Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Pejzaż narodowy z Leninem w tle. Narodowe wspólnoty wyobrażone w byłym Bloku Wschodnim [National landscape with Lenin in the background. Imagined national communities in the former Eastern Bloc]

100%
Stańczyk X.
Studia Litteraria et Historica
|
2018
|
issue 7
EN
National landscape with Lenin in the background. Imagined national communitiesin the former Eastern BlocThe paper is a critical review of two recently published monographs on the subject of the everyday and banal forms of nationalism in the post-socialist countries of Europe and Asia. The authors of the monographs, drawing on the theories of national identity and nationhood by Benedict Anderson, Ernest Gellner, Eric Hobsbawm, Michael Billig, Michael Skey, Tim Edensor and others, showed their deep understanding of the processes of nation-building, while their ethnographic approach allowed them to gather original and non-obvious data on everyday practices and discourses by which citizens of the post-socialist countries reproduce and reconstruct their identities. However, both volumes display some shortcomings resulting from their renditions of the historical background, including the ethnic policies of the socialist states, as well as from constraints of the Western liberal perspective as applied to the social reality of the former Eastern Bloc. Pejzaż narodowy z Leninem w tle. Narodowe wspólnoty wyobrażone w byłym Bloku WschodnimCelem artykułu jest krytyczna recenzja dwóch opublikowanych ostatnio monografii na temat codziennych, banalnych form nacjonalizmu w krajach postsocjalistycznych Europy i Azji. Autorzy obu monografii, bazując na teoriach narodu i tożsamości narodowej Benedicta Andersona, Ernesta Gellnera, Erica Hobsbawma, Michaela Billiga, Michaela Skeya, Tima Edensora i innych badaczy, wykazali się głębokim zrozumieniem procesów konstruowania narodu, natomiast dzięki przeprowadzeniu badań etnograficznych zebrali oryginalny i nieoczywisty materiał dotyczący codziennych praktyk i dyskursów, poprzez które obywatele krajów postsocjalistycznych reprodukują i rekonstruują swoje tożsamości. Jednak oba tomy wykazują pewne mankamenty wynikające z ukazania zjawisk na skromnym tle historycznym, chociażby w kwestii polityk etnicznych państw socjalistycznych, jak również ograniczenia związane z nakładaniem liberalnej perspektywy zachodniej na realia społeczne byłego Bloku Wschodniego.
2
Publication available in full text mode
Content available

Images of Failure

100%
Stańczyk X.
Studia Litteraria et Historica
|
2020
|
issue 9
PL
Sztuka jest z jednej strony sferą, w której można wyobrazić sobie inny, mniej opresyjny i normatywny świat; w nim – jak w kreskówkach – międzygatunkowe przyjaźnie i sojusze nawet największych gamoni, odmieńców i wyrzutków prowadzą do szczęśliwego zakończenia. Z drugiej strony w intencjonalnym uprawianiu porażki jest coś ze sztuki, a przynajmniej sztuczki prestidigitatora. Performowanie porażki wymaga zdolności improwizacji, podążania po omacku, dyletanctwa, fanfaronady oraz przeciwstawiania się społecznym normom i regułom. Prezentowane tu prace nawiązują do tych sensów „sztuki porażki”.
EN
On the one hand, the sphere of art offers the possibility to imagine a different, less oppressive and normative world, where just as in the case of cartoons even the greatest gawks, misfits, and outcasts would build friendships and alliances helping them to reach a happy ending. On the other hand, there is something of an artistic performance, at least of an illusionist show, to an intentional act of failure. To perform failure, one has to improvise, to operate randomly, blunderingly, and ostentatiously, as well as to resist the social norms and rules. The artworks that are presented here pertain to all of these meanings of the “art of failure”.
3
Publication available in full text mode
Content available

Obrazki porażki [Images of Failure]

