Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Tekst religijny w politycznym przetworzeniu – „Gorzkie żale moskalofilskie” Telesfora Chełchowskiego

100%
Klimek-Grądzka J.
Stylistyka
|
2020
|
vol. 29
317-328
EN
Telesfor Chełchowski’s Gorzkie żale moskalofilskie [The Moscophile Lenten Lamentations] (1917) is a text which corresponds to the poetics of political disputes of the Polish in exile at the turn of the 19th and the 20th century. At the same time, the author draws on from the Polish literary tradition. Through making references to the prayer convention and model – Lenten (Bitter) Lamentations – and taking into account the genesis, Chełchowski’s text can be regarded as travesty or a specimen of the model. This reference manifests itself in the structure: 1) Awakening; 2) Considerations; 3) three identically complex parts which are internally structured, that is Hymn boleści [A hymn of anguish], Lament moskafilów nad cierpiącym ekscarem [A lament of Moscophiles over the suffering ex-Tsar], Wesoła rozmowa moskofila z koniowcem [A merry talk between a Moscophile and a horsephile]; 4) Zakończenie lamentów moskafilskich [The conclusion of Moscophile laments], as well as in the consistently applied metric model, stylistic and semantic references.
2
Publication available in full text mode
Content available

Obraz luteranów w Rodzayu abo potomstwie […] piątego ewanyelisty i oyca (1561)

100%
Klimek-Grądzka J.
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
|
2018
|
vol. 25
|
issue 2
131-147
EN
This article is a language-stylistic analysis of an anonymous translation of the Latin polemical text entitled The Kind, or the Descendants of Martin Luther, the Fifth Evangelist and the Father, who Gave Life to Evangelists and their Christian Congregations, who Fight against the Church of God and against Each Other. The analysis has determined that the main organizing principle of the text is the use of parallelisms and oppositions of the kind “sons of Christianity” v. “sons of Satan”, true (faith) v. sectarian (denomination), unity v. diversity. The evaluative narrative and the way in which the particular fractions within the Lutheran church are depicted illustrate a case of a well-balanced polemical, whose main objective is to prove the inferiority of the Reformed denominations.
PL
This article is a language-stylistic analysis of an anonymous translation of the Latin polemical text entitled The Kind, or the Descendants of Martin Luther, the Fifth Evangelist and the Father, who Gave Life to Evangelists and their Christian Congregations, who Fight against the Church of God and against Each Other. The analysis has determined that the main organizing principle of the text is the use of parallelisms and oppositions of the kind “sons of Christianity” v. “sons of Satan”, true (faith) v. sectarian (denomination), unity v. diversity. The evaluative narrative and the way in which the particular fractions within the Lutheran church are depicted illustrate a case of a well-balanced polemical, whose main objective is to prove the inferiority of the Reformed denominations.    
3
Publication available in full text mode
Content available

Про православне монастирське життя в Патериконі Сильвестра Косова (1635). Лексичне дослідження

100%
Klimek-Grądzka J.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2017
|
issue 33
PL
W artykule została poddana analizie związana z życiem monastycznym leksyka pierwszego przekładu Paterykonu S. Kossowa (1635 r.). Wydzielone trzy duże kręgi semantyczne: 1. Budownictwo sakralne, 2. Życie zakonne, 3. Życie duchowe, zostały podzielone na szczegółowe pola, a ich leksyka skonfrontowana z odnośnymi dla epoki opracowaniami i leksykonami. W ten sposób ujawniono nieznane dotychczas XVII-wieczne polskie słownictwo prawosławne, przybliżono realia życia i strukturę monasteru kijowskiego, a także wskazano sposoby udostępniania leksyki konfesyjnej czytelnikom innego języka i wyznania.
4
Publication available in full text mode
Content available

Siedemnastowieczna polszczyzna kijowska w panegirykach Stefana Jaworskiego

100%
Klimek-Grądzka J.
Forum Lingwistyczne
|
2019
|
issue 6
75-83
PL
The article discusses a regional variety of Polish spoken in Kiyv preserved in the Polish-Latin panegyrics composed by Stefan Jaworski (1656(8)–1722) to venerate Warłam Jasiński. The analysis aims at drawing a catalogue of phonetic, inflectional, word formation and syntactic idiolectal features of this variety as juxtaposed against the 17th century standard Polish. The analysis reveals the poet’s fluency in a language that was foreign (second) to him. This fluency also covers the poet’s skill in using varietal forms to achieve artistic aims. The regional forms subject to the study often display closeness to the ones in the Borderland variety of Polish, yet with an idiolectal inflectional features, e.g.: a large number of participles ending in -owszy or frequent cases of l/ł alternation.
5
Publication available in full text mode
Content available

