Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

O potrzebie przywrócenia sądu honorowego i wprowadzenia przeprosin poselskich i senatorskich do polskiego prawa parlamentarnego

100%
Wiszowaty M. M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2017
|
issue 5 (39)
101-125
PL
Nie istnieje uniwersalny model regulacji prawnej etyki parlamentarnej. Kwestie te są regulowane w różnych krajach w drodze aktów różnego rangi – zazwyczaj w ustawach lub regulaminach parlamentarnych. Istnieją kraje, w których dochodzenie roszczeń z tytułu naruszenia przez posła dóbr osobistych następuje na zasadach ogólnych, przede wszystkim w drodze powództwa cywilnego. W niektórych państwach prawo przewiduje szczególne sankcje za naruszenie etyki parlamentarnej. Tradycyjną formą zadośćuczynienia, odwołująca się do reguł postępowania honorowego rycerstwa i szlachty, są różne formy przeprosin: osobistych, pisemnych, za pośrednictwem mediów i szczególnie interesującego rodzaju przeprosin – wobec całego parlamentu (izb) jako „obrażonego”. Międzywojenna historia polskiego parlamentaryzmu notuje ciekawe przykłady instytucji: sądu honorowego, który zajmował się sprawami obrazy jednego z członków parlamentu przez drugiego oraz sądu marszałkowskiego, zwoływanego w przypadku naruszenia honoru członka izby przez osobę spoza parlamentu. Sąd honorowy przetrwał do pierwszych lat okresu komunistycznego. Od 1997 r. w polskim Sejmie działa komisja etyki poselskiej, której tryb pracy i system sankcji – nie spełniają swoich celów. Celem artykułu jest zaproponowanie innowacyjnych i restytucyjnych zmian w polskim prawie w zakresie reguł i odpowiedzialności za naruszenie etyki parlamentarnej. Polegają przede wszystkim na przywróceniu instytucji sądu honorowego oraz wprowadzeniu obowiązku przeprosin składanych przez posłów i senatorów za naruszenie zasad etyki parlamentarnej.
EN
There is no universal regulatory model of parliamentary ethics. The issues of parliamentary ethics are regulated in various countries by acts of varying degrees, usually statutes and parliamentary standing orders. There are countries where redress for abusive conduct of MPs is subject to general rules such as civil liability. Law in other states provides specific sanctions and means of redress for breach of ethics. Traditional forms of redress, referring to the rules of honor procedure of knighthood and nobility, include various forms of apology: personal, written, in mass media, and a particularly interesting type of apologies – to the whole parliament (chambers) as an offended “person”. The inter-war history of the Polish parliament provides an interesting example of an honorary court institution that dealt with cases of offence of one member by the other and the marshal’s court – gathering in case of the violation of the honor of a member by a non-parliamentarian. The honorary court survived until the first years of the communist period. Since 1997, there has been a parliamentary commission in the Polish Parliament, whose mode of operation and system of sanctions’ apply – does not meet its task. The aim of this article is to propose innovative and restorative changes in the area of the subject matter in Poland -- first of all – the restoration of court of Honour and the introduction of an apology from MPs and Senators for breach of ethics.
2
Publication available in full text mode
Content available

Szlachectwo w republice i jego funkcje. przypadek San Marino

100%
Wiszowaty M. M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2010
|
issue 1 (1)
83-92
PL
On February 13, 1980, the Great and General Council of San Marino adopted a law which finally abolished the titles of nobility. The mere fact of granting nobility by the government of republican state deserves attention. Granting nobility was from the very beginning related to the acquisition of San Marino citizenship. It was granted mainly to gain support among the rural gentry. Later, a honorary citizenship of San Marino became a prestigious award – an expression of gratitude for contribution made to the republic or recognition of outstanding achievements in the arts and culture. It was granted for life or hereditarily. Adopting the Nobility Law of 1931 was probably an attempt to use the institution of nobility to legitimate the new Fascist regime. In 1946 that law was repealed. In 1980 granting of nobility titles was finally prohibited. The article describes the 500 year history of the nobility in San Marino and its regulation, as well as tries to answer the question about the functions of nobility in the republic.
EN
13 lutego 1980 r. Wielka Rada Generalna San Marino przyjęła ustawę, która ostatecznie zniosła możliwość nadawania przez to państwo szlachectwa. Już sam fakt nadawania szlachectwa przez państwo republikańskie zasługuje na uwagę. Szlachectwo San Marino było od samego początku związane z nabyciem obywatelstwa Republiki. Nadawano je w celu zjednywania sojuszników spośród drobnej szlachty wiejskiej. W późniejszym okresie obywatelstwo honorowe miało już jedynie prestiżową funkcję. Przyznawano je jako wyraz wdzięczności za zasługi oddane republice lub uznania dla wybitnych osobistości świata kultury i sztuki. Mogło mieć charakter dożywotni lub dziedziczny. Ustawa „szlachecka” z 1931 r. była prawdopodobnie próbą wykorzystania instytucji szlachectwa dla legitymizacji nowych, faszystowskich porządków. W 1946 uchylono tę ustawę, a w 1980 ostatecznie zniesiono szlachectwo. Artykuł opisuje 500 letnią historię regulacji szlachectwa w San Marino i jego regulacji prawnej, a także próbuje odpowiedzieć na pytanie o funkcje szlachectwa w republice.
3
Publication available in full text mode
Content available

