Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

O dwóch krakowskich przedwojennych procesach separacyjnych

100%
Zarzycki Z.
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
|
2008
|
vol. 2
PL
The paper is based on the search query as made in the State Archives in Cracow, and specifically on the analysis of files of the Cracow Circuit Court covering the years 1918–1945. In both discussed trials whose objective was the separation of spouses these were the husbands who filed the application. They were Catholics with the University educational background and both were the sons of the professors of law the inter-war period. In the first case, supplied with the court reference no.: SOKC 4334 (Cg XI f 713/21) it took the trial almost three years and a half (from 31 May 1921 until 17 September 1924) to be ended, the case being examined in the three instances. The Cracow Circuit Court, after 6 hearing sessions, dismissed the application for the separation. The Appellate Court upheld this decision while the Supreme Court in which the motion for the revision was lodged unexpectedly found the decision justified and adjudicated on the separation of spouses on the basis of the fault that it attributed to both parties.The files of the second trial were supplied with the reference no.: SOKC 797 (I C 1323/34). It took the trial 17 months (from 8 November 1934 until 21 April 1936) to end, after four hearing sessions. The decision amounted to the suspension of legal proceedings. For 3 years that followed the parties did not apply for the resuming of the proceedings. As a result the Cracow Circuit Court issued, on the 18th of March 1941, the “On Behalf of the Law” decision on the discontinuance of the suspended proceedings for the separation, thereby fulfilling the requirement of legalism. These proceedings could be classified among those that were most time consuming, the case being tried in one instance. In view of the fact that divorces were not admitted on the basis of the ABGB, the separation trials as instituted by Catholic spouses in Polonia Minora region were decidedly the most frequent method that was applied to deal with difficult matrimonial issues by married couples.
2
Publication available in full text mode
Content available

Defender of the Marriage Bond in Secular Matrimonial Law in the Kingdom of Poland in the 19th Century

100%
Zarzycki Z.
Studia Iuridica Lublinensia
|
2016
|
vol. 25
|
issue 3
EN
It was not until 1741, during the pontificate of Pope Benedict XIV, that the office of defender of the bond (defensor vinculi or defensor matrimonium) appeared in church matrimonial law. Next it was applied both to the matrimonial secular codifications in some European countries, as well as to partitioning legislation in our country. Until 1825, during the times of the Duchy of Warsaw and the Kingdom of Poland, in matrimonial cases there was applied the French legislation (the Napoleonic Code) which was of a highly secular character, and did not provide for the office of defender of the bond. Polish conservative factions, mainly the clergy of the Catholic Church, did not like such a state of affairs. There were postulated changes to matrimonial law regulations towards the confessional character, as well as implementation of the office of defender of the bond – following the ABGB pattern of 1811 in the Habsburg Monarchy – taking into account the domestic demands. The first attempts at reforms in this regard (1817–1818) ended in failure. Subsequent changes in marriage law, in the Kingdom of Poland, were implemented in 1825 under the name of the Civil Code of the Polish Kingdom. The Code would have allowed a defender of the bond to appear before a court in such cases as divorce, termination of marriage, or legal separation (“divorce from bed-and-board”). Such a state of affairs was still not appreciated by the Catholic clergy who ultimately led to the adoption of a new marriage law in 1836. New law was of a highly confessional character and referred to jurisdictions and laws of individual religious organizations. These provisions, as amended, were in force in Poland (in the former Kingdom of Poland) until 31 December 1945. 
PL
Urząd obrońcy węzła małżeńskiego (defensor vinculi lub defensor matrimonium) pojawił się w małżeńskim prawie kościelnym dopiero w 1741 r. za pontyfikatu papieża Benedykta XIV. Później został recypowany do świeckich kodyfikacji małżeńskich w niektórych państwach europejskich, także w niektórych ustawodawstwach zaborczych na terenie naszego kraju. W czasach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego do 1825 r. w sprawach małżeńskich obowiązywało ustawodawstwo francuskie (Kodeks Napoleona), które miało rodowód wybitnie świecki i nie przewidywało instytucji obrońcy węzła małżeńskiego. Taki stan rzeczy nie podobał się polskim ugrupowaniom konserwatywnym, głównie duchowieństwu Kościoła katolickiego. Postulowano zmienić przepisy prawa małżeńskiego w kierunku konfesyjnym i wprowadzić instytucję obrońcy węzła małżeńskiego, za wzorcem ABGB z 1811 r. w Monarchii Habsburskiej, przy uwzględnieniu własnych rodzimych postulatów. Pierwsze próby reform w tym zakresie (1817–1818) zakończyły się fiaskiem. Kolejne zmiany prawa małżeńskiego w Królestwie Polskim udało się wprowadzić w 1825 r. pod nazwą Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego. Kodeks ten przewidywał udział obrońcy węzła małżeńskiego w takich sądowych sprawach małżeńskich, jak rozwód, unieważnienie małżeństwa czy separacja (zwana „rozłączeniem co do stołu i łoża”). Taki stan rzeczy nadal nie podobał się duchowieństwu katolickiemu, które doprowadziło ostatecznie do uchwalenia nowego prawa małżeńskiego w 1836 r. Nowe prawo miało charakter wybitnie konfesyjny i odsyłało do jurysdykcji i praw poszczególnych związków wyznaniowych. Przepisy te, ze zmianami, obowiązywały w Polsce, na terenie byłego Królestwa Polskiego, aż do 31 grudnia 1945 r.
3
Content available remote