„Żyłem z wieszczem tym za młodu, jak brat z bratem…” – towarzyskie i poetyckie związki Januarego Poźniaka i Wincentego Pola

100%
Klimek-Grądzka J.
Zeszyty Naukowe KUL
|
2018
|
vol. 61
|
issue 1
475-492
EN
This article discusses noticeable links between January Poźniak and Wincenty Pol as revealed in the poetry of the former. Poźniak’s poetic oeuvre – a Lviv lawyer and social activist, who always dreamt of becoming a poet – is an evident testimony of his lifelong friendship with Pol and his wife Kornelia. Poźniak touches upon such issues like Pol’s departure to Vilnius or his romantic affair with Kornelia – embedded in a folk symbolic framework. Poźniak’s works also reveal that both authors shared their sentiment for the fate of the nation. They also unveil Poźniak’s strong belief in Pole’s everlasting fame. Poźniak’s fascination with Pol – a poet and a national prophet – presents itself through his choice of vocabulary and his references to Pol’s poetic conventions, accompanied with a tendency to depreciate Poźniak’s own literary achievements (cf. motives of oblivion and the “rusty gusle”).
PL
Artykuł poświęcony jest omówieniu widocznych w poezji Januarego Poźniaka, związków z Wincentym Polem. Wiersze Poźniaka, lwowskiego prawnika i społecznika od wczesnej młodości marzącego o byciu poetą, są świadectwem wieloletniej przyjaźni z Polem i jego żoną, Kornelią. Poźniak pisze m.in. o wyjeździe Pola do Wilna czy wykorzystując symbolikę ludową, opisuje romans poety z Kornelią. Twórczość Poźniaka ujawnia także wspólną obu poetom troskę o losy narodu, a także wiarę w nieprzemijalność sławy Pola. Fascynacja Polem – poetą i wieszczem – przejawia się nie tylko poprzez stosowaną przez Poźniaka leksykę, ale również poprzez nawiązania do jego poetyki przy jednoczesnym deprecjonowaniu własnych dokonań literackich (motyw zapomnienia i „rdzewiejącej gęśli”).
6
Publication available in full text mode
Content available

Biedaczyna krakowski – obraz Alberta Chmielowskiego w czasopismach zakładu albertynów

100%
Klimek-Grądzka J.
Zeszyty Naukowe KUL
|
2018
|
vol. 61
|
issue 2
29-47
EN
The article analyses prosaic and poetic texts published in the years 1932-1939 in two journals run by the Cracow-based Albertine educational facility. The analysis aims to draw a language image of Adam Chmielowski – Brother Albert. The researched texts reveal the domination of the pragmaticsemantic profiles relating to his spiritual life and monastic activity: saint, monk, founder of the congregation, master and mentor, servant of the poor. Such profiles as artist or friend stay in the background. The lexical network that founds the discovered profiles and the positive evaluative utterances that fill the network build a consistent language image of Brother Albert, who had been regarded as a saint before his official beatification.
PL
Na podstawie tekstów prozatorskich i poetyckich zamieszczonych w dwóch czasopismach wydawanych w latach 1932-1939 przez krakowski zakład wychowawczy albertynów poddano analizie przedstawiany w nich językowy obraz Adama Chmielowskiego – br. Alberta. Stwierdzono prymat profili związanych z jego życiem duchowym i działalnością zakonną: święty, zakonnik, założyciel zgromadzenia, mistrz i nauczyciel, opiekun ubogich. Na uboczu pozostają profile artysta i przyjaciel. Tworząca wymienione profile siatka leksykalna i dopełniające ją wartościujące pozytywnie określenia składają się na spójny obraz br. Alberta uznawanego za świętego jeszcze przed oficjalnym wyniesieniem go na ołtarze.
7

Z historii nauczania języka polskiego Polaków w USA – przegląd podręczników (wiek XIX – 1. połowa XX wieku)

