Search results

1

Literatura polska w Japonii

100%

Zajączkowski R.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2016

|

vol. 7

|

issue 3

147-169

PL

Literatura polska w Japonii zaczęła być znana szczególnie od lat dwudziestych XX wieku. Wiązało się to z odzyskaniem przez Polskę niepodległości, a tym samym zwiększeniem kontaktów między oboma krajami. Najbardziej znanym polskim pisarzem stał się Henryk Sienkiewicz dzięki Quo vadis, ale przed II wojną światową przetłumaczono też Chłopów Władysława S. Reymonta i fragmenty Popiołów Stefana Żeromskiego. W okresie międzywojennym przebywali w Japonii polscy artyści i duchowni (o. Maksymilian Kolbe). Po II wojnie światowej od 1957 r. wzajemne kontakty odżyły. Działalność na polu kultury wyprzedzała często kontakty polityczne. Na japoński przełożono prawie całą twórczość Stanisława Lema, Brunona Schulza, Witolda Gombrowicza i Witkacego. Znana w Japonii jest też polska literatura dla dzieci i młodzieży. Z literatury współczesnej czytelników znalazły zwłaszcza książki Małgorzaty Musierowicz. Wśród slawistów znany jest i coraz częściej komentowany Adam Mickiewicz. W stosunkowo niewielkim zakresie przełożono utwory Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej. Brak tłumaczeń i fachowych opracowań historycznoliterackich powoduje, że obraz współczesnej literatury polskiej jest w tym kraju wciąż mocno ograniczony, choć powoli dokonuje się stopniowy postęp.

EN

Polish literature in Japan began to gain notoriety, especially since the 1920s. It was connected with the regaining of independence by Poland, thereby increasing contact between those two countries. Thanks to Quo Vadis, Henryk Sienkiewicz became the most famous Polish writer, but before World War II, Peasants by Władysław S. Reymont and excerpts of Ashes by Stefan Żeromski were also translated. In the interwar period Polish artists and clergy (father Maximilian Kolbe) were staying in Japan. After World War II mutual contacts have been revived since 1957. The activity in the field of culture was often ahead of political contacts. Almost all works of Stanisław Lem, Brono Schulz, Witold Gombrowicz and Witkacy have been translated to Japanese. Also, Polish literature for children and youth is known in Japan. Among contemporary literature the books of Małgorzata Musierowicz have been particularly successful in finding readers. Among Slavists Adam Mickiewicz is well known and increasingly more commented on. In a relatively small range the works of Czesław Miłosz and Wisława Szymborska were translated. However, the lack of translations and professional historical and literary elaborations makes it so that the image of contemporary Polish literature in the country is still very limited, albeit there’s still gradual progress.

2

Literatura i religia w badaniach na niemieckim obszarze językowym

100%

Zajączkowski R.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2013

|

vol. 4

|

issue 1

093-114

EN

Literature and Religion in the Research in the German-Speaking Area

3

Japońska Polska. Kulturowy wizerunek Polski w Japonii

100%

Zajączkowski R.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2018

|

vol. 61

|

issue 2

381-398

EN

The presence of Polish culture in Japan dates back to the early 20th century, but it was only after World War I when translations of the most famous works by Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont and Stefan Żeromski appeared. After that the Polish Franciscans did a lot for popularizing Poland in the thirties and later. After World War II the Japanese had discovered particularly the works of Stanisław Lem, Witold Gombrowicz, Stanisław Witkiewicz (Witkacy) or Bruno Schulz. Their work is promoted, among others, by Tokyo X Theatre. In addition, there was an interest in Polish literature commemorating the war (Jerzy Andrzejewski, Bogdan Wojdowski, Tadeusz Borowski). Some translators who have already died such as Yonekawa Kazuo, Yoshigami Shōzō, Kudō Yukio, and the living ones Sekiguchi Tokimasa and Numano Mitsuyoshi have contributed a lot to the familiarity of Polish literature. Also Tadeusz Kantor put on his plays in Japan. Thanks to Andrzej Wajda’s films, Polish cinema has already won recognition in the fifties. Such Polish directors as Krzysztof Zanussi, Krzysztof Kieślowski, Roman Polański, Jerzy Kawalerowicz are known in Japan as well. Also, the music of Chopin is very popular in Japan. Our cultural canon, however, differs from the one known by the Poles. As noted by Sekiguchi Tokimasa, “Japanese Poland is inevitably different from the Polish Poland.”

