Artykuł przedstawia ocenę wpływu polityki spójności na dyfuzję procesów rozwojowych w otoczeniu dużych miast. Ewaluację przeprowadzono w dwóch ujęciach: jako analizę zmiany wskaźników metropolitalnej i regionalnej koncentracji ludności, przedsiębiorstw, pracujących i dochodów własnych gmin oraz jako analizę oddziaływania polityki spójności na rozwój gmin położonych w otoczeniu dużych miast. Analizy opracowano na podstawie wyników ankiety skierowanej do władz gmin. W pierwszym ujęciu wykorzystano podział zasięgu oddziaływania miasta na dwie strefy – obszar metropolitalny oraz region metropolitalny (ten drugi uwzględniono wyłącznie w przypadku ośrodków wojewódzkich). To ujęcie pokazało brak wpływu polityki spójności na zachodzące procesy koncentracji lub dekoncentracji w wyróżnionych skalach przestrzennych. Natomiast drugie – umożliwiło wskazanie tych kategorii interwencji publicznej, które mają relatywnie największy wpływ na dyfuzję procesów rozwojowych z miast do ich otoczenia.
EN
The paper presents the evaluation of Cohesion Policy impacts on diffusion of development processes from cities to their regional hinterlands. We evaluated two things: a) the indicators illustrating metropolitan and regional concentration of population, enterprises, employers, and local governments revenues, and b) the impact of EU funds on the development of municipalities located in the surroundings of large cities (based on local governments survey results). For the first type of analysis, we delimitated the regional surroundings into two zones: metropolitan area and regional hinterlands (the former was only applicable in case of capital cities of voivodships). The outcome of the analysis in this dimension indicates a lack of any significant impact of Cohesion Policy on agglomeration processes in the analyzed spatial scales. However, the studies in the second dimension allow us to identify the thematic categories of public intervention that have the largest relative impact on spread effects from developing large cities to their regional surroundings.
Artykuł opisuje wpływ procesu metropolizacji na rozwój regionalny. Na wstępie podaje przykłady tworzenia się światowej sieci miast oraz opisuje wybrane koncepcje teoretyczne wyjaśniające ten mechanizm. Następnie definiuje proces metropolizacji oraz formułuje model zmian relacji między metropolią i regionem. Na zakończenie przedstawia zarys procesów metropolizacji zachodzących w Polsce oraz związane z tym wyzwania badawcze.
Artykuł podejmuje próbę oceny wpływu inwestycji, realizowanych przy współudziale unijnych środków polityki spójności w okresie programowania 2004–2006, na konkurencyjność dużych polskich miast. W tym celu w jego pierwszej części podjęto próbę zdefiniowania zagadnienia konkurencyjności miasta i regionu, by następnie w oparciu o nie zaproponować dobór wskaźników, które wykorzystano w dalszych analizach ilościowych. Zastosowano w nich różne metody oceny współzależności konkurencyjności miast i nakładów polityki spójności, co umożliwiło triangulacje otrzymanych wyników. Na tej podstawie przedstawiono szereg hipotetycznych relacji przyczynowo-skutkowych między interwencją publiczną a pozycją konkurencyjną badanych miast. Do ich dalszej weryfikacji wykorzystano jakościowe studia przypadku (zob. Raport EUROREG 2010 oraz artykuły Marka Kozaka i Andrzeja Miszczuka w niniejszym wydaniu specjalnym kwartalnika).
EN
The paper attempts to evaluate the impact that the projects co-financed by European funds within the Cohesion Policy in the programming period 2004−2006 had on the competitiveness of large Polish cities. In the first part of the paper, we define competitiveness of cities and regions and operationalize it with indicators used in further analysis. Our evaluation is based on different quantitative methods of measuring correlations between competitiveness of cities and Cohesion Policy expenditures, which enables us to triangulate the results. The outcome is a set of hypothetical cause-effects relationships between public intervention and competitive position of cities. For their verification we employ qualitative case studies (See Report EUROREG 2010 and the articles by Marek Kozak and Andrzej Miszczuk in this issue).