Wolność religijna w pierwszych polskich konstytucjach do poł. XIX w.

100%
Zarzycki Z.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2010
|
vol. 13
25-44
PL
W literaturze przedmiotu uważa się, że w Polsce przedrozbiorowej do XVIII w. z reguły nie godzono się na indywidualne jednostkowe wybory religijne. Religia była uważana za część porządku ideologicznego państwa. Ze względów natury politycznej zapewniano mniejszościom religijnym pewien stopień swobody religijnej w życiu prywatnym, rzadziej publicznym. Przejawy tolerowania innowierczych kultów religijnych sięgają czasów panowania króla Kazimierza III Wielkiego. Sprawa wolności religijnej i tym samym tolerancji religijnej była mocno i z sukcesami propagowana przez prądy liberalne XVIII-wiecznego Oświecenia, przynależność religijna z reguły nie była już wtedy kryterium decydującym o prawach publicznych. Na tym tle Konstytucję 3 Maja 1791 r. ocenić można jako umiarkowanie postępową. Zapewniła pierwszeństwo, czyli prawne uprzywilejowanie religii katolickiej, jednocześnie przewidując swobodę wyznań religijnych. Rozwiązania przyjęte w Konstytucji Księstwa Warszawskiego z 1807 r. były krokiem naprzód w budowaniu państwa o równouprawnionych wyznaniach. Z kolei Konstytucja Królestwa Polskiego z 1815 r. była bardziej liberalna i narodowa, lecz zarazem mniej demokratyczna. Na gruncie Statutu Organicznego dla Królestwa Polskiego z 1832 r. status prawny religii i Kościoła katolickiego niewiele się zmienił.
EN
The literature on the subject claims that in pre-partition Poland until the 18th century individual choices of denomination were disapproved of. Religion was considered a component of the ideological state order. For political reasons, religious minorities were to some extent autonomous in their private religious expression, which was not the case in the public domain. Toleration of infidel cults goes back to Casimir the Great. The issue of religious freedom and, what follows, religious toleration was strongly and successfully promoted by the liberal trends of the 18th century Enlightenment. Religious belonging was to a lesser extent decisive in the sphere of public rights. In this context, the Constitution of 3rd May 1791 may be assessed as moderately progressive. The constitution safeguarded the precedence, i.e. legal privilege, of the Roman Catholic religion, at the same time allowing for freedom of denomination. The solutions adopted in the Constitution of the Duchy of Warsaw of 1807 went a step forward and fostered equal rights for denominations. On the other hand, the Constitution of the Kingdom of Poland of 1815 was more liberal and national, however less democratic. Under the Organic Statute of the Kingdom of Poland of 1832, the legal status of religion and Roman Catholic Church was hardly altered.
4
Publication available in full text mode
Content available

Dopuszczalność stosowania treści o charakterze religijnym na indywidualnych tablicach rejestracyjnych pojazdów samochodowych w Polsce

