Search results

1

Opowiadanie kryminalne Anzelma Feuerbacha Andreas Bichel, Der M¨adchenschl¨achter

100%

Uruszczak W.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2015

|

vol. 14

|

issue 2

319-325

EN

Anzelm [Paul Johann Anselm] Feuerbach (1775–1833), the founder of the theory of psychological compulsion (Theorie des psychologischen Zwanges), was also famous as an author of criminal stories. In 1827 he published a book titled Aktenmäßige Darstellung merwürdigen Verbrechen, which contained more than 30 stories based on criminal cases involving manslaughter. One of these stories, with the original title Andreas Bichel, der Mädchenschlächter (Andreas Bichel, the slaughterer of girls), presents the history of a noto- rious murderer of young women. The motive of his acts was basically robbery. Law, especially legal proceedings, plays an important role in this story.

2

Pożegnanie uczonego i wychowawcy młodzieży (mowa pogrzebowa)

100%

Uruszczak W.

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

|

2008

|

vol. 2

PL

On the 13th of February 2006 there took place in Cracow the ceremony of burying Professor Stanisław Płaza, an outstanding historian of Polish law, professor of the Jagiellonian University, responsible for educating many generations of lawyers. Professor Płaza was born on the 8th of November 1927 in the peasant family in Jarosławice, in the eastern marches. Upon the outbreak of World War II he and his family were deported to Siberia by the Soviet authorities. He returned to Poland in 1945 and in 1949 he passed his high school finals in the Jan Sobieski Memorial Secondary School in Cracow. In 1954 he graduated from the Law Faculty of the Jagiellonian University. Later, for some time he was employed in the State Archive, which was a significant experience in his career. Since 1957 he was permanently bound with the University. Among his rich scholarly achievements there is detectable the research concerned with the peasant law. In this area he published valuable court record books. He laid a considerable emphasis on the research relating to the constitutional system of the 16th and 17th century Poland. He investigated inter alia the legal issues of interregna and nobiliary Seymiks. Since he was a determined advocate of comparative research he compiled a multivolumed synthesis of Polish legal history as set against the background of European developments. He was famous for his research of source-book and bibliography type. He did his teaching with enormous energy and sympathy. He supervised a considerable number of LLM and LLD alumni. He was professionally active until the end of his days. He will stay in our hearts as an individual distinguished by his enormous knowledge, great heart, kindness and sympathy.

3

Ustawy okołokonstytucyjne Sejmu Wielkiego z 1791 i 1792 roku

100%

Uruszczak W.

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

|

2013

|

vol. 6

|

issue 3

PL

Laws created by the Great Sejm in 1791 and 1792 alongside the constitutionApart from the Constitution of May 3, the achievement of the Four-Year Sejm, or the Great Sejm of 1788–1792 included a group of laws which, together with the Constitution, were to form the principal framework of the legal system of the reformed Republic. These laws concerned the legal situation of the townspeople, the range of the direct democracy (the law on sejmiki, or local parliaments), the functioning of the Sejm, the relation between the Crown of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania (uniform state), the administration of justice, the army, the police, and the tax system. The outbreak of the Polish-Russian war caused the suspension of the Sejm proceedings, and the King’s joining the Targowica Confederation, as well as the subsequent defeat, squandered the legislative efforts of the Great Sejm and its attempt at a general reform of the political system and law of Poland

4

O prorodzinną ustawę podatkową w 1992 r.

100%

Uruszczak W.

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

|

2008

|

vol. 2

PL

The present paper was written as early as 1992 on occasion of the first anniversary of adoption of the Statute on income tax which was designed to be collected from natural persons. It was on occasion of discussion referring to the principles of tax law that the present paper recalled the tax-related slogans at one time formulated by Adam Smith. These slogans make up the canon of fiscal theory accepted by the outstanding Polish experts on the problem, inter alia by Fryderyk Skarbek, Stanisław Głąbiński, Adam Krzyżanowski or Henryk Radziszewski. In the context of these slogans the solutions of the Statute of 1991 were subjected to criticism. The problem is that the creators of the Statute, in its detailed solutions, did not show full respect to the principles of justice ad equality that laid the foundations of social order. The analysis of the aforementioned detailed statutory solutions should help the legislator to arrive at the reflection that the fiscal difficulties experienced by the state cannot be mechanically regulated by burdening the poorest in the some way as the rich are burdened.