100%
Stańczyk X.
Studia Litteraria et Historica
|
2020
|
issue 9
EN
Images of FailureOn the one hand, the sphere of art offers the possibility to imagine a different, less oppressive and normative world, where just as in the case of cartoons even the greatest gawks, misfits, and outcasts would build friendships and alliances helping them to reach a happy ending. On the other hand, there is something of an artistic performance, at least of an illusionist show, to an intentional act of failure. To perform failure, one has to improvise, to operate randomly, blunderingly, and ostentatiously, as well as to resist the social norms and rules. The artworks that are presented here pertain to all of these meanings of the “art of failure”. Obrazki porażkiSztuka jest z jednej strony sferą, w której można wyobrazić sobie inny, mniej opresyjny i normatywny świat; w nim – jak w kreskówkach – międzygatunkowe przyjaźnie i sojusze nawet największych gamoni, odmieńców i wyrzutków prowadzą do szczęśliwego zakończenia. Z drugiej strony w intencjonalnym uprawianiu porażki jest coś ze sztuki, a przynajmniej sztuczki prestidigitatora. Performowanie porażki wymaga zdolności improwizacji, podążania po omacku, dyletanctwa, fanfaronady oraz przeciwstawiania się społecznym normom i regułom. Prezentowane tu prace nawiązują do tych sensów „sztuki porażki”.
4
Publication available in full text mode
Content available

“Powerlessness, Impotence, Astonishment, and the Need for an Immediate Lie”: The Byproducts of Lopez Mausere

100%
Stańczyk X.
Studia Litteraria et Historica
|
2020
|
issue 9
PL
Artykuł koncentruje się na kwestiach tożsamości narodowej, płciowej i religijnej w poezji i innych tekstach Wojciecha Stamma, znanego też jako Lopez Mausere i Gertruda Jarząbek. Przedmiotem badania jest także uczestnictwo Mausere w Klubie Polskich Nieudaczników (Club der Polnischen Versager) w Berlinie oraz inne powiązania pomiędzy jego biografią a literaturą. Autor artykułu twierdzi, że zarówno koncepcja poezji Mausere’a, zestawiająca twórczość poetycką z następującymi gatunkami: dowcip, anegdota, pomyłka lub celowe wprowadzenie w błąd, jak i wykorzystanie niskich, żargonowych czy potocznych rejestrów języka, odzwierciedlają przekonanie pisarza, że skarnawalizowany świat na opak bywa bardziej rzeczywisty niż iluzja stwarzana przez role społeczne, normy, statusy, hierarchie i tożsamości. Stąd porażka w odgrywaniu czyjejś roli albo normatywnej tożsamości może okazać się bardziej twórcza i znacząca niż prawidłowe dostosowanie się do zestawu reguł obowiązujących w przestrzeni społecznej.
EN
The article focuses on the question of national, gender, and religious identity in the poetry and other writings of Wojciech Stamm, also known as Lopez Mausere and Gertruda Jarząbek. Mausere’s affiliation with the Polish Failures Club (Club der Polnischen Versager) in Berlin and the relationships between his biography and literature are examined as well. The author contends that Mausere’s concept of poetry as a genre similar to a joke, anecdote, mistake or deliberate deception, as well as his use of low, slang or colloquial registers of language, reflect Stamm’s belief that the carnivalized upside-down world is more real than the illusion produced by social roles, norms, statuses, hierarchies, and identities. Thus, failure to perform one’s role or normative identity might ultimately prove more creative and meaningful than the proper observance of prevalent social mores.
5
Publication available in full text mode
Content available

Wyszło, jak wyszło. Porażka i słabość w kulturze Europy Środkowo-Wschodniej [Things Turned Out the Way They Did: Failure and Weakness in the Culture of Central and Eastern Europe]

100%
Stańczyk X.
Studia Litteraria et Historica
|
2020
|
issue 9
EN
Things Turned Out the Way They Did: Failure and Weakness in the Culture of Central and Eastern EuropeThe text is the introduction to the new issue of Studia Litteraria et Historica. As such, it presents and conceptualises the category of failure in reference to Central and Eastern Europe in the last few decades of the twentieth century. It outlines the subject matter of respective texts and convergences of the points of view of their authors. Wyszło, jak wyszło. Porażka i słabość w kulturze Europy Środkowo-WschodniejTekst stanowi wstęp do nowego numeru „Studia Litteraria et Historica”. Przedstawia i konceptualizuje kategorię porażki w odniesieniu do obszaru Europy Środkowo-Wschodniej ostatnich kilku dekad XX wieku. Nakreśla tematykę poszczególnych tekstów oraz zbieżności punktów widzenia autorek i autorów.
6

Godność pracy i radość życia. O Kołchoźnikach Anny Engelking

100%
Stańczyk X.
Res Publica Nowa
|
2013
|
issue 1
122-129
EN
The article concerns Anna Engelking’s 2012 anthropological study of contemporary Belarusian kolkhozniks’ collective identity. It traces the emergence of values, norms, and dichotomies constructive for that identity - “peasant” versus “lord,” “peasant” versus “Jew,” “Christian” versus “Jew,” and “Polish” versus “Russian” – the oppositions that have further determined the kolkhozniks’ self-definition as Simple and hard-working Christian muzhiks.
7
Publication available in full text mode
Content available

