Search results

1

Dezercje w armiach w czasie I wojny światowej

100%

Kasprzycki R.

Dzieje Najnowsze

|

2020

|

vol. 52

|

issue 3

53-73

EN

The First World War revealed a grand scale of desertion. The mass escapes of soldiers from the Russian army in 1917, the Austro-Hungarian army in 1918, and the German army in the second half of 1918 were one of the main reasons for the collapse of the armed forces of these states. Desertions in the victorious armies of France, Great Britain, and also the United States were much less common. Nevertheless, they were a severe warning that in a future war, this phenomenon could be one of the most significant problems of any army.

PL

I wojna światowa ukazała wielką skalę dezercji. Masowe ucieczki żołnierzy z armii rosyjskiej w 1917 r., austro-węgierskiej w 1918 r., a w drugiej połowie 1918 r. armii niemieckiej stanowiły jedną z głównych przyczyn upadku sił zbrojnych tych państw. Dezercje w zwycięskich wojskach Francji, Wielkiej Brytanii, a także Stanów Zjednoczonych były znacznie mniejsze. Stanowiły jednak poważne ostrzeżenie, że w przyszłej wojnie to zjawisko może być jednym z największych problemów każdej armii.

2

Ucieczki do Polski żołnierzy z krajów sąsiednich w latach 1920–1939

100%

Kasprzycki R.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2017

|

vol. 16

|

issue 1

217-256

EN

In 1920–1939, at least several hundred soldiers fled to Poland from neighbouring countries. Moreover, Hungarian and even French soldiers sought refuge amongst the Polish people. These deserters were persecuted due to their nationality, religion and political views. This was particularly true for soldiers of the Red Army and Wehrmacht. Moreover, there were also soldiers who had committed crimes in their countries, mainly from Czechoslovakia and Romania. Deserters from foreign countries could be accepted as political refugees, who were provided with a place of residence and employment, after thorough interrogation and arduous verification. The procedure concerning deserters from foreign countries was specified in the resolutions of March and April 1923. Such actions were needed for the sake of national security. Otherwise, an apparent refugee quickly turned out to be either a spy or a saboteur. Despite limited trust to deserters, information obtained from them was sometimes valuable for the intelligence services. This was the case in spring 1936 when an interrogation of a Lithuanian deserter considerably broadened knowledge of the Polish intelligence about the Lithuanian army. Deserters were also valuable for Polish propaganda which, particularly in the summer 1939, publicized cases of German soldiers fleeing to Poland. Such actions were aimed at lowering the morale of the German army and raising the spirits among Polish soldiers and citizens.

PL

W latach 1920–1939 do Polski przedostało się co najmniej kilkuset dezerterów z krajów sąsiednich. Schronienia szukali tu również żołnierze z armii węgierskiej, a nawet francuskiej. Dezerterzy uciekali do Polski prześladowani na tle narodowościowym, religijnym i politycznym. Szczególnie dotyczyło to służących w Armii Czerwonej i Wehrmachcie. Wśród uciekinierów nie brakowało żołnierzy, którzy na terenie swoich krajów dopuścili się przestępstw. Charakteryzowało to zwłaszcza żołnierzy z armii czechosłowackiej i rumuńskiej. Dezerterzy z państw obcych dopiero po wnikliwym przesłuchaniu i żmudnej weryfikacji mogli zostać zaliczeni do politycznych uchodźców, dla których poszukiwano miejsca zamieszkania i pracy. Postępowania wobec dezerterów z państw obcych zostały określone w rozporządzeniach w marcu i kwietniu 1923 r. Takie postępowanie było konieczne ze względu na bezpieczeństwo państwa. W innym przypadku pozorny dezerter szybko okazywał się szpiegiem lub dywersantem. Mimo ograniczonego zaufania do dezerterów informacje uzyskane od zbiegów były niekiedy cennym materiałem wywiadowczym. Było tak m.in. wiosną 1936 r., kiedy przesłuchanie litewskiego dezertera znacznie rozszerzyło wiedzę polskiego wywiadu o tamtejszej armii. Dezerterzy służyli również polskiej propagandzie, która szczególnie latem 1939 r. nagłaśniała przypadki ucieczek niemieckich żołnierzy do Polski. Działania takie miały na celu osłabienie morale armii niemieckiej a jednocześnie pokrzepienie własnych żołnierzy i obywateli.

