Results found: 1

Search results

Sort By:

Limit search:

Die Anzeichen einer überregionalen Kultur in den wikingerzeitlichen Gräbern von Marvele

100%

Bertašius M.

Światowit

2012

vol. Tom VII (XLVIII), fasc. B

15-24

Morze Bałtyckie zawsze łączyło narody zamieszkujące nad jego brzegami. W okresie wikińskim podobne elementy rozwoju struktur terytorialnych i instytucji społecznych zaobserwowano wśród Bałtów, Skandynawów i Słowian. Ważnym elementem łączącym były relacje ekonomiczne, regulowane przez obrót srebrem, możliwy dzięki identycznie zorganizowanemu systemowi handlowemu. Pojawienie się pierwszych Skandynawów na południowym i wschodnim wybrzeżu Morza Bałtyckiego datowane jest na VIII w. Ośrodki w okolicach Elbląga i w Grobinie, a później także w Truso i w Kaup-Wiskiauten, wyznaczają początek wschodniego szlaku wikińskiej ekspansji. Dobrze też poświadczone są ślady działalności Wikingów w dorzeczu Dźwiny, niewiadomą natomiast w ich dążeniach pozostaje rola Niemna (Nemunas). Niemniej jednak, dostrzeżono koncentrację zabytków skandynawskich w okolicach Kowna, a w dolnym biegu Niemna wyróżnia się pod tym względem cmentarzysko w d. Linkuhnen. W kontekście tych rozważań, licznych materiałów dostarcza cmentarzysko w Marvele w Kownie, badane w latach 1991-2000. Na środkowolitewskich cmentarzyskach w okolicach Kowna pochówki końskie spotykane są dość często. Wyróżnionych zostało kilka ich typów, a niektóre z zaobserwowanych cech mają analogie w świecie wikińskim. Jakkolwiek można znaleźć różne zachodnio- i środkowoeuropejskie analogie do grzebania koni w grobach, to na opisywanym terenie wyróżnia się typ pochówku, w którym na niewielkim obszarze występują znacznie rozproszone (w kilku warstwach grobu), połamane kości konia. Zwykle w grobie znajdowane są - mające czasem ślady rąbania - kości czaszki, kręgosłupa i nóg. Groby tego typu zajmują oddzielną część cmentarzyska. Zadziwiające podobieństwo do tego typu grobów dostrzec można w relacji Ahmeda Ibn-Fadlana, który będąc posłem kalifa w 921-922 r. podróżował wzdłuż Wołgi i opisał zaobserwowane tam obrzędy pogrzebowe wikińskiego władcy. Zwyczaj ofiarowania zwierząt potwierdzony został zresztą nie tylko w materiałach z nadwołżańskich cmentarzysk (szczególnie w okolicach Jarosławia), lecz także znany jest z nekropoli w Sargenai (Kowno, terytorium miasta). Ciałopalne groby ludzkie w znacznej części przypadków należą do grupy pochówków warstwowych, zawierających rozsypane kości i mających liczne analogie na ziemiach pruskich i zachodniosłowiańskich. W trakcie prac wykopaliskowych odkryto niektóre grupy wyposażenia grobowego, świadczące o kulturowych i handlowych związkach międzyplemiennych. Są to importowane militaria (miecze, groty włóczni), ale także elementy wyposażenia łodzi (nity i klamry łączące elementy poszycia). Ważną grupę stanowią przedmioty związane z handlem (wagi, odważniki, srebro siekane, importowane surowce) - niektóre z nich świadczą o powiązaniach dalekosiężnych. Należy podkreślić także bogate elementy wyposażenia końskiego i jeździeckiego, wśród których dostrzec można także przedmioty nietypowe dla Bałtów (części żelaznych elementów ogłowia, niektóre typy strzemion, niektóre sprzączki), świadczące o rozległych kontaktach. Natomiast przykład ogłowia końskiego z Birki, potwierdzający importowanie przez Skandynawów wyrobów bałtyjskich, wskazuje, że być może w podobny sposób - za pośrednictwem Bałtów - do Skandynawii dotarły awarskie typy strzemion. Często spotykane na cmentarzysku w Marvele zapinki podkowiaste różnych typów świadczą o wspólnych kulturowych tradycjach, widocznych na północnych i wschodnich wybrzeżach Bałtyku, a liczne i różnorodne elementy wyposażenia (okucia i nity do pudeł albo skrzyń, klucze żelazne, metalowe uchwyty wiader) nawiązują do wzorów interregionalnej kultury materialnej.

Refine search results

1 Światowit

1 Bertašius M.

1 2012

Search results

Die Anzeichen einer überregionalen Kultur in den wikingerzeitlichen Gräbern von Marvele