100%
Zarzycki Z.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2014
|
vol. 17
5-21
PL
Z przywołanych w artykule przepisów prawa wynika, że w Polsce można dokonać rejestracji pojazdu samochodowego w oparciu o indywidualne tablice rejestracyjne dopiero od dnia 21 września 2002 r. Wyróżnik indywidualny pojazdu określa sam zainteresowany właściciel pojazdu ale w granicach obowiązującego prawa polskiego. Mianowicie prawo polskie przewiduje, że wyróżnik indywidualny powinien stanowić wyraz, skrót lub określenie w języku polskim, składający się maksymalnie z pięciu liter i niezawierający treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. Prawo administracyjne nie zawiera własnej autonomicznej definicji „zasad współżycia społecznego”, wobec czego należy odwołać się do sposobu rozumienia tej zasady w art. 5 kodeksu cywilnego i linii orzeczniczej panującej w sądownictwie powszechnym i administracyjnym oraz w literaturze przedmiotu. Ponadto jest „to pojęcie zbiorcze, które obejmuje bardzo wiele klauzul generalnych” i pozostaje w związku z normami moralnymi. Zdaniem autora potencjalne treści o charakterze religijnym na indywidualnych tablicach rejestracyjnych ze względu na ich kolidowanie z zasadami współżycia społecznego można podzielić na dwie kategorie, tj. takie które są bezwzględnie niedopuszczalne i wreszcie takie, które powinny być dopuszczalne. Do pierwszej grupy zaliczymy takie nazwy jak np. „JEZUS”, „ALLAH”, „BUDDA” czy skróty tego typu imiona papieży jak: „JPII”, „PIUSX”, „JAN23”. Zaś do drugiej grupy zaliczymy treści tego typu jak obcej naszej kulturze religijno-prawnej wyrazy: „ZEUS”, „ARES” czy „PTAH”.
EN
According to the aforementioned legal regulations it results that the Polish legal system allows registration of a vehicle with an individual registration plate from as late as the 21st of September of 2002. The individuality of the registration plates consists in granting by decision of state authority solely letter and number that both constitute the distinguishing feature of each voivodship. The rest of characters in the individual registration plate is specified by an interested owner of given vehicle but always according to the binding Polish law. The regulation in Poland provides that the individual distinguishing feature of the registration plate should consist of word, abbreviation or expression formulated in Polish language of the length of maximally five characters and without any offensive text or content inconsistent with the social co-existence principles. The administrative law does not contain its own autonomous definition of “the social co-existence principles”. Therefore, by interpreting of usage of these principles within the administrative law it is necessary to apply the way of understanding of them present in article 5 of the Civil Code altogether with the jurisprudence of the general and administrative courts of law and with the doctrine of the subject. Moreover, the expression “the social co-existence principles” is “joint term which includes numerous general clauses” in connection with the moral norms. In author’s opinion the potential content of the religious character on the individual registration plates can be divided into two categories on the basis of its collision with the social co-existence principles. The first group contains the examples that are absolutely unacceptable, as for instance: “JESUS”, “ALLAH”, “BUDDHA” or the abbreviations such as: “JPII”, “PIOX”, “JOHN23”. The second category includes the registration plates that contain the content alien to our religious and legal culture, such us: “ZEUS”, “ARES”, “PTAH”. The latter ones are admissible.
5
Content available remote

