątku muru zarejestrowana została przerwa - wejście, wtórnie zablokowane; blokaż, trzymający linię muru, wykonano z drobnych kamieni i płyt ceglanych. Z kolei mur nr 4 wykazuje ślady wtórnej adaptacji - konstrukcja w górnej części jest częściowo rozebrana, jego linię wyznacza pięć bardziej regularnych, prostopadłościennych bloków kamiennych, a pomiędzy nimi znajduje się jeden blok, na którym widać ślady obróbki - pęknięty fragment progu. W zachodniej części wyraźnie wyodrębniło się jedno pomieszczenie, zamknięte murami nr 4 (od południa), nr 5 (od zachodu) i nr 7 (od północy). Odkryte dotychczas zabytki, w przeważającej części datowane na III-V w., wskazują na typowe w tym okresie wpływy północnoafrykańskie, co widoczne jest zarówno w przypadku zarejestrowanych typów amfor, czerwonopolewanych naczyń afrykańskich (ARSW), jak również lampek (Ryc. 3). Ponadto, obecność tych kategorii zabytków jest świadectwem tego, że w III w., aż po okres Bizan¬cjum, Acrae nie tylko rozwijało się dynamicznie, ale także utrzymywało bardzo rozległe kontakty handlowe. Jednym z ważniejszych źródeł do poznania dziejów miasta są oczywiście znaleziska numizmatyczne. Podczas badań w 2012 roku odkryto 90 monet i wszystkie, za wyjątkiem jednej - srebrnego sesterca republikańskiego, wykonane zostały ze stopów brązu. Interesująco zapowiada się także kontynuacja prac we wschodniej części wykopu I, gdzie uchwycono zagruzowanie oraz zarys ściany jednego z pomieszczeń, z zachowanym na niej tynkiem i freskiem.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.