Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Staruszkowie w opowiadaniach Jurija Mamlejewa (cykl „Koniec wieku”)

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Slavica Wratislaviensia
|
2016
|
vol. 163
289-300
EN
The purpose of the article is an examination of the images of old men and women in The End of the Century — aseries of short stories by Yuri Mamleyev. Elderly characters in the series are almost always presented in the context of the end of their lives and are apretext to present the author’s philosophical views on the nature of existence, death and immortality. Images of reality in The End of the Century are combined with the mystique, the belief in the immortal soul and its journey. Mamleyev’s philosophical views are based on Vedanta and Advaita Vedanta. Hence, his considerations do not fit into the mainstream of the Russian religious-philosophical tradition. Old people in The End of the Century combine the world of the living with the world of the dead, they are capable of crossing the border — death — in both directions. The characters are often accompanied by acat — which in different beliefs is associated with the ability to communicate with other worlds — and achild, abeing close to the border separating the mortal world from the amorphous underworld, arecurring symbol of rebirth.
RU
В статье анализируются образы пожилых людей в цикле рассказов Юрия Мамлеева Конец века. Старые люди почти всегда представлены здесь в контексте конца жизни, ивта­кой контекст вводятся философские рассуждения писателя о природе бытия, смерти ибес­смертия. При этом изображение реальности сочетается с мистикой, верой в бессмертие души и ее переселение. Поскольку свои философские взгляды писатель основал на учениях веданты и адвайта-веданты, то они не вписываются в русло русской религиозно-философ­ской традиции. Старики/старухи в произведениях Мамлеева объединяют мир живых и мир мертвых, они способны пересекать границу, которой является смерть, в обоих направлениях. Ча­сто этих персонажей сопровождают кошки, которым в разных верованиях приписывают способность общаться с другими мирами, а также дети, находящиеся близко к границе, разделяющей мир смертных и аморфную преисподнюю, и являющиеся символом повторя­ющегося возрождения.
2

„Cмерти ведь — и дурак знает — нет, но есть разложение тканей”. Телесный аспект смерти в прозе Михаила Шишкина

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Slavica Wratislaviensia
|
2018
|
vol. 167
561-585
EN
“After all — even a fool knows — death does not exist, but there is a decomposition of tissues”: The corporeal aspect of death in the proseof Mikhail Shishkin The dominant theme in Mikhail Shishkin’s fiction is death, presented as considerations about the finiteness of existence, dying of oneself and others, posthumous existence, and immortality. A significant issue is also the description of the dying process and the existence of corpse after death. The article presents the theme of dying and corpse in the novels: The Taking of Izmail, Maidenhair, The Light and the Dark and Shishkin’s short stories. In these works, there is a whole spectrum of thanatological motifs which can be categorized basing on the cause of death. Shishkin describes both death by natural causes and various forms of inflicting death (criminal and ritual murders, executions, killing on the battlefield, suicides). His protagonists recognize that it is the body that makes human life limited in time and death itself is perceived not as a moment of death but an uninterrupted process. Shishkin presents the changing bodies of old and sick people. More­over, he extensively describes corpses with striking naturalist attention to details. The corporeal aspect of death in Shishkin’s prose reveals a contemporary approach to the end of human life: on the one hand, the taboo of death is clear, on the other hand — fascination with corpse is visible in mass culture. Numerous images of dying and corpses in Shishkin’s fiction coexist with joyful themes affirming life, consequently, creating a vision of harmony in the world.
PL
„Przecież śmierci — nawet głupi wie — nie ma, ale jest rozkład tkanek”. Cielesny aspekt śmierci w prozie Michaiła Szyszkina W twórczości Michaiła Szyszkina dominującym tematem jest śmierć, prezentowana jako rozważania o skończoności egzystencji, umieraniu swoim i innego, istnieniu pośmiertnym, nie­śmiertelności. Wiele miejsca zajmuje też opis procesu umierania ciała i jego istnienia po śmierci. W artykule przedstawiono obraz umierającego i martwego ciała w powieściach: Zdobycie twier­dzy Izmaił, Włos Wenery i Nie dochodzą tylko listy nienapisane oraz w opowiadaniach. W utwo­rach tych występuje całe spektrum motywów tanatologicznych, które można wyodrębnić na pod­stawie przyczyny śmierci. Szyszkin opisuje zarówno śmierć naturalną, jak i różne formy zadawa­nia śmierci (zabójstwa kryminalne i rytualne, egzekucje, zabijanie na polu walki, samobójstwa). Bohaterowie jego utworów dostrzegają, że to ciało sprawia, iż życie człowieka jest ograniczone w czasie, a samą śmierć postrzegają nie jako moment zgonu, a nieprzerwany proces. Pisarz przed­stawia także zmieniające się ciała ludzi starych i chorych. Wiele miejsca poświęca też opisom martwych ciał, przy czym uderza w nich naturalistyczna detalizacja. Cielesny aspekt śmierci w prozie Szyszkina ujawnia współczesne podejście do zakończenia życia ludzkiego: z jednej strony wyraźna jest tabuizacja śmierci, z drugiej — fascynacja martwym ciałem, widoczna w kulturze masowej. Liczne obrazy umierania i trupów pozostają w utworach pisarza w równowadze z elementami radosnymi, afirmującymi życie, tworząc z nimi wizję har­monii w świecie.
3

