Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Międzywojenna proza reporterska Gustawa Morcinka (Śląsk)

100%
Budrewicz Z.
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
|
2021
|
issue 2(62)
28-51
EN
The article discusses the 1933 monograph entitled Śląsk (Silesia), written by Gustaw Morcinek. This informative and artistically distinguished volume was part of the Wonders of Poland series. Silesia (Green, White, and Black) was described from the vantage of the experience of Polishness caught in the process of sociocultural and civilizational transformation. A succinct synthesis of Silesian history made it possible for the author to reflect on the social values of native spaces. A particular emphasis is given to the esthetically elaborate descriptions of the everyday toil of Silesian miners and steel workers. They are firmly united with their land, thus creating the region’s material culture and spiritual identity. In the final part of his narrative, Morcinek collects, systematizes, and outlines typical traits of Silesian people together with their achievements in the realm of material and spiritual culture. These issues are given particular significance in the book. Parts of the monograph were published in the regional and national press in the interwar period.
PL
Tematyka artykułu skupia się na prezentacji wartościowej poznawczo i artystycznie monografii krajoznawczej z serii „Cuda Polski” Gustawa Morcinka Śląsk, wydanej w 1933 roku. Region ten (Śląsk Zielony, Biały i Czarny) pisarz pokazał z punktu widzenia doświadczania polskości w procesie przemian i osiągnięć społeczno-kulturowych oraz cywilizacyjnych. W syntetycznych dziejach ziemi śląskiej autor zawarł refleksje o społecznych wartościach przestrzeni narodowych. W obrazach życia codziennego współczesnego pisarzowi wyróżniają się pod względem estetycznym opisy obrazów robotniczego trudu – górników i hutników. Wraz z ziemią tworzą nierozerwalną całość, kulturę materialną i duchową człowieka. W końcowej części reportażu Morcinek zbiera, systematyzuje i dopełnia cechy typowego Ślązaka oraz jego dokonania w dziedzinie kultury duchowej i materialnej. To kwestie w książce nadrzędne.Monografia była przedrukowywana we fragmentach w regionalnej i ogólnopolskiej prasie międzywojennej.
2
Publication available in full text mode
Content available

Gdy różnice istnieją jedna obok drugiej. Wychowywanie do różnorodności jako wyzwanie szkolnej polonistyki

100%
Budrewicz Z.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2020
|
vol. 56
|
issue 1
205-229
EN
The aim of the article is to examine the conditions of educational processes which need to be opened for external integration which greatly modifies the sense of community identity. These processes concern the social behaviour in certain symbolic spaces of multicultural world, and they include one’s respect towards social and political values, acceptance of laws and duties of single people towards a nation and international organisations, as well as the rules of responsible social coexistence. The need to learn how to live in the world of diversity causes that intercultural education needs to be seen as an important educational aim of any type of school. The author’s arguments include the discourse on the essence of inclusive identity, the current research on regionalism; the arguments highlight the notion of tolerance, the acceptance of the Other, and the intercultural dialogue. The author establishes the conditions of introducing cultural difference into “one’s own thinking”. She also demonstrates practical opportunities of making use of literature of cultural encounters in primary and high schools. Comparative approach – comparing literary texts and phenomena taken from various cultural spheres – includes examples from painting, sculpture, architecture and music. Such method guides the students and takes them through various areas or spheres “in between”; as a result, the method may facilitate creative thinking about one’s culture and that of the others. Intercultural ideas are an integral element of cultural education of contemporary students of all levels of education; so far there has been no alternative to them.
PL
Celem artykułu jest prześledzenie warunków koniecznego dziś otwarcia procesów edukacyjnych na integrację z zewnątrz, która modyfikuje znaczenie poczucia tożsamości wspólnotowej. Procesy te dotyczą zachowań społecznych w określonych przestrzeniach symbolicznych świata wielokulturowego i obejmują: postawę szacunku dla wartości społeczno-politycznych, akceptację praw i obowiązków jednostki wobec państwa oraz organizacji międzynarodowych oraz zasad odpowiedzialnego współżycia społecznego. Potrzeba nauki życia w świecie pełnym różnic sprawia, że wychowanie międzykulturowe na każdym etapie kształcenia musi zająć miejsce ważne pośród zadań edukacyjnych szkoły, także szkoły wyższej. Argumentacja wpisana została w dyskurs nad istotą tożsamości inkluzywnej, zorientowanej w najnowszych badaniach regionalistycznych i podkreśla zagadnienia tolerancji, akceptacji Innego, dialogu międzykulturowego. Formułuje się również warunki wprowadzenia różnicy kulturowej do „własnego myślenia”. Autorka artykułu przedstawia praktyczne możliwości wykorzystywania na lejcach w szkole podstawowej i średniej literatury z kręgu kulturowych zderzeń. Ukierunkowanie na komparacje – porównywanie tekstów literackich (i zjawisk) z różnych obszarów kulturowych, dotyczą możliwych na lekcja polskiego przykładów malarstwa, rzeźby, architektury czy muzyki, Taka nauka prowadzi uczniów przez różne obszary graniczne czy sfery „pomiędzy” i dzięki temu może służyć kreatywnemu myśleniu o kulturze swojej i innych. Idee międzykulturowe jako integralny składnik wychowania kulturowego współczesnego ucznia każdego poziomu edukacji nie ma bowiem dzisiaj alternatywy.
3
Publication available in full text mode
Content available