„Dzisiaj ma głos towarzysz Mauzer”. Rewolucyjna strategia literacka Majakowskiego

100%
Stańczyk X.
Studia Litteraria et Historica
|
2013
|
issue 2
EN
‘You have the floor, Comrade Mauser’. Literature and engagement: Mayakovsky’s revolutionary poetry as a case studyThe Russian futurist poet Vladimir Mayakovsky was criticised not only by conservative or moderate critics and writers, but also by Bolshevik ideologists and activists. While moderate authors criticised Mayakovsky’s engagement in the communist movement and worried about the waste of his genius, the left-wing writers refused him the place among proletarians due to his improper social background. The article shows the similarities between these two strands of criticism and analyses why communist party was so hostile to the avant-garde revolutionary poetry.The aim of this text was to investigate why engaged literature is regarded as insincere, unnatural and inappropriate, and to analyse the relations between the poet’s words and their specific performative power, the revolutionary abuse and the utopian vision of new world. „Dzisiaj ma głos towarzysz Mauzer”. Rewolucyjna strategia literacka MajakowskiegoWłodzimierz Majakowski, rosyjski poeta futurystyczny, krytykowany był nie tylko przez krytyków i pisarzy o poglądach konserwatywnych lub umiarkowanych, lecz również przez ideologów oraz aktywistów bolszewickich. Autorzy o poglądach umiarkowanych wyrażali dezaprobatę wobec zaangażowania Majakowskiego w ruch komunistyczny i obawiali się, że geniusz się marnuje. Z kolei lewicowo nastawieni pisarze odmawiali Majakowskiemu miejsca pośród proletariuszy w związku z jego nieodpowiednim pochodzeniem. Niniejszy artykuł pokazuje podobieństwa łączące oba rodzaje krytyki, zawiera również próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego partia komunistyczna wykazywała tak daleko idącą wrogość w stosunku do awangardowej poezji rewolucyjnej.Celem artykułu było znalezienie odpowiedzi na pytanie, dlaczego literaturę zaangażowaną odbiera się jako nieszczerą, nieprzyzwoitą i nienaturalną, jak też przeanalizowanie relacji pomiędzy słowami poety, ich szczególną mocą performatywną, rewolucyjnym nadużyciem oraz utopijną wizją nowego świata.
8
Publication available in full text mode
Content available

„Pozdrowienia z Polski”. Fotografia jako narzędzie mobilizacji społecznej w walce z zanieczyszczeniem wizualnym

100%
Stańczyk X.
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
|
2022
|
vol. 118
|
issue 2
34-47
EN
When the draft Landscape Act was presented in the Sejm (the lower house of the Polish Parliament) in 2013, social organisations launched a civic campaign ‘Senators, Clean up the Ads!’. As part of the campaign, the Miasto Moje a w Nim Association released a series of the Greetings from Poland postcards with landscape views from Polish mountains, seaside resorts, and cities visually polluted with excessive outdoor advertising. This was not the first case when images of ad-obscured landscapes were used. As early as in 2009, Elżbieta Dymna and Marcin Rutkiewicz published a photo album Polski outdoor [Outdoor Poland] documenting visual pollution in Poland. Similar actions were organised in various cities after the Landscape Act entered into force in 2015. The aim of this article is to analyse the use of photography as a social mobilisation tool intended to, on the one hand, increase social awareness and support changes in the landscape and, on the other hand, put pressure on officials and politicians by reversing this process. The ads or images that went outdoor were now themselves reproduced and disseminated online, at exhibitions, and in publications.
9
Publication available in full text mode
Content available

Partyzantka antyreklamowa. Adbusting i niszczenie reklam jako opór społeczny wobec komercjalizacji przestrzeni miejskiej

100%
Stańczyk X.
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
|
2017
|
vol. 97
|
issue 4
123-137
EN
The article presents contemporary ad busting and anti-advertising practices as ways of expressing social resistance and reclaiming the city by its residents and users. Contexts create classical concepts and definitions of ad busting, subvertising, cultural provocation and visual pollution, as well as the history of anti-consumerism actions in the 1980’s up until now. Alongside the artistic and activist examples of guerrilla commercial communication, its vernacular forms have been presented.
10

