Search results

1

Na początku był bunt. Federacja Młodzieży Walczącej w Warszawie (1984–1989)

100%

Noszczak B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2012

|

issue 1(19)

377-419

EN

The founding of the Federation of Fighting Youth (FMW) in Warsaw in June 1984, was triggered by stagnating activity of the political opposition against communist rule that was felt by young people, and their unfamiliarity with the underground opposition structures, composed of their peers. The Federation professed pro-independence and anticommunist ideas. Regaining independence was the imperative for its members, as was fighting against communism and promoting these concepts in opposition circles, especially of the youth. Such plans were to be carried out by closely collaborating with the “Solidarity” trade union. The organisation did not promote any ideology, it did not work out its own political programme. Its main formula was based on openness to different political, economic and social views of its members. The most important task of the Federation consisted in mobilising the young to battle communism throughout the country. To achieve that purpose, the organisation attempted to contact as many persons from broad opposition as it could. FMW did not take long to gain many followers and active members. It grew to the status of a supraregional, all-Polish structure. It was Poland’s largest youth opposition organisation in the post-1945 period, well known both for its so-called direct actions, as activities in clandestine publishing. The Warsaw structures of FMW edited the Federation’s leading publication, called „Nasze Wiadomości” (“Our News”). Many of its members were simultaneously active in other opposition groups in the capital, such as the Resistance Groups „Solidarni”. The Federation, weakened by internal dissent and facing the problem of specifying its role in the new political/social situation in the post-1989 years, definitely disintegrated in the early 1990s.

2

Nobel za Orędzie? List o. Stanisława Wawryna SJ do prymasa Stefana Wyszyńskiego w sprawie możliwości przyznania Episkopatowi Polski Pokojowej Nagrody Nobla za wystosowanie Orędzia do biskupów niemieckich

100%

Noszczak B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 30

482-492

3

Drogi i bezdroża młodzieżowej konspiracji. Klub Wykolejeńców (1950–1951) w świetle dokumentacji tajnej policji politycznej Polski Ludowej

100%

Noszczak B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2012

|

issue 2(20)

261-280

EN

The Klub Wykolejeńców (KW, Rebels’ Club) was one of the numerous groups established by Warsaw students of general and higher secondary schools in the 1950s. These clubs usually bore unusual and provocative names. The secret political police of the PRL was of the opinion that these informal groups “demoralised youth” and strengthened its “negative approach to education and social life”. KW was composed of young people of intelligentsia families that were brought together by the memory of an independent Poland, animosity towards communist and their peers associated with the Union of Polish Youth, as well as a specific cult of the West (especially of the USA). Teenagers would meet at so-called receptions and preferred such so-called patterns of spending their free time. These patterns were notably divergent from the uniform and correct – both in the political and social sense – model of behaviours imposed on youth by dogmatists belonging to the party. Only a few of the more than ten members of KW undertook more radical anti-system activities, such as leaflet distribution. In the opinion of the UB, the Club had a “more radical face” in its time. It was closed due to the arrest of its members. Those who contested the “social justice system” most vehemently were to be sentenced during a showcase trial which was not held in the end. Nevertheless, a few club members were sentenced to imprisonment for a few years. Information that would enable drafting a more precise description of the phenomenon of informal youth groups is still lacking. Such groups, as in the case of KW, were not conspiratorial organisations in the strict sense, but they contested the political and social reality of communist Poland. This interesting issue still awaits in-depth studies.

4

Solidarność poznaniaków. Komitet Studenckiej Pomocy dla Więźniów Politycznych i jego kontynuacja w postaci akcji "rodzin zastępczych" (1956-1959)

