Search results

1

Człowiek a wszechobecność zagrożenia : rozgraniczanie społecznej i sakralnej przestrzeni we wczesnym Rzymie

100%

Pankiewicz R.

Prawo Kanoniczne

|

1997

|

vol. 40

|

issue 1-2

263-279

PL

Der vorliegende Text stellt einen Versuch dar, einige verkannte Aspekte des Persönlichkeitswesens in der römischen Rechtsordnung aufzuklären. Daß vieles dabei problematisch zu sein scheint, ist durchaus klar und liegt in der Natur der Sache selbst. Es kommt hier v.a. darauf an, Fragen zu stellen, die gestellt werden müssen und deren Beantwortung versucht werden soll, mögen die Antworten manchmal auch recht hypothetisch erscheinen. Es ist dabei untentbehrlich anzudeuten, daß das Römertum den Begriff und z.T. die Vorstellung einer „Weltauffasung" bzw. der „Umgebung” (jedoch nicht im Sinne des „Kosmos”, das vielmehr eine Gegenbenheit sei) eigentlich nicht kennt. Die beiden lassen sich dagegen unter der psychologisch angewurzelten Kategorie von Kultur subsumieren, verstanden als eine Art des gemeinsamen Mitfühlens, die von einzelnen empfunden, gelernt und geteilt wird und dazu dient, sie in einer besonderen und eigentümlichen Kollektivität zu vereinigen. Wegen ihrer Komplexität läßt sich jene Thematik nur mit Begriffen beschreiben, die weit über das heutige Vokabular hinausgehen; sie wird aber um so dringlicher, als sich der untrennbare Zusammenhang zwischen allen Sphären in der archaischen Gesellschaft, inkl. der sakralen, rechtlichen und sozialökonomischen, mehr und mehr als unleugbar herausstellt. Der frührömische Kalender kennzeichnet die natürliche Ordnung des Jahres, im Rahmen derer jeglichen Säen, Ernten sowie jede Militärkampagne ein Begehen, d.h. einen religiösen Vorgang darstellt. Diese Reihe der jährlichen Handlungen befindet sich im Kraftfeld aller Jahreszeiten und ihrer Götter, die ihrerseits wiederum überwölb von einer höheren Perioden- bzw. Kräftordnung waren. Man könnte dementsprechend von einer Hierarchie unterschiedlichsten Machtsphären sprechen, die stets ineinandergreifen und die deshalb keine geschichtlische Schicksalskette im heutigen Sinne darstellen können. In seiner alltäglichen Arbeit begegnet jedes Mitglied der Gemeinschaft wieder und wieder der Mächten der Natur, greift er stets unsicher und ängstlich in ihre Sphäre ein. In der so konstruierten pansakralen Lebensauffassung war kein Tun „profan”, kein Schritt „sebstverständlich”, Immer wieder galt es, ’heilsame’ Kräfte zu aktivieren und den Einfluß unheilvoller Mächte einzudämmen und abzustoßen. Der älteste Kalender deutet klar auf die Zeiten und Orte, an denen die Machbegegnung der heilsträchtigen und heilvollen Abschnitte des Jahres statfindet. Alle ungewöhnlichen Erscheinungen waren Äußerungen von gewaltigen Mächten, was damalige Menschen anzunehmen zwang, daß mittels solcher Vorzeichen und Prodigien die beobachtenden Menschen gewarnt, bestätigt oder nicht selten bedroht würden; jedes Ereignis und Detail hätte eine schwerwiegende Bedeutung, nichts geschah zufällig, sondern alles Handeln wurde unter dem Aspekt einer Gegnerschaft bzw. Verärgerung interpretiert. Alles Heil und Unheil hängt von dem launischen göttlichen bzw. nur schwer personifizierten Willen ab, dessen jede Vernachlässigung den unberechenbaren Zom veruracht und den Friedensbruch mit unsichtbaren jedoch überal spürbaren Kräften mitbringt. Besonders dann, wenn irgend jemand eines der geltenden Verbote übertreten hat, dürfte er nicht - als der Rache der Gottheit verfallender homo sacer - ohne entsühnt zu werden, weiter an den Handlungen der Gemeinschaft teilnehmen, weil schon nur seine Anwesenheit den Zorn der Gtter erregen könnte, und somit, eine ernst genommene Bedrohung für alle anderen Mitglieder bedeutete, was letzlich zu einer „deliktischen” Verletzung der ganzen kosmischen und sozialen Ordnung führen müße. Demgemäß versuchte man, die gestörte pax deum mit allen zugänglichen Mitteln wiederherzustellen, was in derjeniger Weise geshah, daß auch die zum Tode verurteilte Person nicht von einem enzelnen, sondern in der Regel, entweder von einer namenlosen Masse oder weitab von den in der Gemeinde zusammen lebenden Menschen getötet wurde. Das Ziel solcher Art von Tötung im Namen der ganzen Gemeinschaft war also nicht die Bestrafung selbst, sondern vielmehr man die Person für einen Gefahrenträger hielt, durch den der Frieden der Gemeinde tatschlich gestört wurde oder nur potentiell bedrohlich sein könnte, und den man pro salute populi Romani aussondern und außerhalb des pomerium verlagern mußte. Demgemäß kann man annehmen, daß die Todensstrafen und gewissermaßen ebenso alle andere Arten von archaischen nicht so sehr auf die Tötung als auf die Entfernung zielten und insofern eng mit der Verbannung zusammenhängten. Dieser Gesichtspunkt erlärt uns vielleicht, warum die archaische Zeit eigentlich nur zwei Straffamillien kennt, nämlich Verbannung und Friedlosigkeit in mannigfacher Abstufung, und dann erst mit der Zeit zunehmende an Bedeutung Bußen in unterschiedlicher Höhe. Im allgemeinen könnte man demzufolge annehmen, daß insbesondere Sühnopher, die wahrscheinlich als Ersatz fü die Blutrache dienten, sowie Todenstrafen ein konsequenter und vorbehaltlos bewußtvoller Versuch der unaufhörlichen Wiederherstellung des gestörten Friedens und erschütterten Ordnung waren.

