Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The paper 'Professor Baczko Reads Kant' is devoted to remembrance of academic work of Professor Bronislaw Baczko who focused on the problems of classical German philosophy. The remembrance focuses on reading of writings by Immanuel Kant, which was the subject of studies and discussions during seminars in the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences in the 1960s. These meetings gathered known personalities in Polish philosophy, engaged them in a discussion, influenced their beliefs and attitudes. The paper devoted to Professor Baczko stresses his role in stimulating intellectual life based on studies on main issues of epochal and critical significance that stemmed from the German critical philosophy. Majority of discussion threads revolves around decisive issues such as the consciousness of human finiteness. The problem of relation of the human being to the Absolute, of finiteness and transitoriness to permanence and eternity comes to the fore.
3
Publication available in full text mode
Content available

Regarding Marxism

100%
EN
My paper refers to Leszek Kołakowski’s Main Currents of Marxism: Its Origin, Growth, and Dissolution (Oxford: Clarendon Press 1987). Kołakowski’s intention was to write a textbook on the history of Marxism based on his lectures but his book is much more than that. It is a philosophical treatise in which Marx’s doctrine of mankind and the program of its liberation are critically analysed and reinterpreted. The core of Marx’s philosophy is the idea of man and the belief that the real existence of humans is not identical with their essence. Kołakowski shows that this belief is rooted in mythological thinking, the Platonic tradition, and in the Christian thought. A moral that follows from Kołakowski’s critical analysis of Marx’s doctrine is that man has never lived in a paradise and yet he perceives himself as banished thereof; that he will never enter a paradise and yet he cannot live without the faith that this is somehow possible. Therefore, what he should do is to have a minimum of common sense and skepticism related to it, for they would protect him against the traps laid by false prophets repeatedly asserting that they know the means to construct the paradise today or at least tomorrow.
PL
Artykuł traktuje o Leszka Kołakowskiego Głównych nurtach marksizmu (Oxford: Clarendon Press 1987). Zamiarem Kołakowskiego było napisanie podręcznika z historii marksizmu na podstawie prowadzonych przez niego wykładów, ale jego książka jest czymś więcej. Jest to traktat filozoficzny, w którym marksowska doktryna człowieka i program jego wyzwolenia poddane są krytycznej analizie i reinterpretacji. Sednem filozofii Marksa jest idea człowieka i przekonanie, że rzeczywista egzystencja ludzi nie jest tożsama z ich istotą. Kołakowski pokazuje, że źródłem tego przekonania jest myślenie mitologiczne, tradycja platońska i myśl chrześcijańska. Morał, który wynika z Kołakowskiego analizy doktryny Marksa jest taki, że człowiek nigdy nie żył w raju, a jednak uważa, że został z niego wygnany; że nigdy nie znajdzie się w raju, a jednak nie może żyć bez wiary, że w jakiś sposób jest to możliwe. Powinien zatem zachować odrobinę zdrowego rozsądku i związanego z nim sceptycyzmu, co zabezpieczałoby go przed popadnięciem w sidła łatwych obietnic fałszywych proroków, niezmiennie zapewniających, iż znają skuteczne środki osiągniecia owego raju już dziś, a najpewniej jutro.
5
Publication available in full text mode
Content available

Cieszkowski und Hegelsche Linke

100%
PL
Analizując porównawczo poglądy Cieszkowskiego i młodoheglistów, autor zwraca uwagę zarówno na istniejące między nimi podobieństwa, jak i różnice. Mimo wspólnego źródła, którym była krytycznie asymilowana filozofia Hegla, odrębność stanowiska Cieszkowskiego zaznacza się szczególnie, jeśli idzie o filozofię historii oraz stosunek do religii. Jest on mniej radykalny od młodszych uczniów Hegla, w zakresie środków przebudowy społeczeństwa, za to jego wizja tej przebudowy ma charakter globalny, do czego przyczyniła się inspiracja płynąca od francuskich reformatorów społecznych. Jeżeli weźmiemy pod uwagę ideę filozofii czynu i włączenie do schematu historiozoficznego przyszłości, priorytet Cieszkowskiego nie ulega wątpliwości.
PL
Proces rozwoju myśli filozoficznej Zachodu - poczynając od antyku poprzez tradycję chrześcijańską aż do Oświecenia - prowadzi do destrukcji absolutu «»oralnego i metafizycznego. Najdobitniej opozycję między pozbawionym treści aksjologicznych światem a człowiekiem Jako bytem wolnym uświadamia sobie po raz pierwszy Kant. Hegel pragnie kantowski dualizm bytu naturalnego i człowieka przezwyciężyć w kreującym w czasie wartości absolucie. Historia staje się u niego obszarem odsłaniania się treści aksjologicznych. Krok dokonany przez młodszych Jego uczniów, a przede wszystkim Feuerbacha i Marksa, prowadzi do ujęcia Universum Jako porządku czysto przyrodniczego, przestrzenno-czasowego, w który człowiek przez swoją aktywność świadomą - tworząc kulturę - wpisuje wartości. Istnieją one jedynie intencjonalnie i są rozpoznawalne tylko w relacji do świata ludzkiego.
PL
W związku z podejmowanymi obecnie dyskusjami dotyczącymi filozoficznych problemów ekologii autor przypomina stanowisko filozofów przyrody epoki romantycznej odnośnie do stosunku człowieka wobec natury. Przeciwstawiali się oni instrumentalno-ilościowemu traktowaniu przyrody, krytykując w tym względzie nowożytne przyrodoznawstwo. Głosili ideę jedności człowieka z Naturą - pojętą jako układ organiczny, system samoregulujący się i twórczy, porządek zawierający w sobie samoistne piękno, a nawet treści etyczne. Jednocześnie uważali, że to właśnie w człowieku, w jego duchowej aktywności przyroda dochodzi do samopoznania i najwyższej formy samoafirmacji. Przypomnienie tych poglądów ma pewien walor w obecnych dyskusjach na temat konieczności zmiany postawy człowieka wobec otaczającego go świata naturalnego.
PL
Autor podejmuje próbę rekonstrukcji heglowskiej filozofii człowleka. Człowiek w ujęciu Hegla to byt istniejący w czasie, skończony. samotworząoy się w wyniku własnego działania, zakorzeniony w historii i społeczeństwie jako właściwych sobie mediach egzystencji. Istotnym momentem samorozwoju człowieka jest stopniowe zdobywanie przezeń samowiedzy. W prooesie tym Jednakże człowiek ostatecznie utożsamia sio z absolutem, tracąc swą samoistność bytową. Swiadczy to, że refleksja filozoficzna nad człowiekiem w ramach heglowskiego systemu jest o tyle możliwa, o ile pewien jego fragment zostanie wyodrębniony w całości (ten mianowicie, który dotyczy ludzkich form istnienia i działania), gdy intencja podstawowa myśli Hegla skierowana jest nie na człowieka, ale na absolut.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.