Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Pomerania and the Baltic Sea in the imaginative geography of the Polish Middle Ages from the End of the 10th Century to the Beginning of the 13th Century

100%
Krawiec A.
Studia Maritima
|
2018
|
vol. 31
109-133
EN
SummaryThe paper deals with the problem of the place of Pomerania in imaginative geography of the inhabitants of the Polish lands since the rule of Mieszko I until beginning of the 13th century. The choice of the final date is justified by the political changes taking place at that time in Poland and in Pomerania itself, as well as the changes in imaginative geography, i.e. in the system of images of particular territories functioning in a community, in the case in question among the inhabitants of the Polish lands. The possibilities of reconstructing the images of Pomerania and the Baltic are limited because of the scarcity of sources, especially with reference to the earliest period. The article contains an analysis of the circumstances of creating and introducing into the written sources the names ‘Pomerania’ and ‘Pomeranians’. The picture of Pomerania in Gallus Anonymus’ chronicle has been extensively discussed, which results from the special position of that region in the spatial concept in that text. The paper indicates the main ways of the conceptualisation of the Pomeranian territory and its inhabitants by Gallus in the context of the contemporary system of learned geographical images, crusade ideology and political conditions of the textmaking and presenting the events. There is also a characterisation of the later mentions about Pomerania as a geographical space in the Polish sources of the beginning of the 13th century, among which the predominant place occupies Master Wincenty Kadłubek’s chronicle. The article shows how Master Wincenty Kadłubek presents Pomerania in various parts of his chronicle, especially in his narrative about the beginnings of the Polish state and nation, with possible causes and sources of the description. Finally, the article signals the changes which indicate that the period from the 13th to the 15th centuries should be regarded as a separate stage in the history of the Polish imagery of the Baltic and Pomerania.
PL
W artykule podjęto problematykę form obecności Pomorza w geografii kreacyjnej mieszkańców ziem polskich w okresie od panowania Mieszka I do początku XIII wieku. Wybór daty końcowej jest uzasadniony zachodzącymi w tym okresie przemianami politycznymi w Polsce i na samym Pomorzu, jak również związanymi z tym przemianami w geografii kreacyjnej, czyli w systemie wyobrażeń o poszczególnych terytoriach, funkcjonującym w określonej zbiorowości, w tym przypadku wśród mieszkańców ziem polskich. Możliwości rekonstrukcji wyobrażeń o Pomorzu i Bałtyku są jednak ograniczone ze względu na niedobór źródeł. Dotyczy to szczególnie najwcześniejszego okresu. W artykule zanalizowano okoliczności powstania i wprowadzenia do źródeł pisanych nazw „Pomorze” i „Pomorzanie”. Szczególnie obszernie omówiono obraz Pomorza w kronice tzw. G alla A nonima, c o w ynika z wyjątkowo wyeksponowanej pozycji tej krainy w koncepcji przestrzeni w tekście. Wskazano główne kierunki konceptualizacji terytorium Pomorza i jego mieszkańców przez Galla w kontekście ówczesnego systemu uczonych wyobrażeń geograficznych, ideologii krucjatowej oraz politycznych uwarunkowań powstania tekstu i opisywanych w nim wydarzeń. Następnie scharakteryzowano późniejsze wzmianki o Pomorzu jako przestrzeni geograficznej w źródłach polskich do początku XIII wieku, wśród których na pierwszy plan wysuwa się kronika mistrza Wincentego zw. Kadłubkiem. Scharakteryzowano sposób przedstawienia Pomorza przez Wincentego w różnych częściach kroniki, zwłaszcza w narracji o początkach państwa i narodu polskiego, ze wskazaniem na możliwe przyczyny i źródła takiego opisu. Na koniec zasygnalizowano przemiany, które powodują, że okres od XIII do XV wieku powinien być uznany za kolejny, odrębny etap w dziejach polskich wyobrażeń o Bałtyku i Pomorzu.
2
Publication available in full text mode
Content available

Pomerania in the Medieval and Renaissance Cartography – from the Cottoniana to Eilhard Lubinus