Między jawą a snem. Zasypianie i sen w twórczości Daniiła Charmsa

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Slavica Wratislaviensia
|
2012
|
vol. 155
221-231
EN
Daniil Kharms considers a dream as a state of unconsciousness in his works. Many times the writer points out to the impossibility of distinguishing a dream from a reality. Composition of the Kharm’s works, which is in the frames of absurd poetic, contributes to the fact that alogism, chaos and atemporality seem to be characteristic for description of both the dream and reality as well. In some works the dream and the wakefulness are opposed to each other and the writer pays attention especially to the moment transfer between these states. These texts are the evidence of Kharms’s faith in dualism of the body and the soul, because the moment of falling asleep is presented as  image, which shows that the soul is separating from the body and flying away. Kharms often unites the motif of a dream with the motif of death, underlying such features in their similarity as immobility, unconsciousness and impossibility to observe the environment. The dream theme presentation in the Kharms’s works is analyzed on the bases of such works as The Old Woman, The Morning, The Dream, The Occurrence with Petrakov, The Kalugin’s Dream, The Dream Teases the Man, etc.
4
Publication available in full text mode
Content available

ИСКУССТВО ИЛЛЮЗИИ В РОМАНЕ МИХАИЛА ШИШКИНА «ВЗЯТИЕ ИЗМАИЛА» И В ТВОРЧЕСТВЕ ВЛАДИМИРА НАБОКОВА

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Przegląd Rusycystyczny
|
2019
|
vol. 2019
|
issue 4
PL
Iluzjonista w powieści Michaiła Szyszkina Zdobycie Twierdzy Izmaił oraz w twórczości Vladimira Nabokova pojawia się w nawiązaniu do tradycji platońskiej, w kontekście działań twórczych, które z kolei kojarzone są z boską kreacją świata (triada Stwórca – iluzjonista – pisarz). W związku z tym postać maga często występuje jako metafora autora tekstu – on też ma zdolność tworzenia czegoś z niczego, sprawia, że coś może znikać, czy ulegać przemianom. Zarówno Szyszkin jak i Nabokov (np. w utworach Król, dama, walet i Blady ogień) do sztuki iluzji porównują kreację światów literackich, co szczególnie u współczesnego prozaika kojarzone jest z powstaniem wszechświata. Istotnym motywem związanym ze sztuką iluzji jest znikanie/śmierć bohaterów (Kartoflany Elf, Obrona Łużyna Nabokova), co ma swe korzenie w tradycji literatury rosyjskiej i wiąże się z podkreśleniem roli autora tekstu jako siły sprawczej rozwoju fabuły utworu.
EN
The illusionist in Mikhail Shishkin’s novel The Taking of Izmail and in Vladimir Nabokov works appears in reference to the Platonic tradition, in the context of creative efforts, which, in turn, are associated with the divine creation of the world (the Creator - illusionist – writer triad). Therefore, the character of  the magus often functions as a metaphor of the author of the text: he also has the ability to create something out of nothing; he can make something disappear or undergo transformations. Both Shishkin and Nabokov (e.g. in King, Queen, Knave, and Pale Fire) compare the creation of literary worlds to the art of illusion, which is especially associated with the origin of the universe in contemporary prose writers. An important motif related to the art of illusion is the disappearance / death of heroes (The Potato Elf, and The Luzhin Defense by Nabokov), which has its roots in the tradition of Russian literature and is connected with emphasizing the role of the author of the text as the driving force for the development of the story.
5
Publication available in full text mode
Content available

