Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Literatura irlandzkojęzyczna, a zwłaszcza poezja, obfituje w utwory poświęcone różnym elementom krajobrazu, np.: wzgórzom, rzekom, strumieniom czy jeziorom. Najbardziej znanym przykładem jest zbiór średnioirlandzkich utworów Metrical Dinnshenchas. W prowadzanie nazw geograficznych do irlandzkich utworów literackich zawsze spełniało funkcje estetyczne oraz inwokacyjne. Również współczesna poezja irlandzka, a także gaelicka, posługuje się tym środkiem. Oprócz funkcji estetycznych użycie nazw geograficznych bardzo często związane jest z lokalną tradycją, poczuciem lojalności i przywiązania do miejsc, a także swoistym irlandzkim „poczuciem miejsca”.
PL
Język gaelicki pojawił się w Szkocji w pierwszych wiekach naszej ery. Jako Język Celtów przybyłach z Irlandii. Na przełomie pierwszego i drugiego tyciąclecia język gaelicki był dominującym Językiem północno-zachodniej Szkocji, już jednakże od wieku XIII zaczął tracić swoje znaczenie, aż do niemal całkowitego upadku w wieku XX. Literatura gaelicka, początkowo tworzona we wspólnym z Irlandią języku staroirlandzkim, a zwłaszcza poezja ma bardzo bogatą historię. Poezja gaelicka związana była z celtycką organizacją iycia - wokół ksiąiąt i władców gromadzili się bardowie - wyszkoleni poeci i recytatorzy. Po upadku klanowego systemu społecznego w XVIII wieku poezja zaczęła powstawać poza dworami, a w wieku XIX przeniosła się do miast, zwłaszcza do Glasgow i Edynburga. Druga połowa XX wieku przyniosła ze sobą dwa, pozornie sprzeczne zjawiska - gwałtowny spadek liczby użytkowników języka (ok. 90 tysięcy w 1981 r.) i rozwój współczesnej poezji, a takie innych rodzajów literackich. Współczesna poezja gaelicka nawiązuje do tradycji celtyckich, a takie do współczesnych literatur europejskich, zarówno w formie, jak i w treści.
PL
Język kórnicki należy do języków celtyckich i jest spokrewniony z walijskim i bretońskim. Jego historię dzieli się na trzy okresy: starokomicki (od czasów inwazji anglosaksońskich aż po koniec XII w.), średniokornicki (1200-1600) i późnokornicki (1600-1800). Do najstarszych zabytków języka kornickiego należy 19 glos z końca IX w. oraz pochodzący z początku XII w. słownik łacińsko-kornicki (Vocabularium Cornicum) zawierający 961 słów. Najważniejsze dzieła literackie powstały w okresie średniokornickim. Były to misteria (Ordinalia, Żywot iw . Meriaska) i wiersze, głównie o chrakterze religijnym (Męka Pańska). Z okresu późnokomickiego pozostał, najprawdopodobniej jedynie we fragmencie, jeden dramat (Stworzenie świata), krótka powiastka osnuta na motywach ludowych, piosenki, przysłowia i tłumaczenia, zwłaszcza tekstów o charakterze religijnym. Na przełomie XVIII i XIX w. język kórnicki przestał istnieć. W XX w. są podejmowane próby wskrzeszenia języka. Mimo metodologicznych zastrzeżeń wysuwanych przez niektórych językoznawców istnieje obecnie kilka wariantów rekonstruowanego kornickiego (Unified Cornish, Common Cornish, Modern Comish). W każdym rozwija się literatura, głównie poezja, ale także opowiadania, powieści, tłumaczenia, literatura dla dzieci, a nawet słuchowiska radiowe. Warunkiem dalszego rozwoju literatury jest ujednolicenie i upowszechnienie rekonstruowanego języka.
6
100%
PL
Tekst stanowi recenzję Przewodnika po filozofii języka (pod red. J. Odrowąż-Sypniewskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2016), ze szczególnym uwzględnieniem podobnych publikacji anglojęzycznych. Celem recenzji jest wskazanie głównych zagadnień podejmowanych przez współczesną analityczną filozofię języka, a także związki z językoznawstwem.
