Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Jednostki obce w słowniku języka polskiego na przykładzie Słownika elektronicznego jednostek frazeologicznych (SEJF)

100%
Czerepowicka M.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2014
|
issue 17
59-68
EN
The paper discusses the presence of foreign phraseological units and of their grammatical features in phraseological dictionaries of general Polish. The author adduces lexicographical descriptions of specific phrasemes from Polish and foreign words dictionaries, and compares them with corpus data. Based on these analyses, she proposes a set of detailed solutions which were implemented in Słownik elektroniczny jednostek frazeologicznych (SEJF) ‘Electronic Dictionary of Multi-Word Units’ that she is preparing. SEJF is going to be the first electronic grammatical dictionary of Polish idiomatic phrases to provide paradigms for the described units. The paper closes with a list of one hundred analysed phrasemes, each with the assigned lexeme class and, in the case of nouns, also the gender value.
2

[recenzja:] Michał Woźniak, Jak znaleźć igłę w stogu siana? Automatyczna ekstrakcja wielosegmentowych jednostek leksykalnych z tekstu polskiego

100%
Czerepowicka M.
Język Polski
|
2019
|
vol. 99
|
issue 3
136-140
3

Dictionaries and lexical databases of the Polish language

100%
Czerepowicka M.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/2
23–37
EN
The subject of the study is monolingual electronic lexicography. The aim of the article is to show the impact of computer techniques on the organization, size, purpose and content of dictionaries. In the present study, the author focuses on electronic databases and defines what they are, explaining how their structure and the data collected in them influence the form of electronic dictionaries. The article analyses three modern Polish dictionaries: Uniwersalny słownik języka polskiego PWN [The Universal Dictionary of the Polish Language PWN], Wielki słownik języka polskiego PAN [The Great Dictionary of the Polish Language PAN] and Słownik gramatyczny języka polskiego [The Grammatical Dictionary of Polish]. The author argues that the way of organizing and presenting knowledge in the discussed reference works allows users to exploit them in an advanced way, which leads to efficient access to detailed information about lexical units and their grouping, as well as ad-hoc compilation of “sublists” that meet specific expectations of recipients
PL
Przedmiotem badań jest jednojęzyczna leksykografia elektroniczna. Celem artykułu jest ukazanie wpływu technik komputerowych na organizację, rozmiar, przeznaczenie i zawartość słowników. W swych badaniach autorka koncentruje się na elektronicznych bazach danych. Definiuje, czym są, oraz objaśnia, jak ich budowa i sposób organizacji zgromadzonych w nich danych wpływają na postać słowników elektronicznych. W artykule zostały poddane analizie trzy współczesne słowniki języka polskiego: Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, Wielki słownik języka polskiego PAN oraz Słownik gramatyczny języka polskiego. Autorka dowodzi, że sposób organizacji i prezentacji wiedzy w omówionych dziełach umożliwia użytkownikom korzystanie z nich w sposób zaawansowany, co oznacza sprawne dotarcie do szczegółowych informacji o jednostkach leksykalnych, grupowanie ich, jak również doraźne kompilowanie „podsłowników”, spełniających określone oczekiwania odbiorców.
4

Możliwości zastosowania narzędzia do pomiaru zrozumiałości tekstu Jasnopis w praktyce szkolnejMożliwości zastosowania narzędzia do pomiaru zrozumiałości tekstu Jasnopis w praktyce szkolnej

100%
Czerepowicka M.
Prace Językoznawcze
|
2016
|
issue XVIII/3
PL
Celem artykułu jest opis eksperymentu lingwistycznego polegającego na zbadaniu stopnia trudności bajki „Szewczyk Dratewka” Janiny Porazińskiej przy wykorzystaniu aplikacji Jasnopis. Autorka objaśnia sposoby mierzenia stopnia zrozumiałości tekstu, w szczególności polskiego. Przedstawia zasadę działania programu Jasnopis i opisuje wyniki eksperymentu, które dowodzą, że tekst lektury jest wymagający pod względem językowym i zbyt trudny do samodzielnej lektury dla uczniów na pierwszym etapie edukacyjnym.
EN
The aim of the paper is a description of a linguistic experiment based on the application Jasnopis. Jasnopis is a computer program which uses new methods of measuring the readability of Polish text. The text that has been examined is “Szewczyk Dratewka” by Janina Porazińska, which is a school reading in Polish primary education. The author explains methods of measuring text readability, especially of texts in Polish. She presents rules of operation of Jasnopis and describes the results of the experiment. They prove that from a linguistic point of view „Szewczyk…” is a demanding text and, consequently, it is too difficult as an unsupported, individual reading for pupils at the first stage of Polish education.
5

