Search results

1

Nekrolog klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Kraśniku

100%

Zielińska E.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2010

|

vol. 2

79 - 125

PL

Klasztor kanoników regularnych św. Augustyna w Kraśniku został ufundowany przez Jana z Rabsztyna w latach 1468 - 1469 i istniał do kasaty w roku 1864 r. Był on filią konwentu działającego od 1405 r. w Kazimierzu pod Krakowem. Ważnym źródłem do poznania dziejów klasztoru w Kraśniku w wiekach XV - XVII jest prowadzony tam nekrolog. Mieści się on w średniowiecznym rękopisie, zawierającym zakonne teksty normatywne m. in. statuty klasztorne i komentarze od reguły św. Augustyna. Jest on dziś przechowywany w Bibiotece Głównej Uniwersytetu Marii Curie - Skłodowskiej w Lublinie (sygn. III 608). Nekrolog zaczęto spisywać na początku XVI w. i prowadzono go do 1627 r. Zawiera on wpisy dotyczące zgonów 55 kanoników z klasztoru w Kraśniku i 6 w Kazimierzu. Pozwalają one ustalić listę prepozytów klasztoru kraśnickiego i zredukować jego skład osobowy do początku 2 ćwierci XVII w. Wiele mówią one też o charakterze memorii zmarłych kultywowanej w tym środowisku

2

Polsko-rosyjskie sądy pograniczne po pierwszym rozbiorze – wybrane problemy funkcjonowania

100%

Zielińska E.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2019

|

vol. 54

|

issue 1

57-73

EN

The functioning of the border courts established in the second half of the seventeenth century, which were to settle border disputes between the Polish-Lithuanian Commonwealth and Russia, depended mainly on the relations between the two states. The military strength of Russia, growing in the eighteenth century, as well as the progressing anarchization and weakness of the Polish-Lithuanian State had an influence on the functioning of border courts. It was also influenced by events related to the haidamaka rebellion, and Bar Confederation, which caused the suspension of their operation in the early days of the reign of King Stanislaw August. Another problem was the progressive expansion of the Russian state, trying to make the border areas of the Commonwealth an economic base needed to develop the lands conquered in Turkey. For this purpose, attempts were also made to use border courts in which the Polish nobility was requested to hand over several thousand Russian runaways as a condition to any concessions to the Polish nobility claiming their rights in these courts. The article presents – on the example of the Bratslav and Kiev Provinces – the collapse of the border judiciary which occurred in 1779, at the time of growing tension due to the policy pursued by Grigory Potemkin, seeking, if not partial annexation of the southern provinces of the Commonwealth, at least to establish a buffer zone between the two countries, which would probably be quickly absorbed by Russia. Attempts undertaken by the Polish side at the time to appoint a delimitation commission were combined with efforts to prepare a new ordinance of border courts that would guarantee their effective functioning. To this end, the Polish side unsuccessfully tried to make appropriate arrangements in the form of agreements between the two states.

RU

Функционирование, учрежденных во 2-ой половине XVII века пограничных судов, которые должны были решать пограничные споры между Речью Посполитой и Московским государством, зависело, прежде всего, от взаимных отношений обоих государств. Усилившаяся в XVIII в. военная мощь России, а также прогрессирующая анархизация и слабость польско-литовского государства повлияли на функционирование пограничных судов. Влияние на них оказали также происшествия, связанные с мятежом гайдамаков, Барской конфедерацией, которые были причиной того, что их функционирование было приостановлено в начале правления Станислава Августа. Отдельной проблемой была прогрессирующая экспансия российского государства, пытавшегося образовать из приграничных территорий Речи Посполитой экономический тыл, нужный для освоении земель, завоеванных на Турции. Для этой цели пытались воспользоваться и пограничными судами, в которых от польского дворянства требовали выдачи нескольких десятков тысяч беглых российских подданных, обуславливая исполнением этого условия какие-либо уступки в пользу польского дворянства, добивавшегося своих прав в пограничных судах. В статье представлена – на примере Брацлавского и Киевского воеводств – недееспособность пограничных судебных органов. Это случилась в 1779 г., в момент нарастающего напряжения, связанного с политикой, которую вел Григорий Потемкин. Он стремился, даже если не к частичной аннексии южных воеводств Речи Посполитой, то, по крайней мере, к установлению буферной зоны между обоими государствами, которая, вероятно, была бы быстро поглощена Россией. Предпринимаемые тогда польской стороной попытки учредить делимитационную комиссию пытались соединить с усилиями, которые должны были привести к подготовке нового устава пограничных судов, который гарантировал бы их эффективное функционирование. Поэтому, польская сторона безуспешно хлопотала о том, чтобы соответствующие договоренности были сделаны в форме соглашений между обоими странами.