«Вся Ввласть сонетам». Деконструкция языка идеологии в творчестве Вагрича Бахчаняна

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Przegląd Rusycystyczny
|
2015
|
issue 4
PL
«Сała władza dla sonetów». Dekonstrukcja języka ideologii w twórczości Wagricza Bachczaniana wagricz bachczanian, tworzący w nurcie konceptualizmu, w wielu utworach i pra-cach plastycznych wykpiwa oficjalną ideologię socjalistyczną, wykorzystując formuły nowomowy i obrazy propagandy. w tych soc-artowskich pracach burzy mity polityczne, np. mit lenina, oraz slogany nowomowy i symbole socjalistycznej agitacji. w wierszach, zaburzając pole znaczeniowe słów, podaje w wątpliwość jednoznaczną ocenę i wartość, którą narzuca język totalitarny. w rysunkach i kolażach zestawia obrazy z różnych sfer komunikacji. komiczny efekt tych zabiegów prowadzi do degradacji propagandowych haseł, mitów i idei. «All power for sonets» Deconstruction of the language of ideology in the works by Vagrich Bakhchanyan Vagrich bakhchanyan, creating in the stream of conceptualism, in his literature and painting ridicules official socialist ideology, using the formula of newspeak and pro-paganda images. in these sots art works he destroys various political myths, eg. the myth of lenin, and so called newspeak slogans and symbols using by socialist agi-tation. in his poetry bakhchanyan shatters the semantic field of words, he doubts that totalitarian language has its clear and inambiguous meaning. in his images and collages he composes together different spheres of communication. the comic effect of these treatments leads to the degradation of the propaganda slogans, myths and ideas.
6
Publication available in full text mode
Content available

Дача как метафора советского быта: «дачный габитус» в романе Елены Чижовой Плнета грибов