Duszpasterstwo służby celnej w Polsce

100%
Zarzycki Z.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
5-25
PL
Historia wyspecjalizowanego duszpasterstwa w służbach celnych, finansowych i skarbowych w Polsce sięga początków II Rzeczypospolitej. W czasach Polski Ludowej sformalizowana posługa kapłańska w administracji państwowej (publicznej) była niemożliwa. Wraz z normalizacją stosunków Państwo-Kościół w III RP, od początku lat 90-tych XX w. pojawiła się potrzeba roztoczenia specjalnej opieki duszpasterskiej m.in. nad funkcjonariuszami Służby Celnej. W połowie lat 90-tych za wzorcem duszpasterstwa policyjnego powstało duszpasterstwo pracowników służb celnych. 19 października 2006 r. Konferencja Episkopatu Polski włączyła funkcjonariuszy Służby Celnej RP do duszpasterstwa wojskowego Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego. 31 października 2007 roku zawarto w Warszawie porozumienie między Ministrem Finansów i Delegatem Konferencji Episkopatu Polski ds. Służby Celnej w sprawie organizacji i funkcjonowania katolickiego duszpasterstwa Służby Celnej. Na szczeblu każdej z 16 izb celnych w Polsce ma być docelowo utworzony 1 etat kapelana (w stopniu podkomisarza celnego) oraz 1 etat księdza dziekana na szczeblu ministerstwa (w stopniu komisarza celnego), który ma koordynować prace duszpasterskie w izbach celnych. Kapelani mają realizować w Służbie Celnej zadania duszpasterskie przewidziane dla nich prawem kościelnym m.in.: organizowanie opieki duszpasterskiej dla funkcjonariuszy i pracowników Służby Celnej oraz ich rodzin, a także weteranów i kombatantów oraz emerytów i rencistów Służby Celnej; organizowania, przeprowadzenia i nadzorowania zajęć z etyki normatywnej; organizowania nabożeństw, w tym z okazji świąt Służby Celnej i uroczystości państwowych. Opieka kapelana nad pracownikiem takich służb może pozwolić im na utrzymanie właściwej postawy moralnej, uniknięcie różnych grzesznych pokus (co do zasady penalizowanych na gruncie polskiego prawa karnego), a to może być elementem budowania państwa wolnego od wielu negatywnych zjawisk społecznych (np. korupcji) i wyrobienia pozytywnych postaw społecznych, w tym szacunku do prawa (także celnego) oraz zawodu celnika. Powyższe rozwiązania należy ocenić generalnie, jako pozytywny wyraz dążenia państwa polskiego do budowania modelu separacji skoordynowanej w relacjach Państwo-Kościół, a po stronie kościelnej, jako pożądany przykład głębszego angażowania się w realizację kolejnych funkcji publiczno-prawnych.
EN
The history of the specialized chaplaincy of Customs, financial and Treasury service dates back to the beginnings of the Second Polish Republic. At the time of the People's Republic of Poland pastoral care in the civil service was not possible. Along with the normalization of Church-State relations in the Third Polish Republic, there appeared a need to provide special pastoral care for Customs Service officers at the beginning of the 1990s. In the middle of the 1990s, following the example of the police chaplaincy, the Customs Service chaplaincy was established. On 19 October, 2006, the Conference of the Polish Episcopate included the functionaries of Customs Service of the Republic of Poland in the military chaplaincy of the Military Ordinariate of Poland. On 31 October 2007 the Minister of Finance and a representative of the Conference of the Polish Episcopate for Customs Service concluded an agreement on the organization and functioning of the Catholic Customs Service chaplaincy. At the level of each of 16 Customs Chambers in Poland full-time employment for one chaplain is to be created (in the rank of customs undercommissioner) and at the ministerial level, for one cleric dean (in the rank of customs commissioner), who is supposed to coordinate pastoral work in Customs Chambers. Chaplains in Customs Service are supposed to carry out pastoral duties provided for by Church law. For example, they should organize pastoral care for the functionaries and employees of Customs Service and their families, as well as for veterans and retirees and pensioners of Customs Service. In addition, they should organize, conduct and supervise classes in normative ethics and organize church service (also on the occasion of the holidays of Customs Service and national holidays). Such pastoral care of functionaries and employees can foster the right moral code of conduct and help avoid temptation (usually penalized in Polish law), which can in turn contribute to building up a state free from a number of negative social phenomena (for example corruption) and to developing a positive social attitude which will manifest itself in compliance with the law (also customs law) and respect for the profession of a Customs officer.
6
Content available remote

Prawnowyznaniowe aspekty katolickiego duszpasterstwa leśników i myśliwych w Polsce

