Using E. Wolicka book "Consideration on Kant" as an anchoring point, the author investigates the conditions under which 'kingdom of ends' can successfully play a role of institution of culture, i.e. be translated into rules of action and empirical facts in the sphere of every day life and history.
Zarówno w dokonanej przez Cieszkowskiego immanentnej krytyce filozofii Hegla, jak i w jego próbie wykroczenia poza ograniczenia całej dotychczasowej filozofii rolę niekwestionowanego układu odniesienia spełnia dialektyka. Autor skupia się więc na przedstawieniu użycia i nadużycia dialektyki przez Cieszkowskiego w celu przekształcenia abstrakcyjnej refleksyjności dotychczasowej filozofii w czyn, w ostateczne spełnienie rzeczywistości wcześniej tylko przemyślanej. Krytycznej analizie poddany zostaje zwłaszcza zarzut Cieszkowskiego, jakoby heglowska filozofia dziejów nie spełniała formalnych wymogów dialektycznej procedury.