Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help

  1. 10 Światowit

Authors help

  1. 10 Lemke M.

  2. 1 Kowal T.

Years help

  1. 3 2015

  2. 2 2014

  3. 2 2013

  4. 2 2012

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Fieldwork at Novae (Bulgaria) in 2009 and 2010

100%
Lemke M.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. A
191-194
PL
Lata 2009 i 2010 to ostatnie sezony badań łaźni flawijskich obozu legionowego Novae w dzisiejszej Bułgarii, prowadzonych przez Ośrodek Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej. Ustalono funkcje poszczególnych części budowli i zrekonstruowano jej plan (Ryc. 4). Część południową zajmowała palestra otoczona z trzech stron portykiem, wyposażona w basen natatio, którego dno wyłożono opus spicatum (Ryc. 1). W skrzydle wschodnim, biegnącym wzdłuż via praetoria, umieszczono szereg niewielkich magazynów. W skrzydle północnym znajdowały się właściwe pomieszczenia łaziebne. Skrajnie wschodnie wnętrze pełniło funkcję apodyterium i basilica thermarum. Tutaj także znajdowało się główne wejście do łaźni od strony via praetoria. Dalsze pomieszczenia to sudatorium i frigidarium. Odkryto tutaj dwa baseny na zimną wodę. Najciekawsze rozwiązanie zastosowano w ostatnim z pomieszczeń łaziebnych, caldarium. Znajdowały się tu trzy baseny na gorącą wodę. Aby uzyskać jak największą ogrzewaną przestrzeń, architekci zaplanowali jedno duże wnętrze o powierzchni ponad 400 m2. Takie rozwiązanie wymusiło zastosowanie podpór, utrudnione przez system hypokaustyczny pod całym caldarium. Na kamiennym fundamencie znajdującym się poniżej podłogi piwnicy hypokaustycznej, wzniesiono z cegieł kwadratowe postumenty (Ryc. 5). Na nich ustawiono kolumny. W skrzydle zachodnim zlokalizowano prawdopodobnie pomieszczenia recepcyjne. Do łaźni prowadziło szereg wodociągów z rur ceramicznych, które niekiedy nosiły stemple producenta (Ryc. 2). Jedne zaopatrywały basen natatio, inne - basenowe frigidarium i caldarium. Wielkie ilości wody wpływające do łaźni były odprowadzane siecią kanałów (Ryc. 6). Odkryte pozostałości architektoniczne sugerują częściowe zniszczenie łaźni przez trzęsienie ziemi i jej późniejszą odbudowę. Podczas kampanii w 2009 i 2010 roku odsłonięto także kolejne pozostałości po budowlach związanych z pobytem w Novae, od 45 r. n.e., legionu VIII Augusta. W czasie omawianych kampanii odkryto wiele ciekawych zabytków ruchomych, w tym zachowane w całości lampy wolutowe, ołtarzyk gliniany (Ryc. 3), elementy brązowe lorica segmentata, napolicznik hełmu (Ryc. 7), a także naczynia terra sigllata i szklane.
2

Fieldwork at Scodra 2014

100%
Lemke M.
Światowit
|
2015
|
vol. Tom XII (LIII), fasc. A
223-230
PL
Podczas czwartej kampanii w Scodra (12.05-06.06.2014), prace ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej UW skupiały się na wierzchołku wzgórza Rozafa. Eksplorowano pięć wykopów sondażowych na wzgórzu. zachowując ciągłość numeracji w ramach całego pięcioletniego projektu, otrzymały one numery 18-22 (Ryc. 1). W wykopach kolejno odkryto: murowany filar należący prawdopodobnie do konstrukcji związanej z kościołem (Ryc. 2), nasyp związany prawdopodobnie z remontem cytadeli (Ryc. 3), czarkę z brązu (Ryc. 4), obramowane filarami wejście do dużego budynku (Ryc. 5) nad warstwą węgli drzewnych i spalenizny o miąższości 50 cm (Ryc. 6), prywatną cysternę (Ryc. 7), cztery monety republiki Raguzy (Ryc. 8) oraz terakotowy wodociąg (Ryc. 9).
3