100%
Zarzycki Z.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
70-89
PL
Duszpasterstwo katolickie i niekatolickie wśród leśników i myśliwych w Polsce ma długą tradycję historyczną i sięga czasów średniowiecza. Dotychczas opiekę duszpasterską nad myśliwymi i leśnikami sprawował w zasadzie proboszcz katolicki i jego wikariusze albo duchowieństwo zakonne. Rozwój wyspecjalizowanej opieki duszpasterskiej zaznaczył się dopiero w końcu XX w. Poważnym impulsem w tej dziedzinie były postanowienia Soboru Watykańskiego II z 1965 r. i zmiana ustroju polityczno-prawnego w Polsce w 1989 r. Współczesne duszpasterstwo wśród leśników i myśliwych na gruncie prawa kościelnego i polskiego nie tworzy jeszcze osobnych jednostek organizacyjnych, tak jak np. Ordynariat Polowy Wojska Polskiego, czy dekanatów w Policji i Służbie Celnej. Niemniej Konferencja Episkopatu Polski zezwoliła każdemu biskupowi diecezjalnemu na tworzenie w każdej diecezji specjalnych stałych środowiskowych duszpasterzy (kapelanów) do opieki nad myśliwymi i leśnikami. Pomimo, że rola posługi kapłańskiej wśród myśliwych i leśników jest już od dawna wysoko oceniana przez władze kościelne i wiernych, to jednak proces jej tworzenia przyśpieszył dopiero na początku XXI w. Na razie posługa kapelańska w tych środowiskach wykonywana jest na zasadzie wolontariatu. Być może, że w przyszłości (postulaty de lege ferenda), że Konferencja Episkopatu Polski i właściwe władze polskie zawrą odpowiednie porozumienia w tej dziedzinie. Pozwoliłoby to na zmianę przepisów prawa polskiego w tym kierunku, że opieka duszpasterska w tych środowiskach mogłaby być zinstytucjonalizowana i współfinansowana przez państwo. Rozwiązania te byłyby pożądane społecznie i zgodne z konstytucyjną zasadą współdziałania każdego w swoim zakresie [Państwa i Kościoła] dla dobra człowieka i dobra wspólnego (art. 25 ust. 3 konstytucji RP z 1997 r.).
EN
Catholic and non-Catholic chaplaincy of foresters and hunters in Poland has a long tradition and dates back to medieval times. The chaplaincy of foresters and hunters used to be the domain of Catholic pastors, their curates or monastic priests. The evolution of specialized pastoral assistance occurred at the turn of the 20th century and was incentivized by the provisions of the Second Vatican Council of 1965 and the political and economic transformation in Poland in 1989. Contemporary chaplaincy of foresters and hunters does not develop separate organizational units under ecclesiastical law or Polish law, such as the Military Ordinariate of Polish Army, or deaneries in the police of customs service. However, the Polish Episcopate Conference permitted every diocesan bishop to establish special, permanent chaplains to watch over hunters and foresters. Notwithstanding the fact that the role of pastoral service among hunters and foresters has been highly appreciated by Church authorities and the faithful, its development gained momentum no earlier than at the beginning of this century. Currently, such service is performed voluntarily. It the foreseeable future, (de lege ferenda postulates) the Polish Episcopate Conference and competent Polish authorities might enter relevant agreements to adjust this matter. This would allow the modification of Polish law towards the institutionalization and public co-financing of chaplaincy in such communities. Such solutions would be socially desired and complying with the constitutional principle of cooperation [of the State and churches] for the individual and common good (Article 25(3) of the 1997 Constitution of the Republic of Poland).
7
Publication available in full text mode
Content available

Badania naukowe w zakresie historii prawa kościelnego i historii prawa wyznaniowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 2000–2020

63%
Mikuła M., Zarzycki Z.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2021
|
vol. 24
229-253
EN
The article is a presentation of the research topics in the field of the history of canon law and the history of law on religion which have been undertaken at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in the last 20 years. It complements previous studies aimed at compiling the entire history of research in canon law and law on religion conducted at the University. The text presents the research topics and the associated publications in a thematic and chronological order. As it is emphasized, many of the issues analysed by the Cracow researchers are an extension of the topics discussed by Rev. Professor Henryk Misztal, especially in his monograph Polskie prawo wyznaniowe (Polish Law on Religion).
PL
Artykuł stanowi przegląd tematyki badań podejmowanych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w zakresie historii prawa kościelnego oraz historii prawa wyznaniowego. Jest uzupełnieniem wcześniejszych publikacji, mających na celu opracowanie pełnej historii studiów prowadzonych w tym Uniwersytecie w zakresie prawa kanonicznego i prawa wyznaniowego. W tekście zaprezentowano tematykę badań oraz stanowiące ich efekt publikacje w układzie tematycznym i chronologicznym. Jak podkreślono, liczne spośród zagadnień podejmowanych przez krakowskich badaczy były też analizowane przez Księdza Profesora Henryka Misztala, zwłaszcza w jego monografii pt. Polskie prawo wyznaniowe.
8
Publication available in full text mode
Content available

Kronika

33%
Kuisz J., Krzysztofek K., Mikuła M., Ożóg M., Zarzycki Z., Strzała M., Moniuszko A., Pomianowski P., Pilarczyk P., Głuszak M.
Czasopismo Prawno-Historyczne
|
2018
|
vol. 70
|
issue 1
391-409
9
Publication available in full text mode
Content available

Kronika

33%
Kuisz J., Krzysztofek K., Mikuła M., Ożóg M., Zarzycki Z., Strzała M., Moniuszko A., Pomianowski P., Pilarczyk P., Głuszak M.
Czasopismo Prawno-Historyczne
|
2018
|
vol. 70
|
issue 1
391-409
XX
-
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.