Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The presented material is a fragment of a study carried out in three State Farms in 1984 as part of a government-sponsored project "Man and His Work". The study covered 383 workers. The paper deals with the perception by workers of their farm in the global system and in the local environment. The author observed a low self-estimation of the workers status (esp.material) relative to other social and occupational categories in the rural society. On the other hand there were no traces of an "inferiority complex" among the workers of State Farms towards those of Cooperative Farms or individual farmers. It is characteristic that workers perceived little connection between the success of their farms and their personal welfare. This is an important barrier for any increase in productivity.
PL
W artykule podjęto zagadnienie porównania wybranych cech społeczno-ekonomicznej sytuacji wsi i rolnictwa chłopskiego w Jugosławii i w Polsce. System ustrojowy w analizowanych krajach opiera się na zasadach socjalizmu (w Jugosławii "socjalizmu samorządowego"). Bardzo podobna jest (zaś odmienna niż w innych państwach socjalistycznych) struktura form własności ziemi - ca 80% gruntów pozostaje w rękach indywidualnych gospodarstw chłopskich, gospodarstwa te są stosunkowo małe pod względem obszaru: średnia wielkość w Jugosławii - 3,8 ha, w Polsce - 5,4 ha. W obu krajach istniejąca struktura agrarna ma swoje mocne podłoże historyczne - w wieku XIX i początkach XX w. kapitalizm wykazywał tam cechy niedorozwoju, co ze szczególną siłą powodowało utrwalenie się struktury drobnotowarowej w gospodarce narodowej, a warstwy chłopskiej - w strukturze społeczeństwa. W okresie po II wojnie światowej, w wyniku intensywnych procesów industrializacji, zachodzą w obu krajach duże procesy deagraryzacji; w Jugosławii w ciągu trzydziestu lat udział ludności rolniczej wśród ogółu zmniejszył się z 73% do 28,5%, zaś w Polsce z ok. 50% do 21,5% w roku 1981. Towarzyszył temu proces migracji ludności wiejskiej do miast - w latach 1948-1981 o ok. 25% wzrósł odsetek ludności miejskiej w analizowanych krajach. Procesy deagraryzacji wywołały w obu krajach te same procesy pochodne, tj.: 1) starzenie się ludności rolniczej, albowiem odchodzą z rolnictwa przede wszystkim ludzie młodzi; 2) feminizacja rolnictwa chłopskiego wyrażająca się w przewadze kobiet nad mężczyznami w gospodarce chłopskiej (zwłaszcza w starszych grupach wiekowych, w młodszych zaś jest odwrotnie, co też jest poważnym problemem ekonomicznym i społecznym); 3) niski stosunkowo poziom kwalifikacji, osób pozostających na gospodarstwie, wynikający zarówno z zaawansowanego wieku części rolników, jak i z tzw. "negatywnej selekcji" tj. z faktu, że młodzież lepiej wykształcona częściej niż pozostała odchodzi z rolnictwa. Z procesami wyżej wskazanymi współwystępowały: a) zjawisko "niedookreślonych" celów stawianych przed rolnictwem chłopskim przez politykę rolną (ważny aspekt ideologiczny); b)brak obiektywnych przesłanek realizacji efektywnej produkcji rolnej (deficyt środków produkcji itp.); c ) traktowanie rolnictwa de facto jako "gorszego" sektora gospodarki (tak w sferze ekonomicznej, jak i społecznej, więc praca w rolnictwie i wieś zajmowały odległe miejsce w systemie wartości społecznych. W rezultacie tych procesów rolnictwo chłopskie w analizowanych krajach znalazło się w impasie, co odzwierciedliło się bezpośrednio w znacznie niższej, w stosunku do swych potencjalnych możliwości, produkcji rolnej. W ostatnim okresie czasu w obu krajach na skutek kłopotów gospodarczych duże nadzieje wiąże się ze wzrostem produkcji rolnej, odmiennie jednak - jak się wydaje - postrzega się perspektywy rozwojowe rolnictwa chłopskiego.
PL
Podjęta w niniejszym artykule problematyka dotyczy zasobów jednostkowych (czy zasobów ludzkich) gmin wiejskich województwa łódzkiego. Celem artykułu jest pogłębiona analiza wybranych wymiarów zróżnicowania zawodowego i ekonomicznego ich mieszkańców. W konkluzji autor uwypukla znaczące zróżnicowanie zawodowe i ekonomiczne mieszkańcy obszarów wiejskich regionu łódzkiego (przy niskim poziomie posiadanych zasobów przez dominującą część mieszkańców). Odwołując się do poglądu Piotra Sztompki, iż: Ludzie majętni (w szerokim, także pozafinansowym sensie tego słowa) mają tendencję do ufności sądzi, że skłonność do ufności w analizowanym regionie nie jest zapewne zbyt silna.