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Przegląd Rusycystyczny
|
2022
|
issue 4
134-150
PL
Artykuł traktuje o „habitusie daczy” w powieści Eleny Czyżowej Planeta grzybów. Jego nosicielami są bohaterowie, których osobowość ukształtowała się w określonym czasie pod wpływem kultury i działań związanych z sowiecką daczą.  „Habitus daczy” w utworze odnosi się do dwóch różnych okresów historycznych (sowieckiego i postsowieckiego) i jednocześnie do dwóch pokoleń. Jego warianty i modyfikacje służą Czyżowej do odzwierciedlenia najważniejszych problemów i przemian we współczesnej Rosji. Obraz sowieckiej daczy, będący metaforą życia w ZSRR, jest ponury i pesymistyczny, co nie jest typowe dla wspomnień z dzieciństwa i młodości. Z kolei postsowiecka dacza to zjawisko reprezentujące procesy gospodarcze i społeczne w okresie przejścia do kapitalizmu i odrzucenie spuścizny socjalizmu. Analiza powieści Planeta grzybów prowadzi do wniosku, że bohaterowie Czyżowej reprezentują różne formy przystosowania się do nowych warunków ekonomicznych i społecznych, ale przy życiu pozostaje tylko człowiek, który nie jest w stanie wydostać się z „sowieckości”.
RU
В статье рассматривается «дачный габитус» в романе Елены Чижовой Планета грибов. Его носителями являются герои, личность которых сформировалась в определенное время под влиянием культуры и действий, связанных с советской дачей. «Дачный габитус» относится в произведении к двум разным историческим периодам: советскому и постсоветскому. Его изменения используются Чижовой для отражения важнейших проблем и трансформаций в современной России. Образ советской дачи, будучи метафорой жизни в СССР, мрачен и пессимистичен, что не свойственно воспоминаниям о детстве и юношестве. В свою очередь постсоветская дача – это явление, представляющее экономические и социальные процессы перехода к капитализму и отказ от наследия социализма. Анализ романа Планета грибов приводит к выводу, что герои Чижовой представляют разные способы приспособления к новым экономическим и социальным условиям. Автор дает свой прогноз на будущее, оставляя в живых героя, не способоного выйти из «советскости».
EN
The article deals with the "habitus of dacha" in Elena Chizhova's novel The Mushroom Planet. Its bearers are characters whose personality was formed at a certain time under the influence of culture and actions associated with the Soviet dacha. "Habitus of dacha" in the work refers to two different historical periods: Soviet and post-Soviet. Its versions are used by Chizhova to reflect the most important problems and transformations in modern Russia. The image of the Soviet dacha, being a metaphor for life in the USSR, is gloomy and pessimistic, which is not typical of memories of childhood and youth. The post-Soviet dacha is a phenomenon that represents the economic and social processes of the transition to capitalism and the rejection of the legacy of socialism. An analysis of the novel The Mushroom Planet leads to the conclusion, that Chizhova's characters represent different ways of adapting to new economic and social conditions. The author gives her forecast for the future, leaving alive the character who is unable to get out of the "Sovietness".
7
Publication available in full text mode
Content available

A Slap in the Face of Socialist Taste: The Novel "Nikolai Nikolaevich" by Yuz Aleshkovsky As a Contestation of the Rules of Socialist Realism

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze
|
2021
|
vol. 31
1-22
RU
Повесть Николай Николаевич была написана Юзом Алешковским в 1970, а впервые была опубликована лишь в 1980 году. Она являлась протестом против эстетики соцреализма и нарушала строгий запрет на описание телесности и сексуальности, а также - на субстандартную лексику. Композиция повести Николай Николаевич во многих аспектах сходна с жанром производственного романа. Но вместе с тем писатель отрицает ценности, утверждавшиеся соцреализмом: главный герой - бывший вор-карманник, пристроившийся донором спермы, - повествует о своих трудовых дости-жениях языком общественных низов с элементами криминального жаргона.Сюжет произведения опирается на сопоставление компонентов, свойствен-ных идеологизированным текстам с элементами, которые в них запрещались. Введение в повествование о труде темы телесности, сексуальности человека вызывает диссонанс и создает комический эффект.
PL
Powieść Uwaga orgazm! Juza Aleszkowskiego - napisana w 1970 roku, a wydana po raz pierwszy w 1980, będąc protestem przeciw estetyce socrealizmu, łamie surowe tabu nałożone na tematykę związaną z seksualnością i stylistyczne rozwiązania wykluczające leksykę subnormatywną. Kompozycja powieści Uwaga orgazm! w wielu aspektach zbliżona jest do wzorca powieści produkcyjnej. Jednocześnie pisarz neguje wartości propagowane w sztuce socrealizmu: główny bohater to były złodziej kieszonkowiec, który urządził się jako dawca spermy w laboratorium i opowiada o swoich roboczych osiągnięciach językiem nasyconym wulgaryzmami i elementami żargonu kryminalnego. Fabuła utworu opiera się na zestawieniu komponentów charakterystycznych dla ideologizowanych tekstów literackich z elementami, które były w nich niedopuszczalne. Wprowadzenie do utworu tematu cielesności, seksualności człowieka wnosi znaczny dysonans i wywołuje efekt komiczny.
EN
Yuz Aleshkovsky wrote the novel „Nikolai Nikolaevich” in the 1970s. For a long time, the work was disseminated in samizdat and it appeared in print for the first time only in 1980. Composed under the censorship conditions of socialist realism dominant in the arts, this work violates strict taboos imposed on subjects related to sexuality and stylistic solutions which exclude sub-normative vocabulary. In many aspects, the composition of the novel resembles the pattern of the production novel. At the same time, the writer negate the values propagated in the art of socialist realism: the main character is a former pickpocket, who built a comfortable life for himself as a sperm donor in a laboratory and talks about his professional achievements in a language saturated with profanity and elements of criminal jargon. The plot of the work is based on an amalgamation of components characteristic of ideologized literary texts with elements that were unacceptable in such texts. The introduction into the novel of the theme of corporality, and human sexuality, which was a taboo topic in socialist realist literature, introduces a major dissonance and induces produces a comic effect.
8
Publication available in full text mode
Content available