5

Henryk Olszewski jako badacz staropolskiego parlamentaryzmu

100%

Uruszczak W.

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

|

2010

|

vol. 3

PL

Parlamentaryzm to termin określający system organizacji państwa, w którym jego fundamentem są instytucje reprezentujące naród2. Chodzi tu nie tyle o wspólnotę etniczną, ile o wspólnotę polityczną, a więc zbiorowość osób wyposażoną w prawa polityczne. Współczesny parlamentaryzm został ukształtowany zgodnie z modelem Monteskiuszowskiego podziału władzy. Reprezentacja narodu stanowi w nim organ władzy ustawodawczej, istniejący obok organów władzy wykonawczej i sądowej. Ich wzajemna relacja winna odpowiadać modelowi równowagi, co dobitnie wyraża amerykańska formuła check and balance. We współczesnych demokracjach parlamentaryzm to standard organizacji państwa. Nie ma zapewne dzisiaj na kuli ziemskiej kraju, w którym nie byłoby instytucji parlamentarnych. Parlamentaryzm, zarówno jako doktryna, jak i system polityczny, jest owocem rozwoju historycznego, którego poznanie ma doniosłe znaczenie także dla współczesności.

6

Laudacja Profesora Stanisława Grodziskiego na uroczystości odnowienia jego doktoratu po pięćdziesięciu latach

100%

Uruszczak W.

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

|

2012

|

vol. 5

|

issue 1

PL

Laudation of the ceremony renewal of Professor Stanislaw Grodziski’s doctorate after fifty years (Jagiellonian University in Krakow, Hall College Maius, April 11, 2011)

7

Confiscation or Sequestration of Monastic Properties in the Kingdom of Poland in 1864?

100%

Uruszczak W.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

After the fall of the January Uprising (1863/1864), the Tsarist government abolished the last elements of political and administrative autonomy of the Kingdom of Poland, transforming it into the Vistula Land. Insurgents and their families as well as the Catholic Church, as a major mainstay of Polishness, were most affected by the Tsarist repressions. One of the major points of these anti-Church repressions conducted by the Tsarist government was the dissolution and reorganization of monasteries carried out under the ukase issued by Tsar Alexander II on October 27/November 8, 1864. The dissolution of the monastery entailed the occupation of the whole monastic property. The monastery church was turned over to the nearest parish administration as a parish or rectorial church. Land and other properties were transferred to the management of the State Treasury. In historical literature, the question of secularization of the properties which belonged to the abolished and closed monasteries in 1864 is neither clear-cut nor free from doubts. Was it really about taking over monastic goods by the State Treasury?In the article, the author proves that the Tsar’s ukase of 1864 did not claim the state-owned property towards the occupied monastic land. The land remained the property of the Church, staying under indefinite State Treasury management (the so-called sequestration). The question arises, however, as to which ecclesiastical legal person that property belonged to, since the current holder of property law, namely the monastery was disbanded. The answer to this question can be found in the Ukase which states that the property is under “diocesan sovereignty”, namely the bishop or archbishop relevant for the particular monastery’s location. It also remained in line with the regulations of canon law of the Catholic Church. The principle of canon law has been and still is that in case of the liquidation of an ecclesiastical moral (legal) person, its assets automatically, by virtue of law, become the property of the legal (directly superior) person. This principle was established by a canon 1501 of the Code of Canon Law of 1917, whose regulation was a repetition of the principles of the Corpus Juris Canonici which was used in the 19th century. Tsar of Russia and his officials were obliged to respect the norms of canon law of the Catholic Church in the Kingdom of Poland (Congress Poland) under the Concordat of August 3, 1847 concluded between Tsar Nicholas I and Pope Pius IX. In case of the liquidation of the monastery under the Ukase of 1864 with simultaneous taking over the monastic properties by the State management, they did not become no one’s property. Under canon law, this property was automatically transferred to the ecclesiastical, legal (directly superior) person.