O odmianie czasowników o podstawach „mleć” i „pleć”

63%
Czerepowicka M., Saloni Z.
Język Polski
|
2017
|
vol. 97
|
issue 1
94-106
PL
Celem artykułu jest dyskusja nad paradygmatami czasowników o podstawach: mleć – mielić, pleć – pielić oraz ich derywatów leksykalnych. Współczesne słowniki języka polskiego podają z reguły paradygmaty hybrydalne. Ich trzon stanowią tradycyjne formy utworzone od podstaw mleć i pleć, jednak imiesłowy bierne oraz gerundia zaczerpnięte są z nowych wariantów – mielić, pielić. Autorzy badają obecność obu typu form w tekstach. Stare warianty form powszechnie występują w NKJP, ale po analizach danych korpusowych okazuje się to wynikiem automatycznego znakowania morfosyntaktycznego, sprzyjającego wariantom akceptowanym przez słowniki normatywne. W rzeczywistości nowe warianty form okazują się częstsze. W podsumowaniu autorzy proponują podzielić paradygmaty zgodnie z rozwojem form i uznać czasowniki „mielić”, „pielić” za niezależne warianty neutralne. Rozwiązanie to zostało już wprowadzone do nowej edycji (online) „Słownika gramatycznego języka polskiego”.
EN
The article discusses the contemporary situation of the lexical variants of two Polish verbs: “mleć” : “mielić”, “pleć” : “pielić” (and their prefixed derivatives). As a rule Polish dictionaries give the hybrid paradigms with the majority forms built from the traditional variants “mleć” and “pleć”, but the participle and the gerund are taken from the new variants “mielić” and “pielić”, belonging to the productive conjugational pattern (“mielony”, “mielenie”; “pielony”, “pielenie” instead of the old forms “mlety”, “mlecie”; “plety”, “plecie”, now completely obsolete). In Polish text corpora the old variants are seemingly prevalent, but this is the result of automatic tagging, favoring the variants accepted by traditional normative dictionaries. In fact, new variants are more frequent. In conclusion, the authors propose to divide the paradigms according to their history and to recognize “mielić” and “pielić” as neutral variants. This solution has been introduced in the new on-line edition of the “Grammatical Dictionary of Polish”.
6
Publication available in full text mode
Content available

Jasnopis a wsparcie osób z zaburzeniami mowy – na przykładzie materiałów ze środowiskowej debaty konsultacyjnej dla słabosłyszących

63%
Czerepowicka M., Osowicka-Kondratowicz M.
Logopedia
|
2019
|
vol. 48
|
issue 1
401-417
PL
Mierzenie zrozumiałości tekstu ma długą tradycję w badaniach lingwistycznych. Współcześnie powstają programy komputerowe, mierzące stopień trudności tekstów. Jednym z nich jest Jasnopis. Celem artykułu jest ocena przydatności tego typu aplikacji w komunikowaniu się z osobami z uszkodzeniami słuchu. Materiał badawczy stanowią materiały konsultacji społecznych, zatytułowanych „Wdrażanie konwencji o prawach osób niepełnosprawnych – wspólna sprawa”, które odbyły się w Olsztynie w 2018 roku. W konsultacjach wzięły udział osoby niepełnosprawne z deficytem słuchu mieszkające w województwie warmińsko-mazurskim. Autorki tekstu omawiają problemy związane z komunikacją osób słabosłyszących i ich dostępem do języka polskiego obecnego w komunikacji oficjalnej. Dowodzą, że materiały udostępnione w konsultacjach nie zostały odpowiednio przygotowane pod względem językowym.
EN
Measuring text readability has a long tradition in the linguistic research. The ease with which a text can be read can nowadays be measured by readability computer programs. One of such programs is Jasnopis. The aim of the paper is to assess the utility of this kind of application for communication with the hearing-impaired persons. The empirical material of the research are the documents of social consultations titled “Implementation of the convention on the rights of persons with disabilities – a matter of common concern”, which took place in Olsztyn in 2018. The consultations involved people with hearing impairment from Warmińsko-Mazurskie Voivodeship. The authors discuss problems in communication faced by the hearing-impaired persons and their access to the Polish language used in official public communication. The authors argue that the materials used in the consultations were not prepared properly in terms of the language that was used in them.
7