Poezja może być brudna i rozwrzeszczana, z Xawerym Stańczykiem rozmawia Justyna Czechowska

63%
Czechowska J., Stańczyk X.
Res Publica Nowa
|
2013
|
issue 3
11
Publication available in full text mode
Content available

Decommunisation – Fascism without Fascists: Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Marcin Starnawski, Katrin Stoll and Anna Zawadzka Discuss the Fascization of Space

45%
Matyjaszek K., Stańczyk X., Starnawski M., Stoll K., Zawadzka A.
Studia Litteraria et Historica
|
2021
|
issue 10
PL
Czym charakteryzuje się faszyzacja przestrzeni? Jak i gdzie można ją rozpoznać? W jaki sposób architektura i symbole w przestrzeni publicznej przyczyniają się do faszyzacji życia codziennego? Jakie są narzędzia faszyzacji przestrzeni? Jedno z nich to polityka czystki oraz retoryka odzyskania przestrzeni po wyobrażonej obcej dominacji lub inwazji. Celem niniejszej rozmowy jest wyjaśnienie i rozświetlenie koncepcji faszyzacji przestrzeni. Dyskutantki i dyskutanci robią to posiłkując się przykładami z historii i współczesności Polski i Niemiec. Zastanawiają się także nad możliwym doprecyzowaniem kategorii faszyzacji tak, by odróżnić ten proces od innych zjawisk, np. nacjonalizmu.
EN
Are there fascizizing ways to look at public space and aesthetics? If so, how do they manifest themselves? What characterizes the fascization of space? How and where can you recognize it? How do architecture and symbols in public space contribute to fascization of daily life? One of them is a policy of cleansing and rhetoric about recovering after an imaginary foreign domination or invasion. The aim of this conversation is to elucidate the concept of the fascization of public space. The discussants do this by drawing on examples from the history of Poland and Germany as well as the present-day situation in both countries. They also consider how we can clarify the category of fascization in order to distinguish this process from other phenomena such as nationalism.
12
Publication available in full text mode
Content available

Robota robiona była. O instalacji wideo-rzeźbiarskiej 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E Dominiki Macochy rozmawiają Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll i Anna Zawadzka [The Job Was Being Done: A conversation about Dominika Macocha’s video-sculptural installation "50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E"]

45%
Janicka E., Matyjaszek K., Stańczyk X., Stoll K., Zawadzka A.
Studia Litteraria et Historica
|
2020
|
issue 9
EN
The Job Was Being Done: A conversation about Dominika Macocha’s video-sculptural installation 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E.This article is a record of a discussion concerning Dominika Macocha’s video-sculptural installation 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. The work deals with the uses of discourse and landscapes in mechanisms of camouflaging the crimes perpetrated on Jews by Poles during the Holocaust. The author lays bare and deconstructs these mechanisms – above all the mechanisms of  narrative fetishism of production of artificial landscape – drawing on examples from Biłgoraj county. In the course of the discussion, the work inspired a critical reassessment of the categories dominating the ways in which the Holocaust is currently described: (1) Martin Pollack’s category of contaminated landscapes, rooted in the ideology of two totalitarianisms; (2) the category of the witness / bystander, which conceals the observers’ participation in the scenario of the crime; and (3) the category of taboo, which is ambivalent considering the universal knowledge on the part of local communities about what happened to Jews from their localities. Reflection on the production of taboo leads the discussants to deliberate on the status of Jewish sources in the field of Holocaust studies. Collected since as early as the 1940s, and containing ample and detailed information about Polish crimes perpetrated on Jews, they are nevertheless not recognised as sources by Polish historians. The conversation is concluded by an attempt at recapitulating the present condition of Polish historiography in the light of the postulated new approach to sources. Robota robiona była. O instalacji wideo-rzeźbiarskiej 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E Dominiki Macochy rozmawiają Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll i Anna ZawadzkaNiniejszy tekst stanowi zapis dyskusji poświęconej instalacji wideo-rzeźbiarskiej Dominiki Macochy pt. 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. Dzieło artystki dotyczy dyskursywnych i krajobrazowych mechanizmów kamuflowania zbrodni na Żydach popełnionych przez Polaków podczas Zagłady. Macocha obnaża i dekonstruuje te mechanizmy – przede wszystkim mechanizm fetyszyzmu narracyjnego i mechanizm produkcji sztucznego krajobrazu – na przykładach zaczerpniętych z powiatu biłgorajskiego. Podczas dyskusji, z inspiracji pracą artystki, krytycznemu namysłowi poddane zostają następujące, dominujące współcześnie kategorie opisu Zagłady: 1. zaproponowana przez Martina Pollacka kategoria skażonych krajobrazów, wyrosła na gruncie ideologii dwóch totalitaryzmów; 2. kategoria świadka, maskująca udział obserwatorów w scenariuszach zbrodni; 3. kategoria tabu, ambiwalentna, jeśli wziąć pod uwagę powszechność wiedzy lokalnych społeczności o tym, co stało się z Żydami z ich miejscowości. Refleksja nad produkcją tabu prowadzi dyskutantów do namysłu nad statusem źródeł żydowskich w polu badań nad Zagładą. W źródłach tych bowiem, kompletowanych już od lat czterdziestych, znajdujemy wiele szczegółowych informacji o polskich zbrodniach na Żydach. Nie są one jednak rozpoznane jako źródła przez polskich historyków. Dyskusję kończy próba podsumowania współczesnej kondycji polskiej historiografii w świetle postulatu nowego podejścia do źródeł.
13
Publication available in full text mode
Content available