PL

Po pokonaniu zrywu niepodległościowego Polaków, jakim było powstanie styczniowe 1863/1864 r., rząd carski zlikwidował pozostałości odrębności ustrojowo-administracyjnej Królestwa Polskiego, przekształcając je w rosyjski Kraj Przywiślański. Represje dotknęły w największym stopniu uczestników powstania i ich rodziny oraz Kościół katolicki jako główną ostoję polskości. Jednym z ważniejszych punktów tych antykościelnych represji podjętych przez rząd carski była kasata i reorganizacja klasztorów dokonana na mocy ukazu wydanego przez cara Aleksandra II w dniu 27 października/8 listopada 1864 r. Kasata klasztoru pociągała za sobą zajęcie całego mienia klasztornego. Kościół klasztorny oddawano do administracji najbliższej parafii jako kościół parafialny lub rektoralny. Grunty i nieruchomości innego rodzaju przekazano w zarząd i zawiadywanie Skarbu Państwa. Sprawa sekularyzacji nieruchomości należących do zniesionych i zamkniętych klasztorów w 1864 r. nie jest przedstawiona w literaturze historycznej w sposób jednoznaczny i wolny od wątpliwości. Czy rzeczywiście chodziło tutaj o przejęcie dóbr klasztornych na własność Skarbu Państwa?W artykule autor dowodzi, że ukaz carski z 1864 r. nie ustanawiał własności Skarbu Państwa w stosunku do zajętych gruntów klasztornych. Grunt ten pozostawał własnością kościelną, pozostając w bezterminowym zarządzie (tzw. sekwestrze) Skarbu Państwa. Rodzi się jednak pytanie, do jakiej kościelnej osoby prawnej należała ta własność, skoro dotychczasowy podmiot prawa własności (czyli klasztor) został skasowany. Odpowiedź na to udziela sam ukaz, z którego treści wynika implicite, że własność ta przypadła „zwierzchności diecezjalnej”, czyli biskupowi lub arcybiskupowi właściwemu ze względu na położenie danego klasztoru. Pozostawało to także w zgodzie z przepisami prawa kanonicznego Kościoła katolickiego. Zasadą prawa kanonicznego było i jest w dalszym ciągu, że w przypadku likwidacji kościelnej osoby moralnej (prawnej) jej majątek automatycznie z mocy prawa przechodzi na własność osoby prawnej bezpośrednio wyższej. Regułę tę stanowił kanon 1501 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 r., którego przepis stanowił powtórzenie zasad zawartych w obowiązującym w XIX w. Corpus Iuris Canonici. Do respektowania przepisów prawa kanonicznego Kościoła katolickiego na terenie Królestwa Polskiego (kongresowego) zobowiązywał cara Rosji i jego urzędników konkordat z dnia 3 sierpnia 1847 r. zawarty przez cara Mikołaja I z papieżem Piusem IX. W przypadku likwidacji klasztoru na mocy ukazu z 1864 r., z jednoczesnym objęciem w zarząd państwowy należących do niego nieruchomości, nie stawały się one własnością niczyją. Na mocy prawa kanonicznego własność ta automatycznie przechodziła na rzecz kościelnej osoby prawnej bezpośrednio wyższej.

8

Prawo celem polityki w Polsce Jagiellonów

100%

Uruszczak W.

