Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W opracowaniu zawarto próbę oceny polityki rozwoju w warunkach strategicznej autonomii podmiotów gospodarczych. Rozważono warunki skuteczności polityki rozwojowej, jej priorytetyi narzędzia oraz dokonano oceny ich skuteczności. W związku z rozszerzeniem samodzielności decyzyjnej przedsiębiorstw, od 1990 roku procesy rozwojowe znalazły się w ich gestii, jednak w początkowym okresie rozwój nie stanowił priorytetu dla polskich przedsiębiorstw. Do roku 1992 powszechnie negowano potrzebę stosowania polityki rozwojowej innej niż makroekonomiczna. Wielość podmiotów formułujących priorytety rozwojowe oraz kreujących narzędzia polityki rozwojowej powodowała brak jej spójności. Równocześnie, gdy wraz z wychodzeniem z recesji polepszyły się warunki popytowe, nie została wykorzystana szansa związana z pojawieniem się zapotrzebowania przedsiębiorstw na kredyt bankowy.
PL
Przedmiotem opracowania są instrumenty polityki kredytowej rozumianej jako polityka państwa i banku centralnego. Podkreślono pośredni charakter oddziaływania tych podmiotów na zawieranie umów między bankami a kredytobiorcami. Przedstawiono normy prawne i obyczajowe, mające wpływ na zawieranie i wykonywanie umów kredytowych, a także wysiłki administracji banku centralnego dla polepszenia informacji o kredytobiorcach. Omówiono działanie ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków jako doraźnego instrumentu polityki kredytowej oraz różnorodnych instrumentów mniej lub bardziej bezpośrednio wpływających na umowy kredytowe (stóp banku centralnego, polityki koniunkturalnej i antyinflacyjnej, systemu podatkowego). Przedstawiono też elementy nadzoru bankowego wpływające na działalność kredytową banków. Próbując wyjaśnić tendencje przedsiębiorstw w zakresie skłonności do korzystania z kredytu wskazano na znaczenie wymaganych przez banki zabezpieczeń, ogólnie wysokich stóp kredytowych i konkurencji ze strony emisji papierów komercyjnych.
EN
The first part of the study compares the periodization of fluctuations observed in Poland's economic development in the period 1958-1989, as found in the literature. The second and third parts present authors own analysis of fluctuations seen in investment, referring to the model of the investment cycle developed by T. Bauer ad the periodozation of investment cycles in Poland proposed by K. Markowski
EN
In transition countries a particular type of institutional change had place, namely exogenous imposition of generał rules in order to constitute market economy relations. Thus the theoretical mechanisms of step-wise evolution are irrelevant and self- reinforcement of institutions is rather a barrier to the introduction of new rules. Diachronic (path-dependent) relations are prevailing, and synchronic discordance is highly probable. Those mechanisms have been analysed on the example of a part of essential systemie rules, namely property rights concerning real estate. Property rights in this field are subject to numerous ideological conflicts (between property protection and re-privatisation, between privatisation at any price and the principle of a fair price, between the commercial principles of drawing rent and respect of social rights). Ali those principles are historically rooted, but the laws they generate are necessarily asynchronic. The conflicts thus revealed have been frequently solved by “backward moves” (withdrawal of some rules). Nevertheless the interests of those who acquired property over transition and the additional costs the agents would have to bear in the case of essential change of institutional framework (compensations to the historical owners, for instance) create a new self-reinforcing mechanisms around the rules already introduced.
5
Publication available in full text mode
Content available

Dynamika ładu instytucjonalnego

100%
EN
The objective of the paper is to evaluate the degree of change of institutional order in Poland during transition. Institutional order has been taken in broad sense, not only as intemal coherence of generał and bilateral institutions, but as well ability to assure smooth pace of economic processes as well as innovation and growth. Theoretical approaches to institutional dynamics, it's sources and conseąuences have been discussed. In empirical part the direction of changes of generał legał rules and their conseąuences for co-operation between the economic agents have been described. The importance of private sector growth and of emerging "mixed" property formulas and concentration have been underlined. The evolution of "private" forms of governance of co-operation relations between the agents have been indicated, revealing perfectioning of mechanism, but nevertheless inconveniences of their "over-prudent" character, due to the weakness of institutional environment and enforcement and opportunism of economic agents. Finally the relationship has been revealed between the difficult market-type co-operation and emergence of new organisational forms embodying withdrawal of some economic relations from the market (alliances between enterprises, internalisation).