Status czasownikowej formy "kole" we współczesnej polszczyźnie

51%
Przybyszewski S., Czerepowicka M., Kosek I.
Język Polski
|
2018
|
vol. 98
|
issue 4
5-14
PL
Przedmiotem zainteresowania w niniejszym artykule jest status ciągu kole we współczesnej polszczyźnie. Tytułowy element jestskładnikiem m.in. frazeologizmów coś kłuje / kole kogoś w zęby, coś kłuje / kole kogoś w oczy. Słownik gramatyczny języka polskiego (sgjp.pl) traktuje kole jako niefleksyjne. Celem analizy jest zweryfikowanie tego twierdzenia. Część pierwsza artykułu to rys historyczny, w drugiej rozważane są współczesne wystąpienia tekstowe i słownikowe opisy interesującego nas elementu. Analiza dowodzi, że kole nie da się traktować współcześnie jako elementu izolowanego. Autorzy artykułu postulują interpretowanie form o temacie kole / kol jako obocznych wobec kłuje / kłuj. Ani w systemie, ani w uzusie nie wykształcił się pełny wzorzec paradygmatu, nie można więc mówić o istnieniu odrębnego leksemu czasownikowego.
EN
The paper is devoted to the analysis of the string kole in contemporary Polish. Among other occurrences, the word is an element of the following phrases: coś kłuje / kole kogoś w zęby (‘sth isnot to sb’s taste’, lit. sth stings sb’s teeth), coś kłuje / kole kogoś w oczy (‘sth irritates sb’, lit.sth stings sb’s eyes). In the "Grammatical Dictionary of Polish Language" (sgjp.pl), kole is treated as non-inflected, isolated form that appears solely in the proverbial phrase prawda w oczy kole (‘the truth hurts’, lit. the truth stings eyes). Verification of this claim is the aim of the paper. In the first part of the article, historical outline of the analysed item is presented and in the second part, contemporary usages found in corpora and dictionaries are scrutinized. The analysis proves that there are more verbal forms based on the same stem as kole in contemporary Polish, in both phraseological and non-phraseological contexts. Thus, it should not be treated as an isolateditem. The authors suggest that forms of the type kole / kol should be treated as variants of the type kłuje / kłuj. Neither in the system of language, nor in the language usage, one can find sufficient evidence for a full paradigm alternative to contemporary prevailing type kłuje / kłuj, therefore one cannot assume existence of a distinct verbal lexeme.
8
Content available remote

Źródła w tworzeniu elektronicznego słownika paradygmatów frazeologizmów werbalnych

51%
Kosek I., Przybyszewski S., Czerepowicka M.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2018
|
vol. 74
47-60
PL
Celem artykułu jest wskazanie typów źródeł i sposobów ich wykorzystania przy opracowywaniu słownika paradygmatów frazeologizmów czasownikowych. Autorzy charakteryzują wykorzystywane źródła, omawiają użyteczność źródeł słownikowych i korpusowych (w zależności od etapu prac nad słownikiem) oraz ich ograniczenia. Szczególną uwagę poświęcają roli introspekcji w tworzeniu słownika gramatycznego.
EN
The article discusses types of language data sources and the ways they may be used in the compilation of a dictionary of paradigms of verbal phraseological units. The authors describe the sources they used and discuss the usefulness of lexicographic and corpus sources and their limitations. Special attention is paid to the role of introspection in the process of making a grammatical dictionary.
9

Realizacja pozycji podmiotu otwieranej przez zwrot frazeologiczny a jego paradygmat (na wybranych przykładach)

51%
Kosek I., Przybyszewski S., Czerepowicka M.
Prace Językoznawcze
|
2017
|
issue XIX/3
113-122
EN
The authors discuss selected problems concerning the description of paradigms of verbal multi-word units. They indicate the relationship between the inflection of verbal multi-word units and their meaning, and the type of arguments that fill the place opened for a subject. A group of verbal multi-word units that demand as their subject non-personal nouns (marked by coś ‘something’), such as: coś dostaje nóg ‘something disappears’, coś robi bokami ‘something is panting’, coś zagląda komuś w oczy ‘something is staring somebody in the face’ are discussed. The semantic types of subjects and the grammatical possibilities of their realization are analysed and three main types of them are distinguished. The authors point out that both factors, the semantic and the grammatical, have influence on the inflectional properties of verbal multi-word units within the categories of person and gender.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.