Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

STUDIUM TECHNOLOGICZNE MATERIAŁÓW KRZEMIENNYCH ZE STANOWISKA WOŁKUSZ 3 W PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ POLSCE. KONCEPCJA PRODUKCJI OSTRZY PREFERENCYJNYCH

100%
Przeździecki M.
Archeologia Polski
|
2019
|
vol. 64
39-71
EN
Author presents the first part of the results of a technological study of Volkushian flint artefacts. The research is based on the interpretative potential of the refitting method, morpho¬logical observations, as well as scar pattern and superposition analysis. A homogeneous group of over two thousand flints from site 3 in Wołkusz has been examined. The choice of this inventory was determined by the fact that it contained distinctive set of tools for this taxonomic unit, that is cores and debitage. The article focuses on discussing one of two technological strategies which was reconstructed in the course of the analysis, defined as the concept of preferential point production.
2

Grzybowa Góra („Rydno”), woj. świętokrzyskie. Badania w roku 2010

100%
Przeździecki M.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. B
201-203
EN
In July 2010 archaeological survey and test excavations were carried out in the plot No. 1441. The plot No. 1441, as a part of the “Rydno” complex, is located on a sandy terrace of the River Kamienna, c. 1.5 km south of the town of Grzybowa Góra. The results of the fieldwork are the following: recognition of four new archaeological sites (Palaeolithic and Mesolithic); evaluation of the scale of threats to the sites; and gaining of a collection of 37 flint artefacts.
3

Burins from Tanged Points. Some Remarks on a Specific Way of Shaping of Tanged Points

63%
Przeździecki M., Szymczak K.
Światowit
|
2012
|
vol. Tom IX (L), fasc. B
79-86
PL
Bezpośrednią inspiracją do podjęcia tytułowej pro-blematyki jest, nie prezentowany wcześniej, zbiór zabytków krzemiennych ze stanowiska położonego przy południo¬wym skraju jeziora Serwy, w miejscowości Sucha Rzeczka, pow. augustowski, woj. podlaskie (Ryc. 1). zostało ono od¬kryte przez Aleksandra Bursche podczas badań powierzchniowych w 1982 r. Inwentarz z Suchej Rzeczki liczy łącznie 262 za¬bytki, w tym: 255 form krzemiennych, wykonanych z surowca północno-wschodniego, odmiany narzutowej (SZYM-CZAK 1992: 15-29; 1995: 6-8), 6 fragmentów ceramiki oraz 1 artefakt kamienny (gładzona siekiera) (Tabela 1). Nie jest to zespół homogeniczny - w jego obrębie wydzielić można co najmniej trzy grupy zabytków, różniące się typologicznie, technologicznie, jak i stanem zachowania. Zdaniem autorów, grupy te odzwierciedlają trzy niezależne epizody zasiedlenia stanowiska: późnoneolityczny/ wczesnobrązowy (Ryc. 2:2,4,5), mezolityczny (Ryc. 2:1,3) oraz schyłkowopaleolityczny (Ryc. 2:6-11, 3, 4:1,2). Oddzielne miejsce zajmuje materiał ceramiczny, będący śladem osadnictwa późnośredniowiecznego, o niewątpliwie epizodycznym charakterze. Najliczniejsza grupa zabytków (łącznie 212 okazów) związana jest z najstarszą fazą osadniczą na stanowisku. Artefakty oznaczone jako schyłkowopaleolityczne to - z wyjątkiem 7 rylców (Ryc. 3:1-7), 5 drapaczy i 3 ryl- ców/liściaków (Ryc. 4:1-3, 5:1-3) - formy poprodukcyj¬ne (rdzenie, wióry, odłupki), niemniej analiza cech technologicznych wskazuje na szereg podobieństw z tzw. inwentarzami przedświderskimi strefy północno-wschodniej, w szczególności zaś z krzemieniarstwem kultury wołku- szańskiej. W toku analizy poszczególne kategorie wytwo¬rów zostały podzielone na 12 grup technologicznych, a następnie usystematyzowane w ramach 4 zrekonstruowanych faz tzw. łańcucha operacji (Tabela 2). Szczególne miejsce w grupie zabytków schyłkowo- paleolitycznych zajmują specyficzne formy rylców/liścia- ków - dwa zachowane w całości okazy B1 i B2 (Ryc. 3:1,2, 4:1,2) oraz jeden (B3) zachowany fragmentarycznie (Ryc. 3:3). Pod względem formalnym wpisują się one w ogólnie przyjętą definicję narzędzi określanych jako rylce (GINTER, KOZŁOWSKI 1975: 90-92), jednak ich szczególną cechą jest obecność dobrze wyodrębnionego trzonka, uformowanego w części przysęczkowej za pomocą retuszu stromego na stronę wierzchnią, oraz zastosowanie „nietypowego” półsurowca, tj. wiórów preferencyjnych o parametrach zbli¬żonych do wiórów wykorzystywanych przy produkcji liścia¬ków typu Bromme (MIGAL 2006: 137-147). Poszukiwania form analogicznych do rylców/liściaków z Suchej Rzeczki na innych stanowiskach wykazały, że występują one niemal zawsze w kontekście zespołów wołkuszańskich, m.in. na stanowiskach: Burdeniszki 4A (SZYMCZAK 1995: 37, tabl. VI), Oltus, Voucyn, Paczajów (SULGOSTOWSKA 1989: 180, 183, 221, tabl. XX, XXIII, LXI), czy Witów I - skupienie V (CHMIELEWSKA 1978: 234, tabl. XXI). W kontekst przytaczanych materiałów wpisuje się również „kolekcja z Szurpił”, tj. rylec/liściak oraz liściak bez retuszu trzonka na stronę spodnią, oba egzemplarze wyko¬nane z krzemienia północno-wschodniego (Ryc. 4:3, 5). Zdaniem autorów, przy interpretacji form określanych roboczo mianem rylców/liściaków należy uwzględnić kilka alternatywnych rozwiązań. Pierwsza z opcji zakłada, że prezentowane formy funkcjonowały jako rylce, przy czym możemy mieć tu do czynienia z dwoma wariantami: a. okazy te zostały zaplanowane jako rylce z celowo ukształtowanym trzonkiem ułatwiającym jego oprawę. b. okazy te zaplanowano jako liściaki, które wtórnie przerobiono na rylce. Alternatywna propozycja oparta jest na założeniu, że formy te zostały zaplanowane jako ostrza, a ich funkcja nigdy nie uległa zmianie, przy czym możliwe jest, iż: c. Mamy do czynienia ze specyficznym typem ostrzy (liścia¬ków) w ich pierwotnej formie, gdzie wierzchołek został celowo ukształtowany za pomocą dwóch negatywów ryl¬cowych, zbiegających się na osi symetrii półsurowca. d. Okazy z Suchej Rzeczki zostały zaplanowane i funkcjo¬nowały jako ostrza, a negatywy rylcowe to po prostu sposób ich naprawy - tak zregenerowane formy powtórnie wracają do obiegu i - choć przekształcone - nie tracą swojej pierwotnej funkcji.
4