Formacyjne obligacje języka polskiego

100%
Budrewicz Z.
Polonistyka. Innowacje
|
2020
|
issue 11
199-204
PL
Recenzja książki Jerzego Kaniewskiego Zadania przedmiotu a formacja kulturowa ucznia nastoletniego.
4
Publication available in full text mode
Content available

„Zamyślmy się, jaka ma być edukacja w Rzeczach Pospolitych, aby człowiek był użytecznym i szczęśliwym”

100%
Budrewicz Z.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia
|
2019
|
vol. 10
|
issue 285
3-7
5
Publication available in full text mode
Content available

Jak w polonistyczną edukację ku wrażliwości etycznej, solidarności i empatii wpisywać najnowszą historię?

100%
Budrewicz Z.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia
|
2019
|
vol. 10
|
issue 285
289-293
6
Publication available in full text mode
Content available

W poszukiwaniu źródłowych fundamentów lekcji polskiego

100%
Budrewicz Z.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia
|
2018
|
vol. 9
|
issue 259
292-297
7
Publication available in full text mode
Content available

Siostrzane losy

100%
Budrewicz Z.
Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego
|
2019
|
vol. 28
185-188
EN
The author presents the common beginnings and 60 years of cooperation between the Chair of Linguistic Didactics and Polish Literature at the Higher School of Pedagogy in Katowice (and later at the University of Silesia) and the Chair of Polish Literature and Language Didactics at the Higher School of Pedagogy in Cracow (currently at the Pedagogical University in Cracow). Using the “family” metaphor (the sister departments), the author describes the relationships between the two units and the joint activities and the researchers who inspire these activities.
8
Publication available in full text mode
Content available