100%

Noszczak B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2016

|

issue 28

80-121

PL

Na fali przemian społeczno-politycznych związanych z wydarzeniami polskiego Października jesienią 1956 r. z inicjatywy jezuity o. Czesława Białka powstał w Poznaniu Komitet Studenckiej Pomocy dla Więźniów Politycznych. Jego celem było niesienie bezinteresownego wsparcia materialnego, prawnego i duchowego osobom represjonowanym w PRL za przekonania polityczne. (Istnieją przesłanki, że Komitet był pierwszą w Polsce po wojnie i nie wykluczone, że w ogóle pionierską w ramach całej komunistycznej wspólnoty, oddolną inicjatywą społeczną o takim charakterze). Peerelowski aparat władzy, który przez pewien czas po Październiku ‘56 był osłabiony „odwilżowymi” perturbacjami, początkowo nie chciał wywoływać nowych konfliktów na linii władza-naród. Z tego powodu poznański Komitet otrzymał ze strony państwa formalną akceptację dla swojej działalności. Mimo to jego działacze napotykali na utrudnienia i szykany, które były animowane głównie przez Służbę Bezpieczeństwa. Komitet działał efektywnie do końca 1957 r., po czym związane z nim osoby rozwinęły pod patronatem o. Białka dalszą, tym razem niesformalizowaną akcję charytatywną. Z czasem tajna policja polityczna objęła poznańskich społeczników inwigilacją. Komunistyczne państwo dostrzegło w ich oddolnej inicjatywie społecznej formę kontestacji zagrażającej porządkowi ustrojowemu PRL. Przywołane działania aparatu policyjnego nieprzypadkowo zbiegły się w czasie z odchodzeniem ekipy I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki od wyłącznie deklaratywnej – jak się okazało – demokratyzacji i w 1959 r. doprowadziły do aresztowań; w ich wyniku zorganizowana w środowisku poznańskim pomoc ofiarom systemu komunistycznego ostatecznie ustała. W podobnej postaci odrodziła się w PRL dopiero dwadzieścia lat później, wraz z powstaniem Komitetu Obrony Robotników

5

Antykościelna międzynarodówka. Współpraca polskiego Urzędu do spraw Wyznań z jego odpowiednikami w państwach „demokracji ludowej” (1954–1962)

100%

Noszczak B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2019

|

issue 33

406-437

PL

W strukturze administracji państw tzw. demokracji ludowej utworzono z inspiracji Kremla wyspecjalizowane podmioty, które odpowiadały za planowanie, koordynację i realizację polityki wyznaniowej. Ponieważ – niezależnie od lokalnych uwarunko- wań – zakres ich kompetencji był właściwie tożsamy (dotyczyło to także podstawowego celu, czyli dążenia do zniszczenia, względnie podporządkowania państwu instytucji wyznaniowych), miały podstawy do rozwinięcia między sobą współpracy instytucjo- nalnej. Artykuł przybliża kulisy nawiązania formalnych relacji przez polski Urząd do spraw Wyznań z jego odpowiednikami w państwach Europy Środkowo-Wschodniej: Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej, Węgierskiej Republice Ludowej i Niemieckiej Republice Demokratycznej. Unaocznia, że początkowo nie należały one do owocnych, zwłaszcza na tle ożywionych kontaktów między resortami wyznaniowymi czechosło- wackim i węgierskim. Sytuacja pod tym względem zmieniła się w drugiej połowie lat pięćdziesiątych XX w. Wizyty, rewizyty i międzynarodowe spotkania z udziałem pracow- ników administracji wyznaniowej państw bloku wschodniego pozwalały na wymianę doświadczeń oraz projektowanie polityki wobec Kościołów i związków wyznaniowych, nawet w skali globalnej.

EN

I n the administration structure of the states within the so-called people’s democracy, specialized bodies were created on the initiative of Kremlin to take care of planning, coordinating and implementing the policy on religious denomination. Because the scope of their competences was equivalent as a rule, irrespective of local circumstances (this also referred to the main goal, i.e. striving to destroy or subordinate religious institu- tions to the state), they had a basis to enter into institutional cooperation between each other. The article presents the real story behind the establishment of formal relations between the Polish Office for Religious Denominations and its counterparts in the sta - tes of Central and Eastern Europe: the Czechoslovak Socialist Republic, the Hungarian People’s Republic and the German Democratic Republic. It reveals that they were not fruitful at the beginning, particularly if compared with intensive contacts between the Czechoslovak and Hungarian departments for religious denominations. The situation changed in the second half of the 1950s. Visits, revisits, international meetings with the participation of employees of the administration for religious denominations of the states of the Eastern Block made it possible to share experiences and formulate a policy towards Churches and religious associations, even globally.

Refine search results

5 Pamięć i Sprawiedliwość

1 2019

1 2017

1 2016

2 2012

5 Noszczak B.

Na początku był bunt. Federacja Młodzieży Walczącej w Warszawie (1984–1989)

Nobel za Orędzie? List o. Stanisława Wawryna SJ do prymasa Stefana Wyszyńskiego w sprawie możliwości przyznania Episkopatowi Polski Pokojowej Nagrody Nobla za wystosowanie Orędzia do biskupów niemieckich

Drogi i bezdroża młodzieżowej konspiracji. Klub Wykolejeńców (1950–1951) w świetle dokumentacji tajnej policji politycznej Polski Ludowej

Solidarność poznaniaków. Komitet Studenckiej Pomocy dla Więźniów Politycznych i jego kontynuacja w postaci akcji "rodzin zastępczych" (1956-1959)

Antykościelna międzynarodówka. Współpraca polskiego Urzędu do spraw Wyznań z jego odpowiednikami w państwach „demokracji ludowej” (1954–1962)