2

Stosunek św. Ambrożego w "De Nabuthae" do własności i jałmużny

100%

Pankiewicz R.

Vox Patrum

|

1986

|

vol. 11

555-566

EN

Saint Ambrose’s life is an excellent example of the activity of a man associated with church during great change concerning not only socio-political history of the Mediterranean world but also the ways of thinking.

3

Relikt prawa patronatu w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku

100%

Pankiewicz R.

Kościół i Prawo

|

2013

|

issue 2 (15) nr 2

41-61

EN

However, patronage's right is a “dead letter” because it is not regulated in biding legal provisions, it is still noticeable. In the article it is described relict of patronage's right in the Code of Canon Law of 1983 that is the privilege of the presentation for an ecclesiastical offices – designation the more qualified candidates to the unfilled vacancy. The Author presents the term of patronage's right in the universal Church and in Poland both in historical and in legal dimension. The lay Christian faithful, in the Code of Canon Law of 1983, can not get privilege of the presentation for an ecclesiastical office. It was regulated in the Code of Canon Law of 1917 differently, because the institution of patronage's right was described and the privileges flowing from that rights, i.e. privilege of the presentation for an ecclesiastical office. At the same time, the legislator in the Code of Canon Law of 1917 prohibited the creation of this right in the future, regardless of legal basis.

4

Prawo czy obowiązek nauczania religii w szkołach katolickich w Polsce

100%

Pankiewicz R.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2023

|

vol. 18

|

issue 20 (2)

203-218

EN

Primary and secondary schools and Catholic kindergartens are educational institutions of a special nature. This study concerns the analysis of the applicable Polish educational provisions regarding religious education in these institutions and the proposed changes in the applicable law. Currently, parents can choose to study religion or ethics for their children. They may also choose not to make any choice. In practice, there are situations in which parents choose a Catholic school but do not want their child to participate in religion classes. In such cases, disputes often arise in the relationship between parents and their children and the directors of Catholic schools. This article proposes changes to Polish law to eliminate this type of problematic situations by guaranteeing religious education in Catholic educational institutions in educational law. Parents choosing a Catholic school for their child would also be bound by their choice. In the event of a change in their beliefs, realizing their constitutional right to freedom of conscience and religion in private and public life, and in particular the right of parents to freely raise their children religiously and morally in accordance with their beliefs, they would be obliged to transfer the child to another school that meets their expectations.

