Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Artykuł ma na celu zapoznanie się z założeniami teorii rozwoju społecznego i „twórczej destrukcji” Josepha Aloisa Schumpetera oraz wykazanie aktualności jego poglądów. Decydującą rolę w rozwoju gospodarczym, zdaniem Austriaka, odgrywają przedsiębiorcy-innowatorzy podejmujący ryzyko wprowadzania nowych rozwiązań technicznych lub organizacyjnych do gospodarki, dzięki którym może się ona rozwijać. Jednocześnie w cyklicznym rozwoju gospodarki pojawia się proces „twórczej destrukcji”, polegający na likwidacji przestarzałych, nienadążających za postępem firm, w których miejsce powstają nowoczesne. Ta koncepcja ma współcześnie wielu zwolenników, którzy chętnie ją wykorzystują do usprawiedliwienia procesów zachodzących w gospodarce.
EN
The main goal of this paper is to examine Schumpeter’s theory of economic development and creative destruction and prove that his views are still relevant. According to the Austrian economist, a decisive role in economic development is played by entrepreneurs-innovators, who take the risk of introducing new technical or organizational solutions to an economy, thanks to which the economy can grow. At the same time, the cyclical development of the economy involves the process of “creative destruction”, which consists in elimination of companies unable to keep pace with economic progress and replacing them with new, more modern ones. Today, this concept still has many followers eager to use it to justify the processes taking place in the economy.
PL
Autonomia Śląska budziła wiele emocji zarówno w okresie międzywojennym, jak i obecnie. Województwo śląskie, najmniejsze spośród 16, z których składała się II Rzeczpospolita, jako jedyne posiadało własną autonomię. Po przewrocie majowym w 1926 r. wojewodą śląskim z nadania Piłsudskiego został Michał Grażyński, początkowo niechętny autonomii. Jednak jako dobry gospodarz widział również jej pozytywy w postaci dysponowania własnym skarbem województwa i finansowania wielu inwestycji, które podniosły poziom gospodarczego regionu. Celem artykułu jest prześledzenie stosunku do autonomii śląskich polityków, przedstawicieli władz centralnych II RP, jak również opinii współczesnych badaczy. W artykule wykorzystano zarówno materiały źródłowe, jak i publikacje współczesne.
EN
The paper discusses the selected dilemmas of the labour market as approached by three great economists of the 20th century – Keynes, Galbraith and Friedman. Each of them represented a different trend in economics. Keynes was the creator of the so-called Keynesianism, Galbraith represented neo-institutionalism and Friedman formulated the theory of monetarism. Although they all considered unemployment to be an undesirable phenomenon, they were different in their approaches to combating it. The differences in views resulted from doctrinal reasons. Keynes proposed various forms of counteracting unemployment based on the active involvement of the state, Galbraith mainly focused on an adequate social policy, whereas Friedman believed that only a free market can improve the situation on the labour market, and negated all governmental support programs. The aim of the paper is to compare the attitudes of the discussed economists towards the selected problems of labour market, mainly on the basis of their publications. The study applies the method of source analysis as well as descriptive and comparative methods.
XX
Artykuł dotyczy wybranych dylematów rynku pracy w ujęciu trzech wielkich ekonomistów XX w. – Keynesa, Galbraitha i Friedmana. Każdy z nich reprezentował inny kierunek w ekonomii: Keynes był twórcą tzw. keynesizmu, Galbraith reprezentował neoinstytucjonalizm, Friedman stworzył teorię monetaryzmu. Mimo że wszyscy uważali bezrobocie za zjawisko niepożądane, różnili się podejściem do jego zwalczania. Różnice w poglądach wynikały z przesłanek doktrynalnych. Keynes proponował formy przeciwdziałania bezrobociu polegające na aktywnym zaangażowaniu państwa, Galbraith skupiał się głównie na odpowiedniej polityce społecznej i rozwiązaniach instytucjonalnych, Friedman natomiast uważał, że tylko wolny rynek jest w stanie poprawić sytuację na rynku pracy i negował wszelkie programy pomocowe rządu. Celem artykułu jest porównanie stanowisk omawianych ekonomistów wobec niektórych problemów rynku pracy, uwzględniając ich publikacje. Wykorzystano metodę analizy źródeł, metodę opisową oraz porównawczą.