Ćmielów, st. 95 („Mały Gawroniec”), woj. świętokrzyskie. Badania w roku 2009

51%
Przeździecki M., Migal W., Krajcarz M., Pyżewicz K.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. B
191-192
EN
The archaeological site No. 95 (“Mały Gawroniec” Hill) in Ćmielów is located in the area of the town of Ćmielów. It lies on a loess inselberg, in the valley of the River Przepaść. The site was discovered in Spring 2004. It yielded the unique remains of a Magdalenian camp. The results of the fieldwork in season 2009 are: preparation of special maps focused on natural and anthropogenic threats to the site; recognition of a range of fossil suffosion pans, and a position of paleosoils’ levels; excavation in the south-eastern part of the site; and gaining of a collection of 2235 artefacts.
5

Badania nad osadnictwem paleolitycznym północnego obrzeżenia Wyżyny Sandomierskiej

51%
Przeździecki M., Migal M., Pyżewicz K.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. B
27-34
EN
For many years the Sandomierz Upland has been a place of exceptionally intense activity of archaeologists, with particular reference to students of the Neolithic and Bronze Ages. Their works have long dominated the problems of research on prehistory of this region (BALCER 2002: 14). Methodical constraints resulting from accepted classification systems were also an important factor. These systems were based on morphometrical criteria, which were not sensitive enough to detect subtle but crucial differences between artefacts. This deadlock has been broken in recent years only, on the occasion of discoveries of extremely interesting and significant sites in Wilczyce (FIEDORCZUK ET AL. 2007; FIEDORCZUK, SCHILD 2002; KOWALEWSKA-MARSZAŁEK, WŁODARCZAK 2002) and in Pawłów (LIBERA, ZAKOŚCIELNA 2000; 2003; LIBERA ET AL. 2005). In 2004 the authors of the present paper decided to join the fascinating stream of research on Palaeolithic and Mesolithic settlement in the Sandomierz Upland. Our aim was to identify the relation between the type of landscape and the nature of settlement, especially during the final stage of the last glacial, at the touch point of two physical-geographical mesoregions: the Sandomierz Upland (characterised by the presence of the loess cover; and the Iłża Foothills, which is mainly composed of Quaternary sands and clays. The direction of research which has been formulated this way enables the researcher to examine cultural phenomena which occurred in the border zone between two separate settlement models - the “lowland” and the “upland” ones. These models resulted from the adaptation to different environmental and landscape conditions. Intensive search which encompasses the edge of the loess heights between Ćmielów and Zagość is the axis of the project. We have adapted the method of technological attribution as a key to identification of sites from the Paleolithic and Mesolithic. This method is based on sets of evident and easily identifiable features of artefacts. These sets were formulated by us in advance and they function as markers of individual technological traditions. Results of analyses of original benchmark inventories of selected cultural units as well as experimental and traseological observations were used for the compilation of these sets. We have managed so far to work out sets of quite efficient markers of the Magdalenian and Sviderian technological traditions, and - to a lesser extent - of the Gravette tradition. The practical application of technological attribution in the analysis of scanty surface inventories allowed for an identification of six new Magdalenian settlement points, which were then confirmed by excavation research. These were (Fig. 1): Podgrodzie 16 (Figs. 4, 6), Podgrodzie 18, Jankowice 49, Janików 78, Zawichost-Trójca 29 and 30, and Ćmielów 95 “Mały Gawroniec” (Figs. 2, 3, 5).
6