PL

Szkoły podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola katolickie są placówkami oświatowymi o szczególnym charakterze. Niniejsze opracowanie dotyczy analizy obowiązujących polskich przepisów prawa oświatowego w zakresie nauczania religii w tychże placówkach i proponowanych zmian w prawie obowiązującym. Obecnie rodzice dla swoich dzieci mogą dokonać wyboru albo nauki religii, albo etyki. Mogą także nie dokonać żadnego wyboru. W praktyce dochodzi do sytuacji, w których rodzice wybierają szkołę katolicką i jednocześnie nie chcą, aby dziecko uczestniczyło w lekcjach religii. Często w takim przypadku dochodzi do sporów w relacji pomiędzy rodzicami i ich dziećmi a dyrektorami szkół katolickich. W niniejszym artykule postulowane są zmiany w polskim prawie, aby wyeliminować tego typu problematyczne sytuacje, poprzez zagwarantowanie w prawie oświatowym nauczania religii w katolickiej placówce oświatowej. Rodzice dokonując wyboru dla swojego dziecka szkoły katolickiej jednocześnie byliby związani swoim wyborem. W sytuacji zmiany swoich przekonań, realizując swoje konstytucyjne prawo do wolności sumienia i religii w życiu prywatnym i publicznym, a w szczególności prawa rodziców do swobodnego wychowania religijnego i moralnego dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami, zobowiązani byliby do przeniesienia dziecka do innej szkoły wypełniającej ich oczekiwania.

5

Votum separatum w prawie kanonicznym i prawie polskim

100%

Pankiewicz R.

Kościół i Prawo

|

2016

|

issue 5 (18) nr 2

107-126

PL

W artykule opisano zagadnienie dotyczące votum separatum w prawie kanonicznym i prawie polskim. W zakresie prawa kanonicznego analizie poddany został Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz instrukcja procesowa Dignitas connubii, a także Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich. Badanie votum separatum w prawie polskim w szczególności objęło akty normatywne ustawowe i wykonawcze oraz orzecznictwo sądowe. Uwzględniona została także podstawowa literatura przedmiotu. We wstępie artykułu zdefiniowano pojęcie votum separatum, które jest szczególnym uprawnieniem przegłosowanego sędziego składu kolegialnego, który nie godząc się z wydanym orzeczeniem (rozstrzygnięciem, uzasadnieniem) zaznacza swoje odmienne stanowisko. Zdanie odrębne uregulowane jest w prawie kanonicznym i prawie polskim, jednakże mimo zasadniczego podobieństwa tej czynności procesowej w analizowanych porządkach prawnych występują również znaczne różnice. Zgodnie z wolą ustawodawcy kodeksowego, w prawie kanonicznym votum separatum jest wewnętrzną czynnością procesową, o której strony procesu nie są informowane. W prawie polskim niezależnie od rodzaju procesu czynność ta jest jawna. Podkreślenia wymaga fakt, że votum separatum jest jedyną czynnością procesową, która jest „wyłomem” w tajemnicy wyrokowania. Ponadto, trzeba stwierdzić, iż jest atrybutem niezależności sędziego w podejmowaniu rozstrzygnięcia w danej sprawie. Należy także zwrócić uwagę na to, że w prawie kanonicznym każdy sędzia składu kolegialnego jest zobowiązany przygotować swoje wotum wraz z uzasadnieniem prawnym i faktycznym na piśmie. Jednakże od niego zależy, czy na etapie wyrokowania odstąpi od swojego wotum, czy też nie, co w konsekwencji prowadzi do genezy votum separatum.

EN

The article discusses the question of the votum separatum in canon law and Polish law. In the field of canon law analysis has been subjected to the 1983 Code of Canon Law and instruction process Dignitas connubii and the Code of Canons of the Eastern Churches. Research votum separatum in Polish law, in particular, covered the normative acts and court rulings. The basic literature was taken into account. In the introduction, the article was defined the concept of votum separatum, which is the special privilege outvoted judge the composition of the collegiate, which is not accepting the issued the judgment (verdict, the justification) selects their different position. Dissenting opinion is described in canon law and Polish law, however, despite the essential similarity are of the procedural step in the analyzed legal systems there are also significant differences. According to the intention of the legislature dipped in canon law votum separatum is an internal action process, by which the parties are not informed of the process. The Polish law, regardless of the type of process operation is evident. It should be stressed that the votum separatum is the only activity process, which is an exception to the mystery of adjudication. In addition, it must be stated that it is an attribute of independence of the judge in taking decision in the case. Belongs also pay attention that in canon law any judge composition of the collegiate is obliged to prepare their a votive offering with reasons the legal and factual in writing. From him, however, it depends on whether at the stage of adjudication depart from its a votive offering or not, which consequently leads to the genesis of votum separatum.