The Job Was Being Done: A Conversation About Dominika Macocha’s Video-sculptural Installation “50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E”

45%
Janicka E., Matyjaszek K., Stańczyk X., Stoll K., Zawadzka A.
Studia Litteraria et Historica
|
2020
|
issue 9
PL
Niniejszy tekst stanowi zapis dyskusji poświęconej instalacji wideo-rzeźbiarskiej Dominiki Macochy pt. 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. Dzieło artystki dotyczy dyskursywnych i krajobrazowych mechanizmów kamuflowania zbrodni na Żydach popełnionych przez Polaków podczas Zagłady. Macocha obnaża i dekonstruuje te mechanizmy – przede wszystkim mechanizm fetyszyzmu narracyjnego i mechanizm produkcji sztucznego krajobrazu – na przykładach zaczerpniętych z powiatu biłgorajskiego. Podczas dyskusji, z inspiracji pracą artystki, krytycznemu namysłowi poddane zostają następujące, dominujące współcześnie kategorie opisu Zagłady: 1. zaproponowana przez Martina Pollacka kategoria skażonych krajobrazów, wyrosła na gruncie ideologii dwóch totalitaryzmów; 2. kategoria świadka, maskująca udział obserwatorów w scenariuszach zbrodni; 3. kategoria tabu, ambiwalentna, jeśli wziąć pod uwagę powszechność wiedzy lokalnych społeczności o tym, co stało się z Żydami z ich miejscowości. Refleksja nad produkcją tabu prowadzi dyskutantów do namysłu nad statusem źródeł żydowskich w polu badań nad Zagładą. W źródłach tych bowiem, kompletowanych już od lat czterdziestych, znajdujemy wiele szczegółowych informacji o polskich zbrodniach na Żydach. Nie są one jednak rozpoznane jako źródła przez polskich historyków. Dyskusję kończy próba podsumowania współczesnej kondycji polskiej historiografii w świetle postulatu nowego podejścia do źródeł.
EN
This article is a record of a discussion concerning Dominika Macocha’s video-sculptural installation 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. The work deals with the uses of discourse and landscapes in mechanisms of camouflaging the crimes perpetrated on Jews by Poles during the Holocaust. The author lays bare and deconstructs these mechanisms – above all the mechanisms of  narrative fetishism of production of artificial landscape – drawing on examples from Biłgoraj county. In the course of the discussion, the work inspired a critical reassessment of the categories dominating the ways in which the Holocaust is currently described: (1) Martin Pollack’s category of contaminated landscapes, rooted in the ideology of two totalitarianisms; (2) the category of the witness / bystander, which conceals the observers’ participation in the scenario of the crime; and (3) the category of taboo, which is ambivalent considering the universal knowledge on the part of local communities about what happened to Jews from their localities. Reflection on the production of taboo leads the discussants to deliberate on the status of Jewish sources in the field of Holocaust studies. Collected since as early as the 1940s, and containing ample and detailed information about Polish crimes perpetrated on Jews, they are nevertheless not recognised as sources by Polish historians. The conversation is concluded by an attempt at recapitulating the present condition of Polish historiography in the light of the postulated new approach to sources.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.