Search results

1

Odpowiedź na recenzję Adriana Jusupovicia

100%

Benyskiewicz K.

Kwartalnik Historyczny

|

2023

|

vol. 130

|

issue 1

131-145

2

Przeobrażenia demograficzne w parafii Nowe Kramsko w latach 1707-1806 w świetle Ksiąg ochrzczonych i zmarłych

100%

Benyskiewicz K.

Studia Zachodnie

|

2016

|

vol. 18

71-92

PL

Artykuł pt. „Przeobrażenia demograficzne w parafii Nowe Kramsko w latach 1707-1806 w świetle Ksiąg ochrzczonych i zmarłych” stanowi analizę przemianami zachodzących w wiej-skiej społeczności na przestrzeni stulecia. Podstawą badań są księgi ochrzczonych i zmarłych prowadzone w parafii obejmującej trzy wsie: Nowe Kramsko, Stare Kramsko i Wojnowo. Księgi parafialne założono tam na początku XVII wieku. Zapisów dokonywali mnisi pocho-dzący z klasztoru cysterskiego w Obrze. Dzięki księgom obserwujemy kolejne odsłony długo-trwałego procesu odbudowy populacji po kryzysie demograficznym związanym z działaniami wojny północnej. Pozwalają one na śledzenie trendów prokreacyjnych, ustalenie liczby i płci dzieci narodzonych oraz tendencji wzrostowych i spadkowych w tym zakresie. Umożliwiają również określenie skali zjawiska urodzin dzieci nieślubnych, a także (w niepełnym wymiarze) śmiertelności niemowląt. Na przestrzeni 100 lat w parafii kramskiej przyszło na świat 1274 dzieci, co daje nam średnią niespełna 13 urodzin rocznie. Statystyka nie odzwierciedla wahań w tym względzie. W dziejach Nowego, Starego Kramska i Wojnowa obserwujemy znaczną rozpiętość liczby urodzin od 4 do 29 dzieci rocznie. Dzięki księgom poznajemy także mody i gusty przy doborze imion dla dzieci. W badanym okresie najpopularniejsze imiona wśród dziewcząt to Marianna i Magdalena, wśród chłopców Jan, Maciej i Józef. Źródłowa interpretacja danych wynikających z ksiąg parafialnych wymaga konfrontacji z innymi prze-kazami. Tylko wówczas, jak się zdaje, możemy prawidłowo ocenić przyczyny i skutki zacho-dzących zmian.

3

"Testament" Macieja Byldy z Nowego Kramska. Uzupełnienie do "Księgi ławniczej Nowego Kramska"

100%

Benyskiewicz K.

Studia Zachodnie

|

2014

|

vol. 16

11-21

PL

Artykuł poświęcony jest nadaniu ziemi dokonanemu w 1697 roku na rzecz kościoła w Nowym Kramsku przez tamtejszego włościanina Macieja Kitkowa Byldę. Dokument potwierdzający darowiznę znajdował się pierwotnie w Księdze ławniczej Nowego Kramska. Przed jej zdekompletowaniem został wpisany do Kroniki parafialnej, dzięki czemu znamy dziś jego treść . Materiał stanowi zatem uzupełnienie do opublikowanych przez autora w 2011 roku ocalałych fragmentów Księgi. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza cytuje treść dokumentu oraz rekonstruuje proces realizacji ostatniej woli zmarłego. Tu znajdują się uwagi dotyczące sposobu zagospodarowania gruntu oraz uzyskiwanych plonów na przestrzeni ok. 150 lat. Część druga poświęcona została osobie darczyńcy i jego rodziny. W jej ramach autor dokonał przeglądu genealogii rodu w XVIII – pocz. XIX wieku. W części trzeciej opisano historię szpitala w Nowym Kramsku. W placówce tej zmarł darczyńca – Maciej Bylda. Z przeprowadzonych przez autora badań wynika, że szpital funkcjonował we wsi w XVII- XIX wieku. Przestał istnieć w nieznanych bliżej okolicznościach.