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

|

2014

|

vol. 7

|

issue 1

PL

The Law as a Policy Aim in Jagiellon PolandOver the course of history, on countless occasions the law had been treated as an instrument for conducting policy. Such is also the contemporary understanding of the function of law in democratic countries. Yet, during the Jagiellon period the law was a means, not an end. It was defined in absolute terms, as a desirable ideal state for which one should strive. Consequently, it was politics that served as a means for the realization of the goal, which was the law, and not conversely. Moreover, the view that civil law should be in accord with divine law and natural law, was widely accepted. Consequently, creating new laws required an axiological justification. Among the goals of the constitutions passed by Parliament, the legislators enumerated, among others, the wellbeing of citizens, peace, good government, order, justice. At the same time, in the opinion of the gentry, it was the privileges which in many cases constituted a departure from the common law and served as a means of realization of one’s immediate political goals, this playing a highly negative role. This type of policy was curbed by the limitations imposed by the concept of common law perceived as superordinate over particular and individual rights, and at the same time understood as wise law that was in accord with the divine and natural law. In its relation to politics, common law was therefore perceived as a goal to which all group and individual rights used in the form of political instruments should be subordinated. The Polish common law which had been shaped during the first Jagiellon rulers, became the fundamental goal of the policy of the Polish state during the reign of the last representatives of this dynasty.

9

Prawo a prawda, czyli o fikcjach prawnych uwagi historyka prawa

100%

Uruszczak W.

Z Dziejów Prawa

|

2020

|

vol. 13

DE

Die juristische Fiktion ist eine „rechtliche Lüge“, die darin besteht, einen Widerspruch zur Realität gutzuheißen, um die erwünschte rechtliche Wirkung zu erzeugen. Der Beitrag befasst sich mit der Rolle von juristischen Fiktionen in ausgewählten Rechtsord- nungen, d.h. im römischen Recht ( fictio legis Corneliae, fictio postliminii), im kanonischen Recht (u.a. gesetzliche Vertretung, juristische Person, Mehrheitsbeschluss) und im polnischen Recht aus der Zeit des Mittelalters. Darüber hinaus werden die durch mittelalterliche Rechtswissen- schaft postulierten Anforderungen der Wirksamkeit von juristischen Fiktionen thematisiert, wie etwa, dass sie ausschließlich vom Gesetzgeber kommen und sich nur aus Gründen der Wahrheits- treue und des Gemeinwohls ergeben können.

EN

Legal fiction is a “lie of law” that entails acknowledging a contradiction with reality in order to produce the desired legal effect. The article presents the role of legal fictions in several legal orders, such as Roman law (fictio legis Corneliae, fictio postliminii), canon law (e.g., legal representation, legal person, majority voting), medieval Polish law. The article also presents the requirements for the validity of legal fictions, advocated by medieval legal science, namely that they can only come from the legislator and only for reasons of equity and the common good.

PL

Fikcja prawna jest to „kłamstwo prawa”, które polega na uznaniu sprzeczności z rzeczywistością w celu wywołania pożądanego skutku prawa. W artykule przedstawiono rolę fikcji prawnych w kilku porządkach prawnych takich, jak prawo rzymskie (fictio legis Corneliae, fictio postliminii), prawo kanoniczne (m.in. zastępstwo prawne, osoba prawna, głosowanie większością), średniowieczne prawo polskie. Przypomniano także postulowane przez średniowieczną naukę prawa wymagania ważności fikcji prawnych, jak to, że mogą pochodzić wyłącznie od ustawodawcy i tylko ze względów słuszności i dobra wspólnego.

10

Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie (1939-1945)

100%

Uruszczak W.