PL
Mianem szkoły krakowskiej określano ekonomistów, którzy związani byli ze środowiskiem ekonomicznym Krakowa. Przewodniczył im profesor Adam Krzyżanowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1921 r. założyli oni Towarzystwo Ekonomiczne, które miało propagować wiedzę ekonomiczną w społeczeństwie oraz walczyć z nadmierną ingerencją państwa w życie gospodarcze. Poglądy szkoły krakowskiej w dużym stopniu kształtowały opinię publiczną, a jej przedstawiciele cieszyli się dużym autorytetem w społeczeństwie. W artykule podjęto próbę syntetycznego przedstawienia stanowiska krakowskich ekonomistów wobec najważniejszych zagadnień dotyczących: etatyzmu, polityki monetarnej oraz podatkowej. Zwrócono uwagę na ich ocenę z punktu widzenia założeń liberalizmu ekonomicznego. Przegląd publikacji krakowskich ekonomistów wyraźnie wskazuje na konserwatywne, neoklasyczne podejście do zagadnień gospodarczych. Zgodnie z duchem liberalnym przedstawiciele szkoły krakowskiej krytykowali szkodliwość rzekomo zbyt daleko posuniętego etatyzmu, zbyt wysokie podatki, które jednak nie skutkowały wzrostem dochodu fiskalnego oraz politykę monetarną rządu, prowadzącą do inflacji, a następnie do hiperinflacji markowej. Nie zgadzali się również z polityką Władysława Grabskiego, premiera i ministra skarbu, który dokonał reformy walutowej bez pomocy zagranicy i nie czekając na zrównoważenie budżetu. Uważali, że należało najpierw doprowadzić do równowagi w budżecie, a następnie zaciągnąć pożyczkę stabilizacyjną na umocnienie złotego. Krytycznie odnosili się do polityki deflacyjnej w latach wielkiego kryzysu gospodarczego, chociaż początkowo ją akceptowali. Stosując metodę analizy źródeł uzupełnioną metodą opisu i porównawczą, wykorzystano oryginalne teksty krakowskich ekonomistów.
EN
The term Cracow school relates to economists who were associated with the economic environment of Krakow. Prof. Adam Krzyżanowski from the Jagiellonian University chaired them. In 1921, they founded the Economic Society, which was supposed to promote economic knowledge in a society and fight against excessive state interference in economic life. The views of the Cracow school shaped public opinion to a large extent, and its representatives enjoyed great authority in a society. The article attempts to synthetically present the attitude of Kraków’s economists to the most important issues: etatism, monetary and tax policy. Attention was drawn to their evaluation from the point of view of the assumptions of economic liberalism. The review of publications by Cracow economists clearly indicates a conservative, neoclassical approach to economic issues. According to the liberal spirit, representatives of the Cracow school criticized the harmfulness of allegedly too far-reaching etatism, too high taxes, which, however, did not result in an increase of fiscal income and monetary policy of the government, leading to inflation and then to mark’s hyperinflation. They also disagreed with the politics of Władysław Grabski. They believed that first it was necessary to balance the budget, and then to take a stabilization loan to strengthen the zloty. They criticized deflation policy in the years of the great economic crisis, although initially they accepted it. Using the method of a source analysis supplemented by the description and comparison method, the original texts of Cracow economists were used.
EN
The paper presents the approach to income inequality of two great American economists: a representative of neo-institutionalism – John Kenneth Galbraith, and the creator of monetarism – Milton Friedman. Both of them dealt with this problem extensively. The paper aims at revealing differences in both seeking the sources of inequalities and ways to combat them. Although both economists were against excessive inequalities, the methods of overcoming them were perceived differently by each of them. Galbraith advocated that the state should be activated. Therefore, he proposed the implementation of various aid programs, claiming that there should not be poor people in rich countries, even if not everyone honestly uses such assistance. Moreover, various forms of poverty alleviation should be introduced in poor countries. On the other hand, Friedman concluded that the best way to mitigate income inequalities is a non-intervention approach of the state and free market should be left to work freely. According to him, only the market can reduce income disparities. He considered all programs implemented to overcome them to be unsuccessful because they cause social indolence as the number of people using these forms of help increases. In addition, the state is not a charitable institution and it should not include such a form of activity that is only appropriate for bodies specially appointed for this purpose (charity). The paper uses the source analysis method and the comparative method. The main works of both economists were examined in an attempt to highlight the specific nature of their approaches.