PL
Pojęcie konkurencyjności jest niejako „naturalne” w odniesieniu do przedsiębiorstwa. W odniesieniu do gospodarki narodowej jest jednak niejednoznaczne. Bywa używane w sensie statystycznym (ex post) jako „profil” przewagi (komparatywnej) w różnych dziedzinach, ale też, w sensie bardziej ogólnym, jako układ warunków i struktur zapewniających ogólnie wyższe szanse konkurencyjności przedsiębiorstw danego kraju. Niejasności definicyjne i brak wystarczającego rozeznania czynników konkurencyjności utrudniają zarządzanie tą dziedziną. Europejska polityka popierania konkurencyjności ginie wśród innych szeroko zakrojonych celów Strategii Lizbońskiej. Występują niespójności pomiędzy poszczególnymi działaniami popierania konkurencyjności (np. Strategia Lizbońska wspiera małe i średnie przedsiębiorstwa, podczas gdy polityka badań naukowych preferuje duże projekty i jednostki). Dla nowych krajów członkowskich ma znaczenie sposób przyznawania środków finansowych na popieranie konkurencyjności. W przypadku polityki spójności środki są przyznawane na programy opracowywane na szczeblu krajowym, co ułatwia dostęp przedsiębiorstwom z mniej zaawansowanych gospodarczo krajów. Problemem jest jednak konkurowanie z innymi celami, np. społecznymi. Natomiast środki Programów Ramowych przeznaczone na badania i rozwój są rozdzielane centralnie, na zasadzie konkursów ofert. Utrudnia to bardzo znacznie dostęp podmiotów z mniej zaawansowanych krajów do nich, co jasno wynika z przytoczonych danych.
EN
The notion of competitiveness seems ‘natural’ as concerns an enterprise. Yet, regarding national economy it is ambiguous. It might be used in statistical terms (ex post) as ‘profile’ of advantage (comparative) in various fields as well as in more general terms such as the pattern of conditions and structures ensuring better opportunities of competitiveness of companies of a set country. Ambiguity of definitions as well as insufficient knowledge of competitiveness factors impede management in this field. The European policy of supporting competitiveness becomes invisible amongst other high-reaching objectives of the Lisbon Strategy. There is lack of cohesion between initiatives and measures taken in support of competitiveness (e.g. the Lisbon Strategy supports small and medium-sized companies, whereas scientific research policy prefers large projects and large-sized business units). New member countries attach importance to the ways of granting financial means to support competitiveness. In case of cohesion policy the means are earmarked for programmes developed at national level, which facilitates the access to financial support to less economically advanced countries. However, competing with other objectives, e.g. social ones, is much of a problem. On the other hand, the financial means within Framework Programmes aimed at research and development are centrally redistributed, on the basis of bid competition. This significantly limits the access of entities from less advanced countries, which clearly results from the data provided.
PL
Opracowanie przedstawia podstawy teoretyczne polityki konsumenckiej, a mianowicie niedoskonałość konkurencji, asymetrię informacyjną, występowanie kosztów transakcyjnych i nierówności partnerów umów konsumenckich oraz wady podejmowania decyzji przez samych konsumentów. Dodatkowym argumentem za prowadzeniem polityki konsumenckiej są szybkie zmiany na rynkach konsumenckich, w następstwie deregulacji i globalizacji. Rozszerzają one możliwości wyboru przez konsumentów, ale jednocześnie narażają ich na zwiększone ryzyko. Argumentem są także nielojalne praktyki handlowe, wykorzystujące decyzyjne ograniczenia konsumentów. Opracowanie zawiera ponadto przegląd narzędzi polityki konsumenckiej używanych w krajach OECD i sposobu ich dostosowania do konkretnych warunków społeczeństwa i gospodarki, w jakich mają być wykorzystywane. Przedstawia ono także wieloetapowy proces podejmowania decyzji związanych z reagowaniem na problemy pojawiające się na rynkach dóbr konsumpcyjnych.
EN
The research paper presents the rudiments of consumer policy, i.e. imperfectness of competition, asymmetry of information, the occurance of transation costs and inequality of consumer agreements parties as well as weaknesses of taking decisions by consumers alone. Still another argument in favour of conducting consumer policy are fast changes in consumer markets resulting from deregulation and globalisation. The changes provide consumers with a possibility of wider choice, although –at the same time- they pose a larger risk to consumers. Disloyal trading practices that make use of restraints on consumer decisions are one more argument favouring the consumer policy. The paper also includes a review of consumer policy tools used in OECD countries and methods of their adjustment to specific social and economic conditions in which they are to be applied. The paper also presents a multi-stage process of making decisions concerning reacting to problems emerging in consumer goods markets.
