Search results

1

Czy sztuka abstrakcyjna może być performatywna?

100%

Sztabińska P.

DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu

|

2014

|

vol. 18

134-146

EN

The term ‘abstract art’ is often used in a broad sense. On the one hand, it includes a variety of creative output involving a major or minor departure from a direct depiction of reality, while on the other – artistic activities aimed to create spontaneous arrangements of shapes and colors. In my discussion, I have narrowed down the meaning of the term ‘abstract art’ to include such varieties of works which were created with reference to the elements of reality and present its “abstracted” image. I refer to the other variant of creative output as ‘concrete art’, albeit using this phrase in a broader sense than did Theo van Doesburg, who coined the term. The distinction between these two varieties is important from the point of view of the core issue I examine. It is associated with the perspective of performativism – a concept that for over thirty years has defined the turn in the reflection on culture, including the study of art. In my article, I contemplate whether both of the above-mentioned broad varieties of abstract art are subject to the principle of performativity, and thus whether they can be considered in accordance with the words of Richard Schechner as a type of performance. I believe that the answer to this question is important also from the perspective of the study of contemporary Polish art. It has been known to feature (e.g. in the case of representatives of the geometric art, whose output I analyze in my article) a desire to present something that is performative rather than a finite constant work that maintains its identity at every showing.

2

The performative turn in the visual arts. The art of Paul Klee

100%

Sztabińska P.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2015

|

vol. XVII (XXVI)

129-144

EN

The 1970s saw the emergence of the performative turn in many areas of the humanities. Although its most important representatives emphasized that it did include visual arts, specific examples were usually limited to action art phenomena, bordering on performance art, painting, or sculpture. This article is an attempt to demonstrate that the performative approach to art can be traced back to the avant-garde movement of the first half of the twentieth century. Moreover, Paul Klee’s concept of painting discussed here shifts the performative aspect from the artist's activity to the elements of the image, interpreted from the point of view of their interactions. The article examines the theoretical and pedagogical writings by Klee (both published during his lifetime and posthumously), considered as the basis for the interpretation of his paintings. The artist assumed that the pictorial elements are bound by the principle of motion – a line is a trace left by a moving point, while a plane is created by the movement of a line. Associated with this theory, defined as “performative geometry,” is the semantic interpretation. The whole concept leads to approaching a painting as a unique “performance” of pictorial elements. The article also points to other contemporary interpretations of Klee’s works, which examine the problems of performatics. On this basis, the author concludes that the source of the performative turn in the visual arts can be sought in the art of the 1920s and 1930s, as well as outside direct references to performance art.

PL

Zwrot performatywny w wielu dziedzinach nauk humanistycznych zaznaczył się w latach siedemdziesiątych XX wieku. Wprawdzie najważniejsi jego reprezentanci podkreślali, że obejmuje on także sztuki plastyczne, jednak konkretne przykłady ograniczane były zwykle do akcjonistycznych zjawisk artystycznych z pogranicza sztuki performance i malarstwa lub rzeźby. Niniejszy artykuł stanowi próbę wskazania, że tendencja do performatywnego ujmowania sztuki występowała już w ramach działań awangardowych pierwszej połowy XX wieku. Ponadto omawiany w nim przykład koncepcji malarskiej Paula Klee przenosi obszar performatywności z aktywności artysty na elementy plastyczne interpretowane z punktu widzenia zachodzących między nimi działań. Przedmiotem analiz prowadzonych w artykule są pisma teoretyczne i pedagogiczne Klee (zarówno opublikowane za jego życia, jak pośmiertnie) rozważane jako podstawa interpretacji jego obrazów. Artysta zakładał, że elementy plastyczne wiąże zasada ruchu - linia to ślad przesuwania się punktu, płaszczyzna to ślad ruchu linii. Z tą teorią, która zostaje określona jako „geometria performatywna”, związana jest interpretacja semantyczna. Całość koncepcji prowadzi do ujęcia obrazu jako swoistego „performansu” elementów plastycznych. W artykule wskazane są również inne współczesne interpretacje twórczości Klee, w których rozważane są problemy performatyki. Na tej podstawie autorka wnioskuje, że źródeł zwrotu performatywnego w sztukach plastycznych można poszukiwać w twórczości lat 20. i 30. ubiegłego stulecia, a ponadto że znajdują się one także poza obszarem bezpośrednich odniesień do performance art.