3

Przemoc w przedwojennym Wojsku Polskim

100%

Kasprzycki R.

Studia Historyczne

|

2016

|

vol. 59

|

issue 4 (236)

465-488

EN

Violence in the Polish Army in the Interwar Period Physical and psychological violence was noted in the Polish Army prior to 1939, especially in the cavalry, artillery and infantry. Superiors harassed their subordinates, junior soldiers harassed conscripts. Out of despair, soldiers committed suicide, self-injured or deserted. This pathological phenomenon was the object of active concern for the army command, which realised that the situation endangered the stable functioning of the army.

4

„Naród bez broni”. Niechęć do służby wojskowej w II Rzeczypospolitej z przyczyn religijnych

100%

Kasprzycki R.

Kwartalnik Historyczny

|

2019

|

vol. 126

|

issue 1

EN

Przedwojenną Polskę zamieszkiwało kilkadziesiąt tysięcy adwentystów, baptystów, badaczy Pisma Świętego, zielonoświątkowców, a także wielu innych przedstawicieli mniejszych wyznań chrześcijańskich. Wielu spośród członków tych wspólnot religijnych literalnie odczytywało słowa Pisma Świętego. Przesłanie biblijne oznaczało dla nich bezkompromisowy sprzeciw wobec służby wojskowej z bronią w ręku. Niektórzy nie zgadzali się również na złożenie przysięgi wojskowej. Pre-war Poland was inhabited by dozens tens of thousands of Adventists, Baptists, Bible Students, Pentecostalists, as well as members of many other minor Christian Churches. A large number of those believed in the inerrancy of the literal Scriptures and insisted the Bible was literally true which meant for them an uncompromising objection against military service with the use of arms. Some also objected to their swearing of the military oath.

5

Kłusownictwo w Drugiej Rzeczypospolitej

100%

Kasprzycki R.

Dzieje Najnowsze

|

2019

|

vol. 51

|

issue 1

EN

W II Rzeczypospolitej problem kłusownictwa był bardzo poważnym wyzwaniem i nigdy nie został znacznie ograniczony. W latach 1918–1939 z tym przestępstwem bezskutecznie walczyli policja, straż leśna oraz myśliwi. Kłusownicy byli niebezpiecznymi i nieprzewidywalnymi ludźmi, często zabijali myśliwych, leśników, a także nie wahali się strzelać do policjantów. W międzywojennej Polsce działalność kłusowników poważnie zagrażała istnieniu populacji nawet pospolitych zwierząt. Poaching in the Second Polish Republic was a serious problem that was never quite resolved. In 1918–1939, it was actively fought against by the police, forest guards and hunters. Poachers were dangerous and unpredictable people; they often killed hunters and foresters, they did not hesitate to fire at policemen. In interwar Poland poaching was a real threat to species, even to common animals.

6

Rozczarowania i animozje polskich kombatantów w latach 30. XX wieku

100%

Kasprzycki R.

Studia Historyczne

|

2017

|

vol. 60

|

issue 4 (240)

47-63

PL

Disappointment and Animosities among Polish Combatants in the 1930s The Polish combatant environment was extremely divided in the 1930s, even among members of the same organisations. This is confirmed by a 1935 report by the Ministry of the Interior. The strongest accusations and assaults were directed against Polish and Jewish legionnaires by the national press - including in the papers Polska Narodowa, Falanga and books like Kazimierz Dołega’s Żydzi w czasie walk o niepodległość Polski. War veterans were supposed to be idols and models for society, particularly youths. The divided combatants were hardly able to live up to those ideals.

7

The Illusion of Freedom: Deserters from the Polish Army in Czechoslovakia and from the Czechoslovak Army in Poland before 1939 in the Light of Polish Documents

100%

Kasprzycki R.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2022

|

vol. XXIII (LXXIV)

|

issue 2 (280)

