Results found: 1

Search results

Sort By:

Limit search:

The “Goddess with a Vase” from Mari and Proportions in the Art of the Ancient Near East

100%

Betcher S.

Światowit

2012

vol. Tom IX (L), fasc. A

81-98

Prezentowany artykuł referuje dotychczasowe badania nad kanonami proporcji, uchwyconymi, czy raczej hipotetycznie rekonstruowanymi, w rzeźbie i reliefie starożytnego Bliskiego Wschodu. Podejmuje też próbę podobnego ujęcia w przypadku kolejnego zabytku - „Bogini z Wazą” z Mari (XVIII w. p.n.e.) (Ryc. 1, 2). Dokładny ogląd rzeźby, wraz z pomiarami i przykładaniem rozmaitych podziałów, zdaje się wskazywać, iż dzieli się ona na 5 części, o zbliżonej wysokości (Ryc. 5). Najważniejsze jest tu zapewne stwierdzenie, że wysokość głowy stanowi właśnie wysokości całej postaci. Można przypuszczać, że mamy tu do czynienia z celowym działaniem artysty/rzemieślnika wykonującego rzeźbę, gdyż granice poszczególnych części znajdują się w pobliżu charakterystycznych punktów na ciele, jak: dół podbródka, wcięcie w talii, fałdy na sukni. Twarz „Bogini z Wazą” została porównana ze schematem twarzy opracowanym przez M.C. Ghykę, opartym na idealnych proporcjach, stworzonym na podstawie złotego cięcia (Ryc. 6-8). Co ciekawe, część elementów pasuje do schematu. Jej usta znajdują się na odpowiedniej wysokości, mają również właściwą szerokość. Pionowa linia dzieląca twarz na pół jest idealną osią symetrii. Artykuł przywołuje też rozważania J.-C. Margue-rona dotyczące kompozycji malowidła „Inwestytura Zimri--Lima” (Ryc. 9), współczesnego omawianej rzeźbie. Jako że ukazana jest tam także „Bogini z Wazą”, dokonano próby zanalizowania proporcji tego przedstawienia. Możliwe, że powtarza się tu stosunek 1:5, jednak malowidło jest zbyt uszkodzone, by potwierdzić to przypuszczenie. Oprócz analizy rzeźby „Bogini z Wazą”, w artykule zebrane są informacje dotyczące innych dzieł, przebadanych pod względem wzajemnych proporcji części ciała. Przedstawieniami, które niejako same ukazują zasady, na podstawie których zostały stworzone, są fryzy ceglane. Fasada świątyni Innin z Uruk (Ryc. 13,14), elamicka świątynia Inszuszinaka (Ryc. 15) oraz fryz przedstawiający łuczników z Suzy (Ryc. 16), stworzone zostały według tych samych zasad. Ciała postaci są wydłużone, a ich twarze mieszczą się w wysokości jednej cegły. Inny podział stosowano w sztuce achemenidzkiej, „dworskiej” i bardzo spójnej stylistycznie. Na przykładzie rzeźby Dariusza I, reliefów skalnych z Naqsz-e Rustam oraz reliefu z Bisutun (Ryc. 17-20), G. Azarpay ustaliła stosunek proporcji głowy do całej postaci jako 1:9. Wspomniane są także badania G. Robins i N. Gill-manna nad reliefami z pałacu w Nimrud, które wykazują, iż także te przedstawienia były oparte na obliczeniach matematycznych (Ryc. 22, 23), oraz badania G. Azarpay nad posągami Gudei. W tym przypadku zdjęcia fotogrametryczne pomogły w ustaleniu, iż stosunek wysokości głowy do całej postaci w posągach Gudei naturalnej wielkości to 1:6 (Ryc. 24). Tłem dla tych rozważań jest kanon egipski i grecki, znany ze źródeł pisanych oraz wskazówek pozostawionych na niedokończonych dziełach. Do tych kanonów sztuki nawiązują badania E. Guralnick nad posągami kor i kurosów, oraz ich podobieństwem do kanonu egipskiego (Ryc. 25-29). Dokładne badania nad bliskowschodnimi przedstawieniami ukazują zasady, którymi kierowali się ich twórcy, często oparte na skomplikowanych obliczeniach matematycznych. Jest to jedyna droga do poznania techniki tworzenia przedstawień figuralnych tego obszaru, gdyż w przeciwieństwie do Grecji, czy Egiptu, nie odkryto dotychczas źródeł pisanych mówiących o kanonie w sztuce ani niedokończonych dzieł z zaznaczonymi wskazówkami dla rzemieślnika.

Refine search results

1 Światowit

1 Betcher S.

1 2012

Search results

The “Goddess with a Vase” from Mari and Proportions in the Art of the Ancient Near East