Czy istnieją polskie tradycje państwa prawa? Prolegomena do badań

100%
Wiszowaty M. M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2021
|
issue 3 (61)
31-46
PL
Tekst stanowi podsumowanie seminarium naukowego poświęconego problemowi pol-skiego dorobku dotyczącego koncepcji państwa prawnego oraz wstęp do pogłębionych badań na ten temat. Wstępna odpowiedź na pytanie badawcze czy istnieje polski dorobek w opisanej dziedzinie jest pozytywna. Jest to dorobek wielowiekowy i stosunkowo bo-gaty. Odpowiedź na pytanie o istnienie polskiej tradycji państwa prawnego, rozumianej jako ciągłość – jest negatywna. Pomimo podejmowania coraz liczniejszych (i do pewne-go stopnia zrozumiałych) prób dowodzenia tej ciągłości i istnienia przynajmniej częścio-wej kontynuacji ustrojowej pomiędzy I, II i III Rzecząpospolitą, ciągłość ta jest jedynie iluzoryczna i w rzeczywistości została kilkukrotnie zerwana. O krótkotrwałej ciągłości można mówić jedynie w ramach kolejnych epok w historii Polski.
EN
The paper is a summary of a scientific seminar devoted to the problem of the Polish acquis concerning the concept of the Rule of Law and an introduction to in-depth re-search on this subject. The initial answer to the research question whether there is Pol-ish achievements in the described field is positive. It is a centuries-old and relatively rich achievement. The answer to the question about the existence of the Polish tradi-tion of the Rule of law, understood as continuity, is negative. Despite making more and more (partially understandable) attempts to prove this continuity and the existence of at least a partial continuation of the political system between the so called First, Sec-ond and Third Polish Republics, this continuity is only illusory and in fact has been broken several times. One can speak of a short-term continuity only within successive epochs in Polish history.
4
Publication available in full text mode
Content available

Referendum monarchiczne jako forma legitymizacji, restytucji, zniesienia lub reformy ustroju monarchicznego we współczesnej praktyce ustrojowej (1944-2011)

100%
Wiszowaty M. M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2011
|
issue 4 (8)
29-66
PL
Tematyka niniejszego artykułu kieruje naszą uwagę na przypadki sięgania przez monarchie po instytucje demokratyczne. Jedną z nich jest referendum. Zestawienie tej sztandarowej instytucji demokracji bezpośredniej z ustrojem monarchicznym może wywoływać dysonans, dlatego warto bliżej przyjrzeć się roli, jaką referendum odegrało w najnowszych dziejach ustroju monarchicznego. W artykule zaprezentowano szeroki materiał badawczy. Cezurą opracowania uczyniono koniec II wojny światowej ze względu na ogromne znaczenie jakie ten globalny konflikt miał dla historii konstytucjonalizmu. Wyjątek uczyniono dla wydarzeń w Islandii w 1944 r. Zorganizowane tam wówczas referendum odbyło się co prawda jeszcze w trakcie II wojny światowej, ale jego wynik miał decydujący wpływ na formę ustrojową państwa w okresie powojennym. Wszystkie pozostałe referenda opisane w artykule miały miejsce już po wojnie. W omawianym okresie odbyły się 22 referenda, które dotyczyły monarchii. W niektórych państwach 2 (Malediwy, Sikkim), a nawet 3 razy (Grecja). Zaprezentowany materiał badawczy skłonił autora do zadania kilku pytań: „jakie były podstawowe czynniki, które zadecydowały o sukcesie lub niepowodzeniu referendów dotyczących zniesienia i restytucji monarchii”; „czy referenda pełnią w monarchiach inną, czy tę samą funkcję, co w republikach”; „czy tradycyjne klasyfikacje referendów obejmują również te organizowane w monarchiach czy też wymagają one poszerzenia o odrębne kategorie”. Autor udziela odpowiedzi na te pytania.
EN
Subject matter of this article draws our attention to cases of using the democratic institutions in a monarchical system, especially – referendum. It is worth a closer look at the role played by referendum in the history of monarchical system of government. The article presents a broad research material. The study material covers the period from the end of World War II because of the enormous importance of this global conflict for the history of constitutionalism. An exception was made for events in Iceland. A referendum was held there in 1944. Although the war lasted, the result had a decisive influence on the form of the state in the postwar period. All other referendums described in the article took place after the war. During this period, 22 referendums related to the monarchy were held. In some countries for two (Maldives, Sikkim), and even three times (Greece). The presented research material has prompted the author to ask several questions: „what were the main factors that determined the success or failure of referendums on the removal or restoration of the monarchy”, „Has a referendum in the monarchy completely different or the same function as in the republics: „If traditional classification of referendums include those held in monarchies or they require a broadending of separate categories”. The author gives answers to these questions.
5