„Nostalgia to tęsknota za rajem”. Problem nostalgii w powieści Zbieracz raju Jewgienija Czуżowa

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 7
187-207
EN
This article deals with the subject of nostalgia in the novel The Collector of Paradise (2019) by Evgeny Chizhov. The introduction presents a brief overview of research on nostalgia, while highlighting its various aspects and typologies. In the analysis of the text, the main emphasis is placed on the portraits of the main characters: Kirill, a regular at the Moscow flea markets, and his mother, who suffers from Alzheimer’s. The most distinctive feature of these characters is their relationship to time, the past and memory. They both illustrate different aspects of returning to the past and detachment from the present. Their sense of time can be said to represent different types of nostalgia. The plot of the novel takes place in the 1990s, when, as a result of the collapse of the Soviet Union, the entire future of the characters remained in the past. However, the bygone epoch is not idealised, therefore the novel cannot be labelled as nostalgic. Nostalgia interests the writer as a widespread phenomenon with the hallmarks of a disease that prevents living in the present. The heroes’ longing for a different epoch can also be viewed as frustration resulting from the confinement of a human being in a limited time, which makes it impossible to live for eternity.
PL
Artykuł traktuje o problemie nostalgii w powieści Jewgienija Czyżowa Zbieracz raju (2019). W części wstępnej przedstawiono krótki przegląd badań nad nostalgią, wyróżniając różne jej aspekty i typologie. W analizie utworu główny nacisk położono na portrety centralnych postaci, których najważniejszym rysem jest stosunek do czasu, przeszłości, pamięci: Kiriłła – stałego bywalca moskiewskich pchlich targów i jego chorą na Alzheimera matkę. Oboje ilustrują różne aspekty powracania do przeszłości i brak przywiązania do teraźniejszości. W sposobach odczuwania przez nich czasu można odnaleźć różne typy nostalgii. Akcja powieści rozgrywa się w latach 90., kiedy w wyniku rozpadu Związku Radzieckiego cała przyszłość bohaterów pozostała w przeszłości. Miniona epoka nie jest jednak idealizowana, dlatego nie można określić utworu jako nostalgicznego. Nostalgia interesuje pisarza jako zjawisko niezwykle rozpowszechnione, noszące znamiona choroby uniemożliwiającej normalne funkcjonowanie w teraźniejszości. Tęsknotę bohaterów za innymi czasami można rozpatrywać także jako frustrację wynikającą z zamknięcia człowieka w ograniczonym czasie, co uniemożliwia przeżycie wieczności.
9

Obraz iluzjonisty w prozie Michaiła Szyszkina na tle tradycji literatury rosyjskiej

