Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Hypermodernism as Deceleration, Re-stabilisation and Reconciliation

100%
Trepczyński M.
Edukacja Filozoficzna
|
2018
|
issue 66
163-184
EN
In this paper I refer to and comment on some diagnoses concerning the current state of modernity. I present and argue three statements: 1) today’s modernity is not accelerated, but decelerated; 2) today’s “liquid” modernity seems to be seeking fixed points; 3) we went beyond postmodernity or postmodernism to reach over-modernity (hypermodernity) or over-modernism (hypermodernism). Within the considerations devoted to the last thesis I offer my own definition of hypermodernism (as a kind of reconciliation of modernism and postmodernism) and discern it i.a. from metamodernism. In the last part I also briefly outline the problem of truth in the hypermodern approach.
PL
W artykule tym odnoszę się do głównych diagnoz dotyczących obecnego stanu nowoczesności. Prezentuję i argumentuję trzy następujące tezy: 1) dzisiejsza nowoczesność nie jest przyspieszona, lecz spowolniona; 2) dzisiejsza „płynna” nowoczesność zdaje się poszukiwać stałych punktów, 3) wykroczyliśmy poza ponowoczesność lub postmodernizm, wkraczając w nadnowoczeność (hipernowoczeność) lub nadmodernizm (hipermodernizm). W ramach rozważań nad ostatnią z tych tez przedstawiam własną definicję hipermodernizmu (jako pojednania modernizmu z postmodernizmem), odróżniając go m.in. od metamodernizmu. W ostatniej części pokrótce zarysowuję też problem prawdy w ujęciu hipermodernistycznym.
2
Publication available in full text mode
Content available

The demonstrability of God’s existence in “Summa theologiae” of Albert the Great on the background of writings of Thomas Aquinas

100%
Trepczyński M.
Rocznik Tomistyczny
|
2013
|
vol. 2
79-93
PL
Możliwość dowiedzenia istnienia Boga jest jednym z najważniejszych problemów filozoficznych. Została ona rozważona przez Alberta Wielkiego w jego „Summie teologii”. Nie znalazłem jednak żadnej pracy, w której przeanalizowanoby, jak to zrobił, i tylko jedną pracę, w której o tym wspominano. Temat ten wydaje się niezwykle istotny dla filozofii, ponieważ otwiera drogę do dowodzenia istnienia Boga. Było to oczywiste dla Tomasza z Akwinu – również w jego „Summie teologii” zagadnienie możliwości dowiedzenia istnienia Boga poprzedza słynne „pięć dróg”. Z tych powodów w artykule tym analizuję rozważania Alberta na temat dowodliwości istnienia Boga w jego najdojrzalszym, nie dokończonym dziele pt. „Summa teologii”. Na każdym etapie porównuję je z paralelnymi fragmentami pism Tomasza z Akwinu, by wyśledzić pewne miejsca wspólne oraz oryginalne rozwiązania obu myślicieli. Wynik tej analizy jest w pewnym stopniu zaskakujący. Choć Albert i Tomasz formułują czasem podobne argumenty, zdarza się, że ich odpowiedzi są zupełnie różne. Na przykład Albert stwierdza, że istnienie Boga jest, ogólnie rzecz biorąc, oczywiste samo przez się, podczas gdy Tomasz – że dla nas („quo ad nos”) – wcale tak nie jest. Ponadto, Akwinata twierdzi, że możemy dowieść istnienia Boga na podstawie skutku (per effectum), natomiast Albert, który wyróżnia trzy rodzaje dowodzenia, wydaje się odrzucać taką możliwość i dopuszcza jedynie dowodzenie „ad im possibile” oraz mniej ścisłe rodzaje dowodzenia. Chociaż możliwe jest uzgodnienie ich stanowisk w tej sprawie, to jednak ostatecznie nie ma pewności, czy myśliciele ci rzeczywiście osiągnęliby konsensus. Dodatkowe informacje dotyczące dyskutowanego zagadnienia uzyskujemy z Albertowej prezentacji dowodów istnienia Boga. Prezentacja ta różni się jednak od Tomaszowej prezentacji z „Summy teologii”. Co więcej, na tle wcześniejszych stwierdzeń Alberta wątpliwe jest, czy wszystkie te dowody traktuje on jako poprawnie przeprowadzone dowodzenie, dzięki któremu otrzymuje się konieczne wnioski. Albertowa dyskusja na temat możliwości dowodzenia istnienia Boga pozostawia wiele pytań. Wydaje się jednak ciekawa, inspirująca i skłania do ponownego przemyślenia stanowisk Tomasza.
EN
Demonstrability of God’s existence is one of most important philosophical problems. It was discussed by Albert the Great in his “Summa theologiae”. However I did not find any work which analyzed how he did it and only one work which mentioned this problem. This topic seems crucial in philosophy, because it opens the way for proving God’s existence. It was obvious for Thomas Aquinas – also in his “Summa theologiae” the issue of demonstrability of God’s existence precedes the famous “five ways”. This is why in this paper I analyze Albert’s discussion about demonstrability of God’s existence in his most mature, not finished work “Summa theologiae”. At every step I compare it with parallel passages from theological works of Thomas Aquinas to trace down common points and original solutions of both thinkers. The outcome of this analysis is to some extend surprising. Although Albert and Thomas sometimes formulate similar arguments, it happens that their answers are completely different. For example Albert states that God’s existence is generally self-evident, whereas Thomas – that for us (“quoad nos”) it is not. What is more, Aquinas says that we can demonstrate God’s existence from the effect (“per effectum”), while Albert, who distinguish three kinds of demonstration, seems to refute such a possibility and allows only demonstration “ad impossibile” and less strict demonstrations. Although it is possible to agree their views in this case, we finally do not know if they really would agree. Some more information concerning the discussed problem we obtain from Alberts’ presentation of proofs of God’s existence. However it differs a lot from Aquinas’ presentation in his “Summa theologiae”. Moreover, on the background of Albert’s earlier statements it is doubtful if he treats all collected proofs as correct demonstrations which provide necessary conclusions. Albert’s discussion about demonstrability of God’s existence leave many questions. However it seems interesting, inspiring and leads to rethink again Thomas’ positions.
3