PL
Autorka zajmuje się przyczynami kryzysu finansowego poprzedniej dekady, w konkretnym przypadku krajów po-socjalistycznych. W szczególności analizuje przyczyny endogeniczne kryzysu w tych krajach, które przyczyniły się dodatkowo do silnego wpływu przyczyn zewnętrznych, w postaci gwałtownego pogorszenia koniunktury w gospodarce światowej i związanego z tym zahamowania napływu zagranicznych źródeł finansowania. Jako okoliczność endogeniczna został zanalizowany wpływ opóźnionego i nieegalitarnego wzrostu dobrobytu po transformacji do gospodarki rynkowej. W sytuacji nacisku konsumeryzmu i dostępności kredytu wpłynęło to na bardzo szybki wzrost zadłużenia gospodarstw domowych. Umożliwiło to szybki wzrost konsumpcji w okresie przed kryzysem, ale stało się przyczyną jej ograniczenia i silnych fluktuacji w okresie pokryzysowym, kiedy wystąpiła konieczność spłaty kredytów, a zewnętrzne środki finansowe były znacznie mniej dostępne. Szczególny przypadek Polski był, jak się wydaje, spowodowany znacznie mniejszą skłonnością do zadłużania się ze strony przedsiębiorstw i, częściowo, gospodarstw domowych, oraz z hamującej roli nadzoru finansowego. Cechy te, występujące mimo rozwarstwienia dochodowego ludności, spowodowały mniejszą zależność od napływu kredytów zagranicznych.
PL
Przedmiotem opracowania jest analiza roli małych przedsiębiorstw wchodzących na rynek w procesie wzrostu gospodarczego i wprowadzania innowacji. Przegląd literatury rozpoczyna się od kolejnych tez Schumpetera, poczynając od tej na temat kreatywnej destrukcji, następnie zmodyfikowanej, z uwzględnieniem roli istniejących już w danej dziedzinie przedsiębiorstw, które bronią się przed konkurencją nowo wchodzących. Na tym tle analizowane są nowsze prace na temat zróżnicowania charakteru przedsiębiorstw wchodzących na rynek i ich roli we wprowadzaniu innowacji, a także relacja między współczesną konkurencją, wchodzeniem na rynek a innowacjami. Dane statystyczne potwierdzają, że duża część MSP w krajach post-socjalistycznych ma charakter raczej „turbulencji” (wchodzenie i szybkie opuszczenie rynku) aniżeli firm innowacyjnych. Tym niemniej, istnieją potencjalne czynniki innowacyjności tych firm i w sprzyjających warunkach (dostęp do zewnętrznego finansowania, przyjazna przedsiębiorczości regulacja i presja na innowacje ze strony działalności eksportowej) poziom innowacyjności może się podnieść.
EN
The paper presents the analysis of the role of small- and medium-sized enterprises entering the market within the process of economic growth and innovation launch. The review of literature commences with the successive theses of Schumpeter, starting with the one on creative destruction, through the modified one, considering the role of the already existing enterprises in the set branch that protect themselves against new entrants. Against this background the analysis of the recent literature is conducted. The literature focuses mainly on diversified types of the market-entering companies and their role in innovation launch as well as on the relationship between the contemporary competition entering the market and innovation. Statistical data confirm that a large number of SME is post-socialist countries is rather of “turbulence” nature (fast market entry and exit) than the innovative one. Nonetheless, there exist potential innovation factors in such companies and under the right circumstances (access to external sources of financing, entrepreneurship-friendly regulations and export-oriented innovation pressure) the level of innovation maybe enhanced.
