Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Przypomnienie słowników Bartłomieja z Bydgoszczy z lat 1532 i 1544

100%
Jankowiak L. A.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2017
|
vol. 16
107-133
PL
Celem artykułu jest przypomnienie XVI-wiecznych łacińsko-polskich słowników Bartłomieja z Bydgoszczy. Nasilenie zainteresowania leksykonami nastąpiło w latach 70. XX wieku, kiedy odnaleziono (uznany po drugiej wojnie światowej za zaginiony) rękopis z 1532 roku i niespodziewanie odkryto słownik z 1544 roku. W artykule kolejno opisano sylwetkę zakonnika, losy jego dzieł, jak również ich budowę i zawartość. Ponadto omówiono dotychczasowe wydania słowników Bartłomieja (B. Erzepkiego oraz nową, łączną, edycję w wersji polsko-łacińskiej). Kolejną kwestią zaprezentowaną w artykule są działania w XX i XXI wieku na rzecz upowszechnienia materiału leksykalnego słowników.
EN
The purpose of the article is reminding the readers of the 16th century Latin-Polish dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy. The interest in the lexicons increased in the 1970s, when the manuscript from 1532, believed to be lost after the World War II, was found, and unexpectedly the dictionary from 1544 was discovered. The article briefly portraits the monk, outlines the fortunes of his works, and presents their construction and content. Moreover, the editions of the dictionaries published to date are described (Bolesław Erzepki’s edition and the new, joint edition in the Polish-Latin version). The attempts are also discussed undertaken in the 20th and 21th centuries to propagate the lexical material of the dictionaries.
2
Content available remote

STEFAN FALIMIRZ'S HERBARIUM AND THE DICTIONARY OF BARTLOMIEJ FROM BYDGOSZCZ FROM 1544 )Zielnik Stefana Falimirza a slownik Bartlomieja z Bydgoszczy z 1544 roku)

100%
Jankowiak L. A.
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
|
2009
|
vol. 44
85-88
EN
The article refutes the thesis of the authors of the new edition of the dictionaries of Bartlomiej from Bydgoszcz about his adopting vocabulary from S. Falimirz's herbarium. The comparison of materials from the Dictionary of the 16th Century Polish Language (volumes I - XXXII) with the entries from the dictionary of Bartlomiej from Bydgoszcz from 1544 indicates only 4 certain common entries.
3
Publication available in full text mode
Content available

O zawartości Słowniczka wyrazów weterynarskich z 1876 roku

100%
Jankowiak L. A.
Język Polski
|
2023
|
vol. 103
|
issue 1
112-128
EN
The aim of the article is to describe the first separate dictionary of Polish veterinary terminology, published two times in 1876. The first time as a supplement to Uzupełnienie słownika łacińsko-polskiego wyrazów lekarskich (Supplement to the Latin-Polish Dictionary of Medical Terms) of 1876 and the other time as an offprint of this supplement. The sixteen-page dictionary has 297 foreign-language entries (mainly Latin and German) with Polish equivalents – single terms or in synonymic series. The Polish material comprises a total of 303 terms. These are mainly multi-word names (172). Polish veterinary terms are predominantly native; borrowings or derivatives from them rarely appear among them. The terms collected in Słowniczek refer to various animals (they are most often names of their diseases), however, terms concerning horses predominate. The material in the dictionary is provided with numerous (usually short) annotations. Most of them (over 100) concern Polish terms. Some of these comments are geographical and stylistic qualifiers. The majority of the entries from Słowniczek (283) were repeated in the most important medical dictionary of the 19th century published in 1881.
PL
Celem artykułu jest opis pierwszego samodzielnego słownika polskiej terminologii weterynaryjnej, opublikowanego dwukrotnie w 1876 roku. Raz jako dodatek do Uzupełnienia słownika łacińsko-polskiego wyrazów lekarskich… z 1876, raz jako nadbitka z tego dodatku. Szesnastostronicowy słowniczek liczy 297 haseł obcojęzycznych (głównie łacińskich i niemieckich) z polskimi odpowiednikami – pojedynczymi lub w szeregach synonimicznych. Materiał polski to łącznie 303 terminy. Są to głównie nazwy wielowyrazowe (172). Polskie terminy weterynaryjne są przede wszystkim rodzime, rzadko wśród nich pojawiają się zapożyczenia lub derywaty od nich. Terminy zgromadzone w Słowniczku… odnoszą się do różnych zwierząt (są to najczęściej nazwy ich chorób), przeważają jednak terminy dotyczące koni. Materiał w słowniku został opatrzony licznymi (zwykle krótkimi) komentarzami. Większość z nich (ponad 100) dotyczy polskich terminów. Część z tych uwag to kwalifikatory geograficzne i stylistyczne. Większość haseł ze Słowniczka… (283) została powtórzona w najważniejszym XIX-wiecz­nym słowniku medycz­nym z 1881 r.
4