3

Performance and Participatory Art

100%

Sztabińska P.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2018

|

vol. XX (XXIX)

185-201

EN

The relationship between participatory art and performance is complex. On the one hand, their affinity is recognized, because in both cases we are dealing with emphasizing the role of action, but on the other, this action is understood differently. If the first aspect is taken into account, in museum or gallery press releases the manifestations of participatory art are referred to as “performances” – sometimes accompanied by an adjective. The aim of the article is to take a closer look at this issue. The discussion begins by highlighting the fact that happenings (especially European) from the 1960s are more often considered as a reference point for participatory art than performance art. Claire Bishop points to the conscious socio-political criticism of the consumer society that appears in happenings. The author of the article argues that the structure of these activities may also be an argument. When discussing the rules of public participation in happenings and performance art, she cites Erika Fischer-Lichte’s views that in the latter case a “feedback loop” should be created between the performer and the audience. Such a loop is not formed in the case of happenings and cannot be shaped in participatory art, where the artist is only one of the people participating in the action. The article examines examples of characteristic works based on the principle of participation: Rirkit Tiravanija, Tania Bruguera and Paweł Althamer. In none of them did the artist occupy a distinguished position, she/he did not affect the way the participants behaved, and she/he only created an opportunity for a community. In the first case, its formation was completely free, in the second – there were forms of pressure release from it, in the third – there was encouragement. Nowhere, however, did the artist define the rules of action, did not determine the stake, did not set goals. At the same time, while making the participants the creators of the course of the action, the question “What for?” remains important in participatory art, which lends it a political character.

PL

Związki sztuki partycypacyjnej z performansem są złożone. Z jednej strony dostrzegane jest ich powinowactwo, gdyż w jednym i drugim przypadku mamy do czynienia z podkreśleniem roli działania, z drugiej jednak strony akcyjność ta jest inaczej pojmowana. Wzięcie pod uwagę pierwszego aspektu powoduje, że w informacjach prasowych muzealnych lub galeryjnych przejawy sztuki partycypacyjnej określane są jako “performansy” – czasami z dodaniem jakiegoś przymiotnika. Celem artykułu jest nieco dokładniejsze przyjrzenie się temu zagadnieniu. Rozważania rozpoczyna zwrócenie uwagi na fakt, że jako punkt odniesienia dla sztuki partycypacjnej częściej bierze się pod uwagę happeningi (zwłaszcza europejskie) z lat sześćdziesiątych, niż sztukę performans. Jako powód Claire Bishop wskazuje występującą w happeningach świadomą społeczno-polityczną krytykę społeczeństwa konsumpcyjnego. Autorka artykułu dowodzi, że argumentem może być także struktura tych działań. Omawiając zasady udziału publiczności w happeningach i sztuce performance odwołuje się do poglądów Eriki Fischer-Lichte zakładającej powstawanie w drugim przypadku “pętli feedbacku” łączącej performera i widzów. Pętla taka nie powstaje w przypadku happeningów i nie może ukształtować się w sztuce partycypacyjnej, gdzie artysta jest tylko jedną z osób uczestniczących w działaniu. W artykule rozważone zostają przykłady charakterystycznych dzieł opartych na zasadzie partycypacji: Rirkita Tiravaniji, Tanii Bruguery i Pawła Althamera. W żadnym z nich artysta nie zajmował wyróżnionej pozycji, nie wpływał na sposoby zachowania się uczestników, a stwarzał tylko szansę powstania wspólnoty. W pierwszym przypadku jej kształtowanie się było całkowicie swobodne, w drugim pojawiały się formy presji, nacisku i uwalniania od niego, w trzecim występowała zachęta. Nigdzie jednak artysta nie określał zasad działania, nie podawał stawki, nie wyznaczał celów. Jednocześnie zaś, przy uczynieniu uczestników twórcami przebiegu akcji, w sztuce partycypacyjnej istotne pozostaje pytanie “po co?”, które nadaje jej charakter polityczny.

