Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Should not “beauty and pleasure” be complemented with “cognition and communication”? Reflections upon Denis Dutton’s art instinct: beauty, pleasure and human evolution

100%
Teske J. K.
Diametros
|
2011
|
issue 28
105-114
PL
Recenzja książki: Denis Dutton, The Art Instinct: Beauty, Pleasure and Human Evolution,Oxford University Press, Oxford 2009
EN
Review of a book: Denis Dutton, The Art Instinct: Beauty, Pleasure and Human Evolution,Oxford University Press, Oxford 2009
2
Publication available in full text mode
Content available

MORAL COMMITMENT OF THE REALISTIC, MODERNIST AND POSTMODERN NOVEL

100%
Teske J. K.
Roczniki Filozoficzne
|
2013
|
vol. 61
|
issue 1
93-108
PL
Przedmiotem tekstu są treści etyczne, jakie pojawiają się we współczesnej powieści realistycznej, modernistycznej i postmodernistycznej, a dokładniej – analiza tego, jak poetyka danej konwencji literackiej determinuje sposób ujęcia, ale i treść etycznych poglądów wyrażonych w utworze. Tekst broni tezy o etycznym zaangażowaniu modernistycznej i postmodernistycznej powieści, wbrew obiegowym opiniom, które głoszą, że są one albo amoralne (zdominowane przez postawę „sztuka dla sztuki”), albo relatywistyczne, zgodnie z duchem postmodernizmu. Analiza poetyki tych konwencji pozwala tymczasem sądzić, że każda z nich na swój własny sposób (zgodny z filozoficzną dominantą konwencji: epistemologiczną w modernizmie i ontologiczną w postmodernizmie), umożliwia podejmowanie problematyki etycznej, choć w sposób odmienny, niż miało to miejsce w konwencji realistycznej, niewątpliwie poświęcającej problematyce moralnej (zwłaszcza z zakresu etyki szczegółowej) najwięcej uwagi. Ogólne rozważania zilustrowane są studium trzech powieści Virginii Woolf, z których każda reprezentuje inną konwencję. W całej pracy przedmiotem rozważań jest treść formy (forma jest tu istotna jako sposób ukazania obrazu świata; zasadniczo pomijane są natomiast treści wyrażone w utworach w sposób nieformalny – poprzez konstrukcję świata przedstawionego czy też wprost poprzez wypowiedzi narratora, postaci itp.).
EN
The present paper discusses moral ideas expressed in the contemporary novel of the realistic, modernist and postmodern conventions. More precisely, it tries to define how the poetics of a given convention determines the novel’s ethical thought. It is argued that both the modernist and postmodern fiction, which are often perceived as amoral or relativist, are morally committed, though perhaps not as much as the realistic convention. The shape of this moral commitment is consistent with the dominant of each convention (epistemological in modernism and ontological in postmodernism). These theoretical considerations are subsequently illustrated with three case studies of Virginia Woolf’s novels (each of which represents a different convention). Throughout the whole essay the emphasis falls on the meaning of the novelistic form, i.e. on the way that the novel’s form conveys the novel’s interpretation of reality.
3

Artistic Experiment as a Cognitive Strategy of the Contemporary Novel: A Case Study of Onde estas? by Sebastian Bukaczewski

100%
Teske J. K.
Roczniki Humanistyczne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 11: Anglica
177-191
EN
There are many ways in which the term experiment may be used with reference to art and, in particular, the novel. Most commonly the term is used for innovative techniques employed in artefacts. But artistic experiment may also consist in (1) the reader using artefacts to evoke her aesthetic response and enhance thereby her introspective potential, (2) the author (and the reader) exploring in the mode of fiction how real people might behave in certain situations, (3) the reader testing upon herself a hypothesis inscribed in the novel’s design. In this paper, the theoretical considerations are illustrated with an in-depth study of Bukaczewski’s Onde estas? as well as a brief discussion of other contemporary novels.
PL
Termin eksperyment jest używany w odniesieniu do sztuki, w tym do powieści, na wiele sposobów. Najczęściej wtedy, gdy dzieło wprowadza nowatorskie techniki. Artystyczny eksperyment może jednak polegać także na tym, że (1) czytelnik korzysta z dzieła, by wywołać u siebie estetyczne przeżycie i tak poszerzyć możliwości introspekcji, (2) autor i czytelnik przy pomocy konwencji fikcji badają, jak realni ludzie mogliby się zachować w pewnych sytuacjach, (3) czytelnik sprawdza na sobie hipotezę wpisaną w strukturę utworu. Powyższe teoretyczne rozważania są zilustrowane szczegółowym studium powieści Bukaczewskiego Onde estas? i krótszym omówieniem innych współczesnych powieści.
4