EN
This is a review article of a recently published guide to the philosophy of language, Przewodnik po filozofii języka (J. Odrowąż-Sypniewska (ed.), Wydawnictwo WAM, Kraków 2016). The article presents this publication against a background of other monographs and guides devoted to the topic of the contemporary philosophy of language which have been published in English. It aims at highlighting the main issues discussed by this philosophy, as well as its relation to linguistics.
PL
Celem artykułu jest zaproponowanie spójnego opisu struktury predykatowo-argumentowej (Predicate Argument Structure - PAS) dla wybranych czasowników angielskich w zmodyfikowanym modelu współczesnej gramatyki generatywnej. PAS stanowi modelową projekcję składniowych właściwości czasownika i Jest poziomem struktury leksykalnej łączącym słownik (leksykon) z poziomami składniowymi. Dla różnego rodzaju argumentów występujących w PAS zaproponowano zunifikowany sposób identyfikowania, odrzucając poprzednie opisy, które sugerowały krańcowo różne sposoby identyfikowania dla poszczególnych argumentów. Poziom struktury predykatowo-argumentowej uzupełniony jest przez strukturę leksykalno-pojęciową (Lexical Conceptual Structure - LCS), czyli semantykę czasownika. Wzajemne oddziaływanie pomiędzy poziomem PAS a składnią kontrolowane jest przez moduł teorii przypadku (Case Theory). Zaproponowany w artykule model struktury predykatowo-argumentowej umożliwia elegancki opis klas czasowników angielskich, podkreśla ich cechy wspólne i zaznacza różnice.
EN
The paper discusses the history and fate of Scottish Gaelic since its arrival in Scotland in the 5th century. Once the most important language of Scotland, Gaelic undergoes now sociolinguistic changes indicating the process known as language death. Some of the causes of decline include the loss of status, lack of literature and education in Gaelic, territorial and social disunity, massive emigration, and the overwhelming influence and impact of the English language. Unless institutional and individual attitudes towards the language change, the next century may witness the death of yet another Celtic tongue.
PL
Celem artykułu jest zaproponowanie dwupoziomowych haseł słownikowych w obrąbie semantyki leksykalnej uprawianej w ramach gramatyki generatywnej Chomskiego. Przedmiotem zainteresowania są hasła słownikowe dla czasowników - proponuje się dwa poziomy struktury leksykalnej: strukturę predykatowo-argumentową (PAS), oraz strukturę leksykalno-pojęciową (Lexical Conceptual Structure - LCS). PAS stanowi modelową projekcję składniowych właściwości czasownika, natomiast LÇS określa semantykę czasownika poprzez definicje tzw. rozkład predykatów. Dodatkowym celem artykułu jest zarysowanie modelu semantyki zaproponowanego przez R. Jackendoffa w pracach z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych.
PL
Celem autora jest omówienie wzajemnych związków semantyki i składni we współczesnej gramatyce generatywnej (zwłaszcza modelu Chomsky’ego). Pierwsza część artykułu zawiera analizę różnych teorii ról tematycznych i problemów związanych z wyszczególnieniem wszystkich typów ról w teoriach wypracowanych przez Fillmore’a, Grubera i Jackendoffa, a stosowanych przez gramatyków generatywnych. Druga część artykułu poświęcona jest analizie jednej konstrukcji - angielskiej stronie medialnej (np. This book reads easily - Ta książka czyta się łatwo) i czasowników w niej występujących, tzw. middle verbs. Po przedstawieniu właściwości składniowych i semantycznych tej konstrukcji konieczne staje się zaproponowanie odpowiednich poziomów repezentacji leksykalnych dla middle verbs. Analiza zaproponowana w artykule zakłada, że na żadnym poziomie reprezentacji w konstrukcjach medialnych nie występuje rola tematyczna agensa. Właściwe rozwiązanie polega na zaproponowaniu elementarnej reprezentacji leksykalno-semantycznej, z której można derywować poszczególne konstrukcje, w tym również stronę medialną. Semantyka konceptualna leżąca u podstaw przyjętej w artykule analizy w znacznym stopniu nawiązuje do propozycji Raya Jackendoffa.
