Search results

1

Wyobrażenia późnorepublikańskich centurionów i ich znaczenie dla badań nad wojskowością rzymską w I w. przed Chr.

100%

Faszcza M. N.

Res Historica

|

2015

|

issue 40

EN

Modern scholars focused on the Republican Roman Army usually omit the problem of centurions. As a result they are the last category of the Republican commanders who is not comprehensively described in a separate study. According to the author numerous references preserved in the literary sources can be successfully completed by the visual sources in the form of bas-reliefs. Although to the time before the 1st century B.C. their number is relatively small, they give us some unique information which is hard to find in the ancient literature. All the known images of the Republican centurions refer to the 1st century B.C. which is associated with an increase of their military and socio-economic importance in this period. The bas-reliefs proved that some veterans had defined themselves through the prism of their role in legions. Interestingly, at the end of the Republic this phenomenon characterized only centurions, confirming the opinion of their elite status in the Roman army.

PL

Współcześni badacze republikańskiej wojskowości rzymskiej zazwyczaj pomijają tematykę centurionów, co sprawia, że jest to jedyna kategoria wchodząca w skład ówczesnej kadry dowódczej, która nie doczekała się odrębnego studium. Liczne wzmianki zawarte na jej temat w zachowanych przekazach źródłowych zdaniem autora mogą być z powodzeniem uzupełnione przez źródła wizualne pod postacią płaskorzeźb. Jakkolwiek ich liczba w odniesieniu do czasów sprzed I w. po Chr. jest stosunkowo nieliczna, to dostarczają one informacji o unikatowym charakterze, których próżno szukać w antycznej literaturze. Wszystkie znane wyobrażenia republikańskich centurionów odnoszą się do I w. przed Chr., co koresponduje ze wzrostem ich znaczenia militarnego i społeczno-ekonomicznego w tym okresie, a jednocześnie w przypadku przedstawień nagrobnych dowodzi definiowania się weteranów przez pryzmat roli pełnionej w legionach. Co ciekawe, takie zjawisko cechowało u schyłku republiki wyłącznie centurionów, co stanowi potwierdzenie opinii o ich elitarnym statusie w ówczesnej armii rzymskiej.

2

„Służby medyczne” w późnorepublikańskiej armii rzymskiej (I w. przed Chr.)

100%

Faszcza M. N.

Res Historica

|

2014

|

issue 37

EN

Current researches on ‘medical service’ in the Roman army have usually concentrating on the imperial period. It is mainly a result of the lack of republican sources but also incorrect research assumptions. The only reference to the topic is contained in Tusculanae disputationes by Marcus Tullius Cicero. The author of the article tries to present how literary topoi and terms of service in the late republican Roman army have had an impact on our understanding of legions organization in the 1st century B.C. According to the author the most credible type of sources were not historiographical texts but philosophical treaties or poetry. The reason is that late republican historians wanted to present Roman victories only as a result of Roman courage and virtue.

PL

W artykule nie zamieszczono abstraktu

3

Bourdieu, gender i rzymska dyscyplina wojskowa, rec. książ- ki Sara Elise Phang, Roman Military Service: Ideologies of Discipline in the Late Republic and Early Principate, Cambridge University Press, Cambridge 2008, 336 s.

100%

Faszcza M. N.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2014

|

issue 10

384-394

4

Francuski przełom w badaniach nad rzymską dyscypliną wojskową

100%

Faszcza M. N.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2014

|

issue 10

374-383

PL

Recenzja książki Catherine Woolf, Déserteurs et transfuges dans l’armée romaine à l’époque républicaine, Jovene editore, Napoli 2009, 453 s.

5

Goidelskie wierzenia w celtyckim opakowaniu

100%

Faszcza M. N.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2014

|

issue 9

292-302

PL

Recenzja książki: Bożena Gierek, Religie Celtów, Wydawnictwo WAM, Kraków 2013, 356 s.

6

Rada wojskowa o cywilnym charakterze; rec. książki: Pamela Delia Johnston, The Military Consilium in Republican Rome

100%

Faszcza M. N.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2015

|

issue 12

367-375

EN

.

7

Reformy Mariusza, czyli długie trwanie historiograficznego mitu

100%

Faszcza M. N.

