Search results

1

Franciszkańska kuracja Serca Pana Jezusa w Gliwicach w latach 1925–1945

100%

Górecki P.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2016

|

vol. 36

|

issue 36/2

145-165

PL

Artykuł jest kontynuacją międzywojennej historii gliwickich franciszkanów i genezy powstania samodzielnej jednostki kościelnej w tzw. dzielnicy hutniczej, zamieszczonym w tomie 35 „Studiów Teologiczno-Historycznych Śląska Opolskiego” z 2015 r. Autor tym razem przybliża historię kuracji Serca Pana Jezusa w Gliwicach w latach 1925–1945. Od czasu jej ustanowienia gliwiccy franciszkanie prowadzili w tamtejszej dzielnicy hutniczej ożywioną pracę duszpasterską. Jej główne działania ukierunkowane były nie tylko na sprawowanie sakramentów, ale także na działalność społeczną wśród rodzin robotniczych. Po przybliżeniu statusu kuracji jako jednostki kościelnej, omówiono sylwetki duszpasterzy oraz wskazano na główne akcenty pracy duszpasterskiej i charytatywnej. Powołanie do życia tzw. związku parafialnego dla gliwickich parafii oraz prowadzone budowy kościołów w sąsiednich dzielnicach zahamowały dzieło budowy nowego kościoła, który wybudowano dopiero na przełomie XX i XXI w. Wiele ofiar ponieśli gliwiccy franciszkanie w okresie narodowego socjalizmu i II wojny światowej. Zakonników eksmitowano z większości ich pomieszczeń, ograniczając do minimum działania duszpasterskie. Mimo tego zakonnicy pozostali wśród wiernych. Towarzyszyli im także w trudnych miesiącach 1945 r. oraz w okresie powojennej transformacji i ponownego tworzenia wspólnoty parafialnej. Historia kuracji jest dobrym przykładem, w jaki sposób organizowano pracę duszpasterską w przemysłowych miejscowościach Górnego Śląska w okresie republiki weimarskiej i narodowego socjalizmu.

EN

The article is a continuation of interwar history of Franciscans in Gliwice and the origin of an independent church unit in the so called Smelting Quarter, published in the volume 35 of “Theological-Historical Studies of Opole Silesia”. This time the author outlines the history of the curacy of the Most Sacred Heart of Jesus in Gliwice in the years 1925–1945. Since the time of its foundation the Franciscans of Gliwice had been conducting intense pastoral work in the local smelting quarter. The main aims of the pastoral work was not only administering sacraments, but also social activities among workers’ families. After the status of curacy as a church unit had been outlined, profiles of priests were discussed as well as main accents of charity and pastoral work. Setting up so called parish association for parishes in Gliwice and constructing churches in neighbouring quarters stopped the construction of the new church, which was not finished until the turn of the 21st century. Many losses were suffered by the Franciscans of Gliwice during the Nazi rule and the Second World War. The monks were evicted from most of their rooms limiting their pastoral work to the minimum. Despite this fact the monks remained among the congregation. They accompanied them also in the difficult months of 1945 and in the period of post-war transformation and the re-founding of the parish community. The history of the curacy is a good example of how pastoral work was organized in the industrial towns of Upper Silesia during The Weimar republic and the Nazi regime.

2

Opolskie Roczniki Diecezjalne 1947–2010

100%

Górecki P.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2014

|

vol. 34

207-230

EN

Diocesan annals are indispensable help in exploring not only the history of the diocese. They were then and are still a valuable source of knowledge about managing ecclesiastical unit as they present the status of ecclesiastical administrative unit from that time. The list of the annals confirms the often long-term continuity of curial departments and other sections that assist in easy administration of the diocese. They present a real picture of the diocese, its parish system, the state of ownership, the number and status of the clergy. On the basis of the annals of the (Administration) Diocese of Opole the author presented in the above item the historical outline of the diocese as well as the content and subject contents of church periodicals. In the Diocese of Opole the issues were named annals, although the authority of the Church did not plan their annual edition. Not only the ecclesiastical authority decided on the frequency of their publication but also the secular state apparatus, wary of publishing activities of the local Church. The whole discourse is completed by the catalogue of 20 annals of the (Administration) Diocese of Opole issued from 1947 to 2010. In the catalogue the author listed in detail subject contents of each of the annals and he recorded layout changes and novelties that were introduced in later editions to a more affordable and comprehensive presentation of the diocese.

