Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Teksty Olgierda Obuchowicza oczyma historyka literatury

100%

Chaustowicz M.

Studia Białorutenistyczne

2019

vol. 13

The article examines available today manuscripts and first editions by Alhierd Abuchovič, the Belarusian writer of the second half of the 19th century. Despite the fact that the Belarusian literary critics of the Soviet and post-Soviet periods have done a lot in the study of the writer's legacy, it is necessary, considering recently discovered materials, to look once again at the history of the publication of his texts (paying attention to the accuracy of their reconstitution), as well as their interpretation, which once was determined by Soviet ideology. Comparison of the manuscripts and first editions by A. Abuchovič with later publications of memories, fables and poetry (as well as new materials) allowed to make a conclusion not only on adaptation of the text by editors-publishers, but also on V. Lastouski’s (?) translation of the memoirs from Polish into Belarusian. Using the methods of literary-historical and textual analysis allowed usto state that the fable Staršyna, first published in ‘the period of 'Naša Niva’, was edited by Janka Kupala, at that time executive secretary of ‘Belarusian publishing society in Vilnius’ and compiler (?) of the Belarusian calendar for 1915. There is also doubt as to the traditional assertion that the Belarusian-language works were signed by Abuchovič with the pseudonym ‘Count Bandinelli’: the manuscripts testify to the fact that the Polish-language works of the poet were signed with this pseudonym, and the Belarusian-language works were signed with his own name. Into scientific circulation were introduced obscure fragments of memories, a letter from A. Abuchovič to A. Valicki etc. Also, a new interpretation of the poem Duma a Karólu XII is proposed.

Artykuł został poświęcony rękopisom i pierwodrukom prac Olgierda Obuchowicza, białoruskiego literata z II poł. XIX w. Mimo że w okresie radzieckim i postradzieckim literaturoznawcy białoruscy wnieśli istotny wkład w badania jego dorobku, warto ponownie – przy uwzględnieniu odkrytych niedawno materiałów – przeanalizować zarówno historię publikacji jego tekstów (zwracając uwagę na zgodność reedycji z oryginałami), jak również ich interpretację w duchu ideologii radzieckiej. Porównanie rękopisów i pierwodruków Obuchowicza z późniejszymi wydaniami jego wspomnień, bajek i wierszy (jak również nowymi materiałami) pozwala postawić tezę, że często redaktorzy i wydawcy dokonywali adaptacji, zaś W. Łastouskiego (?) przełożył jego pamiętniki z języka polskiego na białoruski. Dzięki metodzie analizy synchronicznej i diachronicznej utworu literackiego udowodniono, że bajkę Starszyna, opublikowaną po raz pierwszy w tzw. okresie „Naszej Niwy” redagował Janko Kupała, ówczesny sekretarz „Białoruskiego Towarzystwa Wydawniczego w Wilnie” i redaktor (?) Kalendarza Białoruskiego na 1915 rok. Wątpliwości budzi także utrwalone w literaturoznawstwie przekonanie, że utwory białoruskojęzyczne Obuchowicz podpisywał pseudonimem „Hraf Bandinelli”: rękopisy świadczą o tym, że tak były sygnowane utwory w języku polskim, podczas gdy teksty białoruskie autor podpisywał własnym nazwiskiem. W artykule prezentowane są mało znane fragmenty wspomnień, listy Obuchowicza do A. Walickiego i innych adresatów, a także nowa interpretacja wiersza Duma a Karólu XII.

У артыкуле даследуюцца даступныя сёння рукапісы і першавыданні Альгерда Абуховіча, беларускага літаратара другой паловы ХІХ стагоддзя. Нягледзячы на тое, што беларускія літаратуразнаўцы савецкага і постсавецкага перыяду зрабілі нямала ў вывучэнні спадчыны пісьменніка, варта яшчэ раз з улікам выяўленых у апошні час матэрыялаў разгледзець як гісторыю публікацый ягоных тэкстаў (звяртаючы ўвагу на дакладнасць іх узнаўлення), так і іх інтэрпрэтацыю, якая колісь была абумоўлена савецкай ідэалогіяй. Супастаўленне рукапісаў і першапублікацый А. Абуховіча з пазнейшымі выданнямі ўспамінаў, баек і вершаў (а таксама новыя матэрыялы) дазволіла зрабіць выснову не толькі пра адаптацыю тэкстаў рэдактарамі-выдаўцамі, але і пра пераклад В. Ластоўскім (?) мемуараў з польскай мовы на беларускую. Выкарыстанне метадаў гісторыка-літаратурнага і тэксталагічнага аналізу дазволіла выказаць меркаванне, што байку Starszyna, упершыню надрукаваную ў „нашаніўскі перыяд”, рэдагаваў Янка Купала, на той час адказны сакратар „Biełaruskaha wydawieckaha tawarystwa u Wilni” і ўкладальнік (?) Biełaruskaha kalendara na 1915 hod. Сумненні выклікае і традыцыйнае сцверджанне, што беларускамоўныя творы А. Абуховіч падпісваў псеўданімам „Hraf Bandinelli”: рукапісы сведчаць, што так аўтар падпiсваў польскамоўныя творы, а беларускамоўныя – уласным прозвішчам. У навуковы ўжытак уводзяцца малавядомыя фрагменты ўспамінаў, цыдулка А. Абуховіча да А. Валіцкага і інш. Прапануецца таксама новая інтэрпрэтацыя верша Duma a Karólu XII.

