Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Międzynarodowa standardowa klasyfikacja wykształcenia ISCED: wzorzec z Sevrès czy wymysł Szatana?

100%
Sawiński Z.
Edukacja
|
2012
|
issue 4(120)
100-119
PL
Celem utworzenia klasyfikacji ISCED była potrzeba porównania zasobów edukacyjnych w różnych krajach. Nie odzwierciedla ona jednak specyfiki systemów edukacyjnych i daje uproszczony obraz roli wykształcenia we współczesnych społeczeństwach. W Polsce do określenia rzeczywistej roli wykształcenia, zamiast ISCED, lepiej posłużyć się klasyfikacją krajową – co w artykule zostało zilustrowane za pomocą wyników Europejskiego Sondażu Społecznego. Przewaga polskiej klasyfikacji nad ISCED bierze się stąd, że pozwala uwzględnić zmiany, jakie zaszły w systemie edukacji w Polsce: począwszy od reform przeprowadzonych przez władze komunistyczne w latach 50. i 60., poprzez ekspansję szkolnictwa wyższego po 1989 r., a skończywszy na zmianach wprowadzonych przez reformę gimnazjalną. Wyniki cytowanych badań skłaniają do uzupełnienia dotychczasowego paradygmatu badania wykształcenia o klasyfikacje krajowe, które pozwoliłyby uwzględnić specyfikę systemów edukacyjnych. W dyskusji staram się określić powody, dla których badaczom wygodniej jest korzystać z ISCED, niż rozwijać własne narzędzia badania wykształcenia, właściwe dla ich krajów.
EN
The aim of the ISCED classification was to compare educational resources in different countries. One of the reasons why the classification fails is that it does not reflect the specific characteristics of educational systems in individual countries and as a result creates an oversimplified image of the role of education in contemporary societies. In Poland, the national classification provides a better tool than the ISCED for specifying the role of education, which is demonstrated by the results of the 2010 European Social Survey. The advantage of national classification over the ISCED follows from the fact that it takes changes and reforms in the Polish educational system into consideration. These empirical results speak for supplementing standards with national classifications for education which allow specific characteristics of education systems to be taken into account in inter-country comparison. This would be a step towards functional harmonisation, a concept abandoned after the year 2000 which was replaced with methodological rigor. In the discussion possible reasons are outlined for why researchers find using the ISCED more appropriate for their countries than constructing their own instruments.
2

Gimnazja wobec nierówności społecznych

100%
Sawiński Z.
Edukacja
|
2015
|
issue 4(135)
51–72
PL
Zmniejszenie społecznych barier w dostępie do edukacji stanowiło jeden z celów reformy szkolnej z 1999 r. Do obniżenia nierówności miało przyczynić się stworzenie gimnazjów zapewniających wyrównaną jakość nauczania, a także przesunięcie o rok progu wyboru szkoły średniej. W artykule poddano weryfikacji trzy hipotezy dotyczące wpływu reformy gimnazjalnej na nierówności w polskich szkołach. Dwie pierwsze dotyczą znaczenia pochodzenia społecznego dla wyników osiąganych przez uczniów oraz dla szans wyboru szkoły średniej. Trzecia natomiast – skutków różnicowania się gimnazjów, ujawniającego się szczególnie w dużych miastach. Wyniki badania PISA z lat 2000–2012 nie dają podstaw do twierdzenia, że reforma gimnazjalna przyczyniła się do zmniejszenia nierówności w polskiej edukacji. W okresie funkcjonowania gimnazjów znaczenie pochodzenia społecznego dla osiągnięć uczniów utrzymywało się na podobnym poziomie jak przed reformą. Badanie PISA nie dostarcza też przekonujących dowodów na to, że zmniejszył się wpływ pochodzenia na wybór szkoły średniej. Z drugiej strony nie stwierdzono, aby pogłębiające się różnice między gimnazjami prowadziły do wzrostu nierówności, mimo że elitarne gimnazja stanowią nowy kanał edukacyjnego awansu. Podobnie jest zresztą w innych krajach Europy, gdzie różnicowanie się szkół również nie prowadzi do wzrostu nierówności związanych z pochodzeniem. Wniosek o stabilnym charakterze nierówności w polskich szkołach jest zgodny z wynikami prowadzonych na świecie badań, w których podkreśla się rolę szkoły w zapewnieniu trwałości norm i hierarchii stratyfikacyjnych. Badanie to dostarcza wielu argumentów na rzecz pozaedukacyjnych źródeł nierówności szkolnych, co wyjaśnia niewielką możliwość przeciwdziałania tym nierównościom za pomocą reform oświatowych.
EN
The need to reduce social inequalities in the transition to upper secondary school was one of the arguments for introducing lower secondary schools in 1999 in Poland. The new lower secondary schools extended the common comprehensive curriculum by one year and, in consequence, shifted the decision on choosing an upper secondary school, which was a crucial decision for continuing one’s further educational career in Poland. Three hypotheses were formulated on the impact of the reform on inequalities in Polish schools. The first two concern the importance of social origin for student performance and for the choice of upper secondary school, while the third addresses the effects of growing differences among lower secondary schools, especially in large cities. In order to test the hypotheses, PISA data were used from 2000–2012, which coincides with the period of introducing lower secondary schools in Poland. The PISA results demonstrate that after the reform, there was no decrease in correlations between school performance and socio-economic status of students. Likewise, the hypothesis of a persi-stent impact of social origin on upper secondary school choice also cannot be rejected. However, the increasing diversity of lower secondary schools did not lead to an increase in inequality in Polish education. The latter result has been confirmed by PISA data from eight European countries where the 15-year-old PISA students attend schools which are not divided into tracks. Between 2003 and 2012, the differences in performance among schools increased in most selected countries, but none of these countries saw an increase in educational inequality. The conclusions support the prominent hypothesis of Hans-Peter Shavit and Yossi Blossfeld about the persistence of inequalities in education. School reformers are helpless against stratification in society, which determines the educational attainment of children from different social classes.
3