Res Historica

|

2021

|

issue 51

EN

Most authors writing about the so-called Marian reforms do not try to trace the process of shaping the discourse devoted to their course. Meanwhile, drawing attention to the way this issue was presented by nineteenth-century scholars provides additional arguments to support the belief that the traditional vision is misguided. Considering the fact that none of the ancient authors had mentioned the Marian reforms, the theory is based on the creative interpretation of several fragments of preserved ancient literary sources. After some years the suggestive vision had presented once by C. C. L. Lange was raised to the rank of dogma by his epigones (Wilhelm Rüstow, Hans Delbrück, Georg Veith) and recognized as finally proven, although he was fully aware of its speculative nature. The worsening knowledge of German language additionally contributed to the marginalization of views created by scholars from the turn of 19th and 20th centuries. After the end of World War II, deconstruction of the existence of Marian reforms was carried out, although the arguments presented by its critics seem to be incomplete without taking into account one of the most important arguments resulting from a historiographic analysis: how the conviction about the existence of Marian reforms became widely accepted by the authors of books devoted to the history of ancient Rome.

PL

Większość autorów piszących o tzw. reformach Mariusza nie zadaje sobie trudu, aby prześledzić proces kształtowania się poświęconego im dyskursu. Tymczasem zwrócenie uwagi na sposób prezentowania tego zagadnienia przez dziewiętnastowiecznych badaczy dostarcza dodatkowych argumentów służących poparciu przekonania o błędności wizji zakorzenionej w literaturze tematu. Zważywszy na fakt, że żaden z antycznych autorów nie wspomniał o przeprowadzeniu reform przez Mariusza, teoria ta opiera się na twórczej interpretacji kilku passusów zaczerpniętych z zachowanych przekazów antycznych. Z czasem sugestywna wizja przedstawiona przez C.C.L. Langego została podniesiona dzięki autorytetowi jego epigonów (Wilhelm Rüstow, Hans Delbrück, Georg Veith) do rangi dogmatu i uznana za ostatecznie dowiedzioną, choć jej autor w pełni zdawał sobie sprawę ze spekulatywności własnych rozważań. Postępujący zanik znajomości języka niemieckiego dodatkowo przyczynił się do marginalizacji poglądów badaczy tworzących na przełomie XIX i XX w. Po zakończeniu II wojny światowej dokonano dekonstrukcji przekonania o istnieniu reform Mariusza, choć argumenty przedstawione przez jego krytyków wydają się dalece niepełne bez uwzględnienia jednej z najważniejszych przesłanek wynikającej z analizy historiograficznej, a mianowicie drogi prowadzącej do pojawienia się przekonania o istnieniu reform Mariusza w dziełach poświęconych dziejom starożytnego Rzymu.

8

Problemy metodologiczne w badaniach nad Celtami i celtyckością

100%

Faszcza M. N.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2015

|

issue 11

55-83

PL

In the studies devoted to Celts so far, researchers have tried to define “Celticness” based on two criteria: their material culture and language. Another element which tended to be employed was the argument of terminology used by antique authors. At present, we know that the sense of ethnic identification may have been independent of those factors. This led to a genuine “scientific revolution”, which resulted in the exclusion of Ireland and northern Britain from the circle of Celtic culture. Consequently, the question in which cases one can speak of “Celticness” has become relevant yet again. The author is of the opinion that decisive significance should be attributed to self-identification of given tribes, although sources rarely provide information in that respect. Depending on the remaining criteria tends to be greatly unreliable, given that they were are a modern concept and as such are subject to manipulation. A comfortable, though exceedingly rare situation is their joint occurrence. For this reason the author is inclined to give priority to the language criterion, yet only when the faulty terminology relation to the so-called Q-Celtic and P-Celtic languages is abandoned. Despite the fact that Irish civilisation has been demonstrated to have been non-Celtic, the obsolete terminology is still in use, as a result of which the linguistic criterion cannot perform its function effectively.

9

O DZIKU, CZYLI SYMBOL CELTYCKIEGO ŚWIATA POD LUPĄ

100%

Faszcza M. N.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2013

|

issue 8

285-292

PL

Recenzja książki: Agnieszka Bartnik, Moccus. Dzik w wierzeniach starożytnych Celtów, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012, 172 s.

10

MONTESQUIEU A RZYMSKA DYSCYPLINA WOJSKOWA: POGLĄDY, INTERPRETACJE I ŹRÓDŁA POZNANIA

100%

Faszcza M. N.