Udział regionów w tworzeniu polskiej terminologii medycznej drugiej połowy XIX wieku

100%
Jankowiak L. A.
Język Polski
|
2022
|
vol. 102
|
issue 1
93-101
PL
Artykuł pokazuje udział naukowców (głównie lekarzy) z Krakowa, Warszawy, Lwowa i Poznania w pracach nad polską terminologią medyczną drugiej poł. XIX w., odzwierciedlony w Słowniku terminologii lekarskiej polskiej (Kraków 1881). Analiza życiorysów autorów słownika i ich 32 pomocników pokazuje, że chociaż większość z nich związana była z Krakowem (studia i/lub praca), to wielu studiowało za granicą, a część związana była także z Warszawą i/lub Lwowem. Różnorodne przygotowanie terminologiczne twórców zadecydowało o niewielkich różnicach geograficznych widocznych w materiale słownika (674 przykłady). Większość (668) przykładów to szeregi synonimiczne z terminami opatrzonymi głównie kwalifikatorem warsz. Zasadniczo kwalifikatory pojawiają się przy terminach chemicznych (620), co odzwierciedla etap sporów między szkołą krakowską, warszawską i lwowską. Przykładów z innych działów ówczesnej medycyny (anatomii, fizjologii, leczenia, weterynarii) jest niewiele.
EN
The article presents the participation of scientists (mainly medical doctors) from Kraków, Warsaw, Lviv and Poznań in the work on Polish medical terminology in the second half of the 19th century, which was reflected in Słownik terminologii lekarskiej polskiej (Dictionary of Polish Medical Terminology, Kraków 1881). An analysis of the careers of the authors of the dictionary and their 32 assistants shows that although most of them were connected with Kraków (studies and/or work), many of them studied abroad and some of them were also connected with Warsaw and/or Lviv. The diverse terminological background of the authors resulted in slight geographical differences that are noticeable in the dictionary material (674 examples). The majority of the examples (668) are synonymous series with terms mainly marked with the label warsz. In principle labels appear with chemical terms (620), which reflects the stage of disputes between the Kraków, Warsaw and Lviv schools. There are rare examples from other medical fields of the time (anatomy, physiology, medical treatment, veterinary medicine).
5
Publication available in full text mode
Content available

Udział medycznych terminów zapożyczonych w XIX-wiecznych synonimach głównych (na materiale nazw chorób ze Słownika terminologii lekarskiej polskiej)

100%
Jankowiak L. A.
Linguistica Copernicana
|
2014
|
issue 11
159-167
EN
The ordering of the Polish medical terminology in the 19th century resulted in the release of the Dictionary of Polish Medical Terminology (Polish: Słownik terminologii lekarskiej polskiej) in 1881. The publication collected, among other things, synonymic series of Polish medical terms following the rule that the best term was listed as the first one, which in this paper, is referred to as the main synonym. The aim of the article is to present the frequency of instances when the main synonym is a borrowing. The analysis of 940 synonymic series concerning the names of diseases reveals that borrowings are rare in the analysed material (only 57 out of the 2,469 terms in the synonymic series). A borrowing (mainly from Greek and Latin) constitutes the main synonym only 15 times. The authors of the Dictionary preferred native terms despite the fact that foreign ones are usually more "economical" (e.g. with regard to their structure).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.