PL

Obecność kultury polskiej w Japonii sięga początków XX wieku, kiedy po I wojnie światowej pojawiły się tłumaczenia najbardziej znanych dzieł Henryka Sienkiewicza, Władysława Reymonta i Stefana Żeromskiego. Wiele dla popularyzacji Polski w zrobili też franciszkanie w latach trzydziestych i później. Po II wojnie światowej w Japonii odkryto twórczość Stanisława Lema, Witolda Gombrowicza, Stanisława Witkiewicza (Witkacego) czy Brunona Schulza. Ich twórczość była promowana choćby przez Teatr X w Tokio. Pojawiło się również zainteresowanie literaturą polską nawiązującą do II wojny światowej (Jerzy Andrzejewski, Bogdan Wojdowski, Tadeusz Borowski). Do znacznego zainteresowania literaturą polską przyczynili się też tłumacze zarówno już zmarli Yonekawa Kazuo, Yoshigami Shōzō, Kudō Yukio, jak też żyjący Sekiguchi Tokimasa i Numano Mitsuyoshi. W Japonii wystawiał swe sztuki Tadeusz Kantor. Dzięki filmom Andrzeja Wajdy kino polskie zdobyło tam uznanie już w latach pięćdziesiątych. Znani w Japonii są też tacy reżyserzy jak Krzysztof Zanussi, Krzysztof Kieślowski, Roman Polański, Jerzy Kawalerowicz. W Japonii bardzo popularna jest też muzyka Chopina. Nasz kulturalny kanon różni się jednak od tego, który znają Polacy. Jak zauważył Sekugichi Tokimasa: „Polska japońska jest siłą rzeczy inna od Polski polskiej”.

4

Uwagi o mecenacie literackim w Polsce i na emigracji do roku 1989

100%

Zajączkowski R.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 2

39-65

PL

Artykuł skrótowo przedstawia historię mecenatu literackiego w Polsce od czasów najdawniejszych aż do przełomu politycznego w 1989 r. Omówione zostały zarówno działania mecenasów w kraju, jak i na emigracji, poczynając od XIX wieku. Mecenat literacki zaznaczył się już w średniowieczu, jednak jego najpełniejszy rozkwit przypadł na okres renesansu. Mecenasami byli wtedy zwłaszcza władcy duchowni i świeccy. Wraz z osłabieniem władzy królewskiej w roli mecenasów występowali coraz częściej magnaci – zarówno katoliccy, jak i protestanccy. Po okresie kryzysu mecenat w dziedzinie literatury odrodził się na krótko za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. W okresie rozbiorów mecenat prywatny pozwolił zaistnieć wielu pisarzom tworzącym na terenach Polski, jak i na emigracji. Ważną rolę paramecenacką zwłaszcza do połowy XIX wieku pełniły salony literackie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zmalała znacznie rola mecenasów prywatnych, których zaczęło zastępować państwo. Niezwykle ważną rolę pełnił mecenat w okresie II wojny światowej. Dzięki niemu udało się pomóc wielu pisarzom oraz w dużej mierze zachować dorobek literatury. Okres powojenny stał pod znakiem dominacji państwa jako jedynego dysponenta środków na twórczość literacką. Wydawano i upowszechniano niejednokrotnie dobrą literaturę, ale zarazem rynek literacki był zideologizowany i objęty cenzurą. W tym samym czasie w największych skupiskach polskiej emigracji powstały ośrodki, które promowały pisarzy tworzących poza krajem. Od 1989 r. mecenat literacki stał się często domeną prywatnych instytucji, jednak w nowych warunkach społeczno-ekonomicznych nie wykształciły jeszcze dojrzałe mechanizmy wspierania twórczości literackiej. Mimo szeregu niedomagań Polska posiada tradycje godne wielkich cywilizowanych narodów w zakresie mecenatu literackiego.

EN

This article briefly presents the history of literary patronage in Poland since the earliest times until the political turn in 1989. The activities of patrons both in the motherland and in exile, beginning from the 19th century, have been discussed here. Literary patronage was present as early as in the Middle Ages; however, its greatest flowering was observed in the times of the Renaissance. Especially ecclesiastical and secular rulers were patrons at that time. With the decline of royal power, the magnates (both Catholic and Protestant) took the role of patron more and more frequently. After a period of crisis, literary patronage was regenerated for a short time during the reign of Stanisław August Poniatowski. During the era of the partitions it was private patronage which made it possible for many authors, writing both on Polish territory and in exile, to become established. Literary salons played an important para-patronage role, especially until the mid-19th century. After the restoration of Poland’s independence the role of private patrons decreased as the state began to replace them. Patronage was extraordinarily important during the Second World War, when it rendered assistance to many writers and made a considerable contribution to the preservation of literary achievements. In the post-war period it was—the state which was dominant as the only provider of support for literary work. Good literature was frequently published and popularised; however, the literary market was ideological control and censorship. At the same time, in the largest Polish exile communities, new centres, promoting authors writing outside Poland, were being created. Since 1989 literary patronage has often been the domain of private institutions; however in the new social and economical circumstances advanced mechanisms for supporting literary output have not yet been developed. Despite many obstacles, Poland’s traditions are on a par with those of great civilised nations as far as literary patronage is concerned.

5

Filozof do filozofa. Wokół listu Bolesława Micińskiego do ks. Augustyna Jakubisiaka

100%

Zajączkowski R.

