Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Norma językowa w świetle współczesnych modeli opisów składniowych

100%
Moroz A.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2017
|
vol. 73
91-102
PL
Prezentowany tekst dotyczy wpływu zmian opisów składniowych na oceny normatywne. W sposób szczególny rozważa on miejsce norm językowych we współczesnych modelach syntaktycznych, podejmując zwłaszcza problem wpływu kształtu jednostek języka na procedury oceny poprawności takich wyrażeń. Dodatkowo zwraca się uwagę na zbiór jednostek nienotowanych wcześniej przez słowniki i opracowania normatywne, uwzględniając m.in. wyrażenia lokujące się ponad płaszczyzną zdania oraz wskazując na ich szczególne właściwości łączliwościowe.
EN
The present text concerns the influence that changes of syntactic description exert on normative decisions. In particular, it discusses the place of language rules in modern syntactic models, undertaking especially the problem of the relationship between the shape of the lexical units and the procedures for assessing their correctness. Additionally, the article draws attention to a collection of lexical units unattested in earlier dictionaries and normative studies. The study includes, among others, expressions located above the surface of a sentence and points to their special collocational properties.
2
Content available remote

Pomiędzy składnią a leksyką – problemy proceduralne

100%
Moroz A.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2013
|
issue 16
149-161
EN
The paper discusses combinations of words which, due to their ambivalent grammatical status, are suspended on the borderline between lexis and syntax. The considerations aim to expose the ineffectiveness of the identification procedures of lexical units in the process of unambiguous interpretation of such objects as ktoś jest pod presją czasu ‘someone is under time pressure’ or rozebrać na czynniki pierwsze ‘to thoroughly disassemble’. In the course of the discussion, a set of phrases selected from lexicographic works is first contrasted with the formal characteristics that are ascribed in the definitions to indivisible units (p. 2.1.), and then with semantic features (p. 2.2.). The essential goal of these operations is to demonstrate the practical difficulties that arise when one attempts to assign the analyzed strings to the appropriate set.
3
Content available remote

PARENTHETICAL USAGE OF IMPERATIVE FORMS OF VERB (Parentetycznosc imperatywnych form czasownika)

100%
Moroz A.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2009
|
issue 1(7)
129-138
EN
The article presents the description of imperative forms of verbs in the parenthetical usage. It proposes the research hypothesis, that the parenthetical forms of verbs are a regular transformation of the appropriate non-parenthetical strings. It demonstrates, that analyzed expressions meet the definition of parenthesis and require the cooccurred string, but they do not determined its form.
4

Morfoskładnia w Słowniku właściwych użyć języka

63%
Gębka-Wolak M., Moroz A.
Język Polski
|
2021
|
vol. 101
|
issue 2
17-33
PL
Artykuł zarysowuje teoretyczne podstawy opisu problemów morfoskładniowych w Słowniku właściwych użyć języka. Kluczowym jego elementem jest przedstawienie zasad działania referencyjnego modelu gramatycznego oraz scharakteryzowanie zasadniczych etapów procedury oceny faktów językowych. W pierwszym wypadku punktem odniesienia jest model składni zależności, który oddaje relacje między elementami konstrukcji składniowych, przypisując je do określonego typu powiązania. Z kolei w wypadku procedury oceny dużo większy nacisk kładzie się na rolę kryteriów uzualnych i frekwencję określonych struktur składniowych. Powiązanie obu elementów pozwala natomiast na skonstruowanie w miarę obiektywnej procedury oceniającej.
EN
This article outlines the theoretical basis of describing morphosyntactic problems in The Dictionary of Proper Uses of Language. The main point was to 1) show the principles of the reference grammatical model and 2) to describe the main phases of the procedure of language facts evaluation. In the first case, we refer to the dependency syntax model, which reflects the relationships between the elements of syntactic structures through assigning them to a specific type of binding. In the second case, in contrast to the traditional nor-mative model, the importance of the frequency of the specific syntactic structures is much more underlined. Ultimately, the combination of prevalence and frequency of language elements allows for constructing an objective assessment procedure.
5

O nieswobodnej grupie syntaktycznej

63%
Gębka-Wolak M., Moroz A.
Prace Językoznawcze
|
2014
|
issue 16/1
45-61
EN
The purpose of this paper is to identify and define the characteristic features of non-free (set) phrases. Following I. Mel’čuk’s theory, we shall interpret such structures as a type of phraseme. The non-free phrases convey a certain meaning thanks to their unique configuration of segmental and supra-segmental elements. Segmental elements include lexemic variables, i.e. lexemes interchangeable in a given type of phraseme, which may take different inflectional forms within the same expression, cf. skandal nad skandale, owoc nad owoce, pieśń nad pieśniami, and lexemic stables, i.e. grammatical elements such as prepositions or conjunctions, cf. nad. Supra-segmental elements include sentence stress and intonation and other prosodic features. Information presented in this paper concerning the internal structure and syntax of non-free phrases can be used in order to facilitate identifying such phrases in Polish texts, allowing us to have a clearer idea on the range and number of these structures in contemporary Polish.
6

Modyfikacje formalne jednostek z ogólnego zbioru polszczyzny w tekstach prawnych

63%
Gębka-Wolak M., Moroz A.
Prace Językoznawcze
|
2018
|
issue XX/3
69-90
PL
Przedmiotem opisu w artykule jest zjawisko dostosowywania leksyki należącej do polszczyzny ogólnej do użycia we współczesnych polskich tekstach prawnych. Celem analizy jest uzupełnienie wiedzy na temat mechanizmów formalnych leżących u podstaw modyfikacji jednostek bazowych. Wyróżniamy i opisujemy dwa podstawowe typy przekształceń: 1) zmiany w zbiorze kolokacji, 2) przekształcenia formalne niebędące lub będące wynikiem zmiany znaczenia. W stosunku do istniejących opisów wartością opracowania jest przede wszystkim opisanie modyfikacji niezwiązanych ze zmianami semantycznymi, które polegają na: 1) wymianie segmentu wyrażenia bazowego na inny segment leksykalny, 2) uszczupleniu kształtu jednostki o jakiś segment leksykalny, 3) wzbogaceniu jednostki o – nienotowany w słownikach ogólnych – segment leksykalny. W artykule pokazano, że modyfikacje formalno-semantyczne leksyki z zasobu polszczyzny ogólnej są istotnym źródłem wzbogacania leksykonu prawnego, ale jednocześnie mogą być czynnikiem utrudniającym niespecjalistom dekodowanie tekstów prawnych.
EN
The paper describes the process of adapting general Polish lexicon for the purpose of creating legal texts in contemporary Polish. The aim of the article was to complete the existing descriptions of formal mechanisms observed while modifying the original vocabulary. We distinguished and described two basic transformation types: 1) changes in the possible collocations, 2) formal transformations not resulting from a semantic change or being the result of a meaning shift. Compared to the existing analyses, the paper has the advantage of having described transformations not related to meaning changes, which involve 1) replacing an element of the original expression with a different lexical unit, 2) eliminating parts of the original expression, and 3) completing the original unit with a new lexical element, not existing in dictionaries of general Polish. The paper shows that formal and semantic modifications of general Polish lexicon are an important factor allowing for the enrichment of legal vocabulary. They may also be an obstacle, making it difficult for non-specialists to decode legal texts.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.