Z Dziejów Prawa

|

2019

|

vol. 12

681-707

PL

Pojęcie funkcji prawa oznacza skutki powstałe w wyniku stosowania prawa w różnych dziedzinach życia społecznego, gospodarczego, politycznego czy kultury. Są to w szczególności funkcje: porządkowa (regulacyjna, stabilizacyjna); pacyfikacyjna (pokojotwórcza), czy wartościotwórcza zwana też kulturotwórczą. Tematem artykułu jest pokazanie funkcji, jakie realizowało prawo niemieckie, które obowiązywało w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945. Było to podporządkowane III Rzeszy Niemieckiej quasi-państwo, utworzone z resztek ziem polskich, jaka pozostała po podziale terytorium Rzeczypospolitej między Niemcy i Rosję Sowiecką, a następnie anektowaniu przez III Rzeszą ziem Wielkopolski, Górnego Śląska, Śląska Cieszyńskiego i Pomorza. Państwo to powstało na mocy dekretu Führera i Kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera z 12 października 1939 r. Było ono poddane całkowicie suwerenności III Rzeszy i administrowane przez władze cywilne ustanawiane przez rząd w Berlinie. Stolicą Generalnego Gubernatorstwa było miasto Kraków. Generalnym gubernatorem z woli Hitlera został Hans Frank, prezes niemieckiej Akademii Prawa. Podlegał on bezpośrednio Führerowi Rzeszy. Zakres jego władzy obejmował „wszystkie dziedziny administracji”, w tym także stanowienie prawa w drodze rozporządzeń i zarządzeń. Funkcje prawa Generalnego Gubernatorstwa były wynikiem celów politycznych, jakie władze III Rzeszy wiązały z obszarem okupowanym oraz zamieszkującą na nim ludnością. Były to funkcje: publicznego terroru (megarepresyjna), segregacji ludności na drodze aplikacji ustaw rasistowskich, legitymizacji władzy wyłącznie w oparciu o przemoc i wolę Adolfa Hitlera. Szczególnie doniosłą była funkcja eliminacyjna licznych kategorii ludzi, uznawanych za gorszych rasowo (Untermenschen) z jednoczesnym uprzywilejowaniem narodowości niemieckiej, jako „panów”. Najbardziej dyskryminowaną kategorię ludzi stanowili Żydzi. Szereg aktów prawnych spełniało funkcje eksploatacyjną, ekspropriacyjną i eksterminacyjną przez zbiorowe morderstwa wykonywane na zarządzenie władz w ramach szeregu akcji, jak Generalplan Ost, czy „Ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”. W konkluzji podniesiono, że prawo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie było prawem haniebnym, a jego funkcje było rażąco perwersyjne.

11

Powstanie Uniwersytetu w Krakowie w 1364 roku.

100%

Uruszczak W.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

13-40

PL

Autor przedstawia w tekście genezę i dzieje dwóch fundacji Uniwersytetu Krakowskiego: kazimierzowską z 1364 roku i jagiellońską z 1400 r. Wskazuje przy tym, że sukces w postaci powstania pierwszego w dziejach Europy Środkowo - Wschodniej nie byłby możliwy bez współdziałania Panstwa i Kościoła.

12

Parliamentary representatives in old Poland. Envoys, mandataries, and nation’s representatives

100%

Uruszczak W.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2020

|

vol. 72

|

issue 2

93-113

13

Prejudykaty w Statutach Kazimierza Wielkiego – próba nowego spojrzenia. Szkic o technice ustawodawczej w czasach średniowiecza

100%

Uruszczak W.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2023

|

vol. 102

161-181

EN

The Statutes of Casimir the Great were the most important law in force in the Kingdom of Poland in the Middle Ages. Apart from the articles in the form of general acts, there are 26 articles that have the character of individual legal cases, the so-called ‘prejudykaty’ (preliminary rulings, prejudicates). The article attempts to explain their genesis. In the author’s opinion, they show a significant resemblance to medieval papal decretals (litterae decretales), in particular the Decretals of Gregory IX from 1234. Although they concerned individual legal cases, they were a model for the correct resolution of a specific legal case. They had the character of legal instructions or declarations of law (declaratio iuris) announced by the king.