The Methodology of Art (Critical/Rationalist Aesthetics): Project of a New Philosophical Discipline

100%
Teske J. K.
Roczniki Humanistyczne
|
2013
|
vol. 61
|
issue 5: Neofilologia
311-329
EN
This essay presents a project of a new discipline – the methodology of art. By analogy with the methodology of science, the task of the new discipline would be to investigate art as a cognitive activity, in particular art’s cognitive method. The justification and closer description of the project takes the form of a table comparing the four types of cognition: the exact sciences (interpreted along the Popperian model), the humanities, the methodology of art and art in terms of their object, method, format of knowledge, relation to truth, ways of justifying beliefs, the possibility of constructing experiments and the like. In the conclusion the essay offers some comments on the “artistic” mode of cognition. The main thesis of the article concerns the need and possibility of rational reflection upon art conceived of as a non-scientific mode of exploration of the human psyche.
PL
Artykuł przedstawia projekt nowej dyscypliny – metodologii sztuki. Jej zadaniem, przez analogię do metodologii nauk, byłoby badanie sztuki jako aktywności poznawczej, w tym przede wszystkim poznawczej metody sztuki. Próbą uzasadnienia i bliższym opisem tego projektu jest zestawienie w postaci tabelki czterech typów poznania: nauk ścisłych (przedstawionych tu zgodnie z modelem Popperowskim), humanistycznych, metodologii sztuki i sztuki. Zostały one porównane pod kątem m.in. przedmiotu, metody, formatu uzyskiwanej wiedzy, relacji do prawdy, trybu uzasadniania przekonań czy możliwości stosowania eksperymentu. Artykuł kończą uwagi na temat trybu poznania, jakim posługuje się sztuka. Główną tezą artykułu jest potrzeba i możliwość racjonalnej refleksji nad sztuką pojętą jako nienaukowa forma badania świata psychiki.
5

Life of Pi by Yann Martel: The Use of Contradictions in an Experimental Novel on the Epistemological Status of Theistic Belief

100%
Teske J. K.
Roczniki Humanistyczne
|
2014
|
vol. 62
|
issue 5: Neofilologia
279-294
EN
The essay discusses Yann Martel’s Life of Pi, focusing on the novel’s use of contradictions to present the theme of the theistic, atheistic and agnostic beliefs. The novel seems to defend the thesis that theism is rational (on pragmatic rather than epistemic grounds), atheism in its choice of commitment resembles faith, whereas agnosticism can be identified with dogmatic materialism and a passive attitude towards life. To illustrate this view the novel engages the readers in an experiment, offering them two mutually exclusive versions of Pi’s survival story.
PL
Artykuł omawia Życie Pi Yanna Martela, koncentrując się na sposobach, w jaki powieść wykorzystuje sprzeczności, by poruszyć temat teistycznych, ateistycznych i agnostycznych przekonań. Powieść zdaje się bronić tezy, że teizm jest racjonalny (ze względu raczej na pragmatyczne niż epistemiczne racje), ateizm swym zaangażowaniem przypomina wiarę, podczas gdy agnostycyzm można utożsamić z dogmatycznym materializmem i biernym podejściem do życia. By zilustrować ten punkt widzenia, powieść proponuje czytelnikowi eksperyment, przedstawiając mu dwie wzajemnie sprzeczne wersje historii ocalenia Pi.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.