Artykuł rozpatruje problematykę bezpośrednich inwestycji zagranicznych na płaszczyźnie lokalnej. Przedstawia przyczyny, które stoją za decyzją przedsiębiorstwa o umiędzynarodowieniu działalności, oraz kreśli obraz bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie. Następnie klasyfikuje bezpośrednie inwestycje zagraniczne pod kątem ich wpływu na gospodarkę lokalną, formułuje model wpływu inwestycji zagranicznej na układ lokalny, przedstawia potencjalne korzyści i zagrożenia wynikające z tych inwestycji. Ponadto artykuł omawia dotychczasowe wyniki badań nad lokalnymi aspektami inwestycji zagranicznych. Na tym tle przestawia propozycję dalszych kierunków studiów w tym zakresie.
Celem artykułu jest przedstawienie procesu rozprzestrzeniania i form dyfuzji rozwoju gospodarczego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, które przystąpiły do Unii Europejskiej w 2004 i 2007 r. Główna hipoteza badawcza zakładała, że na skutek procesów konwergencji na poziomie krajowym powinna następować również dyfuzja rozwoju gospodarczego w ujęciu regionalnym. Jednocześnie kolejna hipoteza wskazywała, że należy oczekiwać zróżnicowania przebiegu dyfuzji w zależności od rozpatrywanego sektora gospodarki. W celu weryfikacji tych hipotez zastosowano połączenie klasycznej metody pomiaru konwergencji typu sigma z metodą autokorelacji przestrzennej, co pozwoliło sformułować wnioski dotyczące form dyfuzji rozwoju gospodarczego w ujęciu subregionalnym.
EN
The aim of the paper is to analyse the spread effect and diffusion of regional economic development in the countries located in Central and Eastern Europe that became members of the EU in 2004 and 2007. The main hypothesis assumes that regional convergence at macroregional level should lead to diffusion of development at regional level. However, another hypothesis suggests that different pattern of diffusion in selected economic sectors should be observed. To verify these hypotheses, the combination of classical sigma convergence analysis and spatial autocorrelation was applied that enabled to formulate conclusions on the forms of economic development diffusion at subregional level.
Celem artykułu jest przedstawienie tendencji i czynników rozwojowych podregionów krajów Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1998–2006. W badaniach wykorzystano szerokie spektrum komplementarnych metod, począwszy od klasycznych analiz beta i sigma konwergencji, a kończąc na wielowymiarowych analizach porównawczych, co umożliwiło triangulację otrzymanych rezultatów. W studiach uwzględniono rzadko eksponowane aspekty związane z wpływem regionów stołecznych na procesy rozwoju, a dzięki zrelatywizowaniu danych wyniki uniezależniono od kontekstu krajowego. W efekcie możliwa stała się odpowiedź na następujące pytania: czy w badanych krajach następuje regionalna konwergencja, czy też polaryzacja procesów rozwoju, jakie czynniki decydują o dynamice rozwoju regionów, a także jakie są główne wymiary zróżnicowań przestrzennych w Europie Środkowo-Wschodniej.
EN
The aim of this article is the description of growth tendencies and growth factors in subregions (NUTS 3) of Central and Eastern Europe in 1998–2006. Wide range of complementary research methods has been used in order to triangulate results – starting with classical beta and sigma convergence analysis, through kernel density estimation, transition matrices to spatial autocorrelation and multidimensional comparisons. Rarely exposed aspect of influence of capital regions on growth processes was taken into account. Additional analysis of the data in relation to country average allowed to obtain conclusions independent of the country context. As a result, it appeared to be possible to answer the following questions: do the analyzed countries face regional convergence or divergence/polarization process?; what factors determine the dynamics of regional growth?; what are the main dimensions of spatial disparities in Central and Eastern Europe.