100%
Krawiec A., Atkinson M.
Studia Maritima
|
2020
|
vol. 33
85-128
EN
The paper is a new attempt at a new look at the issues related to the image of Pomerania in medieval and renaissance cartography. The breakpoints of the analysis are marked by the appearance of the first attempt to more clearly describe the areas on the southern Baltic coast on the world map known as Cottoniana (11th century), and on the other hand, the map by Eilhard Lubinus (1618), which was the most perfect early-modern cartographic rep- resentation of the Duchy of Pomerania, and at the same time formally stood on the border of Renaissance cartography and 17th-century “cartography of measurement”. The overview of the presentation of the cartographic image of Pomerania has been divided into sub-chapters relating to various categories of maps. The first one concerns medieval encyclopedic-sym- bolic maps, and especially the possible reasons for not including the name of Pomerania on the vast majority of maps in this category. In the following subsections were studied nautical maps, late medieval Ptolemaic maps and the so-called transitional maps, renaissance car- tography and early modern separate maps of Pomerania. Particular attention was paid to the way the name of Pomerania was understood by cartographers and to the ways of inserting the discussed regions into wider spatial contexts.
PL
Praca stanowi nową próbę nowego spojrzenia na kwestie związane z obrazem Pomorza w kartografii średniowiecznej i renesansowej. Punkty graniczne analizy wyznacza pojawienie się pierwszej próby bardziej jednoznacznego opisu terenów na południowym wybrzeżu Bałtyku na mapie określanej jako tzw. Cottoniana (XI w.), a z drugiej strony opracowanie mapy Eilharda Lubinusa (1618), która stanowiła najdoskonalsze wczesnonowożytne przedstawienie kartograficzne terenu Księstwa Pomorskiego, a jednocześnie pod względem formalnym stała na pograniczu kartografii renesansowej i siedemnastowiecznej kartografii „pomiarowej”. Omówienie sposobu przedstawiania kartograficznego obrazu Pomorza zostało podzielone na podrozdziały, odnoszące się do różnych kategorii map. Pierwszy dotyczy średniowiecznych map encyklopedyczno-symbolicznych, a zwłaszcza możliwych przyczyn nieuwzględniania nazwy Pomorza na zdecydowanej większości map z tej kategorii. W kolejnych podrozdziałach zanalizowane zostały mapy żeglarskie, późnośredniowieczne mapy ptolemejskie i tzw. mapy typu przejściowego, kartografia renesansowa oraz wczesnonowożytne odrębne mapy Pomorza. Szczególna uwaga została zwrócona na sposób rozumienia nazwy Pomorza przez kartografów oraz na sposoby wpisywania przez nich omawianego regionu w szersze konteksty przestrzenne.
3
Publication available in full text mode
Content available

The Concept of Space in the Chronicle of Gallus Anonymus, the Mental Geography of Its Author, and Their Significance for the Controversy on His Place of Origin

100%
Krawiec A.
Acta Poloniae Historica
|
2015
|
vol. 112
EN
The paper deals with the question of geographical imaginations of so-called Gallus Anonymus, as prevalent in his chronicle. The author sought to reconstruct the chronicler’s mental map of Europe, especially of Sclavonia (Slavonic countries), or, precisely, the concept of space (Raumkonzept) of his work, and the possible sources of his imaginations and knowledge. The author takes under consideration the possibilities of using the geographical data from the Chronicle in solving the controversy on Gallus’s place of origin. The conclusion is that, contrary to often-held opinions, the data itself does not allow us to indicate any specific place or region of Gallus’s birth and/or education.
4
Publication available in full text mode
Content available

Sarmaci i Popianie. Dziedzictwo średniowiecznego obrazu świata jako element kontekstu kulturowego piśmiennictwa staropolskiego

100%
Krawiec A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2019
|
vol. 53
|
issue 2
13-46
EN
The paper deals with a question of the medieval influences on the old-Polish imagination world considered as geographical space. The paper is considered as preliminary remarks, showing the main areas of the elements’ presence which belong to the medieval intellectual heritage in the texts of old-Polish authors. The presence of these elements in particular works and/or genres should be subject of further investigations in the future. It was pointed out, that many imaginations of Greek/Roman ancient origin, present in the old-Polish period, were in fact common for the medieval and early modern imaginative geographies. To the most important post-medieval features of the old-Polish imaginative geography belonged: a general vision of the physical world’s structure, the idea of the tripartite habitable world, use of the ancient geonyms while describing the contemporary world (especially the name of Sarmatia), particular imaginations about exotic countries and people, including their marvels, so-called monstrous races, and the kingdom of Prester John.
PL
Artykuł podejmuje stosunkowo słabo zbadane zagadnienie średniowiecznych wpływów na staropolskie wyobrażenia o świecie jako przestrzeni geograficznej. Ma charakter uwag wstępnych, wskazujących główne obszary obecności elementów należących do dziedzictwa myśli średniowiecznej w tekstach autorów staropolskich, które w dalszych pracach należałoby zanalizować na przykładach konkretnych utworów i/lub gatunków piśmiennictwa. Zwrócono uwagę na fakt, że szereg wyobrażeń antycznych obecnych w analizowanym okresie było wspólne dla geografii kreacyjnej średniowiecza i okresu nowożytnego. Do wskazanych jako najistotniejsze post-średniowiecznych elementów staropolskiej geografii kreacyjnej należały: ogólna wizja struktury świata fizycznego, koncepcja trójdzielnej ekumeny, posługiwanie się antyczną geonimią do opisu świata współczesnego (ze szczególnym uwzględnieniem nazwy Sarmacja), wyobrażenia na temat egzotycznych ludów i zwierząt, w tym mirabiliów, tzw. ludów monstrualnych oraz królestwa Prezbitera/Popa Jana.
5
Publication available in full text mode
Content available