Fieldwork at Novae 2014

100%
Lemke M.
Światowit
|
2015
|
vol. Tom XII (LIII), fasc. A
193-203
PL
W 2014 r. przeprowadzono czwarta kampanię wykopaliskową w sektorze 12, w prawym latus praetorii po wschodniej stronie principia, na południe od via principalis (Ryc. 1, 2). Kontynuowano eksplorację szerokopłaszczyz- nową powiększając przebadaną powierzchnię o 260 m2, do ok. 1200 m2 obszaru odkrytego od początku prac w 2011 r. W tym miejscu, zgodnie ze standardowym planem rzymskiego obozu wojskowego, powinno się znajdować praetorium, koszary dla immunes lub też baraki, być może pierwszej kohorty, albo rezydencja któregoś z wysokich oficerów legionu. Kontynuowano eksplorację obiektów wybudowanych przez legion I Italski, z kanałami odprowadzającymi wodę, oraz małym basenem (Ryc. 3), który prawdopodobnie był częścią prywatnej łaźni. Natrafiono też na późnorzymski kanał ściekowy (Ryc. 4). Na szczególna uwagę zasługują trzy statuetki z brązu (Ryc. 5:a,b, 7), z których pierwsza ukazuje siedzącego na ołtarzu aktora komediowego, podobnego do bardziej wyrafinowanego przedstawienia z thymiaterion z Getty Museum (Ryc. 6). Odkryto też sporą liczbę innych zabytków wysokiej jakości, w tym dolną część marmurowego posągu (Ryc. 9), lampkę z brązu (Ryc. 10) oraz liczne phalerae (Ryc. 8).
4

Fieldwork at Novae 2013

100%
Lemke M.
Światowit
|
2014
|
vol. Tom XI (LII), fasc. A
189-196
PL
W 2013 r. przeprowadzono trzecią kampanię wykopaliskową na odcinku 12, w prawym latus praetorii po wschodniej stronie principia, na południe od via principalis (Ryc. 1, 2). W tym miejscu, zgodnie ze standardowym planem rzymskiego obozu wojskowego, powinno się znajdować praetorium, koszary dla immunes lub też baraki, być może pierwszej kohorty. Dotychczasowe badania nie pozwalają jeszcze na ustalenie, jaką funkcję pełniły odsłonięte konstrukcje. Odkryto obiekty należące do drewnianych pozostałości architektonicznych pierwszego obozu (Ryc. 3), jak i późniejsze, wybudowane już przez legion I Italski, z trzema solidnymi kanałami odprowadzającymi wodę deszczową oraz z niewielkiej łaźni prywatnej (Ryc. 4-6). Odsłonięto także szereg negatywów murów tworzących prostokątną budowlę, która była prawdopodobnie związana z późnoantycznym portykiem przy południowej krawędzi wykopu. Z tego samego okresu pochodzą kolejny wodociąg (Ryc. 8) oraz zawalony dach z wtórnie użytych dachówek legionowych (Ryc. 7).
5

Fieldwork at Novae 2012

100%
Lemke M.
Światowit
|
2013
|
vol. Tom X (LI), fasc. A
151-156
PL
W 2012 r. przeprowadzono drugą kampanię wykopaliskową na odcinku 12, w prawym latus praetorii po wschodniej stronie principia, na południe od via principalis (Ryc. 1). W tym miejscu, zgodnie ze standardowym planem rzymskiego obozu wojskowego, powinno się znajdować praetorium, koszary dla immunes lub też baraki I kohorty. Dotychczasowe badania nie pozwalają jednak na wskazanie, jaką funkcję pełniły odsłonięte konstrukcje. Odkryto obiekty należące do pozostałości architektonicznych po legionie VIII Augusta (stacjonującym tu od ok. 45 do 69 roku n.e.), jak i późniejsze, wybudowane już przez legion I Italski, oraz w III w. przez cywili. Spośród tych ostatnich warto wymienić piec szklarski (Ryc. 5), który - wraz z licznymi fragmentami szlaki - świadczy o lokalnej produkcji szkła. Uchwycono także wschodni mur principia oraz wykonano przekrój przez ulicę rozdzielającą od wschodu komendanturę od struktur na odcinku 12. W jego południowej części kontynuowano eksplorację pięciokolumnowego portyku późnantycznego (Ryc. 6) - odkryto tu m.in. bazy i kapitele kolumn, z pewnością zebrane z ruin principia; charakter i dokładne datowanie tej konstrukcji nie są jeszcze ustalone. Do interesujących znalezisk sezonu 2012 należą natomiast: amfora z dipinto (Ryc. 2) oraz terra sigillata ze stemplem producenta (Ryc. 3).
6