EN
Main aim of the article is to analysis selected dimensions of occupational and economical differentiation among inhabitants of communities under survey. The empirical material was collected in the frame of the research project 'Social capital, social participation and economic development of the rural municipalities in Lodz region'. In the conclusions author brings into relief significant occupational and economic differentiation among inhabitants of rural municipalities of the region (at resources depravation in the case of major number of inhabitants)
PL
W ostatnim ćwierćwieczu na polskiej wsi dokonały się radykalne zmiany systemowe. W początkowym okresie transformacji zmiany były głównie konsekwencją nowych aktów legislacyjnych. W drugiej dekadzie transformacji – pod wpływem czynników ekonomicznych (modernizacja rolnictwa) i społeczno-kulturowych (nieprodukcyjne formy przestrzeni wiejskiej stają się wartością dla części mieszkańców miast; akcesja do Unii Europejskiej, która powoduje poddanie wsi i rolnictwa regułom Wspólnej Polityki Rolnej) wyraźniej uwidoczniły się procesy dezagraryzacji prowadzące – między innymi – do znaczących zmian struktury agrarnej. Obecnie ludność wiejska związana z gospodarstwem rolnym stała się grupą mniejszościową. Niespełna 2/3 mieszkańców wsi stanowi ludność nierolnicza. Jednocześnie zmniejsza się coraz wyraźniej liczba rodzinnych gospodarstw rolnych. Zarazem od roku 2000 utrzymuje się proces napływu ludności miejskiej na tereny wiejskie, w istotny sposób zmieniający formy wykorzystania przestrzeni wiejskiej. Równolegle notowany jest dynamiczny wzrost liczby mieszkańców wsi z wyższym wykształceniem. Przeanalizowane procesy dowodzą, iż różnorodność i różnicowanie oraz wielopoziomowość i wieloaspektowość stają się trafnymi ramami analizy procesów zachodzących poza miastem także i w naszym kraju. Powstawała dla analizy krajów „starej Europy” typologia trzech dynamik rozwoju wiejskiego wydaje się bardzo użyteczna, zarówno dla opisu przemian zachodzących w naszym kraju, jak również w innych krajach „nowej Europy” (oczywiście z uwzględnieniem specyfiki każdego z nich).
EN
During the last twenty five years Polish countryside went through systemic changes. At the beginning of systemic transformation the main changes were of legislative nature. Second decade of systemic transformation – under the economic factors (modernisation of agriculture) as well as socio-cultural (non-rural forms of rural space became) to be a value for city inhabitants. In the same time Polish accession to the European Union (Polish countryside and agriculture under the rules of Common Agriculture Policy) brought up process of disintegration which had an influence on agrarian changes. In the present rural inhabitants, who are involve in rural production are in minority. Almost 2/3 of rural areas inhabitants are people engaged in non-rural occupation. In the same time number of family farm holds is decreasing. Starting from year 2000 we can observe constant migration from city to the rural areas, which has influence on different ways of use of rural space. Pararelly number of rural inhabitants with higher education is increasing. Those processes shows that diversity and differentiation as well as multilevel and multifarious become to be correct frames for analysis of processes taken place outside the city also in our country. Also the three competing rural development dynamics typology of rural development (created for ‘old Europe’ countries) applies as well in countries of ‘new Europe’.
PL
W artykule podejmuje się problematykę funkcjonowania zespołów rolników indywidualnych w Polsce. Zespoły to, powstające w nowym kształcie na wsi polskiej od 1971 r. - stanowiły w połowie lat siedemdziesiątych zjawisko znaczne liczebnie. Poprzez tworzenie i rozwijanie tego typu kooperacji zamierzano osiągnąć kilka celów, takich jak poprawa struktury agrarnej gospodarstw chłopskich, wzrost produkcji, rolnej, włączanie elementów kolektywnych w system chłopskiej produkcji rolnej, wreszcie stworzenie kolejnych obiektywnych przesłanek do realizacji niechłopskiego stylu życia na wsi (szczególnie ważne dla młodzieży). Celem niniejszego artykułu jest próba - dokonana w oparciu o badania empiryczne 100 zespołów rolników indywidualnych, określenia i analizy społecznych stymulatorów i barier rozwoju i właściwego funkcjonowania badanych zespołów. Wyróżniając - wśród objętych badaniem - zespoły działające oraz zespoły nie działające, dokonuje się próby ustalania istotnych ich cech w płaszczyznach: genetycznej, strukturalnej i funkcjonalnej. Najistotniejszymi cechami zespołów działających okazało się występowanie różnego rodzaju celów wspólnych, zespołowych, wielkość form strukturalnych zespołu ujmowanego jako grupa społeczna oraz duża efektywność i skuteczność działania zarówno w płaszczyźnie produkcyjnej, jak i społecznej, tak w sytuacjach wewnętrznych, jak i zewnętrznych, przejawiających się W kontaktach z odpowiednimi instytucjami oraz- ludnością wsi. Natomiast szczególnie istotną barierą okazał się rodzaj utrzymywanych przez zespoły kontaktów z otoczeniem, w tym przede wszystkim z instytucjami obsługi wsi i rolnictwa. W zakończeniu formułuje się wnioski dotyczące miejsca i roli zespołów w układzie społeczno-ekonomicznym polskiego rolnictwa.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.