Zeszyty Prawnicze

|

2016

|

vol. 16

|

issue 1

27-52

PL

Montesquieu and Roman Military Discipline: Opinions,Interpretations, and SourcesSummaryMontesquieu’s influence on the development of modern public lawis undisputed, but he also played a very important role in shaping theperception of the Roman art of war. Like Machiavelli, he devoted a considerable amount of attention to Roman disciplina militaris. His comments were quite general, but they exerted a substantial influence onthe opinions of scholars of military discipline. Along with Lipsius andMachiavelli, he was one of the most cited authors, and his perceptionof military discipline was even reflected in some of the arrangementsemployed in the French army under the First Republic. Research on thereception of Roman ideas on the art of war usually stops at the MiddleAges, but Montesquieu’s work as a writer and his impact on later scholarsare the best justification for studying his opinions on this issue.

11

RZYMSKA DYSCYPLINA WOJSKOWA W UJĘCIU NICCOLÒ MACHIAVELLEGO

100%

Faszcza M. N.

Zeszyty Prawnicze

|

2014

|

vol. 14

|

issue 4

23-41

PL

Machiavelli on Roman Military Discipline Summary The importance of Niccolò Machiavelli’s work for the evolution of modern political ideas is indisputable, but the organisation of military forces was an equally important issue for him. Although most researchers usually ignore this aspect, Machiavelli’s ideas exerted a significant influence on subsequent developments in European military discipline. He was inspired to a large extent by the works of the ancien authors containing descriptions of terms of service in the Roman legions. His attention focused on the Republican period, though he also examined episodes from the Imperial era. Nowadays he is recognised as one of the most influential authors of military treatises, whose ideas on military discipline had a substantial influence on its evolution.

12

Gajusz Oktawiusz i II kampania hiszpańska Cezara Przyczynek do badań nad augustiańską propagandą historyczną

100%

Faszcza M. N.

Wieki Stare i Nowe

|

2015

|

vol. 9

|

issue 14

9-21

EN

The author’s aim was to present two literary traditions which refer to the way in which the image of Gaius Octavius, who went on to become Emperor Augustus, which was created in order to legitimate his assumption of power, was presented. The first episode where these traditions are so distinctly perceptible is Gaius Julius Caesar’s second Hispanian campaign (46-45 BC). The representatives of the first tradition (Nicholas of Damascus, Gaius Suetonius Tranquillus) attempted to emphasise Octavius’s personal qualities which were supposed to make him a vigorous and resolute leader. This suggests that the sources of this tradition should be sought in the period of the civil wars when Octavius had to face above all the challenge presented by Mark Anthony in the context of propaganda. Whereas the representatives of the second tradition (Velleius Paterculus, Dio Cassius) no longer attempted to emphasise the purported achievements of Octavius and they concentrated instead on the question of legitimisation resulting from the appurtenance to Caesar’s family. This may indicate that the tradition emerged in the period when one was no longer obliged to be held accountable for the doubtful military achievements of the years 44-36 BC, and what results from the following: when one was no longer obliged to respond to political invectives hurled by his adversaries. In this approach instead of emphasising military accomplishments it was much more important to indicate the decision that was made by Caesar, and perhaps the vaticinal signs, for such a distinguished individual as the murdered dictator doubtlessly was, could not misjudge the talents of the successor whose greatness was even foretold by the gods themselves.

13

Z Afganistanu pod Filippi, czyli rzecz o standardach badawczych [Rec. Steele Brand, Killing for the Republic: Citizen-Soldiers and the Roman Way of War, Baltimore 2019]

100%

Faszcza M. N.

Wieki Stare i Nowe

|

2022

|

vol. 17

|

issue 22

1-14

EN

This review article deals with Steele Brand’s monograph devoted to the motivation of the Republican Roman soldiers in the context of the idea of citizen soldiery and civic militarism. From the reviewer’s perspective it is a starting point to illustrate a broader tendency, manifested in the gradual relegation of military issues to the margins of academic life, which is reflected in re-linking them with military institutions. Military academies were not established to conduct classical or even historical studies, and their primary goal is to educate officers, so this may lead to historiographical deformations resulting from ignorance of socio-cultural conditions.