PL

Statuty Kazimierza Wielkiego były najważniejszą ustawą, jaka obowiązywała w Królestwie Polskim w epoce Średniowiecza. Oprócz artykułów mających kształt norm generalnych znajduje się w nich 26 artykułów o charakterze indywidualnych kazusów prawnych, tzw. prejudykatów. W artykule została podjęta próba wyjaśnienia ich genezy. Zdaniem autora prejudykaty wykazują istotne podobieństwo do średniowiecznych dekretałów papieskich (litterae decretales), w szczególności do Dekretałów Grzegorza IX z 1234 r. Pomimo że prejudykaty dotyczyły indywidualnych spraw, stanowiły wzór prawidłowego rozstrzygnięcia konkretnych kwestii prawnych. Miały one charakter pouczeń prawnych lub deklaracji prawa (declaratio iuris) ogłaszanych przez króla.

14

Referat Adama Vetulaniego na posiedzeniu Zespołu wyłonionego przez Komitet Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk dla opracowania planu wydawnictw historyczno- prawnych

63%

Uruszczak W., Mikuła M.

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

|

2014

|

vol. 7

|

issue 3

PL

Professor Dr. Adam Vetulani’s Presentation during the Sitting for Planning of the Edition of Legal Historical Sources, which Was Established by the Commission of Legal Sciences of the Polish Academy of SciencesThe text presented below is an illustration of the history of the editing of legal historical sources in Poland. a special research team for planning the editing of legal sources was assembled by the Committee of Legal Sciences of the Polish Academy of Sciences. The head of the team, Dr. Adam Vetulani, worked out a complex program for the editing of sources. The sources had been classified into various categories: land law, rural law, municipal law, and legal acts from the first part of the 19th century. Dr. Vetulani presented five main tasks in particular: 1) continuation of the editing of Corpus Iuris Polonici (the most important edition; includes fundamental legislative and governmental acts from the Middle Ages and the early modern period); 2) continuation of the editing of medieval Statutes of Casimir the Great; 3) continuation of the editing of the records of rural courts, 4) the editing of municipal legal acts; 5) the editing of legal acts from the beginning of the 19th century, i.e. from the advent of capitalism in Polish territory. The article published in this issue of “Cracow Studies of Constitutional and Legal History” (W. Uruszczak, M. Mikuła, Les editions des sources historiques et juridiques en tant que bien culturel national polonais) shows how many plans have been fulfilled. The work also included information on the rules used for editing the Statutes of Casimir the Great. The text of his presentation is a typescript and is kept at the Chair of Polish Legal History at the Jagiellonian University.

15

O SYMULOWANEJ NAUCE, CZYLI O NIEKOMPETENTNEJ, NIEUDOLNEJ I NIEUDANEJ REKONCEPTUALIZACJI SPOŁECZNEJ, KULTUROWEJ, GOSPODARCZEJ I POLITYCZNEJ HISTORII I RZECZYPOSPOLITEJ, NIERZETELNYM POSTęPOWANIU HABILITACYJNYM I GROŹNYM POMRUKU METODOLOGICZNYM à LA OTWOCK

63%

Matuszewski J., Uruszczak W.