Ku szerszemu spojrzeniu na nierówności w edukacji. Odpowiedź na uwagi polemiczne Michała Sitka

100%
Sawiński Z.
Edukacja
|
2016
|
issue 2(137)
131–137
4

Social trust in education in European countries, 2002–2010

100%
Sawiński Z.
Edukacja
|
2014
|
issue 5(130)
19–39
EN
Social trust in education is at least partly rooted in the legitimacy of the principal institutions which organise the social order, such as the political system, democracy and economy. Easton formulated the theoretical justification for this hypothesis in the 1960s, while empirical confirmation was delayed until the first decade of this century, when the data was collected in the European Social Survey. The results of ESS confirmed the hypothesis that trust in education is influenced by the legitimacy of the more fundamental state institutions but the mechanisms of this effect vary across Europe. In countries where schools are autonomous and control over them is located at community level, trust in education becomes independent from social support for the state. However, in countries where education is considered to be a government agency, strongly shaped by political goals, people tend to evaluate education together with other state institutions. The ESS data also provide insight into factors determining trust in education at the level of the individual. Surprisingly, the lowest degree of trust was shown by the upper classes, including the educated, whom the education system had benefited most. This is not conducive to the involvement of such people in countries that are building their educational resources.
5

recenzja: Mit szkoły życia

100%
Sawiński Z.
Edukacja
|
2014
|
issue 2(127)
108–122
PL
Artykuł recenzyjny na podstawie książki “The myth of achievement tests: the GED and the role of character in American life”, red. James J. Heckman, John Eric Humphries i Tim Kautz. Chicago, IL: The University of Chicago Press, 2014, s. 452 + xvi nlb.
EN
The review of a book: Heckman, J. J., Humphries, J. E. and KLautz, T. (eds.). (2014). “The myth of achievement tests: the GED and the role of character in American life” (pp. 452 + xvi nlb). Chicago, IL: The University of Chicago Press.
6