Nowy paradygmat rozwoju prowadzi do przestrzennej reorganizacji gospodarki, w tym do zmian relacji między metropolią i jej zapleczem regionalnym. Współczesne metropolie skupiają działalności o charakterze innowacyjnym, co skutkuje rozwojem ich powiązań w ramach światowej sieci wielkich miast. W efekcie obserwujemy relatywny spadek znaczenia ich związków z otoczeniem regionalnym, które może im zaoferować przede wszystkim zasoby o charakterze "prostym". Artykuł przedstawia te procesy na przykładzie trzech polskich metropolii: warszawskiej, poznańskiej i trójmiejskiej.
EN
Territorial entitles and thus has influenced relations between them. In particular, these changes influenced the relations between the metropolis and its hinterland. Contemporary metropolis became a concentration of innovative activities that led to development of flows within world cities network. As a result its ties with regional surrounding, that offers mainly "simple" resources, has became relatively weaker. The article demonstrates these new processes by the empirical research of three Polish metropolises: Warsaw, Poznan and so called Triple-city (Gdansk-Gdynia-Sopot).
Celem artykułu jest, po pierwsze, przedstawienie wyzwań rozwojowych stojących przed dużymi polskimi miastami, a po drugie – ocena, w jakim stopniu interwencja publiczna podejmowana w ramach polityki spójności w okresie programowania 2004–2006 im odpowiadała. Analizie poddano następujące aspekty tej interwencji: wielkość nakładów według dziedzin i rodzaju beneficjentów oraz ich lokalizacji w różnych typach dużych miast. W rezultacie można stwierdzić, że struktura interwencji tylko w części adresowała wyzwania związane ze współczesną gospodarką informacyjną, co wynikało z relatywnie słabego wsparcia dla rozwoju potencjału innowacyjnego miast oraz służącego mu rozwoju ich funkcji metropolitalnych. Największe nakłady polityki spójności w badanym okresie przeznaczono na rozwój infrastruktury wodno-ściekowej i transportowej, co związane było z koniecznością nadrabiania wieloletnich zapóźnień cywilizacyjnych w tych dziedzinach. Do pozytywnych aspektów można natomiast zaliczyć dopasowanie struktury interwencji do charakterystyki poszczególnych typów miast. Ponadto należy zwrócić uwagę, że większe wsparcie trafiło do największych miast, co wynikało m.in. z dużego zaangażowania ich władz w pozyskanie środków zewnętrznych, podczas gdy w części mniejszych ośrodków miejskich ważnym beneficjentem pomocy były duże zakłady przemysłowe.
EN
The aim of this paper is twofold: to demonstrate development challenges of large Polish cities and to assess the extent to which Cohesion Policy in the 2004−2006 programming addresses these issues. The analysis covers different aspects of EU intervention: sums assigned for particular categories, types of beneficiaries as well as types of large cities. The results allow us to formulate the following observations. The thematic structure of the intervention only partially addresses challenges related to contemporary informational economy, which is due to the cities’ relatively low support for innovativeness and their metropolitan functions. In the analyzed period, the bulk of EU Cohesion Policy funds was devoted to the development of basic technical infrastructure (transport and water management), which was the result of huge underdevelopment in these fields in former years. However, EU intervention had some successes: thematic fields were well adapted to types of cities. Furthermore, most funding was allocated to the largest cities because of the strong involvement of their authorities in EU funds projects, while in smaller cities a significant share of the funds was given to large industrial plants.
Celem artykułu jest przedstawienie wpływu technologii informacyjnych na zachowania przestrzenne głównych aktorów tworzących układ regionalny (przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, władz publicznych). Artykuł wykorzystuje wyniki regionalnego studium przypadku przeprowadzonego w ramach projektu ESPON 1.2.3. Do przeprowadzonych w 2006 r. badań wybrano województwo podlaskie stanowiące przykład słabo rozwiniętego regionu peryferyjnego. W szczególności przedmiotem analizy był zakres oraz efekty wykorzystania nowych technologii w sektorze przedsiębiorstw oraz w sektorze władz publicznych.