Multi-Aspect Analysis of Flint Materials from Suchodółka, Site 3, the Świętokrzyskie Voivodeship

51%
Grużdź W., Pyżewicz K., Migal W., Przeździecki M.
Światowit
|
2012
|
vol. Tom IX (L), fasc. B
245-258
PL
W artykule podjęto próbę scharakteryzowania schyłkowopaleolityczej technologii wiórowej, której elementy odnotowano na stanowisku Suchodółka 3 (woj. świętokrzyskie). zabytki poddane szczegółowej analizie pochodziły z pracowni krzemieniarskiej, w której wytwarzano półsurowiec wiórowy pozyskany z rdzeni dwupiętowych. W wyniku przeprowadzonych badań ukazane zostały poszczególne etapy rdzeniowania; podjęto także próbę identyfikacji technik debitażu, które zastosowano do rozszczepiania poszczególnych brył. W celu scharakteryzowania procesu redukcji rdzeni posłużono się metodą składanek, która umożliwiła zaobserwowanie poszczególnych stadiów produkcji oraz potwierdziła zwarty charakter zespołu. W wyniku podjętych badań stwierdzono m.in. znaczną ilość odpadów produkcyjnych, związanych zarówno z wczesnymi etapami formowania obłupni i produktów będących efektem odnawiania i świeżenia pięt, a także z korygowaniem kształtu odłupni. Ponadto, w celu identyfikacji sposobów obróbki posłużono się analizami eksperymentalnymi i mikroskopowymi. Przeprowadzone doświadczenia polegały na odtworzeniu zaobserwowanych w składankach sekwencji przy zastosowaniu narzędzi z surowców mineralnych (tłuki z piaskowca) i organicznych (pośredniki z poroża). Porównując serie produktów debitażu eksperymentalnego i oryginalnego, wykorzystano analizy mikroskopowe. Na podstawie badań porównawczych stwierdzono, że sposobem, którym posłużono się podczas obróbki brył krzemiennych na stanowisku w Suchodółce, była najprawdopodobniej technika uderzenia bezpośredniego tłukiem kamiennym. W efekcie tych prac można było również skonfrontować pozyskane dane z tezami przedstawionymi w literaturze przedmiotu. Wnioski z przeprowadzonych badań dobrze korespondują z danymi pozyskanymi na podstawie innych zespołów związanych z kręgiem kultur z liściakami, które to analizowano za pomocą metody składanek. Stosunkowo duży udział wiórów nie poddanych użytkowaniu, zarejestrowanych w Suchodółce, jak i na pozostałych schyłkowo-plejstoceńskich stanowiskach, skłania do interpretacji, że półsurowiec wiórowy zapewne poddawany był przez wytwórców selekcji związanej z preferowaniem określonych parametrów morfologicznych. Na podstawie analizy nielicznie odnotowanych w pracowni krzemieniarskiej narzędzi można przypuszczać, że głównym celem produkcji było uzyskanie relatywnie dużych, prostych i regularnych wiórów o ostrym wierzchołku. Półsurowiec ten, niekiedy nazywany „preferencyjnym”, zwykle przeznaczany był - jak się wydaje - do dalszego użytkowania poza miejscem jego pro¬dukcji. Większość badaczy skłania się ku interpretacji, według której opisany wyżej typ wiórów przekształcano w liściaki pełniące funkcję grotów strzał. Podczas badań zwrócono uwagę, że sposób zastosowania okazów spełniających opisane kryteria morfologiczne mógł zależeć od wielu czynników. W analizowanym zespole odnotowano wyłącznie jedną formę wykonaną z wióra „preferencyjnego”, którą przekształcono w rylec klinowy. Jest to sytuacja odmienna niż w przypadku pozostałych narzędzi wiórowych, wykonanych z półsurowca właściwego dla zaawansowanego debitażu wiórowego, jednak będącego jednocześnie odpadem w badanych składankach.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.