Fieldwork at Novae 2011

100%
Lemke M.
Światowit
|
2012
|
vol. Tom IX (L), fasc. A
195-200
PL
P o zakończeniu prac w sektorze IV, w roku 2011 w Novae rozpoczęto wykopaliska na nowym odcinku - oznaczonym numerem XII (Ryc. 1). został on zaplanowany w prawym latus praetorii po wschodniej stronie principia, na południe od viaprincipalis. W tym miejscu, zgodnie ze standardowym planem rzymskiego obozu wojskowego, powinny się znajdować koszary I kohorty. odkryto obiekty należące do pozostałości architektonicznych po legionie VIIIAugusta (od ok. 45 do 69 roku n.e.), jak i późniejsze, wybudowane już przez legion I Italski oraz w III w. przez cywili (Ryc. 2). Wąskim, podłużnym sondażem poszerzono wykop zasadniczy na zachód, aby uchwycić wschodni mur principia oraz przekrój przez ulicę rozdzielającą od wschodu komendanturę od domniemanych koszar I kohorty (Ryc. 3). W południowej części odcinka odkryto pięciokolumnowy portyk z późnego antyku. Pośród zabytków należy przede wszystkim zwrócić uwagę na stosunkowo dużą liczbę fragmentów naczyń terra sigillata (Ryc. 4) i lampek (Ryc. 5, 6), jak i na nieznany dotychczas typ stempla legionowego, odciśnięty na powierzchni jednej z dachówek, oraz inskrypcję grecką wymieniającą „najwspanialsze miasto novezyjczyków”.
7

Fieldwork at Scodra 2011

100%
Lemke M.
Światowit
|
2012
|
vol. Tom IX (L), fasc. A
209-214
PL
Wykoopaliska Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego w Scodra (pol. Szkodra) odbyły się po raz pierwszy. W ramach pięcioletniego programu naukowego planujemy rozpoznanie topografii antycznego miasta i jego chronologii, aby prześledzić główne etapy osadnictwa od najstarszych jego pozostałości po późny antyk. Scodra leży w północnej Albanii, w niewielkim zwężeniu szerokiej równiny rozciągającej się wzdłuż wybrzeża Adriatyku i Jeziora Szkoderskiego, pomiędzy pasmem górskim Tarabosh od strony morza oraz pogórzem Alp Albańskich na wschodzie. Topografię całej równiny między jeziorem a górami kształtują trzy meandrujące rzeki. obok płynącej z północy Kiri są to: Buna, odprowadzająca wodę z jeziora, płynąca przez zwężenie między pasmami górskimi w kierunku Adriatyku na południe, oraz Drin, łączący się z Buną na wysokości wzgórza, na którym stoi potężna forteca Rozafa (Ryc. 1). W czasie tegorocznej kampanii przede wszystkim wytyczono siatki geodezyjne na obszarze ponad 50 hektarów. Pierwsza praca stricte archeologiczna polegała na oczyszczeniu i przebadaniu cysterny wybudowanej w twierdzy Rozafa w czasach, gdy Republika Wenecka umacniała swoje posiadłości w Albania Veneta. okazało się, że w jeden z filarów podtrzymujących strop cysterny wmurowano trzy inskrypcje. Większa i lepiej zachowana dotyczy cornicula-rius pracującego w sztabie primus pilus (Ryc. 3). Bardzo ważny fragment tekstu znajduje się na końcu napisu, gdzie wspomniano Scodra jako kolonię rzymską - jest to dopiero druga inskrypcja potwierdzająca taki stan rzeczy, a pierwsza znaleziona w samym mieście. Przeprowadzono też prospekcję całego stoku Rozafa oraz inwentaryzację murów (Ryc. 2). Badania wykopaliskowe przeprowadzono w dwóch miejscach. Jednym był płaski obszar leżący nad Drinem obok tzw. Meczetu Ołowianego, drugi to miejsce, w którym miał przebiegać późnoantyczny mur obronny Scodra, na półwyspie między Drinem a Buną. odsłonięto drogę z czasów tureckich, która jest dla nas ważnym elementem orientacyjnym zabudowy, uchwycono także dwie nekropole szkieletowe. odsłonięto fragment późnoantycznego muru obronnego z półokrągłymi basztami (Ryc. 4). Z hellenistycznych warstw archeologicznych wydobyto m.in. fragmenty ceramiki, w tym naczyń Gnathia, oraz ozdobne stiuki (Ryc. 5) i żelazny nóż (Ryc. 6).
8