4

Digital performance and avant-garde artistic distinctions

100%

Sztabińska P.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2017

|

vol. XIX (XXVIII)

257-272

EN

Digital performance is an artistic phenomenon isolated at the beginning of the 21st century. In the subsequent years, the scope of interest of the researchers analyzing this phenomenon has extended not only to new projects, but also to the works constituting its “prehistory,” dating back to the 1960s and 1970s, and to selected avant-garde projects from the first half of the 20th century. This interest has resulted in a number of theoretical studies on digital performance, which is associated on the one hand with the latest achievements in information technology, and on the other with human bodily performance, frequently contrasted with technology-based approaches in art. Digital performance seems to be a concept integrating both of those areas. Basing on this example, one can examine the various manifestations of apparent interdependence between its components, as well as the evolution of the issues that were of interest to the historical avant-garde. The present author argues that digital performance is a unique artistic phenomenon that does not fit within the usually employed theoretical categories. There are three possible perspectives from which it can be approached. Firstly, it might be considered in the context of postmodernism, as a kind of postmodern hybrid, a cross between the tendencies previously regarded as opposed (e.g. in avant-garde and neo-avant-garde art). However, as suggested by such authors as Steve Dixon, it is also possible to separate it from the postmodern strategies and see it as a manifestation of the hidden aspirations of artists from both the first and the second half of the 20th century. In the new artistic phenomenon, they have taken on an explicit form thanks to the use of the latest technological developments. The second interpretation of digital performance is to regard it as a characteristic manifestation of cyberculture, combining the biological and the technological (cf. Roy Ascott, R.W. Kluszczyński). According to this interpretation, it functions “in-between” (in interspaces and “intertimes,” revealing the multidimensional fluidity of the contemporary world. The third of the theoretical perspectives discussed here reflects the views of W.J.T. Mitchell and Mindy Fenske. Contrary to the cybercultural interpretation, which presupposes the convergence of the performative and the digital, the existence of a dialectic opposition between them is emphasized here. Overcoming it through transition from thesis to anti-thesis in order to achieve synthesis (or, using different terminology, dialogue negotiation) involves searching for a connection between biology and technology, even if the result of this search is still incomplete and not definitive. The concept of dialogue assumes that even if performativity and digitalism are converged, the original nature of the starting elements is sensed, and it is possible to consider different ways in which these elements are involved in the dialogic interaction.

PL

Digitalny performans jest zjawiskiem artystycznym wyodrębnionym na początku XXI wieku. W następnych latach zakres zgromadzonych przykładów był powiększany nie tylko o nowopowstające realizacje, a również o prace stanowiące rodzaj „prehistorii”, pochodzące z lat 60. i 70., oraz o wybrane dokonania awangardowe z pierwszej połowy XX wieku. Jednocześnie zaczęły pojawiać się opracowania teoretyczne dotyczące tego zjawiska, które z jednej strony związane jest z najnowszymi osiągnięciami elektroniki, z drugiej zaś odnosi się do cielesności człowieka, którą często w sztuce przeciwstawiano zabiegom opartym na technologii. Dlatego na jego przykładzie można prześledzić różnorodne sposoby występowania zagadnień, które stanowiły przedmiot zainteresowania historycznej awangardy. Przedstawione w artykule rozważania wskazują, ze digitalny performans jest szczególnym zjawiskiem artystycznym, nie poddającym się konceptualizacji w ramach zwykle stosowanych kategorii teoretycznych. Po pierwsze można rozważać go w kontekście postmodernizmu, przyjmując, że jest rodzajem ponowoczesnej hybrydy stanowiącej rezultat skrzyżowania tendencji uważanych wcześniej (np. w sztuce awangardowej i neowawangardowej) za przeciwstawne lub, co sugeruje np. Steve Dixon, poprzez oddzielenie go od strategii postmodernistycznych i dostrzeżenie w nim rezultatu ujawnienia się dążeń występujących w postaci ukrytej w poszukiwaniach artystów zarówno z pierwszej jak drugiej połowy XX wieku. Przybrały one jawną postać dzięki zastosowaniu najnowszych osiągnięć technicznych. Druga wersja interpretacyjna digitalnego performansu związana jest z uznaniem go za charakterystyczny przejaw cyberkultury, łączącej w całość to, co biologiczne i technologiczne (Roy Ascott, R.W. Kluszczyński). Przy tej interpretacji funkcjonowałby on „pomiędzy” (w między-przestrzeniach i między-czasach), ujawniając wielokształtną płynność współczesnego świata. Trzecia z omówionych w artykule perspektyw teoretycznych nawiązuje do rozważań W.J.T. Mitchella i M Fenske. W przeciwieństwie do interpretacji cyberkulturowej, zakładającej zjednoczenie elementu performatywnego i digitalnego, akcentuje się tu występowanie dialektycznych opozycji między nimi. Ich przezwyciężanie na zasadzie przejścia od tezy do antytezy w celu osiągnięcia syntezy, czy też, stosując inną terminologię, dialogowe negocjowanie, zakłada poszukiwanie związku między biologią a techniką, jednak wciąż niepełnego i nie ostatecznego. Koncepcja dialogu wskazuje, że nawet wówczas, gdy dochodzi do zjednoczenia performatywnosci i digitalności wyczuwalny jest pierwotny charakter elementów wyjściowych i możliwe jest branie pod uwagę różnych sposobów ich „dialogicznego obcowania”.