PL
Podstawą integracji instytucjonalnej jest integracja gospodarek na poziomie realnym, dokonująca się dla lepszego wykorzystania zasobów i podwyższenia efektywności i innowacyjności. Dla lepszej współpracy podmiotów i państw potrzebna jest z kolei integracja regulacyjna, powodująca zbliżenie systemów instytucjonalnych. Jeśli nie jest ona możliwa w całym ugrupowaniu, dokonuje się wśród najbardziej zbliżonych państw, czyli „klubu”. Integracja instytucjonalna ułatwia współpracę między podmiotami i czyni ją bardziej przewidywalną. Istnieją uzasadnienia zarówno dla większej centralizacji integrujących się ugrupowań, jak i dla większej ich decentralizacji. Ku decentralizacji kieruje chęć lepszego uwzględnienia zróżnicowanych preferencji, za centralizacją przemawia istnienie efektów zewnętrznych polityk poszczególnych krajów oraz możliwość wykorzystania efektów wielkiej skali. Próbą pogodzenia tych dwóch tendencji jest idea subsydiarności, według której „Wspólnota powinna podejmować działanie, zgodnie z zasadą subsydiarności, tylko i wyłącznie w takiej mierze, w jakiej cele proponowanej akcji nie mogą zostać w wystarczającym stopniu osiągnięte przez Państwa Członkowskie”. Unia Europejska w pewnej niewielkiej liczbie dziedzin ma wyłączne kompetencje do działania, w przeważającej liczbie dziedzin kompetencje są dzielone między Unię i państwa członkowskie, a w kilku dziedzinach Unia może wyłącznie działać wspomagająco. Według badań socjologicznych obywatele Unii Europejskiej raczej skłonni byliby przyznać większe kompetencje Unii. Dotyczy to zwłaszcza obywateli nowych państw członkowskich i tych krajów, w których administracja publiczna jest uważana z niesprawną. W rzeczywistości podział kompetencji pomiędzy Unią Europejską odbywa się według bardzo różnych konfiguracji i zależy od przedmiotu integracji (legislacja, decyzje polityczne, wdrażanie) oraz od dziedziny polityki. System współpracy jest skomplikowany i dużą rolę odgrywają w nim formy pośrednie (wiążące zobowiązania, koordynacja). Efektywność jest oceniana jako niska zwłaszcza w odniesieniu do Strategii Lizbońskiej i Unii Gospodarczej i Walutowej. Unia Europejska jest w trakcie reformy zarządzania, której podstawą jest Traktat Lizboński. Regulacyjne otoczenie Unii Europejskie stanowi niewątpliwie pewne ograniczenie dla systemu gospodarczego i kierunków polityki państw członkowskich, które nie mogą odstąpić np. od reguł konkurencji czy Wspólnego Rynku, ale nie powoduje ujednolicenia systemów instytucjonalnych. Po akcesji do Unii Europejskiej postępuje integracja gospodarki Polski z gospodarką ugrupowania. Powoduje to nacisk społeczny na dostosowanie regulacji i polityki do zamierzeń europejskich, dając jednocześnie gwarancję stabilności tego otoczenia.
EN
The integration of economies in real terms, taking place for better utilisation of resources and enhanced efficiency and innovation is a basis of institutional integration. It is regulatory integration that – in turn – is essential for better co-operation of entities and states as it makes institutional systems associate closer. If it is not possible within the whole group, it occurs among the most closely associated states, i.e. a ‘club’. Institutional integration facilitates co-operation between entities and makes it more predictable. There exist grounds for both larger centralisation and decentralisation of groups undergoing the integration process. Decentralisation is prompted by the willingness for better consideration of differentiation of preferences, while centralisation is supported by the existence of external effects of policies of individual countries as well as a possibility of using large-scale effects. It is the subsidiarity idea that is an attempt to reconcile the two tendencies. In line with the idea ‘ The Community should take action in accordance with the subsidiarity principle only and exclusively to such an extent to which objectives of the action proposed may fail to be sufficiently accomplished by the member States’. The European Union, in some small number of fields, has got exclusive competence of acting. In majority of fields the competence is shared by the Union and its member states. On the other hand, there are a few fields where the Union may provide a support action only. In line with sociological research findings, the citizens of the European Union would rather tend to provide the Union with larger scope competence. This concerns mainly the citizens of new member states as well as the countries where public administration is considered inefficient. In real terms the division of competence within the European Union is carried out basing on variety of patterns and depends on the integration subject (legislation, political decisions, implementation) as well as on a field of politics. The system of co-operation is complicated with supplementary forms (binding obligations, coordination) playing a significant role. Efficiency is assessed as low especially regarding the Lisbon Strategy as well as The Economic and Monetary Union. The European Union is in a process of management reform, the Lisbon Treaty being its basis. The regulatory environment of the European Union undoubtedly constitutes some restrictions to the economic system and directions of member countries policy. It is them that cannot abandon e.g. rules of competition or the Common market. Yet, such an environment does not result in homogenous institutional systems. After Poland’s accession to the European Union, the integration of Polish economy with the one of the EU has been taking place. This results in social pressure on the adjustment of regulations and policy to the European objectives providing – simultaneously – a guarantee of the environment stability.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.