PL

Artykuł recenzyjny traktuje o monografii autorstwa Steele’a Branda poświęconej motywacjom, jakie przyświecały żołnierzom republikańskiego Rzymu. Jej omówienie stanowi punkt wyjścia do zobrazowania szerszej tendencji, przejawiającej się sukcesywnym spychaniem problematyki militarnej na margines życia naukowego, co skutkuje ponownym powiązaniem prowadzonych badań z instytucjami wojskowymi. Wziąwszy pod uwagę, że te ostatnie nie zostały powołane do prowadzenia działalności stricte naukowej, lecz ich nadrzędnym celem jest kształcenie oficerów, prowadzi to do zubożenia dyskursu i powstania deformacji historiograficznych płynących z nieznajomości uwarunkowań społeczno-kulturowych.

14

Oswajanie traumy? Refleksje nad sposobem opisywania śmierci żołnierzy rzymskich w Commentarii de bello Gallico

100%

Faszcza M. N.

Wieki Stare i Nowe

|

2022

|

vol. 17

|

issue 22

1-18

EN

The Roman conquest of Gaul made in 58-51 BC abounded in heavy struggles which resulted in severe losses suffered by the army of Gaius Julius Caesar. Information about the course of the war reached Rome from various sources, including the accounts of soldiers. This put Caesar in a specific situation, as the narrative he was building could have been quickly verified by others. What is more, he had to assume the probability of facing various social emotions resulting from information about military defeats or a significant number of fallen soldiers. This leads to the question of how Caesar tried to present such episodes, and whether any conclusions can be drawn about the main audiences of his Commentarii.

PL

Prowadzony w latach 58-51 przed Chr. rzymski podbój Galii obfitował w walki toczone z dużą intensywnością, których efektem były dotkliwe straty ponoszone przez armię Gajusza Juliusza Cezara. Wieści o przebiegu działań wojennych docierały do Rzymu w różnej formie, nie wyłączając relacji autorstwa żołnierzy. Stawiało to Cezara w specyficznej sytuacji, jako że budowana przez niego narracja mogła zostać szybko zweryfikowana przez innych uczestników wojny. Co więcej, musiał liczyć się z koniecznością zmierzenia się z różnorakimi emocjami społecznymi, będącymi konsekwencją docierających do Italii informacji o ponoszonych porażkach bądź znacznej liczbie poległych. Skłania to do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób Cezar starał się przedstawić odbiorcom tego rodzaju epizody i czy na tej podstawie można sformułować wnioski dotyczące docelowego kręgu adresatów pisanych przez niego Commentarii.

15

Centurionowie Cezara: elita legionów czy kreacja literacka?

100%

Faszcza M. N.

Wieki Stare i Nowe

|

2021

|

vol. 16

|

issue 21

71-92

EN

One of the distinctive features of Caesar’s narrative about wars was the praise he bestowed on the merits of his centurions. The question arises why he promoted this category of soldiers and whether source analysis confirms the plausibility of their combat achievements. Michał Norbert Faszcza has collected and examined the relevant information contained in the extant written sources in an attempt not only to find confirmation of Caesar’s claims in the context of the growing importance of the centurions in the 1st century BCE, but also to ponder the reason for Caesar’s use this type of literary device. The centurions are a genuine symbol of Caesar’s army, and therefore this theme is of key importance for the reconstruction of the internal relations in his legions.

PL

Jedną z charakterystycznych cech narracji Cezara poświęconej toczonym przez niego wojnom jest eksponowanie zasług centurionów. Rodzi to pytanie, z jakiego powodu promował akurat tę kategorię żołnierzy i czy w świetle analizy źródłowej ich dokonania bojowe mogą zostać uznane za wiarygodne. Autor podjął próbę zestawienia informacji zawartych w zachowanych przekazach, starając się nie tylko znaleźć potwierdzenie opisów Cezara w kontekście wzrostu znaczenia centurionów w I wieku przed Chr., lecz także uzyskać odpowiedź dotyczącą możliwego powodu zastosowania tego typu zabiegu literackiego. Centurionowie uchodzą za prawdziwy symbol cezariańskiej armii, dlatego temat ten ma istotne znaczenie z punktu widzenia rekonstrukcji stosunków wewnętrznych panujących w legionach ówczesnego prokonsula.