PL
Artykuł przedstawia podejście do nierówności dochodowych dwóch wielkich amerykańskich ekonomistów: przedstawiciela neoinstytucjonalizmu – Johna Kennetha Galbraitha oraz twórcy monetaryzmu – Miltona Friedmana. Obaj sporo miejsca w swoich publikacjach poświęcili temu problemowi. Celem artykułu jest wykazanie różnic zarówno w poszukiwaniu źródeł nierówności, jak i sposobów ich zwalczania. Wprawdzie obaj ekonomiści byli przeciwni nadmiernym nierównościom, ale każdy z nich inaczej widział sposoby ich przezwyciężania. Galbraith uważał, że należy uaktywnić państwo. Proponował więc wdrożenie różnych programów pomocowych twierdząc, że w bogatych krajach nie powinno być ludzi biednych, nawet jeśli nie wszyscy uczciwie z takiej pomocy korzystają. Również w państwach ubogich należy wprowadzać różne formy niwelowania biedy. Natomiast Friedman uznał, że najlepszym sposobem łagodzenia różnic dochodowych jest brak interwencji ze strony państwa i pozostawienie swobody działania wolnemu rynkowi. Według niego tylko rynek potrafi zmniejszyć rozpiętości w dochodach. Wszelkie programy wdrażane w celu ich przezwyciężania uważał za nietrafione, ponieważ rozleniwiały społeczeństwo, bo rosła liczba osób korzystających z tych form pomocy. Ponadto państwo nie jest instytucją charytatywną i w jego gestii nie powinna się mieścić taka forma działania, która przystoi tylko organom specjalnie do tego powołanym (charytatywnym). W artykule zastosowano metodę analizy źródeł oraz metodę porównawczą. Wykorzystano przede wszystkim główne prace obu ekonomistów, starając się uwypuklić specyfikę ich podejścia.
PL
Minęło już 28 lat od chwili, gdy rozpoczęła się w Polsce transformacja ustrojowa, czyli proces przechodzenia od gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej. Opinie wśród ekonomistów dotyczące jej przebiegu, skutków i kosztów są podzielone. Celem artykułu jest prezentacja stanowisk polskich ekonomistów wobec sposobu i skutków dokonanych przekształceń systemowych. Starano się zaprezentować zarówno opinie bezkrytycznie akceptujące przebieg i skutki transformacji, jak również krytyczne wobec jej rozwoju i konsekwencji bez oceniania, kto ma słuszność.
EN
It’s been 28 years since in Poland began political transformation, process of the transition from centrally planned economy to a market economy. Opinions among economists about the course, effects and costs are divided. The main goal of this article is to present attitude of polish economists towards the method and effects of transformations system. Presented opinions uncritically accepting process and results of transformation as well as opinions criticizing course and consequences of transformation, without judging who is right.
PL
Wolność jest jedną z podstawowych kategorii ekonomicznych. Artykuł przedstawia stanowisko wobec wolności dwóch wielkich austriackich neoliberałów – L. von Misesa i F.A. von Hayeka, a także niemieckich ordoliberałów. Dwaj pierwsi są zwolennikami zarówno wolności ekonomicznej, politycznej, jak i wolności jednostki. Wolność w ujęciu ordoliberałów nie ma charakteru spontanicznego, jest bardziej ograniczona i uporządkowana.
EN
Economical freedom is one of the basic economic category. The article presents the position of two great Austrian neoliberals considering freedom – L. von Mises and F.A. von Hayek and German ordoliberals. The first two were declared supporters of freedom, both economically and politically and also freedom of the individual. Understanding of freedom by ordoliberals does not have spontaneous character, is more limited and ordered.
PL
Celem artykułu jest prezentacja stanowiska w kwestii podatków i systemu podatkowego najważniejszego przedstawiciela francuskiej ekonomii klasycznej − Jeana Baptiste’a Saya. W artykule zwrócono uwagę zarówno na wspólne cechy łączące stanowisko Saya z postawą pozostałych klasyków, jak również na jego oryginalne poglądy podatkowe.
EN
The issue of taxation has often been discussed by the representatives of classical economics. They spoke about their types, size and methods for collection, as well as the impact on the subject and object of taxation. The main goal of this article is to present a position on taxes the most important representative of the French classical economics − Jean Baptiste Say. In article draw attention to both, the common features connecting Say ideas with the attitude of the other classics as well as his original tax views.
EN
Issue of incomplete employment is still a major problem of the capitalist economy, unresolved both in economic theory and in practice. The main goal of this article is to compare the position of the three great economists on this issue: Joseph Alois Schumpeter, John Maynard Keynes and John Kenneth Galbraith. The first two economists significantly differed in their views, Galbraith’s position was strongly similar to the Keynesian.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.