Zaufanie społeczeństwa do edukacji w Polsce i w krajach europejskich

100%
Sawiński Z.
Edukacja
|
2013
|
issue 2(122)
56–77
PL
Zaufanie do edukacji ma swoje źródło w przekonaniach o prawomocności władzy. Teoretyczne uzasadnienie tej zależności sformułował David Easton w latach 60. XX w., zaś empirycznego potwierdzenia doczekała się ona dopiero obecnie, dzięki wynikom Europejskiego Sondażu Społecznego. Badanie to dowiodło, że wpływ przekonań o legitymizacji władzy na zaufanie do edukacji kształtuje się niejednakowo w różnych krajach. Tam, gdzie system szkolny cechuje się decentralizacją i autonomicznością, rodzice oceniają edukację pod kątem jakości szkół w najbliższym sąsiedztwie, przez co w tych krajach zaufanie do edukacji jest względnie niezależne od poparcia dla struktur ogólnopaństwowych. Natomiast w krajach, w których edukację uważa się za agendę systemu władzy, podporządkowaną celom politycznym, ocenia się ją tak samo jak inne instytucje państwa. Europejski Sondaż Społeczny dostarcza też wniosków na temat indywidualnych czynników decydujących o zaufaniu do edukacji. Okazuje się, że zajmowanie wysokiej pozycji społecznej – w tym uzyskanie wysokiego wykształcenia – nie sprzyja pozytywnej ocenie edukacji. Polska, na tle krajów europejskich, wyróżnia się wyraźną nadwyżką zaufania do edukacji wobec oceny rządu, demokracji i gospodarki. Zarazem w Polsce nadzwyczaj silnie ujawnia się negatywna ocena edukacji przez ludzi wykształconych. W artykule podjęto próbę wyjaśnienia tego dość nieoczekiwanego zjawiska.
EN
Social trust in education is at least partly rooted in the legitimacy of the principal institutions which organise the social order, such as the political system, democracy and economy. Easton formulated the theoretical justification for this hypothesis in the 1960s, while empirical confirmation was delayed until the first decade of this century, when the data was collected in the European Social Survey. The results of ESS confirmed the hypothesis that trust in education is influenced by the legitimacy of the more fundamental state institutions but the mechanisms of this effect vary across Europe. In countries where schools are autonomous and control over them is located at community level, trust in education becomes independent from social support for the state. However, in countries where education is considered to be a government agency, strongly shaped by political goals, people tend to evaluate education together with other state institutions. The ESS data also provide insight into factors determining trust in education at the level of the individual. Surprisingly, the lowest degree of trust was shown by the upper classes, including the educated, whom the education system had benefited most. This is not conducive to the involvement of such people in countries that are building their educational resources.
7

The International Standard Classification of Education ISCED: the standard from Sevrès or Satan’s trick?

100%
Sawiński Z.
Edukacja
|
2013
|
issue Edukacja. An interdisciplinary approach 1
115–134
EN
The aim of the ISCED classification was to compare educational resources in different countries. One of the reasons why the classification fails is that it does not reflect the specific characteristics of educational systems in individual countries and as a result creates an oversimplified image of the role of education in contemporary societies. In Poland, the national classification provides a better tool than the ISCED for specifying the role of education, which is demonstrated by the results of the 2010 European Social Survey. The advantage of national classification over the ISCED follows from the fact that it takes changes and reforms in the Polish educational system into consideration. These empirical results speak for supplementing standards with national classifications for education which allow specific characteristics of education systems to be taken into account in inter-country comparison. This would be a step towards functional harmonisation, a concept abandoned after the year 2000 which was replaced with methodological rigor. In the discussion possible reasons are outlined for why researchers find using the ISCED more appropriate for their countries than constructing their own instruments.
8

Alicja w krainie nierówności. Recenzja książki Alicji Zawistowskiej: Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2012, stron 229

100%
Sawiński Z.
Edukacja
|
2013
|
issue 1(121)
113–118
PL
Autorka rozpoczyna od omówienia teorii nierówności edukacyjnych, które pojawiły się na świecie w ciągu ostatniego półwiecza. Przegląd ten jest aktualny i kompletny, przez co stanowi użyteczne kompendium wiedzy dla badaczy i polityków oświatowych. W celu poddania analizie danych empirycznych autorka wybrała ujęcie horyzontalne, w którym bada się czynniki wyboru jednej z alternatywnych ścieżek kształcenia. Zamieszczone w książce analizy dotyczą wpływu środowiska społecznego uczniów na: (a) wybór gimnazjum (w podziale na publiczne i prywatne), (b) wybór szkoły ponadgimnazjalnej oraz (c) wybór uczelni i kierunku studiów. Książka w przekonujący sposób uzasadnia korzyści z zastosowania ujęcia horyzontalnego do analizy nierówności edukacyjnych w Polsce, mimo że prezentowane wnioski mają charakter fragmentaryczny i nie składają się na obraz całej edukacji. Wynika to ze słabości dostępnych danych, które pochodzą z badań prowadzonych w ramach różnych perspektyw metodologicznych, zaś ich część ma zasięg lokalny. Pomimo tych ograniczeń, książka stanowi wartościowe podsumowanie aktualnej wiedzy na temat nierówności horyzontalnych w Polsce a zarazem wskazuje obszary, które wymagają dalszych badań.
EN
The author starts with a review of theories of educational inequality formulated during the last half-century. This review is complete and up to date and is therefore a useful resource for researchers and educational policy makers. For the purpose of analysis of empirical data the author has chosen a horizontal approach which examines factors influencing choice between available educational paths. The analyses presented in the book include (a) the impact of social background on middle school choice decisions (whether public or private), (b) determining factors for secondary school choice after completing middle school and (c) choice of university and field of study at tertiary level. Although the findings presented are fragmentary and do not provide a picture of the whole system, the book convincingly supports the benefits of a horizontal approach to understanding and explaining educational inequality in Poland. These shortcomings result from the weakness of the available data which were collected in studies following different methodological perspectives in some cases restricted to local communities. Despite these limitations, the book is a valuable summary of current knowledge about horizontal inequalities in Poland and at the same time identifies areas which require further research.
9
Publication available in full text mode
Content available

Pasjonaci instrukcji obsługi pralki (recenzja z: The Reviewer’s Guide to Quantitative Methods in the Social Sciences. Red. Gregory R. Hancock i Ralph O. Mueller. New York and London: Routledge 2010, 432 s. + xvi.)