Zeszyty Prawnicze

|

2017

|

vol. 17

|

issue 1

177-223

EN

Summary This article is a review of Jan Sowa’s book Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą (The Phantom Body of the King: Peripheral Struggles with a Modern Form, TAiWPN, Kraków: UNIVERSITAS, 2011, pp. 572). Some academic circles treat this book as the discovery of “a new paradigm for research in the disciplines of history.” The reviewers, historians of the Polish State and its law, challenge the book’s scholarship and qualify it as an example of pseudo-scholarship and sham academia. In his description of economic, social, and political relations in the First Polish Republic in 1572-1795 J. Sowa commits a series of flagrant methodological errors. In particular, very often he ignores the facts or interprets them on the basis of presuppositions. The “reconceptualisation” he embarks on is conducted on the basis of a knowledge of history at the level presented in grammar-school textbooks, with no hint of the necessary analysis of the sources. His use of the historical material is selective and notoriously ignorant of the realities. The aspect of his book which qualifies especially for the label of pseudo-scholarship is his psychoanalysis of Polish history based on the Lacanian methodology, which has been pulled to pieces by critics like A. Sokal and J. Bricot for the use it makes of mathematics. Sowa’s fundamental hypothesis that there was no Polish State after 1572 – that the Commonwealth of Poland and Lithuania was “a phantom body of the king” – is an absurdity due to its author’s failure to understand Ernst Kantorowicz’s theory of the king’s two bodies, physical and political, and hence its misapplication to the realities of Polish history. The Jagiellonian kingdom which preceded the First Republic was never the body politic of its monarch, but a collective body politic with a recognised, enfranchised legal status as the Corpus Regni or Corona Regni Poloniae. The Polish-Lithuanian Republic most definitely continued to exist as a state after the extinction of the House of Jagiellon in 1572, right up to 1795; and neither the right of all who were enfranchised to take part in the election of its monarch nor the practice of liberum veto deprived that state of its statehood as a legal entity. Sowa’s claim that the First Polish Republic was not a state is not founded on any theory of the state, which makes it even more unwarranted as scholarship. The book is also wrong on objective facts, such as the alleged permanence of the borders along the Elbe and Danube. The aprioristic assumption of the superiority of absolute monarchy over the First Republic’s mixed monarchy is at odds with the opinions expressed in the recent historiography. The scholarship of Sowa’s book is further undermined by his numerous borrowings from the work of others without the requisite acknowledgement.

PL

Streszczenie W artykule zawarto ocenę książki Jana Sowy pt. „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” (TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków 2011, ss. 572). Książka ta traktowana jest przez niektóre środowiska naukowe jako odkrycie „nowego paradygmatu badań w naukach historycznych”. Autorzy artykułu, będący historykami państwa i prawa polskiego, kwestionują wartość naukową tej pracy, kwalifikując ją jako przykład pseudonauki i naukowego pozoranctwa. Opisując stosunki gospodarcze, społeczne i polityczne w I Rzeczypospolitej (1572 – 1795) J. Sowa dopuszcza się rażących uchybień metodologicznych. W szczególności niezwykle często ignoruje fakty albo interpretuje je według z góry przyjętych założeń. Podjęta przez niego „rekonceptualizacja” odnosi się do wiedzy historycznej na poziomie podręczników licealnych, bez jakiejkolwiek wiarygodnej analizy źródłowej. Materiał historyczny wykorzystywany został wybiórczo z notoryczną ignorancją rzeczywistości. Za pseudonaukę należy uznać zwłaszcza rozważania poświęcone psychoanalizie polskiej przeszłości oparte na metodologii Jacque’a Lacana, w obliczu poddania jej w literaturze gruntownej krytyce w zakresie zastosowań matematyki (A. Sokal, J. Bricot). Fundamentalna teza J. Sowy o nieistnieniu państwa polskiego po 1572 r. (Rzeczpospolita Obojga Narodów jako „fantomowe ciało króla”) jawi się jako nonsens, wynikający z niezrozumienia teorii Ernsta Kantorowicza o dwóch ciałach króla: fizycznym i politycznym i fałszywej jej aplikacji do polskich realiów historycznych. Poprzedzająca I Rzeczpospolitą monarchia Jagiellonów nigdy nie była ciałem politycznym króla („jednoosobową korporacją”), lecz ciałem politycznym zbiorowym o uznanej osobowości prawnej (Corpus Regni, Corona Regni Poloniae). Nie ma wątpliwości, że Rzeczpospolita jako państwo istniała także po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów, aż do 1795 r., a wolna elekcja czy liberum veto nie pozbawiały tego państwa realnego bytu prawnego. Teza o nieistnieniu I Rzeczypospolitej jako państwa nie opiera się na żadnej teorii państwa, a więc tym bardziej nie ma wartości naukowej. W pracy występują błędy rzeczowe, jak teza o trwałości granicy na Łabie i Dunaju. Aprioryczna założenie o wyższości monarchii absolutnej nad ustrojem monarchii mieszanej, jaką była I Rzeczpospolita, rozmija się tezami najnowszej historiografii. Wartość pracy jako samodzielnego dzieła naukowego podważają liczne zapożyczenia z prac innych autorów bez poszanowania autorstwa.