O trzęsieniach ziemi w średniowieczu i ich badaniu. Wokół pracy Konrada Schellbacha Erdbeben in der Geschichtsschreibung des Frühund Hochmittelalters. Ursprung, Verständnis und Anwendung einer spezifisch mittelalterlichen Traditionsbildung

100%
Krawiec A.
Kwartalnik Historyczny
|
2022
|
vol. 129
|
issue 3
697-718
EN
The main subject of the article is Konrad Schellbach’s monograph devoted to how the phenomenon of earthquakes was conceptualised in Latin historiography between the late eighth and the mid-thirteenth centuries. The main assumptions of the book and the effects of their implementation are critically analysed, with special attention paid to the selection of the content under study, as well as the possibility of source verification of the theses put forward by the Author. The book is discussed within the broader context of research into old seismic phenomena.
PL
Głównym tematem artykułu jest monografia Konrada Schellbacha poświęcona sposobowi konceptualizacji fenomenu trzęsienia ziemi w dziejopisarstwie łacińskim od końca VIII do połowy XIII w. Została ona omówiona na szerszym tle problematyki badań nad dawnymi zjawiskami sejsmicznymi. Krytycznej analizie poddane zostały założenia pracy oraz efekty ich realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem doboru analizowanych treści, a także możliwości źródłowej weryfikacji tez, stawianych w pracy przez Autora.
6
Publication available in full text mode
Content available

Complex Behaviour of Nonlinear Systems

63%
Szydłowski M., Krawiec A.
Filozofia Nauki
|
1998
|
vol. 6
|
issue 3-4
77-93
PL
In this paper some properties of nonlinear phenomena are discussed. Nonlinearity of the dynamical system may lead to chaotic behaviour of the solutions. Some basic notions of the theory of dynamical systems (such as structural stability, Lapunov exponents, etc.) are explained and the evolution of the understanding of linearphenomena is presented.
7
Content available remote

Idea of Dynamic Universe – Thought Styles in Cosmology

51%
Szydłowski M., Krawiec A., Tambor P.
Zagadnienia Naukoznawstwa
|
2013
|
vol. 49
|
issue 4(198)
305-319
PL
Patrząc na korzenie współczesnej kosmologii odnajdujemy dwie ważne okoliczności: przejście z kosmologii na podstawie koncepcji czasoprzestrzeni newtonowskiej do kosmologii relatywistycznej i akceptacji idei dynamicznego relatywistycznego wszechświata. Uważamy, że podczas gdy pierwsza jest rewolucją naukową w sensie Kuhna, druga nie ma takiego charakteru. Powodem jest to, że przejście od statycznego Wszechświata Einsteina do Friedmanna dynamicznego Wszechświata odbywa się na fundamentach stworzonych przez ogólną teorię względności. Teoretyczna możliwość dynamicznego wszechświata jest naturalną konsekwencją ogólnej koncepcji względności krzywizny czasoprzestrzeni, ale nie została uznana od samego początku, gdyż Einstein był przekonany, że Wszechświat jest statyczny i nie istnieje rozwiązanie, zgodne z rozszerzającym się wszechświatem. Uważamy, że koncepcja Flecka stylu myślowego jest bardziej adekwatna w rekonstrukcji bardzo
EN
Looking at the roots of modern cosmology we find two important circumstances: the transition from cosmology based on the Newtonian concept of space-time to relativistic cosmology and the acceptance of the idea of dynamical relativistic Universe. We argue that while the former is a scientific revolution in the Kuhn’s sense, the latter has no such a character. The reason is that the transition from Einstein’s static to Friedmann’s dynamic Universe takes place on foundations set up by general relativity theory. The theoretical possibility of dynamic Universe is a natural consequence of general relativity concept of curvature space-time, but it was not recognized from the very beginning, when Einstein was convinced that the Universe is static and did not admit the solutions of expanding Universe. We argue that Fleck’s conception of thought style is more adequate to reconstruct the very complicated process of the dynamical relativistic picture of the Universe (‘Weltbilt’) formation.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.