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 7: Słowianoznawstwo
139-159
EN
The article is devoted to the image of an illusionist in the prose of Mikhail Shishkin. This figure appears in all of his main novels: The Taking of Izmail (2000), Maidenhair (2005), and The Light and the Dark (2010). Shishkin often links illusionistic art with the figure of a child whose trust makes him believe in the possibility of the world being shaped by an artist, a human being. In the works of Shishkin, the figure of an illusionist appears in reference to the Platonic tradition, in the context of creative activities associated with the divine creation of the world (the triad illusionist-writer-Creator). Therefore, this figure often appears as a metaphor of the author of the text, who also has the ability to create something out of nothing, to make something disappear or change. Moreover, Shishkin’s prose includes the theme of unreality and trickery of the actions of both illusionists and creators. Still, Shishkin emphasizes that the writer’s responsibility is not to report reality but to present it in a way which gives the recipient hope.
PL
Artykuł traktuje o obrazie iluzjonisty w prozie Michaiła Szyszkina. Postać magika pojawia się we wszystkich głównych powieściach pisarza: Zdobycie twierdzy Izmaił (2000), Włos Wenery (2005), Nie dochodzą tylko listy nienapisane (2010). Szyszkin często wiąże sztukę iluzjonistyczną z dzieckiem, któremu ufność pozwala wierzyć w możliwość kształtowania świata przez artystę, człowieka. Magik w twórczości Szyszkina pojawia się w nawiązaniu do tradycji platońskiej, w kontekście działań twórczych, które z kolei kojarzone są z boską kreacją świata (triada Stwórca – iluzjonista – pisarz). W związku z tym postać iluzjonisty często występuje jako metafora autora tekstu – on też ma zdolność tworzenia czegoś z niczego, sprawia, że coś może znikać, czy ulegać przemianom. Pojawia się też w prozie Szyszkina myśl o nieprawdziwości, złudności działań zarówno iluzjonistów, jak i artystów, jednak podkreśla on, że zadaniem pisarza nie jest relacjonowanie rzeczywistości, lecz takie jej ukazanie, które daje odbiorcy nadzieję.
10

Dyskurs neoimperialny w prozie Wasilija Dimowa

100%
Tyszkowska-Kasprzak E.
Roczniki Humanistyczne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 7: Slawistyka
123-138
PL
W artykule omówiony został dyskurs neoimperialny w prozie rosyjskiego pisarza Wasilija Dimowa na przykładzie stworzonych przez niego obrazów Gruzinów. W powieści Tbilissimo (2001) autor przedstawia mitologizowany obraz Gruzinów – ludzi dumnych, honorowych, kultywujących tradycje, wielbiących ucztowanie. Portret ten wywodzi się z romantycznego mitologizowanego obrazu Kaukazu – egzotycznych peryferii Imperium Rosyjskiego. Po upływie kilku lat, w odmiennej sytuacji politycznej (po wojnie w Południowej Osetii i Abchazji w 2008 roku), w utworach Kafkasus i Anabeczdi Dimow burzy ten mit i prezentuje Gruzinów w zgoła odmienny sposób, jako naród zdrajców, pijaków, łatwo sterowalnych bezrefleksyjnych manekinów. Jak wynika z przeprowadzonej analizy, obraz „innego narodu” jest tworzony za pomocą różnych portretów jego przedstawicieli. Jest to uzależnione od sytuacji politycznej i jej oceny przez samego pisarza.
EN
The article deals with the images of Georgians in Vasilii Dimov’s fiction. In the novel Tbilissimo, the image of Georgians is mythical, they are introduced as proud and selfless people who preserve their patriarchal tradition and celebrate life. This image is connected to the romantic mythologization of the Caucasus as an exotic periphery of the empire. In his later works Kafkazus and Anabechdi, written in a different political situation (after the war in South Ossetia and Abkhazia 2008), Dimov destroys this myth by presenting Georgians in an anti-mythical way: as a nation of traitors, drunks, and easily managed senseless puppets. Consequently, the image of a nation is formed by various influences, such as the political situation and the author's own changing attitude towards it.
RU
В статье представлен неоимпериальный дискурс в прозе Василия Димова на основании созданных им образов грузин. В романе Тбилиссимо представлен мифологизированный образ грузин как людей горделивых, бескорыстных, хранящих патриархальные традиции, умеющих праздновать. Этот образ восходит к романтическому мифологизированному образу Кавказа, как экзотической периферии империи. По прошествии некоторого времени, в другой политической обстановке (после войны в Южной Осетии и Абхазии в 2008 году), в произведениях Кафказус и Анабечди Димов разрушает этот миф, представляя грузин в образах антимифологических: как нацию предателей, пьяниц, легко управляемых бестолковых кукол. Следовательно, изображение нации формируется с помощью различных образов, что обусловлено политической ситуацией и отображает писательскую оценку.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.