100%
Klimek-Grądzka J.
Roczniki Humanistyczne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 10: Glottodydaktyka
43-57
PL
Artykuł poświęcony jest nauczaniu języka polskiego w USA przed 1939 r. Autorka przedstawia najstarsze podręczniki do nauki języka polskiego (elementarze i czytanki), omawia ich strukturę i cechy językowo-stylistyczne: dominujące kręgi tematyczne (nauka, rodzina, religia) i leksykalne, słownikowe i stylistyczne przejawy wychowania w duchu katolicko-patriotycznym (wartościowanie, dydaktyzm).
EN
The article is devoted to the history of teaching Polish language in the USA before 1939. The author presents the oldest Polish handbooks (primers and reading collections), discusses their structure, their language and stylistic qualities such as the dominant thematic fields (learning, family, religion) as well as the lexical, lexicographic and stylistic manifestations of education in the Catholic and patriotic spirit (axiology, didactic character).
8
Publication available in full text mode
Content available

Godzinki moskalofilskie Telesfora Chełchowskiego – uwagi o strukturze i stylu

100%
Klimek-Grądzka J.
Roczniki Humanistyczne
|
2020
|
vol. 68
|
issue 6
83-96
EN
Subject to analysis in this article is T. Chełchowski’s Godzinki moskalofilskie. 300 dni łaski carskiej za każdorazowe odmówienie tych godzinek z pokorą i skruszonym sercem [Moscophile Hours: 300 Days of Grace for Each Saying of the Hours with Humility and Contrite Heart]. The Hours is a text that fits the general poetics of the political disputes typical of the Polish émigré milieus at the turn of the 20th century. At the same time, the text retains a lot from the Polish literary tradition. Taking into account the fact that the text exploits a prayer as a textual genre (Canonical Hours), and acknowledging the roots of the genre, the Hours can be classified as a travesty (trawestacja in Nycz’s approach) or as an idiosyncratic token (okaz in Wojtak’s terms) of the prayer genre. The generic linkage is realized by constructing the text of the Hours in seven parts (Matins, Prime, Terce, Sext, Nones, Vespers and Compline) with its introduction, hymn, verses, responsories and prayers; by consecutive use of metre in invocations and hymns; by an apostrophic opening of the hymns; by positioning verses and responsories after hymns or prayers; as well as by stylistic and semantic references (invocations addressed to the Tsar and hymn protagonists, modelled on apostrophes to God and Mary; paraphrases of biblical and prayer collocations). Departures from the canonical text-type include: the reduced form of the final antiphon, lack of prayer and an introduction that is modified per each hour.
PL
Będące przedmiotem analizy Godzinki moskalofilskie. 300 dni łaski carskiej za każdorazowe odmówienie tych godzinek z pokorą i skruszonym sercem T. Chełchowskiego to tekst odpowiadający poetyce polonijnych sporów politycznych przełomu XIX i XX wieku, a przy tym czerpiący z polskiej tradycji literackiej. Za sprawą nawiązania do modlitewnego wzorca – godzinek, i uwzględniając ich genezę, Godzinki moskalofilskie uznać można za trawestację (w ujęciu Nycza) lub okaz (w ujęciu Wojtak) wzorca modlitewnego. Nawiązanie to przejawia się w siedmioczęściowej budowie (jutrznia, pryma, tercja, seksta, nona, nieszpory i kompleta) z zaczęciem, hymnem, wersetami i responsoriami, modlitwą; konsekwentnie stosowany w wezwaniach i hymnach wzorzec metryczny; apostroficzne otwarcie hymnów; wersety i responsoria następujące po hymnie i/lub modlitwie; nawiązania stylistyczne i semantyczne (wezwania do cara i bohaterów hymnów na wzór apostrof do Boga i Maryi; parafrazy kolokacji biblijnych i modlitewnych). Odstępstwem od wzorca kanonicznego są: zredukowana forma ofiarowania (tylko antyfona), brak modlitwy, modyfikowane w każdej z godzin zaczęcie.
9
Publication available in full text mode
Content available

Henryk Sienkiewicz i poezja – krytyka, praktyka

100%
Klimek-Grądzka J.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
|
2016
|
vol. 50
185-198
EN
Subject to analysis in this article are the poetic and the metapoetic statements made by Henryk Sienkiewicz. Even though the latter category is now and then analysed in lingustic research – as part of the analyses of Sienkiewicz’s legacy as a columnist and a reviewer – the former category remains terra incognita for language researchers. The first part of the article analyses the key concepts of Sienkiewicz’s metapoetic statements (e.g. talent [gift, talent] or prostota [simplicity]) as well as the stylistic qualities of these statements (e.g. poetic nature, emotionality). The second part of the article features a linguistic analysis of the idiostylistic qualities of Sienkiewicz’s poetic works: grammar of rhymes, selection of stylistic means (e.g. parallels and epithets) as well as his choice of the lexical stock.
PL
-
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.