5

Performance art, performativity and the issue of neomodernism

100%

Sztabińska P.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2016

|

vol. XVIII (XXVII)

161-176

EN

Body art and performance art are often discussed together, and even identified as the same thing. A careful analysis of these artistic trends and the accompanying theoretical commentary tends, however, to highlight their differences. Body art turns out to be a phenomenon manifesting significant similarity to the modernist conception of art in the spirit similar to the concept of Clement Greenberg, while performance art largely rejects these assumptions. Performative aesthetics developed by Erika Fischer-Lichte on the one hand stems from challenging modernist artistic essentialism, but on the other emphasizes the role of “the radical concept of presence” of the artist. The article presents a detailed analysis of two new creative achievements of Marina Abramović, the artist associated both with body art and performance art: Seven Easy Pieces (2005) and The Artist is Present (2010). The indicated ambiguity of performance art has been radicalized in their case. They combine the modernist emphasis on authenticity, presence, and essentialism with the postmodern penchant for citing. The phenomenon of pastiche described by Frederic Jameson has been transformed in such a way that it is no longer empty but takes over the whole of the performer’s self. The term “neomodern” is used today in a variety of meanings. The issues discussed in the article suggest the possibility of understanding it as overcoming the oppositions characteristic of modernism and postmodernism, while maintaining some of the features of these two trends regarding their respective approaches to art.

PL

Sztuka ciała i performance art często omawiane są łącznie, a nawet utożsamiane. Uważna analiza tych tendencji artystycznych oraz towarzyszących im komentarzy teoretycznych skłania jednak do zaznaczenia dzielących je różnic. Body art okazuje się wówczas zjawiskiem wykazującym istotne związki z modernistycznym pojmowaniem sztuki w duchu zbliżonym do koncepcji Clementa Greenberga, natomiast performance art założenia te w znacznym stopniu odrzuca. Także estetyka performatywna rozwijana przez Erikę Fischer-Lichte z jednej strony wywodzi się z zakwestionowania modernistycznego esencjalizmu artystycznego, choć jednocześnie akcentuje rolę „radykalnej koncepcji obecności” artysty. W artykule szczegółowej analizie poddane zostały dwa nowe dokonania twórcze Mariny Abramović, artystki łączonej zarówno ze sztuką ciała i performance art: Seven Easy Pieces (2005) oraz The Artist is Present (2010). Wskazana niejednoznaczność performance art została w nich zradykalizowana. Łączą one modernistyczne zaakcentowanie autentyczności, obecności, esencjalizmu z postmodernistycznym cytowaniem. Opisywane przez Frederica Jamesona zjawisko pastiszu przekształcone zostało w taki sposób, że przestaje on być pusty, a przejmuje pełnię „ja” performera. Pojęcie „neomodernizm” używane jest dziś w różnych znaczeniach. Omówiona w artykule problematyka sugeruje możliwość pojmowania go jako przekroczenia opozycji właściwych dla modernizmu i postmodernizmu, przy jednoczesnym zachowaniu pewnych cech obu tych nurtów myślenia o sztuce.

Refine search results

4 Art Inquiry. Recherches sur les arts

1 DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu

1 2018

1 2017

1 2016

1 2015

1 2014

5 Sztabińska P.

Czy sztuka abstrakcyjna może być performatywna?

The performative turn in the visual arts. The art of Paul Klee

Performance and Participatory Art

Digital performance and avant-garde artistic distinctions

Performance art, performativity and the issue of neomodernism