Roczniki Filozoficzne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 2

159-178

EN

The article presents an unknown letter by Bolesław Miciński to Fr. Augustyn Jakubisiak found in his archives at the Polish Library in Paris. It is an opportunity to call to mind these outstanding but somewhat forgotten philosophers and to present their intellectual connections. After meeting in Paris in 1937, they maintained close contact until the death of Miciński in 1943. From the beginning, they were united by their opposition to the idealistic German philosophy and neopositivism of the Vienna Circle with its materialism, scientism and scepticism. In Fr. Jakubisiak, Miciński discovered views similar to his own on space and time. In Miciński’s recent essays from the war, there are moral theses that Fr. Jakubisiak has voiced, namely individuality and self-determination. Individuality means valuing an individual in the face of everything that may threaten him, especially totalitarianism. In turn, self-determination is the granting of absolute autonomy and freedom to human beings, which acts in the previously adopted way. It was the negation of determinism and atheism. The contexts of Miciński’s statements on the subject of individuality and self-determination (as well as the less outlined problems of time and space) indicate that he not only took from Fr. Jakubisiak the concepts relevant to him, but also embedded them in a close philosophical context. The thought of a Polish clergyman must have been doubly inspirational for Miciński. First, he discovered in his works known philosophizing styles derived from St Augustine, Leibniz, Pascal or Kant. On the other hand, he expanded his own search field and found answers to relevant existential questions; he turned towards modern science (for instance Einstein’s theory), and especially to Christianity, which became for him an increasingly important intellectual and spiritual asylum.

PL

W artykule zaprezentowano nieznany list Bolesława Micińskiego do ks. Augustyna Jakubisiaka znaleziony w jego archiwum w Bibliotece Polskiej w Paryżu. Jest to okazja do przypomnienia tych wybitnych, choć nieco zapomnianych filozofów oraz do prezentacji ich powiązań intelektualnych. Poznali się w 1937 r. w Paryżu i odtąd utrzymywali bliskie kontakty, aż do śmierci Micińskiego w 1943 r. Od początku łączył ich sprzeciw wobec idealistycznej filozofii niemieckiej oraz neopozytywizmu Koła Wiedeńskiego z jego materializmem, scjentyzmem i sceptycyzmem. Miciński odkrywał u ks. Jakubisiaka bliskie sobie poglądy na temat przestrzeni i czasu. W ostatnich esejach Micińskiego z okresu wojny pojawiają się tezy o charakterze moralnym, które głosił ks. Jakubisiak, a mianowicie jednostkowość i autodeterminizm. Jednostkowość oznacza dowartościowanie jednostki w obliczu wszystkiego, co może jej zagrażać, zwłaszcza totalizmów. Z kolei autodeterminizm to przyznanie ludzkiemu bytowi absolutnej autonomii i wolności, która działa w przyjętym uprzednio kierunku. Było to zanegowanie determinizmu i ateizmu. Konteksty wypowiedzi Micińskiego na temat jednostki i autodeterminizmu (a także słabiej zarysowane problemy czasu i przestrzeni) wskazują, że nie tylko przejął on od Jakubisiaka istotne dla niego pojęcia, lecz także osadził je w bliskim sobie kontekście światopoglądowym. Myśl polskiego duchownego musiała być dla Micińskiego podwójnie inspirująca. Po pierwsze, odkrywał w jego pracach znane sobie style filozofowania wywodzące się od św. Augustyna, Leibniza, Pascala czy Kanta. Z drugiej strony poszerzał pola własnych poszukiwań i znajdował odpowiedzi na istotne egzystencjalne pytania; zwracał się w kierunku współczesnej nauki (chociażby teorii Einsteina), a zwłaszcza chrześcijaństwa, które stawało się dla niego coraz ważniejszym intelektualnym i duchowym azylem.

6

Encyklopedia wiedzy o kulturze - uwagi dodatkowe

63%

Czajczyk A., Zajączkowski R.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2017

|

vol. 94

|

issue 1

240-243

7

Kilka uwag o potrzebie powstania Encyklopedii wiedzy o kulturze

63%

Czajczyk A., Zajączkowski R.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2017

|

vol. 94

|

issue 1

216-226

8

EUROPA ŚRODKOWO-WSCHODNIA I ROSJA Z PERSPEKTYWY ŚWIATOWEJ

50%

Zajączkowski R.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2015

|

vol. 58

|

issue 3

85-87

PL

.

9

Norwid i tradycja

32%

Zajączkowski R.

Studia Norwidiana

|

1990

|

vol. 8

172-176

Refine search results

3 Roczniki Kulturoznawcze

2 Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

2 Zeszyty Naukowe KUL

1 Roczniki Filozoficzne

1 Studia Norwidiana

9 Zajączkowski R.

2 Czajczyk A.

1 2021

1 2018

2 2017

1 2016

2 2015

1 2013

1 1990

Literatura polska w Japonii

Literatura i religia w badaniach na niemieckim obszarze językowym

Japońska Polska. Kulturowy wizerunek Polski w Japonii

Uwagi o mecenacie literackim w Polsce i na emigracji do roku 1989

Filozof do filozofa. Wokół listu Bolesława Micińskiego do ks. Augustyna Jakubisiaka

Encyklopedia wiedzy o kulturze - uwagi dodatkowe

Kilka uwag o potrzebie powstania Encyklopedii wiedzy o kulturze

EUROPA ŚRODKOWO-WSCHODNIA I ROSJA Z PERSPEKTYWY ŚWIATOWEJ

Norwid i tradycja