Etyka ekologiczna na lekcjach polskiego

100%
Budrewicz Z.
Polonistyka. Innowacje
|
2023
|
issue 17
17-30
EN
The aim of the article is to justify the role of literature in shaping man’s attitudes towards nature in Polish studies, and to present these issues on the basis of representative interpretations of poetry. Such objectives stem from the social needs of the changes of man’s destructive behavior, as well as from the systemic absence of these problems in Polish studies. It makes use of literature which I perceive as a particularly sensitive tool which enables us to redefine the attitudes which are shaped by culture. The theoretical part of the article discusses biocentric concepts. They challenge the anthropocentric position of human communities in biosphere, and they are based on the ethics of ecology (ecoethics), meaning observations of systemic relations between man and nature. Ecoethics is not a synonym for ecology, a morally neutral area of science which deals with relations between organisms and nature. In the second part of the article, I depict some examples of interpretations of literary works according to the rules which emerged in research on directions of ethics of ecology (selected poems by J. Przyboś, J. Podsiadło, M. Świetlicki, L.A. Moczulski). The works which appeal to sensual experiences are particularly important. Experiencing beauty seems to play an exceptional role in evoking the readers’ imaginary experiences. Aesthetic influence intensifies ethical influence of literature and other works of culture, including the need to protect nature. It incorporates their ecoethical senses. As a result, a reconciliation between man’s civilisation aspirations and a friendly coexistence in nature does not have to mean utopian aspirations.
PL
Celem artykułu jest uzasadnienie roli literatury w kształtowaniu postaw człowieka wobec przyrody w edukacji polonistycznej oraz zilustrowanie tej problematyki reprezentatywnymi interpretacjami utworów poetyckich. Cele te wynikają ze społecznych potrzeb przemian destrukcyjnych zachowań człowieka, a także z systemowej nieobecności tych zadań w polonistyce. Dysponuje ona wyjątkowo czułym narzędziem przewartościowywania postaw ukształtowanych kulturowo, czyli literaturą. W części teoretycznej artykułu omówiono koncepcje biocentryczne. Kwestionują one antropocentryczną pozycję wspólnot ludzkich w biosferze i opierają się na etyce ekologii (ekoetyce), czyli obserwacjach systemowych relacji między nim a środowiskiem. Ekoetyka nie jest synonimem ekologii, neutralnej moralnie dziedziny nauki, badającej powiązania między organizmami a środowiskiem. W części drugiej artykułu pokazane zostały przykłady praktyk interpretacyjnych dzieł literackich zgodnie z regułami wyodrębnianych w badaniach kierunków etyki ekologii (wybranych wierszach np. J. Przybosia, J. Podsiadły, M. Świetlickiego oraz poezji z motywem zadomowienia L.A. Moczulskiego). Ważną rolę pełnią teksty literackie, „odwołujące się” do zapamiętanych doświadczeń sensualnych. Szczególne znaczenie w wywoływaniu doświadczeń wyobrażonych czytelnika przypisuje się przeżyciom piękna. Wpływ estetyczny wzmacnia oddziaływanie etyczne literatury i innych dzieł kultury, w tym potrzebę chronienia przyrody. Interioryzuje ich ekoetyczne sensy i sprawia, że godzenie cywilizacyjnych aspiracji człowieka z przyjaznym współistnieniem w środowisku przyrodniczym nie musi oznaczać dążeń utopijnych.
9
Publication available in full text mode
Content available

„Język polski” jako przedmiot nauczania w opinii uczniów szkół gimnazjalnych i podstawowych

63%
Budrewicz Z., Sienko M.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia
|
2014
|
vol. 5
|
issue 161
77-94
PL
The authors of the article focus on analyzing students’ questionnaires in which they commented on the role of their mother tongue. More than 900 students of Kraków’s selected primary and secondary schools took part in this research. The students prefer to gain pragmatic knowledge. This knowledge means the abilities which help the students obtain good grades on tests; as a result, these skills are seen as a ticket to a better school and then a successful life (in most cases this means a well-paid job). In the students’ answers to the “usefulness” of Polish language in terms of individual development of children and young people, the didactic aspect of literary, linguistic and cultural content turned out to be of marginal significance. The students do not appreciate the value of learning native language as a means to self-exploration in terms of axiology. They do, however, realize the usefulness of linguistic learning in developing communicative skills (in most cases it is related to one’s ability to communicate with other people). The opinions of the primary and secondary school students are crucial analytic material for contemporary debates on strengthening the role of native language in the school education system. The opinions and assessments derived from educational experiences show lack of a deeper agreement between the discourse of Polish studies didactics and school practice aimed at accomplishment of educational targets. Key words: questionnaires, empirical research, Polish studies education, literary and cultural education, language training
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.