PL
Artykuł ten jest poszerzoną i zmienioną wersją tekstu, który ukazał się w tomie pod redakcją H. Kardeli i Z. Muszyńskiego (1991). Ponieważ najnowszy model teorii Chomsky’ego nie jest wśród polskich językoznawców powszechnie znany, zamieszczam w niniejszej pracy znaczną ilość wskazówek bibliograficznych. O niektórych przyczynach braku zainteresowania Chomsky’m w Polsce wspominam we wcześniejszej wersji tego artykułu - Stalmaszczyk (1991).
EN
The paper discusses recent developments in the Government-Binding model of generative grammar proposed by N. Chomsky, concentrating on the issue of Universal Grammar. Chomsky asks three questions about the status of knowledge of language: (1) What constitutes knowledge of language? (2) How is knowledge of language acquired? (3) How is knowledge of language put to use? To know a language is to be in a specific mental state, knowledge of language is acquired through a rich and structured system of innate knowledge. This innate knowledge consists of highly modular systems of principles, which constitute Universal Grammar (UG). Within the Government-Binding framework UG is formalized as the lexicon and three levels of representation. Seven modules (subsystems of principles) are responsible for adequate derivations of well-formed sentences. UG is responsible for the acquisition of language (LI); however, from the point of second language (L2) acquisition theory it is important to find out to what degree UG operates in the acquisition of L2. Recent inquiries into various phonological, morphological, syntactic and semantic processes suggest that UG may be crucial in L2 acquisition though almost certainly it is not the only mechanism involved. Further studies dealing with principles and parameters across different languages are required to give a more complete picture of the relationship between UG and L2 acquisition. Results of such studies should be important and illuminating for both the theory of L2 acquisition and for the theory of generative grammar. The paper provides an overview of recent publications devoted to Chomsky’s theory and discusses some of the more specific issues in the context of applied linguistics.
12
Publication available in full text mode
Content available

A Note on English Weather Verbs

100%
DE
A modified version of this note appeared in K. Sroka (ed.), Kognitive Aspekte der Sprache. Akten des 30. Linguistischen Kolloquiums, Gdańsk 1995 ( =Linguistische Arbeiten 360), Tübingen: Max Niemeyer Verlag, 1996, p. 243-249.
PL
Artykuł poświęcony jest analizie struktury predykatowo argumentowej (PAS) angielskich czasowników oznaczających warunki atmosferyczne (np. rain, snow, drizzle). Tradycyjnie czasowniki te uważane są za pozbawione argumentów, a występujący w pozycji podmiotu zaimek it określa się jako niereferencyjny i nieargumentowy. Analiza struktur metaforycznych i idiomów oraz porównanie z innymi konstrukcjami, w których występuje niereferencjalny podmiot it (np. zdania z seem lub appear) wskazuje na odrębny status tego elementu, pozwalający na zakwalifikowanie go do “ęuaw-argumentów”. Dodatkowym celem artykułu jest zaproponowanie modelu sieci predykatowo-argumentowych (PAS-grid) generujących wszystkie omawiane konstrukcje.
PL
Artykuł omawia najnowsze tendencje w gramatyce generatywnej uprawianej przez Noama Chomskiego - tak zwanej teorii Government and Binding.
EN
One of the characteristic features of modern Celtic languages is the wide usage of pronominal prepositions (also known as conjugated prepositions or prepositional pronouns). These forms consist of a preposition and a suffixed pronoun, or rather a pronominal personal ending. The process of their formation, referred to as 'fusion', 'agglutination', 'incorporation', or 'merger' resembles to some extent both inflection and derivation (word formation). The paper discusses the origin and properties of selected Celtic (especially Goidelic) pronominal prepositions, and gives examples of usage (including the possessive constructions) from Irish, Scottish Gaelic and Manx.
15
Publication available in full text mode
Content available

Editorial

26%
Studia Semiotyczne
|
2017
|
vol. 31
|
issue 2
5–11
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.