100%
Sawiński Z.
Studia Socjologiczne
|
2011
|
issue 4(203)
195-200
10
Publication available in full text mode
Content available

Od diagnozy do skutecznej polityki edukacyjnej: potrzeba reorientacji w badaniach nad nierównościami w oświacie

100%
Sawiński Z.
Studia BAS
|
2020
|
issue 2(62)
91-109
EN
The paper discusses to what extent current research meets the expectations of policies aimed at reducing inequalities in education. Initially, inequalities in education were perceived as a result of the incomplete accessibility of schools for disadvantaged social categories. It was believed that inequalities would decrease with the further reforms of education systems. However, along with the expansion of education, research showed that inequality did not decrease, but began to move to ever higher levels of the school system. It raised expectations that research results should help decision makers search for effective solutions to reduce educational inequalities. The author addresses the question of whether research has met this challenge and proposes to extend the scope of collected data to increase its usability in educational policy.
11
Publication available in full text mode
Content available

Sprawiedliwe nierówności zarobków

63%
Domański H., Sawiński Z.
Studia Socjologiczne
|
2012
|
issue 3(206)
7-27
EN
The results of the surveys on the perceptions of income inequalities in Poland, which were conducted in 1988-1994, when the old political regime collapsed and the systemic transformation started, have been compared with the most current survey conducted in 2010. It has been demonstrated that despite the collapse of communism and the transition to market economy, there were no major changes in either how people perceive actual earnings in different occupations or what earnings they regard as fair. Both in 1988 and 2010 the respondents believed that incomes of politicians and big businessmen were the highest, while the wages of white collar workers’ at the lower positions and manual workers’ were the lowest. Moreover, the earnings seen as fair did not depart significantly from the earnings perceived as actual. This finding confirms a belief that the sense of what is fair for people is conditioned by what is seen as actual. Another conclusion is that over the two decades the acceptance for large differences in earnings considerably increased. The degree of „acceptable” inequality, as measured by the Gini index increased from 0.217 to 0.316. The systemic transformation did not substantially modify the map of social categories that were for or against differences in earnings. As two decades before, a relatively strong support for income inequalities is present in all segments of social structure. It therefore does not seem likely that wage demands could turn into a social conflict.
PL
Przedstawiamy wyniki badań nad postrzeganiem nierówności zarobków, realizowanych w Polsce w latach 1988–2010. Dowodzą one, że mimo upadku komunizmu i kształtowania się stosunków rynkowych, w okresie tym nie zmieniły się ani opinie o wysokości zarobków w różnych zawodach, ani też na temat zarobków uznawanych za sprawiedliwe. W 1988 i 2010 roku dominowało przekonanie, że najwięcej zarabiają przedstawiciele wielkiego biznesu i politycy, a najmniej robotnicy i pracownicy umysłowi na najniższych stanowiskach. Prawie identycznie kształtowała się hierarchia zawodów według zarobków uznawanych za sprawie- dliwe. Wynik ten jest potwierdzeniem tezy, że poczucie tego, co sprawiedliwe, warunkowane jest przez to, co postrzegane jest jako faktyczne. Równocześnie w latach 1988–2010 dokonał się wyraźny wzrost akceptacji dla rozpiętości zarobków. W zbiorowości mieszkańców Polski stopień „postulowanych” nierówności, mierzonych indeksem Giniego, zwiększył się z 0,217 do 0,316. Transformacja nie zmieniła zasadniczo mapy kategorii społecznych, które są bardziej za nierównościami lub przeciw. W sumie jednak, stosunkowo silne poparcie dla nierówności zarobków występuje we wszystkich segmentach struktury społecznej – wydaje się więc mało prawdopodobne, aby roszczenia płacowe prowadziły do napięć społecznych.
12
Publication available in full text mode
Content available

Bogdan Cichomski (5 lutego 1941 – 2 maja 2015)

63%
Sawiński Z., Zieliński M. W.
Studia Socjologiczne
|
2015
|
issue 2(217)
5-8
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.