EN
The aim of the paper is to present the impact of ICT on the spatial behaviour of the main actors (households, enterprises, public administration) that constitute the regional economic system. The results are based on the regional case study developed within the ESPON 1.2.3 project. The research has been conducted in 2006 in the Podlaskie Voivodship – an example of peripheral Polish region. In particular the analysis covers the range and effects of new technologies implementation both in private and public sectors.
Głównym celem artykułu jest próba oceny, czy współpraca naukowa jest istotną składową regionalnego potencjału innowacyjnego. W pierwszej części, na podstawie przeglądu literatury, przedstawiono wstępną operacjonalizację najważniejszych elementów składowych potencjału innowacyjnego. Ich empirycznej weryfikacji dokonano za pomocą analizy czynnikowej. Na tej podstawie można stwierdzić, że współpraca naukowa jest istotną składową tego potencjału, gdyż wskaźniki ją ilustrujące weszły w skład jego wymiaru „naukowego” (centralność pośrednicząca) oraz „rdzeniowego” (umiędzynarodowienie). Współpraca nie była natomiast powiązana z wymiarem „technologicznym”, który odgrywał w badanym okresie największą rolę w kształtowaniu dynamiki wzrostu regionów europejskich. Natomiast „rdzeniowość”, w skład której wchodziło m.in. umiędzynarodowienie współpracy naukowej, okazała się istotna przy wyjaśnianiu dynamiki rozwoju trzech z dziewięciu wyróżnionych podtypów regionów np. „naukowo-technologicznego”. Może to oznaczać, że zagraniczna współpraca naukowa ma znaczenie dla rozwoju tych regionów, które są kluczowe z perspektywy europejskiego potencjału innowacyjnego.
EN
The main aim of the paper is an attempt to assess whether academic cooperation is an important component of a region’s innovation potential. First, a preliminary operationalization of the most important components of innovation potential is presented based on a literature review. The components are then verified using factor analysis which makes it possible to identify the main dimensions of a region’s innovation potential. The results suggest that academic cooperation is a significant component of the potential, given that the indicators that illustrate it are part of the potential’s „academic” dimension (betweenness centrality) and of its „core” dimension nternationalization). However, the paper shows that cooperation is not linked with the “technological” dimension that, at the time of the study, played the central role in shaping European regions’ growth dynamic. The ”core” dimension, on the other hand, comprising e.g. internationalization of academic cooperation, proved to be significant in explaining the growth dynamics of three out of nine subtypes of regions, the “academic-technological” among others. It may mean that foreign academic cooperation is important for the development of the regions that are key for European innovation potential.
Celem artykułu jest identyfikacja i diagnoza problemów obszarów metropolitalnych w Polsce. W pierwszej części autorzy przedstawiają przegląd najważniejszych przejawów procesów metropolizacji wraz z próbą wskazania problemów, jakie mogą im towarzyszyć w skali lokalnej i regionalnej. Stanowi to podstawę do identyfikacji najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce, dla których przeprowadzono delimitację ich obszarów metropolitalnych. W kolejnej części artykułu wyróżnione obszary scharakteryzowano pod kątem ukazania ich najważniejszych problemów rozwojowych. W efekcie możliwe stało się sformułowanie rekomendacji dotyczących działań, które usprawniłyby funkcjonowanie największych miast i ich otoczenia.
EN
The aim of the paper is to indicate metropolitan areas in Poland as well as to provide the assessment of their situation. The first part is devoted to literature review focused on identification of the most significant trade-offs of metropolisation process in regional and local scale. This constitutes a base for indication of the most important cities in Poland for which delineation of their metropolitan areas are provided. In the next part these metropolitan areas were characterised to reveal obstacles in their development. This enables authors to provide recommendations regarding activates that should be undertaken to facilitate growth of the largest cities and their surroundings.