84-105

PL

W wielonarodowościowym międzywojennym Wojsku Polskim służyła niewielka liczba Czechów. Czescy poborowi pochodzili głównie z Wołynia. W meldunkach narodowościowych sporządzonych przez Wojsko Polskie przed II wojną światową trudno znaleźć zapisy krytyczne wobec czeskich rekrutów z Wołynia. W latach 1918–1939 tysiące poborowych i żołnierzy służących w różnych pułkach uciekło z Polski za granicę. W wielonarodowej armii polskiej praktycznie nie było dezercji nielicznych Czechów i jeszcze mniej licznych Słowaków. W latach dwudziestych do Czechosłowacji z armii polskiej uciekali głównie ukraińscy nacjonaliści, zazwyczaj szukając kontaktów z funkcjonującą w latach 1920–1925 w Pradze Ukraińską Organizacją Wojskową. Dezerterami do Czechosłowacji byli również Żydzi i Polacy. W międzywojniu uciekali do Polski także służący w Wojsku Czechosłowacji Czesi, Słowacy, Żydzi i Polacy. Na podstawie polskich dokumentów nie da się określić dokładnej skali tych dezercji, wiadomo jednak, że wielu czeskich zbiegów – komunistów – traktowało Polskę jedynie jako kraj tranzytowy na drodze do Związku Radzieckiego. Mimo wielu różnic dezerterów z Polski i Czechosłowacji dużo łączyło. Ucieczka do sąsiedniego kraju była często próbą uniknięcia odpowiedzialności karnej za popełnione w ojczyźnie przestępstwa. Wielu dezerterów wierzyło, że poza granicami Polski i Czechosłowacji rozpoczną nowy etap lepszego i bardziej udanego cywilnego życia. Zazwyczaj była to iluzja wolności.

DE

In der multinationalen polnischen Armee der Zwischenkriegszeit diente auch eine kleine Gruppe von Tschechen. Die tschechischen Wehrpflichtigen kamen hauptsächlich aus Wolhynien. Kritische Einträge über tschechische Rekruten aus Wolhynien sind in den Nationalitätenberichten, die von der polnischen Armee vor dem Zweiten Weltkrieg erstellt wurden, nur schwer zu finden. Zwischen 1918 und 1939 flohen Tausende von Wehrpflichtigen und Soldaten, die in verschiedenen Regimentern dienten, aus Polen ins Ausland. In der multinationalen Polnischen Armee fanden praktisch keine Desertionen durch die wenigen Tschechen und durch Vertreter der noch kleineren Gruppe der Slowaken statt. In den 1920er Jahren waren es vor allem ukrainische Nationalisten, die aus der Polnischen Armee in die Tschechoslowakei desertierten und in der Regel Kontakte zur Ukrainischen Militärorganisation suchten, die von 1920 bis 1925 in Prag tätig war. Auch Juden und Polen desertierten in die Tschechoslowakei. In der Zwischenkriegszeit flohen auch Tschechen, Slowaken, Juden und Polen, die in der Tschechoslowakischen Armee dienten, nach Polen. Das genaue Ausmaß dieser Desertionen lässt sich anhand polnischer Dokumente nicht feststellen, doch es ist bekannt, dass viele tschechisch-kommunistische Deserteure Polen nur als Transitland auf ihrem Weg in die Sowjetunion betrachteten. Trotz ihrer vielen Unterschiede hatten die Deserteure aus Polen und der Tschechoslowakei viel gemeinsam. Die Flucht in ein Nachbarland war häufig ein Versuch, sich der strafrechtlichen Verantwortung für in der Heimat begangene Verbrechen zu entziehen. Viele Deserteure glaubten, dass sie jenseits der Grenzen Polens und der Tschechoslowakei einen neuen Abschnitt eines besseren und erfolgreicheren zivilen Lebens beginnen würden. Dies war meist eine Illusion der Freiheit.

EN

A small number of Czech conscripts served in the multinational interwar Polish Army, most of whom came from the region of Volhynia. In the national reports prepared by the Polish Army before World War II, it is difficult to find criticism of Czech recruits from Volhynia. Between 1918–1939, thousands of soldiers serving in various regiments escaped from Poland and fled abroad. Only a few Czechs deserted from the multinational Polish Army, whilst the number of Slovak deserters was even smaller. During the 1920s most deserters from the Polish Army to Czechoslovakia were Ukrainian nationalists, who were usually looking to make contact with the Ukrainian Military Organization that functioned in Prague between 1920–1925. However, Jews and Poles also deserted to Czechoslovakia. In the interwar period, Czechs, Slovaks, Jews and Poles serving in the Czechoslovak Army also fled to Poland. Based on Polish documents, it is impossible to determine the exact scale of these desertions, but it is known that many Czech deserters were communists who viewed Poland simply as a transit country on the way to the Soviet Union. Despite many differences, deserters from Poland and Czechoslovakia had a lot in common. Escaping to a neighboring country was often an attempt to avoid criminal liability for crimes committed in the home country, and many deserters believed that they could start again and build a better life outside Poland or Czechoslovakia. Usually, however, this was an illusion of freedom.