3

Geneza kuracji Najświętszego Serca Pana Jezusa w gliwickiej dzielnicy hutniczej

100%

Górecki P.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2015

|

vol. 35

371-392

PL

Śląsk w pierwszej połowie XX w. boleśnie przeżywał rozłamy spowodowane powstaniami i plebiscytem. W tej części Górnego Śląska, która pozostała w granicach Niemiec, kładziono akcenty nie tylko na rozwój przemysłu, ale także starano się sprostać problemom demograficznym i społecznym, jakie niósł szybki wzrost ludności miast przemysłowych. Zjawisko coraz większej biedy wśród robotników stanowiło podatny grunt pod rodzące się niepokoje społeczne. Na tej płaszczyźnie aktywny był także Kościół katolicki głoszący hasła sprawiedliwego podziału dóbr i pokoju społecznego. Duże liczebnie parafie wymagały podziałów i tworzenia nowych wspólnot lokalnych, a duchowieństwu diecezjalnemu przychodziły z pomocą zakony i zgromadzenia zakonne, które od czasu zakończenia Kulturkampfu ponownie zakładały na Śląsku swoje placówki. W 1923 r. klasztor w Gliwicach założyli Bracia Mniejsi św. Franciszka z Asyżu z wrocławskiej prowincji św. Jadwigi. Po 123 latach nieobecności franciszkanie na nowo zadomowili się w Gliwicach. Już po roku poświęcono kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, na który zaadaptowano budynek byłej gospody hutniczej. W styczniu 1925 r. przy kościele ustanowiono nową placówkę duszpasterską. Na mocy dwustronnego porozumienia funkcjonowała ona jako kuracja złączona formalnie ze starą parafią św. Piotra i Pawła. Historia powstania gliwickiego klasztoru Franciszkanów i prowadzonej przez nich kuracji jest tematem niniejszego opracowania. Autor przybliża historię powstania i rozwoju gliwickiej dzielnicy hutniczej. Szybki rozwój przemysłu zaowocował wzrostem liczby gliwickich katolików. W tym celu duże liczebnie parafie wspierały ich podział, tworząc pomocne fundacje, jak Stowarzyszenie na rzecz Budowy Kościoła pw. Serca Pana Jezusa w dzielnicy hutniczej. Scharakteryzowane zostało również dzieło lokacji nowego klasztoru i prowadzonych prac budowlanych. Dzięki porozumieniu franciszkanów z parafią św. Piotra i Pawła możliwe było utworzenie nowej kuracji w styczniu 1925 r.

EN

Silesia in the first half of the 20th c. painfully experienced rifts caused by uprisings in the plebiscite. In the part of Upper Silesia which remained within the borders of Germany stress was put not only on the development of industry, but also on solving demographic and social problems caused by the quickening increase in population in industrial towns. The phenomenon of greater and greater poverty among workers was a favourable ground for growing social unrest. The Catholic Church was also active on this plane by promoting ideas of just distribution of goods and social peace. The parishes with lots of members required division and the creation of new local communities and diocesan priests were aided by monastic orders and congregations, which since the end of the Kulturkampf restarted founding their posts. In 1923 a monastery was founded in Gliwice by Friars Minor of St. Francis of Assisi from the Wroclaw province of St. Hedwig. After 123 years of absence the Franciscans settled again in Gliwice. Already after a year the church of the Most Sacred Heart of Jesus was consecrated in an adapted building of former steelworkers’ inn. In January 1925 a new pastoral post was established at the church. Subject to bilateral agreement it functioned as a curacy linked formally to the old parish of St. Peter and Paul. The topic of the current paper is the history of origin of the monastery of Franciscan Friars in Gliwice and the curacy managed by them. The author outlines the history of origin and development of the smelting quarter in Gliwice. The quick development of industry caused an increase in the number of Catholics in Gliwice. Facing that fact numerous parishes supported their division creating helpful foundations such as the Association for Construction of the Church of the Most Sacred Heart of Jesus in the smelting quarter. The act of foundation of the new monastery and construction works have also been characterized. Creation of the new curacy in January 1925 was possible thanks to the agreement between the Franciscans and the parish of St. Peter and Paul.

Refine search results

3 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

3 Górecki P.

1 2016

1 2015

1 2014

Franciszkańska kuracja Serca Pana Jezusa w Gliwicach w latach 1925–1945

Opolskie Roczniki Diecezjalne 1947–2010

Geneza kuracji Najświętszego Serca Pana Jezusa w gliwickiej dzielnicy hutniczej