EN

The Article “”Testament” by Maciej Bylda of Nowy Kramsk. Supplement to the Liber Actorum Civilium [Lay Jury Book] of Nowy Kramsk” deals with the land grant made in 1697 to the benefit of the church in Nowy Kramsk by the local landowner Maciej Kitków Bylda. The document confirming the grant was originally placed in the Liber Actorum Civilium [Lay Jury Book] of Nowy Kramsk. Before the book got disassembled, the document was copied into the Parish Book thanks to which we are now familiar with its contents. The material supplements the surviving sections of the Lay Jury Book published by the author in 2008. Of the three parts of the article, the first one includes the contents of the document and reconstructs the process of executing the last will of the deceased. It also quotes the remarks on the manner of developing the land and managing the crops during the period of ca. 150 years. The second part deals with the person of benefactor and his family. Within its framework the author made a review of genealogy of the family during the period from the 18th century to the beginning of the 19th century. The third part contains the history of the hospital in Nowy Kramsk. It was there that the benefactor – Maciej Bylda – passed away. The research carried out by the author shows that the hospital was in operation in the village in the 18th and 19th century. It ceased to exist in circumstances that are not well-known.

4

Tycz Bär starosta babimojski 1404-1407(?)

100%

Benyskiewicz K.

Studia Zachodnie

|

2017

|

vol. 19

27-50

PL

Artykuł opowiada historię pierwszego starosty babimojskiego Tycz Bära. Rycerz ten zamieszkiwał w Opalenicy i pochodził z obcego rodu przybyłego do Polski w XIV wieku. Żywiołem Bära była wojna. Przed 1393 rokiem w trakcie jednej z wypraw dostał się do niewoli. By odzyskać wolność musiał zastawić swe opalenickie dobra. W wykupie pomógł mu król Władysław Jagiełło, który wsparł rycerza finansowo. Część otrzymanej od króla kwoty Bär musiał odsłużyć zbrojnie zgodnie z obyczajem Królestwa Polskiego. Tycz walczył min. w wojnie o ziemię wieluńską w 1394 roku oraz prawdopodobnie na pograniczu Polski i Nowej Marchii. Królewskie wsparcie nie uchroniło Tycza od finansowego upadku. W pierwszych latach XIV wieku zadłużony rycerz wyprzedał cały majątek rodowy. Wówczas ponownie pomógł Bärowi monarcha, nadając mu starostwo babimojskie. Tycz zniknął ze źródeł w 1406 roku. Prawdopodobnie zmarł w 1407 lub 1408 roku albo zginął w toku walk polsko-krzyżackich nad Notecią.

EN

The paper tells the story of the first starost of Babimost, Tycz Bär. The knight lived in Opalenica and came from a foreign family who arrived in Poland in the 14th century. At war Bär was in his element. Before 1393, during one of his expeditions, Bär was taken prisoner. In order to regain his freedom, he had to mortgage his estate in Opalenica. King Władysław Jagiełło granted him financial help to retrieve these goods. According to the customs of the Kingdom of Poland, Bär had to repay part of his debt serving in the king’s army. Thus, he fought in the battle of the Land of Wieluń in 1394 and probably in the Poland-Neumark borderland. The king’s support saved Tycz from financial downfall. In the first years of the 14th century, the indebted knight sold his family’s entire estate. Then, the monarch once again helped Bär and appointed him the starost of Babimost. The last mention of Tycz in historical sources comes from 1406. He probably died in 1407 or 1408 or was killed on Polish-Teutonic battles on the Noteć River.

Refine search results

3 Studia Zachodnie

1 Kwartalnik Historyczny

4 Benyskiewicz K.

1 2023

1 2017

1 2016

1 2014

Odpowiedź na recenzję Adriana Jusupovicia

Przeobrażenia demograficzne w parafii Nowe Kramsko w latach 1707-1806 w świetle Ksiąg ochrzczonych i zmarłych

"Testament" Macieja Byldy z Nowego Kramska. Uzupełnienie do "Księgi ławniczej Nowego Kramska"

Tycz Bär starosta babimojski 1404-1407(?)