Fieldwork at Scodra 2012

100%
Lemke M.
Światowit
|
2013
|
vol. Tom X (LI), fasc. A
177-183
PL
Podczas drugiej kampanii w Scodra (09.05-07.06), prace Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej UW skupiały się na wierzchołku wzgórza Rozafa, gdzie stoi dziś potężna forteca wenecka. Założono sześć wykopów sondażowych w “obiecujących”, taktycznie ważnych, miejscach na wzgórzu, które - zachowując ciągłość z poprzednią kampanią - otrzymały numery 5 (Ryc. 1), 6, 7 (Ryc. 2), 11 (Ryc. 4), 12 i 13, pod¬czas gdy wykopy 8, 9 i 10 znajdowały się u podnóża Rozafy (Ryc. 8). Przez kolejne stulecia na wzgórzu miała miejsce naturalna akumulacja sedymentów. zaskakująco rzadkie i nieliczne występowanie materiału starożytnego sugeruje jednak, że podczas budowy średniowiecznej fortecy dokonano starannej niwelacji i usunięto z powierzchni skały wcześniejsze pozostałości. W większości wykopów odkryto kości ludzkie, będące przypuszczalnie pozostałościami pospiesznych pochówków, dokonanych podczas któregoś z licznych oblężeń twierdzy w czasach nowożytnych. Większość zabytków jest pochodzenia weneckiego lub osmańskiego (Ryc. 3, 6). Odkryto jednak także ceramikę antyczną, będącą dowodem dawnej obecności Ilirów i Rzymian w tym miejscu (Ryc. 5). W trzech wykopach nad rzeką Drin (Ryc. 8), podobnie jak podczas kampanii w 2011 r., należało przekopać się przez ponad 2 m sedymentu aluwialnego nagromadzonego przez ostatnie 150 lat, odkąd rzeka Drin w 1859 r. zmieniła bieg. Poniżej aluwiów odkryto kilka struktur pochodzących prawdopodobnie z drugiej połowy XVIII w., kiedy w pobliżu budowano tzw. Ołowiany Meczet.
9

Fieldwork at Scodra 2013

100%
Lemke M.
Światowit
|
2014
|
vol. Tom XI (LII), fasc. A
217-225
PL
Podczas trzeciej kampanii w Scodra (10.05- 07.06. 2013), prace Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej UW skupiały się na wierzchołku wzgórza Rozafa (Ryc. 1, 3). Eksplorowano cztery wykopy sondażowe na wzgórzu oraz jeden u jego podnóża. Zachowując ciągłość numeracji w ramach całego pięcioletniego projektu otrzymały one numery 13-17, przy czym prace w sondażu 13 zostały już rozpoczęte w 2012 r. Na wzgórzu skupiono się na przeciwskarpie przy fosie na zewnątrz fortecy (Ryc. 4, 5). Mur przeciwskarpy zbudowano z potężnych bloków kamiennych, z grubsza podobnych do tych, z których wykonano mur iliryjski widoczny jeszcze w barbakanie twierdzy. Wykopaliska wykluczyły jednak możliwość powstania tej konstrukcji już w antyku. W wykopie nad rzeką Drin, pod sedymentem aluwialnym, odkryto posadzkę wykonaną z pojedynczej płyty łupkowej wraz z dwoma obramującymi ją murami (Ryc. 7, 8). Materiał ceramiczny sugeruje datowanie tej konstrukcji na późny antyk. Większość zabytków ruchomych jest pochodzenia weneckiego lub osmańskiego. Odkryto jednak także ceramikę antyczną, będącą dowodem dawnej obecności Ilirów i Rzymian w tym miejscu, oraz małą puszkę na protoplastę leków homeopatycznych, theriac (Ryc. 10).
10