Artykuł przedstawia zastosowanie modelu czterech kapitałów do oceny dokumentu i wdrażania strategii rozwoju regionu pod kątem rozwoju trwałego. We wstępie zostały zdefiniowane te rodzaje kapitałów, które mogą być wykorzystane do analizy trwałości rozwoju regionu. Następnie autorzy przedstawiają wyniki ćwiczenia przeprowadzonego z władzami województwa lubuskiego, polegającego na ocenie wpływu realizacji strategii na stan wyróżnionych kapitałów. Otrzymane wyniki zostały zestawione z opiniami władz samorządów lokalnych oraz przedsiębiorców. Pozwoliło to na określenie słabych stron realizacji strategii, a także na wskazanie potencjalnych konfliktów między rozwojem różnego rodzaju kapitałów. W efekcie umożliwiło sformułowanie rekomendacji związanych z aktualizacją strategii rozwoju regionu.
EN
The article presents 4 capital model as an evaluation method of the region development strategy implementation as well as strategy document analysis. The introduction provides definition of these types of capitals that might be adapted to analysis of sustainable development. Than the authors describes a result of exercise conducted together with representatives of self-government authorities consists of impact assessment of the strategy implementation in the context of selected forms of capital. The results were confronted with opinions of local self-governments authorities as well as small and medium size enterprises. These breakdown enabled authors to indicate weakness of the strategy and potentials trade-offs between different types of capital. As the final result recommendations regarding the updating processes of the strategy were formulated.
Artykuł przedstawia próbę identyfikacji miast zagrożonych degradacją społeczno-gospodarczą w Polsce. Na przykładzie 10 wybranych miast wskazuje różne przyczyny problemów oraz mocne i słabe strony tych układów lokalnych. Na tym tle autorzy ukazują i oceniają działania podejmowane przez władze miast, konfrontując je z pozytywnym przykładem transformacji systemowej w wymiarze lokalnym, za który można uznać Biłgoraj.
EN
Article is devoted to identification of towns endangered by socio-economic degradation (marginalisation). Using the example of 10 selected towns it shows their weak and strong points and complex sources of developmental problems. Authors present and evaluate activities undertaken by town authorities. Town of Bilgoraj serves as a benchmark (positive example of successful local transformation after 1989).
Celem artykułu jest przedstawienie ewolucji przestrzeni gospodarczej współczesnej metropolii. Podjęto tu próbę usystematyzowania najważniejszych przemian tej przestrzeni, w szczególności wyrażających się powstawaniem nowych obszarów i obiektów aktywności gospodarczej. Do przedstawienia tej ewolucji wykorzystano trzy osie ilustrujące różne typy działalności, stanowiące współczesne filary rozwoju metropolii: produkcyjno-technologiczną, kontrolno-informacyjną i konsumpcyjno-kulturalną. Zachodzącą transformację ukazano w kontekście tendencji odśrodkowych i dośrodkowych występujących w układzie: centrum miasta – pozostała część jego obszaru metropolitalnego. Na tej podstawie sformułowano scenariusze zmian struktury przestrzennej metropolii oraz kierunki badań nad transformacją jej przestrzeni gospodarczej wynikające z przeobrażeń technologicznych i społecznych.
EN
The purpose of the article is to present the evolution of the economic space in the modern metropolis. The paper systematizes the most important changes of that space, in particular those expressed in the emergence of new areas and places of economic activity. To present this evolution, three axes illustrating various types of activity are used, constituting the contemporary pillars of metropolis development: production and technology, control and information, and consumption and culture. The ongoing transformation is shown in the context of centrifugal and centripetal The purpose of the article is to present the evolution of the economic space in the modern metropolis. The paper systematizes the most important changes of that space, in particular those expressed in the emergence of new areas and places of economic activity. To present this evolution, three axes illustrating various types of activity are used, constituting the contemporary pillars of metropolis development: production and technology, control and information, and consumption and culture. The ongoing transformation is shown in the context of centrifugal and centripetal.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.