Doktrynalny wymiar "Hexaëmeronu" Roberta Grosseteste

100%
Trepczyński M.
Edukacja Filozoficzna
|
2021
|
issue 72
277-297
PL
W artykule tym uzasadniam, że egzegeza Roberta Grosseteste dokonana w jego dziele Hexaëmeron (będącym komentarzem do opisu sześciu dni stworzenia) została przez niego zaprezentowana jako rodzaj wiedzy, czy bardziej precyzyjnie: jako mądrość, która ma wiele wspólnego z pojęciami scientia i sapientia w ujęciu Arystotelesowym i która przeznaczona jest do nauczania. Egzegeza ta ma więc odgrywać rolę doktryny. Aby uchwycić ten aspekt egzegezy, zaproponowałem, by określać go jako jej „wymiar doktrynalny” lub „doktrynalny charakter”. Grosseteste jasno stwierdza, że będzie w tym dziele traktował o sacratissima sapientia (najświętsza mądrość) i utożsamia ją z teologią. Pokazuję, że porównując ją z naukami, ujawnia on między nimi pewien rodzaj izomorfizmu. Zarysowuje on także ramy metodologiczne dla wykładu Pisma św., uwzględniając wewnętrzny porządek całego projektu egzegezy, z jego punktem centralnym (ze względu na co określam go jako chrystocentryczny) i jego celem. Co więcej, Robert bierze pod uwagę aspekt dydaktyczny tego rodzaju egzegezy rozumianej jako teologia (lub na odwrót), pokazując, że wymaga ona doświadczonych instruktorów. Wreszcie, jego wykład przetykany jest najważniejszymi tezami teologicznymi, a także częściami tekstu, które można postrzegać jako małe traktaty (np. o Trójcy, o wcieleniu, o bezruchu Boga), co oznacza, że dostarcza on poważnego ładunku doktrynalnego. W zakończeniu przywołuję spostrzeżenie Mieczysława Boczara ujawniające, że Grosseteste bardzo pragnął, by teologia była nauczana w kontekście lektury biblijnej.
EN
In this article, I argue that in his Hexaëmeron (a commentary to the six days of creation), Robert Grosseteste presented his exegesis as a kind of knowledge, or more precisely: wisdom, which has much in common with the Aristotelian concepts of scientia and sapientia, and which is intended to be taught. Thus, his exegesis plays the role of a doctrine. In order to grasp this aspect of exegesis, I propose to call it its “doctrinal dimension” or “doctrinal character”. Grosseteste clearly states that he will deal with sacratissima sapientia (the most sacred wisdom) and identifies it with theology. I show that by comparing it with sciences, he reveals a sort of isomorphism between them. He also outlines a methodological framework for the exposition of the sacred scripture, including the internal order of the whole project of the exegesis with its focal point (for which I call it Christocentric) and its goal/end-point. Furthermore, Robert takes into account the didactic aspect of such an exegesis understood as theology (or vice versa), showing that it requires experienced instructors. Finally, his exposition is threaded with the most important theological theses, as well as portions of text which can be perceived as little treatises (e.g., on the Trinity, on the incarnation, on God’s quietude), and thus he provides a serious doctrinal load. In conclusion, I recall Mieczysław Boczar’s account revealing that Grosseteste really wanted theology to be taught in the context of biblical reading.
4

Tales miał rację - Rozmowy podróżniczo-źródłowe z prof. Mieczysławem Boczarem

63%
Górniak A., Trepczyński M.
Edukacja Filozoficzna
|
2021
|
issue 72
11-29
5

Dream of Philosophication

32%
Trepczyński M.
Edukacja Filozoficzna
|
2022
|
issue 73
5-8
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.