16

Refleksje w związku z książką Bellum iustum versus bellum sacrum. Uniwersalny spór w refl eksji średniowiecznej. Konstancja 1414- -1418, redakcja Zbigniew Rau i Tomasz Tulejski, Uniwersytet Łódzki – Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014, ss. 451

63%

Uruszczak W., Górski K.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2015

|

vol. 67

|

issue 2

271-288

PL

Publikacja jest interesującym zamierzeniem badawczym. Jak wynika ze„Wstępu” pióra Zbigniewa Raua chodzi w niej o przypomnienie wielkiego prawniczego i doktrynalnego sukcesu, jaki odniosło Królestwo Polskie pod rządami króla Władysława Jagiełły nad Zakonem Krzyżackim na forum międzynarodowego kongresu, jakim był sobór w Konstancji (1414-1418). Sukces ten w ogólności polegał na przekonaniu uczestników soboru, a tym samym świata chrześcijańskiego, że Zakon, prowadząc wojny przeciwko pogańskim Prusom i tworząc na zagarniętych ziemiach swoje państwo, zajmując przy tym ziemie należne Królestwu Polskiemu, działał bezprawnie. Naruszał bowiem zasady prawa naturalnego, którego normy zasadzały się na woli boże.

17

Dzieło dekretysty Omnibona w rękopisie Biblioteki Miejskiej w Cambrai

51%

Vetulani A., Uruszczak W.

Analecta Cracoviensia

|

1972

|

vol. 4

PL

-

Refine search results

Opowiadanie kryminalne Anzelma Feuerbacha Andreas Bichel, Der M¨adchenschl¨achter

Pożegnanie uczonego i wychowawcy młodzieży (mowa pogrzebowa)

Ustawy okołokonstytucyjne Sejmu Wielkiego z 1791 i 1792 roku

O prorodzinną ustawę podatkową w 1992 r.

Henryk Olszewski jako badacz staropolskiego parlamentaryzmu

Laudacja Profesora Stanisława Grodziskiego na uroczystości odnowienia jego doktoratu po pięćdziesięciu latach

Confiscation or Sequestration of Monastic Properties in the Kingdom of Poland in 1864?

Prawo celem polityki w Polsce Jagiellonów

Prawo a prawda, czyli o fikcjach prawnych uwagi historyka prawa

Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie (1939-1945)

Powstanie Uniwersytetu w Krakowie w 1364 roku.

Parliamentary representatives in old Poland. Envoys, mandataries, and nation’s representatives

Prejudykaty w Statutach Kazimierza Wielkiego – próba nowego spojrzenia. Szkic o technice ustawodawczej w czasach średniowiecza

Referat Adama Vetulaniego na posiedzeniu Zespołu wyłonionego przez Komitet Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk dla opracowania planu wydawnictw historyczno- prawnych

O SYMULOWANEJ NAUCE, CZYLI O NIEKOMPETENTNEJ, NIEUDOLNEJ I NIEUDANEJ REKONCEPTUALIZACJI SPOŁECZNEJ, KULTUROWEJ, GOSPODARCZEJ I POLITYCZNEJ HISTORII I RZECZYPOSPOLITEJ, NIERZETELNYM POSTęPOWANIU HABILITACYJNYM I GROŹNYM POMRUKU METODOLOGICZNYM à LA OTWOCK

Refleksje w związku z książką Bellum iustum versus bellum sacrum. Uniwersalny spór w refl eksji średniowiecznej. Konstancja 1414- -1418, redakcja Zbigniew Rau i Tomasz Tulejski, Uniwersytet Łódzki – Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014, ss. 451

Dzieło dekretysty Omnibona w rękopisie Biblioteki Miejskiej w Cambrai