Risan, Montenegro. Excavations in 2014

63%
Kowal T., Lemke M.
Światowit
|
2015
|
vol. Tom XII (LIII), fasc. A
213-222
PL
W 2014 roku prace wykopaliskowe w Risan odbywały się na odcinku Carine vI (Ryc. 1-3). odcinek ten znajduje się w pasie przybrzeżnym na północnych obrzeżach miasta. Główne prace badawcze na tym terenie miały miejsce w roku 1988 oraz w latach 2001-2004. W 2014 roku założono trapezoidalny wykop (20x7x25x8 m), którego celem było uchwycenie jednej z głównych ulic osady oraz rozpoznanie charakteru zabudowy w tej części miasta. Podczas tegorocznej kampanii udało się ustalić kilka nowych faktów z historii antycznego Risan. Po pierwsze, odsłonięto fragmenty murów z okresu iliryjskiego, czyli z III w. p.n.e. Konstrukcje te wchodziły w skład zewnętrznego pasa murów miejskich. Po drugie, udało się uchwycić zabudowę miasta z okresu początku rzymskiej dominacji na tym terenie, tj. od połowy II w. p.n.e. Wiadomo już, że Risan pod władzą Rzymian w II w. p.n.e. znacznie się rozwinęło w oparciu o rozwój wymiany handlowej. o jej intensywności świadczą odkryte magazyny amfor będące częścią horreum. Miasto przeszło też kolejne przekształcenie urbanistyczne. Na bazie wcześniejszych konstrukcji powstały kolejne mniejsze pomieszczenia składowe, które były częścią miejskiego magazynu na wszelkiego rodzaju produkty, oraz spichlerzem na zboże (Ryc. 4, 5). Podczas tegorocznej kampanii wykopaliskowej pozyskano pokaźny zbiór ceramicznych korków do amfor - 46 sztuk. Na jednym z ciekawszych zabytków tej grupy znajduje się inskrypcja w alfabecie greckim (nr inw. 236/14 W, Ryc. 6). W trakcie wykopalisk wydobyto wiele innych ciekawych reliktów. Bardzo interesujący wydaje się fragment tzw. czarki megaryjskiej (Ryc. 7). Na spodniej części naczynia, wokół jej podstawy, znajdował się wypukły stempel producencki z imieniem: CQTIONOC (Sotionos). Innym ciekawym zabytkiem, znalezionym w trakcie tegorocznej kampanii, jest fragment okucia zamka drewnianej skrzynki wykonany z brązu, przedstawiający obnażoną boginię Afrodytę/Wenus w typie Anadyomene (nr inw. 229/14 W, Ryc. 8). Jak zwykle stanowisko Risan dostarczyło wielu numizmatów, lecz w tym roku zaskakująco mało monet z wizerunkiem króla Ballaiosa - zaledwie kilka. Dane archeologiczne nie pozastawiają wątpliwości, że Ballaios wybijał monety przed rzymską okupacją tych terenów, czyli przed 167 r. p.n.e. Badania archeologiczne z roku 2014 dobitnie potwierdzają, że teoria sir Arthura Evansa o panowaniu Ballaiosa w przedziale lat 168-135 p.n.e. jest nietrafna. Znaleziono też m. in. dwie srebrne monety z Dyrrachium, lecz tylko jedna z nich była wyraźna i czytelna (Ryc. 9).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.