Юльян Ляскоўскі як беларускамоўны літаратар

100%

Chaustowicz M.

Studia Białorutenistyczne

2023

vol. 17

125-137

A distinctive feature of the Belarusian literary process of the 19th century is the parallel presence of authorial and anonymous works. In the corpus of artistic texts of this period there are more than a hundred anonymous works. We know the names and surnames of many writers who allegedly wrote in Belarusian, but to our time no Belarusian works have survived. The subject of this study is the life and creative vicissitudes of Yulian Liaskouski (1826–1889), as well as hypotheses regarding the possible involvement of the poet in the creation of the poem Zahraj, zahraj, chłopcze mały... (Play, Play, Boy Small...) and propaganda texts for the people from the early 1860s. The article, based on the analysis of printed and handwritten materials, proves that Yulian Liaskouski, who most often performed under the pseudonyms Y. Korabicz, Marcin Mizera, and Mroczek, used not only Polish, but also Belarusian in his works. It is very likely that the poems Ziemielka maja… (My land…) and Pad dudu (Sing the Bagpipe Pad), published by him as folk ones in the article Słówko o pieśni (A Word about Song) (1882), belong to him. However, the most significant evidence in favour of the fact that Y. Liaskouski has written some works in Belarusian is the statement of Adam Honori Kirkor, in which a well-known Vilnius editor and publisher includes the poet and publicist Yulian Mroczek among the most famous Belarusian writers of the middle of the 19th century – Vincent Dunin-Marcinkewicz, Arciom Viaryha-Dareuski, Uladislau Syrakomlia, Vikentij K.

Беларускі літаратурны працэс у ХІХ ст. адметны тым, што ў корпусе ягоных мастацкіх тэкстаў маецца больш за сто ананімных твораў. І гэта пры тым, што мы ведаем імёны і прозвішчы шматлікіх літаратараў таго часу, якія, па сведчанні сучаснікаў, пісаліпа-беларуску, але анічога з іхняе беларускамоўнае спадчыны нібыта не захавалася. Прадметам дадзенага даследавання з’яўляюцца перыпетыі жыцця і творчага лёсу ЮльянаЛяскоўскага (1826–1889), а таксама гіпотэзы адносна магчымай датычнасці паэта да напісання верша Zahraj, zahraj, chłopcze mały... і агітацыйных тэкстаў для люду на пачатку 1860-х гг. У артыкуле на падставе аналізу друкаваных і рукапісных матэрыялаўдаводзіцца, што Ю. Ляскоўскі, які часцей за ўсё выступаў пад псеўданімамі J. Korabicz, Marcin Mizera, а таксама Mroczek, выкарыстоўваў у сваёй творчасці не толькі польскую мову, але і беларускую. Вельмі імаверна, што яму належаць вершы Ziemielka maja… і Pad dudu, апублікаваныя ім як народныя ў артыкуле Słówko o pieśni (1882). Аднак самым істотным сведчаннем на карысць таго, што Ю. Ляскоўскі пісаў па-беларуску, з’яўляеццасцверджанне Адама Ганоры Кіркора, у якім знаны віленскі рэдактар і выдавец далучае паэта і публіцыста Юльяна Мрочака да кагорты самых вядомых беларускамоўных літаратараў сярэдзіны ХІХ стагоддзя – Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча, Арцёма Вярыгі- Дарэўскага, Уладзіслава Сыракомлі, Вікенція К.

Charakterystyczną cechą białoruskiego procesu literackiego XIX wieku jest paralelne występowanie dzieł autorskich oraz anonimowych. W korpusie tekstów artystycznych tego okresu znajduje się ponad sto anonimowych dzieł. Znamy wprawdzie imiona i nazwiska wielu pisarzy, którzy rzekomo pisali po białorusku, ale do naszych czasów nie zachowały się żadne białoruskie utwory. Przedmiotem niniejszego badania są perypetie życiowe i twórcze losy Juliana Laskowskiego (1826–1889), a także hipotezy dotyczące możliwego zaangażowania poety w powstanie wiersza Zahraj, zahraj, chłopcze mały... oraz tekstów propagandowych dla ludu z początku lat 60. XIX w. Artykuł, oparty na analizie materiałów drukowanych i rękopiśmiennych, dowodzi, że J. Laskowski, występujący najczęściej pod pseudonimami J. Korabicz, Marcin Mizera i Mroczek, w swojej twórczości posługiwał się nie tylko językiem polskim, ale także białoruskim. Jest wielce prawdopodobne, że wiersze Ziemielka maja… i Pad dudu, opublikowane przez niego jako ludowe w artykule Słówko o pieśni (1882), są jego autorstwa. Jednak najbardziej znaczącym dowodem tego, że J. Laskowski pisał po białorusku, jest wypowiedź Adama Honory Kirkora, w której znany wileński redaktor i wydawca włącza poetę i publicystę Juliana Mroczka do grona najsłynniejszych pisarzy białoruskich połowy XIX wieku – Wincenta Dunina-Marcinkiewicza, Arcioma Weryha-Darewskiego, Władysława Syrokomli, Wikiencija K.

Refine search results

2 Studia Białorutenistyczne

2 Chaustowicz M.

1 2023

1 2019

Search results

Teksty Olgierda Obuchowicza oczyma historyka literatury

Юльян Ляскоўскі як беларускамоўны літаратар