8

Dezercje i unikanie służby w Wojsku Polskim w latach 1918–1939

100%

Kasprzycki R.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 3

PL

Desertion and Avoidance of Military Service in the Polish Army in 1918–1939Desertions were the most serious issues in Polish military service in 1918–1939. They resulted from multiple sources. Most frequent causes were either strained national relations, violence experienced from superiors or colleagues, military service labor or personal reasons. Polish, Jewish, Ukrainian or German deserters were escaping mainly to Germany and Soviet Union. Polish deserters were often valuable source of information for military intelligence of adjacent countries. Polish Army tried to fight against the desertions by taking several actions: military journalism described desertion legal consequences as well as misfortunes of fugitives abroad, library resources were carefully verified in all the military units, newspapers were cautiously checked and above all military regiments were monitored in order to avoid presence of any communist leaflets. Deserters escaping to Poland were coming mainly from Romania and Soviet Union. Military service avoidance was another problem. It referred not only to recruits but also reservists called for military maneuvers. In both cases deserters received help from gangs operating in Eastern Poland in twenties. People called for military service as well as deserters paid for being brought to Germany and then to Latin America. What’s interesting, a large number of reservists called for military service were officers, who frequently acted as doctors.

9

Dezerterzy przed sądami Drugiej Rzeczypospolitej

100%

Kasprzycki R.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2018

|

vol. 70

|

issue 2

108-130

PL

W latach 1921–1939 wojskowy wymiar sprawiedliwości ukarał kilka tysięcy żołnierzy, którzy dopuścili się dezercji. Byli wśród nich Polacy, a także służący w Wojsku Polskim Ukraińcy, Białorusini, Żydzi, Niemcy i Litwini. Wielu z dezerterów sądzono nie tylko za ucieczki z Wojska Polskiego, ale także za różne przestępstwa kryminalne. Wśród zbiegów z różnych pułków, a także żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza byli żołnierze, którzy przez kilka lat przebywali za granicą. Mimo poważnych zarzutów dotyczących szpiegostwa i udzielania poufnych informacji wywiadom państw obcych, dezerterzy często unikali wysokich kar. Na takie decyzje w dużej mierze wpływ miał fakt, że dezerterów bronili w sądach wybitni adwokaci. W Poznaniu był nim płk dr Antoni Neuesser, w Krakowie dr Leopold Süesser, we Lwowie Stanisław Mrozowski i dr Roman Aleksandrowicz, a w Warszawie mecenas Stanisław Rundo. Obrońcy często akcentowali złe położenie materialne rodzin dezerterów, trudne dzieciństwo zbiegów i analfabetyzm. Niskie wyroki sądu w wielu sprawach irytowały prokuraturę, a także dowódców niektórych pułków. Wielu dezerterów okazywało skruchę i pragnęło szczerej poprawy. Jednak byli także tacy, których nie zmieniło więzienie. Niektórzy z nich uciekali nawet z tego miejsca.

Refine search results

3 Dzieje Najnowsze

2 Studia Historyczne

1 Czasopismo Prawno-Historyczne

1 Kwartalnik Historyczny

1 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Przegląd Nauk Historycznych

9 Kasprzycki R.

1 2022

1 2020

3 2019

2 2017

2 2016

Dezercje w armiach w czasie I wojny światowej

Ucieczki do Polski żołnierzy z krajów sąsiednich w latach 1920–1939

Przemoc w przedwojennym Wojsku Polskim

„Naród bez broni”. Niechęć do służby wojskowej w II Rzeczypospolitej z przyczyn religijnych

Kłusownictwo w Drugiej Rzeczypospolitej

Rozczarowania i animozje polskich kombatantów w latach 30. XX wieku

The Illusion of Freedom: Deserters from the Polish Army in Czechoslovakia and from the Czechoslovak Army in Poland before 1939 in the Light of Polish Documents

Dezercje i unikanie służby w Wojsku Polskim w latach 1918–1939

Dezerterzy przed sądami Drugiej Rzeczypospolitej