US State ethics commissions as an example of civic body of ethics audit: organization, competence, functioning

100%
Wiszowaty M. M.
Studia Prawnicze
|
2013
|
issue 3 (195)
153-170
EN
State ethics commisions are an interesting example of political ethics control exercised by the citizens. Politicians prefer self-monitoring committees. They are rather reluctant to independent commisions, as evidenced by their attempts to limit its powers, or even to terminate it. Pleas of unconstitutionality made by persons subject to the jurisdiction of the commisions led to a questioning by state supreme court the powers of the commission. Commissions, however, have had some success. State ethics commissions are almost absent in the Polish constitutional legal literature. Objective of this paper is to present political issues related to activities of the commissions - the principles of creation, the constitutional status and competence. At the end the author has evaluated the activities of the commissions on the basis of their practical functioning. The author also attempts to look at this interesting institution from the Polish perspective, as possible source of inspiration for particular Polish solutions and regulations.
6
Publication available in full text mode
Content available

Referendum zagrożeniem dla porządku demokratycznego? Refleksje dotyczące polskiej regulacji prawnej i praktyki referendalnej na tle najnowszych opinii zagranicznej doktryny prawa konstytucyjnego i nauk politycznych

100%
Wiszowaty M. M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2020
|
issue 2 (54)
91-113
PL
W najnowszej literaturze przedmiotu można dostrzec z jednej strony zwiększenie zain-teresowania demokracją bezpośrednią, z drugiej – wyraźny wzrost sceptycyzmu badaczy wobec idei podejmowania wiążących i istotnych decyzji dla państwa w drodze głosowania powszechnego. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja i analiza najnowszych poglą-dów zagranicznej doktryny prawa konstytucyjnego (i uzupełniająco: nauk politycznych) na temat instytucji referendum oraz zestawienie ich z analizą (ogólną) kształtu regulacji prawnej tej instytucji w Polsce oraz prezentacją realnego wpływu referendów na proces de-cyzyjny oraz polityki publiczne w Polsce, aby w rezultacie podjąć próbę oceny polskiej re-gulacji prawnej instytucji referendów pod względem z jednej strony ich skuteczności oraz z drugiej – potencjalnych zagrożeń (lub odporności na zagrożenia) dla porządku demo-kratycznego. Chociaż demokracja bezpośrednia, a szczególnie referendum mają w środo-wisku naukowym szerokie grono krytyków zarzucających mu nawet antydemokratycz-ny charakter, to propozycje radykalne, postulujące zupełną likwidację referendów, należą do rzadkości. Przeważają postulaty odpowiednich zmian w regulacji prawnej dotyczą-cej referendum w celu jego uodpornienia na niebezpieczne zjawiska: populizmu, cynizmu politycznego, manipulacji i propagandy. Realizacja wszystkich postulatów zmian zgłasza-nych przez przedstawicieli nauki będzie bardzo trudna, co uczyni referendum procedurą decyzyjną bardzo rzadko uruchamianą. Wydaje się, że taka jest właśnie intencja propo-nentów – aby demokracja bezpośrednia była jedynie wyjątkiem od demokracji przedsta-wicielskiej i aby ta pierwsza nie była używana przeciwko tej drugiej.
EN
In the latest literature on the subject, one can notice an increase in interest in direct de-mocracy on the one hand, and on the other – a clear increase in the skepticism of research-ers towards the idea of making binding and important decisions for the state by popu-lar vote. The purpose of this article is to present and analyze the latest views of foreign doctrine of constitutional law (and, in addition: political science) about the institution of the referendum and to compare them with the (general) analysis of the legal regula-tion of this institution in Poland, as well as to present the real impact of referendums on the decision-making process and public policies in Poland. As a result, an attempt will be made to assess the Polish legal regulation of referendum institutions in terms of their effectiveness on the one hand, and potential threats (or resistance to threats) to the democratic order on the other. Although direct democracy, and especially a referen-dum, have a wide range of critics in the scientific community accusing it of even being anti-democratic, radical proposals calling for the complete abolition of referendums are rare. The postulates of appropriate changes in the legal regulation concerning the ref-erendum prevail in order to make it resistant to dangerous modern phenomena: popu-lism, political cynicism, manipulation and propaganda. The implementation of all pos-tulates for changes reported by representatives of science will be very difficult. Noticing this fact may cause that the referendum will become a decision-making procedure very rarely launched. This seems to be the intention of researchers who submit their propos-als and reservations – that direct democracy should be only an exception to representa-tive democracy and that the former should not be used against the latter.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.