Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W artykule podjęto zagadnienie porównania wybranych cech społeczno-ekonomicznej sytuacji wsi i rolnictwa chłopskiego w Jugosławii i w Polsce. System ustrojowy w analizowanych krajach opiera się na zasadach socjalizmu (w Jugosławii "socjalizmu samorządowego"). Bardzo podobna jest (zaś odmienna niż w innych państwach socjalistycznych) struktura form własności ziemi - ca 80% gruntów pozostaje w rękach indywidualnych gospodarstw chłopskich, gospodarstwa te są stosunkowo małe pod względem obszaru: średnia wielkość w Jugosławii - 3,8 ha, w Polsce - 5,4 ha. W obu krajach istniejąca struktura agrarna ma swoje mocne podłoże historyczne - w wieku XIX i początkach XX w. kapitalizm wykazywał tam cechy niedorozwoju, co ze szczególną siłą powodowało utrwalenie się struktury drobnotowarowej w gospodarce narodowej, a warstwy chłopskiej - w strukturze społeczeństwa. W okresie po II wojnie światowej, w wyniku intensywnych procesów industrializacji, zachodzą w obu krajach duże procesy deagraryzacji; w Jugosławii w ciągu trzydziestu lat udział ludności rolniczej wśród ogółu zmniejszył się z 73% do 28,5%, zaś w Polsce z ok. 50% do 21,5% w roku 1981. Towarzyszył temu proces migracji ludności wiejskiej do miast - w latach 1948-1981 o ok. 25% wzrósł odsetek ludności miejskiej w analizowanych krajach. Procesy deagraryzacji wywołały w obu krajach te same procesy pochodne, tj.:starzenie się ludności rolniczej, albowiem odchodzą z rolnictwa przede wszystkim ludzie młodzi; 2 ) feminizacja rolnictwa chłopskiego wyrażająca się w przewadze kobiet nad mężczyznami w gospodarce chłopskiej (zwłaszcza w starszych grupach wiekowych, w młodszych zaś jest odwrotnie, co też jest poważnym problemem ekonomicznym i społecznym); 3) niski stosunkowo poziom kwalifikacji, osób pozostających na gospodarstwie, wynikający zarówno z zaawansowanego wieku części rolników, jak i z tzw. "negatywnej selekcji" tj. z faktu, że młodzież lepiej wykształcona częściej niż pozostała odchodzi z rolnictwa. Z procesami wyżej wskazanymi współwystępowały: a) zjawisko "niedookreślonych" celów stawianych przed rolnictwem chłopskim przez politykę rolną (ważny aspekt ideologiczny); b)brak obiektywnych przesłanek realizacji efektywnej produkcji rolnej (deficyt środków produkcji itp.); c )traktowanie rolnictwa de facto jako "gorszego" sektora gospodarki (tak w sferze ekonomicznej, jak i społecznej, więc praca w rolnictwie i wieś zajmowały odległe miejsce w systemie wartości społecznych. W rezultacie tych procesów rolnictwo chłopskie w analizowanych krajach znalazło się w impasie, co odzwierciedliło się bezpośrednio w znacznie niższej, w stosunku do swych potencjalnych możliwości, produkcji rolnej. W ostatnim okresie czasu w obu krajach na skutek kłopotów gospodarczych duże nadzieje wiąże się ze wzrostem produkcji rolnej, odmiennie jednak - jak się wydaje - postrzega się perspektywy rozwojowe rolnictwa chłopskiego.
PL
W artykule podejmuje się problematykę funkcjonowania zespołów rolników indywidualnych w Polsce. Zespoły to, powstające w nowym kształcie na wsi polskiej od 19?1 r. — stanowiły u połowie lat siedemdziesiątych zjawisko znaczne liczebnie. Poprzez tworzenie i rozwijanie tego typu kooperacji zamierzano osiągnąć kilka celów, takich jak poprawa struktury agrarnej gospodarstw chłopskich, wzrost produkcji, rolnej, włączanie elementów kolektywnych w system chłopskiej produkcji rolnej, wreszcie stworzenie kolejnych obiektywnych przesłanek do realizacji niechłopskiego stylu życia na wsi ( szczecinie ważne dla młodzieży). Celem niniejszego artykułu jest próba - dokonana w oparciu o badania empiryczne 100 zespołów rolników indywidualnych, określenia i analizy społecznych stymulatorów i barier rozwoju i właściwego funkcjonowania badanych zespołów. Wyróżniając - wśród objętych badaniem - zespoły działające oraz zespoły nie działające, dokonuje się-próby ustalania istotnych ich cech w płaszczyznach: genetycznej, strukturalnej i funkcjonalnej. Najistotniejszymi cechami zespołów działających okazało się« występowanie różnego rodzaju celów wspólnych, zespołowych, wielkość form strukturalnych zespołu ujmowanego jako grupa społeczna oraz duża efektywność i skuteczność działania zarówno w płaszczyźnie produkcyjnej, jak i społecznej, tak w sytuacjach wewnętrznych, jak i zewnętrznych, przejawiających się V kontaktach z odpowiednia! instytucjami oraz- ludnością wsi. Natomiast szczególnie istotną barierą okazał się rodzaj utrzymywanych przez zespoły kontaktów z otoczeniem, w tym przede wszystkim z instytucjami obsługi wsi i rolnictwa. ' V zakończeniu formułuje się wnioski dotyczące miejsca i roli zespołów w układzie społeczno-ekonomicznym polskiego rolnictwa.
EN
The presented material is a fragment of a study carried out in three State Farms in 1984 as part of a government-sponsored project "Man and His Work". The study covered 383 workers. The paper deals with the perception by workers of their farm in the global system and in the local environment. The author observed a low self-estimation of the workers status (esp.material) relative to other social and occupational categories in the rural society. On the other hand there were no traces of an "inferiority complex" among the workers of State Farms towards those of Cooperative Farms or individual farmers. It is characteristic that workers perceived little connection between the success of their farms and their personal welfare. This is an important barrier for any increase in productivity.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.