16

Narodziny „polskiej szkoły” historii militarnej a wojskowość antyczna. W poszukiwaniu tożsamości badawczej (część 2)

100%

Faszcza M. N.

|

2023

|

vol. 22

|

issue 1

135-167

EN

The issue of ancient warfare was often included in the publications of Polish classicists, although it usually did not constitute an independent research area. The long and well-established tradition of classical studies resulted in difﬁculties in the possibility of working out a common research position with representatives of the “Polish school” of military history, especially due to the changes taking place after 1926. After the end of World War II, the model inherited from the Second Polish Republic was continued, but the transformations taking place in the Polish higher education after 1989 constitute an opportunity to bring the two communities closer together and to unify research approaches in a natural way.

PL

Problematyka antycznej wojskowości była częstokroć uwzględniana w publikacjach polskich starożytników, choć zazwyczaj nie stanowiła samodzielnego obszaru badań. Wieloletnia, a przez to ugruntowana tradycja studiów klasycznych sprawiała, że możliwość wypracowania wspólnego stanowiska z przedstawicielami „polskiej szkoły” historii wojskowej była znacząco utrudniona, szczególnie wobec przemian zachodzących po 1926 r. Po zakończeniu II wojny światowej kontynuowano model odziedziczony po II Rzeczpospolitej, ale przeobrażenia zachodzące w polskim szkolnictwie wyższym po 1989 r. stanowią szansę na zbliżenie obu środowisk i naturalne ujednolicenie optyki badawczej.

17

O reformie, której nie było (Andrzej Graczkowski, O reformie wojskowej Mariusza. Narodziny i rozwój armii zawodowej w starożytnym Rzymie (II–I w. p.n.e.), Zabrze 2019)

100%

Faszcza M. N.

Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis

|

2020

|

vol. 5

196-208

18

Catherine Wolff, L’armée romaine. Une armée modèle?, CNRS Éditions, Paris 2012, ss. 221

75%

Faszcza M. N.

Res Historica

|

2014

|

issue 38

Refine search results

6 Studia Europaea Gnesnensia

4 Res Historica

4 Wieki Stare i Nowe

2 Zeszyty Prawnicze

1 Przegląd Nauk Historycznych

1 Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis

1 2023

2 2022

2 2021

1 2020

1 2019

1 2016

3 2015

6 2014

1 2013

18 Faszcza M. N.

Wyobrażenia późnorepublikańskich centurionów i ich znaczenie dla badań nad wojskowością rzymską w I w. przed Chr.

„Służby medyczne” w późnorepublikańskiej armii rzymskiej (I w. przed Chr.)

Bourdieu, gender i rzymska dyscyplina wojskowa, rec. książ- ki Sara Elise Phang, Roman Military Service: Ideologies of Discipline in the Late Republic and Early Principate, Cambridge University Press, Cambridge 2008, 336 s.

Francuski przełom w badaniach nad rzymską dyscypliną wojskową

Goidelskie wierzenia w celtyckim opakowaniu

Rada wojskowa o cywilnym charakterze; rec. książki: Pamela Delia Johnston, The Military Consilium in Republican Rome

Reformy Mariusza, czyli długie trwanie historiograficznego mitu

Problemy metodologiczne w badaniach nad Celtami i celtyckością

O DZIKU, CZYLI SYMBOL CELTYCKIEGO ŚWIATA POD LUPĄ

MONTESQUIEU A RZYMSKA DYSCYPLINA WOJSKOWA: POGLĄDY, INTERPRETACJE I ŹRÓDŁA POZNANIA

RZYMSKA DYSCYPLINA WOJSKOWA W UJĘCIU NICCOLÒ MACHIAVELLEGO

Gajusz Oktawiusz i II kampania hiszpańska Cezara Przyczynek do badań nad augustiańską propagandą historyczną

Z Afganistanu pod Filippi, czyli rzecz o standardach badawczych [Rec. Steele Brand, Killing for the Republic: Citizen-Soldiers and the Roman Way of War, Baltimore 2019]

Oswajanie traumy? Refleksje nad sposobem opisywania śmierci żołnierzy rzymskich w Commentarii de bello Gallico

Centurionowie Cezara: elita legionów czy kreacja literacka?

Narodziny „polskiej szkoły” historii militarnej a wojskowość antyczna. W poszukiwaniu tożsamości badawczej (część 2)

O reformie, której nie było (Andrzej Graczkowski, O reformie wojskowej Mariusza. Narodziny i rozwój armii zawodowej w starożytnym Rzymie (II–I w. p.n.e.), Zabrze 2019)

Catherine Wolff, L’armée romaine. Une armée modèle?, CNRS Éditions, Paris 2012, ss. 221