PL

W artykule omówiono problemy w funkcjonowaniu polsko-rosyjskich sądów pogranicznych dla województw kijowskiego i bracławskiego w latach siedemdziesiątych XVIII w., których źródeł należy upatrywać w dążeniu Rosji do wykorzystania surowcowego i demograficznego potencjału wspomnianych województw przy zagospodarowywaniu ziem zdobytych kosztem Turcji.

3

„Entretiens” Stanisława Augusta z ambasadorem rosyjskim Ottonem Magnusem von Stackelbergiem i „Mémoires” ostatniego króla Rzeczypospolitej

100%

Zielińska E.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2018

|

vol. 56

PL

Entretiens of King Stanislaus Augustus with Russian ambassador Otto Magnus von Stackelberg, and Memoirs of the Commonwealth’s last kingAmong the most important historical sources for the reign of Stanisław August one should list Entretiens abbreviated notices of Stanisław August’s talks with the Russian Ambassador Otto von Stackelberg. This article approaches the structure, the state of survival, the date of composition and the authorship of the Entretiens as well as their content and the nature of information included. The Entretiens, ﬁrstly conceived as short notes, evolved into more and more complex and speciﬁc reports, so the king could easily ﬁnd every essential piece of information about Polish-Russian relations in one place.Some of the talks recorded in the Entretiens were later included in King’s Memoirs, hence the second part of this article attempts at a comparison between the two. It reveals that the order of events described in Memoirs agrees with what we ﬁnd in Entretiens, therefore we know that the latter was exploited during the composition of the Memoirs.The author of the present study was lucky to have found among the documents reclaimed from Russia a clean copy of Entretiens from 1779, which allows us to hope that in Russian archives there are still even later the yearbooks, which supposedly might have helped the King in the work on other volumes of Memoirs. Moreover, the author’s intention was to suggest a method which would allow to evaluate reliability of the Memoirs. Owing to a partial comparative analysis of both sources one can conclude that the king wanted to protect his loved ones from being seen as anti-Russian and to avoid criticism of Catherine II. Stackelberg was the only one described exactly as how the king knew him. However, it does not undermine reliability of the Memoirs in general.

4

Działalność polsko-rosyjskiej komisji granicznej w latach 1780–1781

100%

Zielińska E.

Kwartalnik Historyczny

|

2022

|

vol. 129

|

issue 3

555-593

EN

The increasing pressure of Russian settlement on the southern border of the Commonwealth, together with its attempts to seize the forest complexes belonging to Ksawery and Michał Lubomirskis to use them as a source of raw material for the expansion of Kherson, in mid-1778 triggered a conflict. It culminated in the seizure of the Nerubaj forest in March 1780. Only then did Empress Catherina II nominate Russian commissioners, even though she agreed to establish a delimitation commission already in 1779. This made it possible for the joint Polish-Russian commission to begin its work which ended with the signing of the demarcation act in January 1781.

PL

Nasilająca się ze strony Rosji presja osadnicza na południową granicę Rzeczypospolitej, a wraz z nią próby zajęcia kompleksów leśnych należących do Ksawerego i Michała Lubomirskich celem wykorzystania ich jako źródło surowca do rozbudowy Chersonia, wywołały konflikt trwający od połowy 1778 r. Jego kulminacją było zajęcie lasu Nerubaj w marcu 1780 r. Dopiero wówczas Katarzyna II, która zgodziła się na powołanie komisji delimitacyjnej już w 1779 r., nominowała rosyjskich komisarzy i mogło dojść do rozpoczęcia prac wspólnej polsko-rosyjskiej komisji, zakończonych podpisaniem aktu rozgraniczenia w styczniu 1781 r.

Refine search results

1 Kwartalnik Historyczny

1 Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

1 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 Studia Źródłoznawcze. Commentationes

1 2022

1 2019

1 2018

1 2010

4 Zielińska E.

Nekrolog klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Kraśniku

Polsko-rosyjskie sądy pograniczne po pierwszym rozbiorze – wybrane problemy funkcjonowania

„Entretiens” Stanisława Augusta z ambasadorem rosyjskim Ottonem Magnusem von Stackelbergiem i „Mémoires” ostatniego króla Rzeczypospolitej

Działalność polsko-rosyjskiej komisji granicznej w latach 1780–1781