6

Wpływ prawa świeckiego na powstanie prawa patronatu

100%

Pankiewicz R.

Kościół i Prawo

|

2013

|

issue 2(15)

73-100

EN

According to the institution of ius patronatus, catholic founders of churches and chapels gained patron enjoyed privileges and duties. A better understanding of patronus can be obtained by reference to the roman law, is which this term means somebody had regained his slave's freedom. Further meaning of this word patronus is defender (advocate). The article shows the impact of civil law on the establishment of patronage's right. This institution originates from church law in this field of its regulation but also has very close connection with civil law. Patronage is formed as a result of a “competition’s process” of private ownership right of churches' founders with ecclesiastical law. There is indicated a special nature of patronage as an exceptional institution which should not just be identified with ecclesiastical law. Church law has not separated definitely the right in property and personal law. The Author tends to lean towards the view that patronage has a “mixed” nature of ecclesiastical and secular. As a consequence patronage's right is formed by these two legal systems.

7

Ochrona życia w prawie kanonicznym i polskim

100%

Pankiewicz R.

|

2020

|

vol. 9 (22)

|

issue 1

27-47

PL

Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1983 r. ochrona i obrona życia człowieka wraz z poczęciem została uregulowana w przepisach obejmujących przestępstwa przeciwko życiu i wolności człowieka. Ponadto, Kościół katolicki w Katechizmie Kościoła Katolickiego oraz dokumentach kościelnych wyraża jednoznaczne stanowisko ochrony i obrony życia człowieka. W prawie polskim zgodnie z art. 38 Konstytucji RP z 1997 r. Rzeczpospolita Polska zapewnia prawną ochronę życia każdemu człowiekowi. Określenia dolnej granicy temporalnej życia człowieka ustawodawca dokonał w ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka z 2000 r. Zgodnie z jej treścią: „w rozumieniu ustawy dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletniości”, a Rzecznik Praw Dziecka działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności prawa do życia i jego ochrony. Ponadto, w prawie polskim ustawodawca w ustawie o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z 1993 r. określił sytuacje, w których może być legalnie dokonany zabieg aborcji.

EN

In accordance with the 1983 Code of Canon Law, protection and defense of human life along with conception has been regulated in provisions covering crimes against human life and freedom. Furthermore, the Catholic Church in the Catechism provides a clear position about protection and defense of human life. According to art. 38 of the Constitution of 1997 the Republic of Poland provides the legal protection of the life of every human being. The lower temporal limit of human life was determined by the legislator in the Act on the Ombudsman for Children of 2000. According to it “within the meaning of the Act, a child is every human being from conception to the age of majority,” and the Ombudsman for Children works to protect the rights of the child, in particular the right to life and its protection. In addition, in Polish law, the legislator in the Act on family planning, protection of the human fetus and conditions for the admissibility of termination of pregnancy of 1993, specified the situations in which abortion may be legally performed.

Refine search results

4 Kościół i Prawo

1 Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

1 Prawo Kanoniczne

1 Vox Patrum

1 2023

1 2020

1 2016

2 2013

1 1997

1 1986

7 Pankiewicz R.

Człowiek a wszechobecność zagrożenia : rozgraniczanie społecznej i sakralnej przestrzeni we wczesnym Rzymie

Stosunek św. Ambrożego w "De Nabuthae" do własności i jałmużny

Relikt prawa patronatu w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku

Prawo czy obowiązek nauczania religii w szkołach katolickich w Polsce

Votum separatum w prawie kanonicznym i prawie polskim

Wpływ prawa świeckiego na powstanie prawa patronatu

Ochrona życia w prawie kanonicznym i polskim