Search results

1

La théologie de l’image entre les musulmans et les chrétiens syriaques - melkites, monophysites et nestoriens

100%

Jurasz I.

Nurt SVD

|

2016

|

issue 1

260-298

FR

La question d’image reste un sujet sensible dans le dialogue entre les chrétiens et les musulmans. Pour l’aborder, l’article commence par une courte présentation des principales caractéristiques de l’attitude des musulmans à l’égard des images et de l’art en général. Afin de brosser un tableau assez complet des réactions chrétiennes à cette attitude, l’article présente les textes écrits par les auteurs chrétiens qui représentent les trois traditions syriaques: les melkites, les syriaques occidentaux (monophysites) et les orientaux (nestoriens). Les auteurs syriaques ont élaboré des théologies de l’image peu connues, mais particulièrement originales. Leurs réponses reflètent un éventail des conceptions chrétiennes de l’image, héritées du judaïsme, élaborées au long des confrontations avec le polythéisme anthropomorphe des Grecs et à partir du 8e siècle soumises à des vérifications théologiques par la crise de l’iconoclasme byzantin. Cet héritage théologique est déployé en faveur du culte des images, mais de manière la mieux adaptée qui soit à l’interlocuteur musulman et avec toujours une plus grande connaissance de l’islam.

EN

The place of paintings and other works of art in religion have always been a thorny issue in the Christian-Muslim dialogue. The first part of this article presents a general overview of the Muslims' stance on the cult of images. The second part offers a broad array of Christian responses to it, as expressed by the writers of the Christian-Syriac traditions: Melchites, Western Syrians (Monophysites) and Eastern Syrians (Nestorians). Their theology of the image - sadly still little known - solidly based on the core Christian believes, enhanced by certain Judaistic elements, challenged by the anthropomorphic polytheism of the Greeks, and tried in the furnace of the theological discourse during the troubled times of the iconoclastic controversies, is immensely rich and meaningful. They speak in favour of the cult of images, though postulate a measure of caution in their application in the liturgy. Their manner of presenting their arguments betrays a good knowledge of Islam and is geared towards accommodating the potential apprehensions of their Muslim counterparts.

PL

Postrzeganie obrazu (i dzieł sztuki jako takich) jest trudnym tematem w dialogu chrześcijańsko-muzułmańskim. Podejmując tę kwestię, autorka najpierw ogólnie prezentuje stanowisko muzułmanów wobec kultu obrazów. Następnie ukazuje szerokie spektrum reakcji wybranych teologów chrześcijańskich na taką percepcję kultu wizerunków. Wybór autorów chrześcijańskich ogranicza się do trzech tradycji syryjskich: melchickiej, syryjskiej zachodniej (monofizyci) oraz syryjskiej wschodniej (nestorianie). Autorzy ci reprezentują bogatą i zróżnicowaną chrześcijańską koncepcję obrazu, która ciągle pozostaje mało znana. Ich teologiczna koncepcja obrazu - od początku naznaczona elementami zaczerpniętymi z judaizmu - wypracowana została w konfrontacji z antropomorficznym politeizmem Greków, a następnie poddana teologicznej krytyce w epoce ikonoklazmu bizantyjskiego. Wspomniana teologia, wykazująca znajomość islamu oraz zdolność pozyskania sobie muzułmańskiego interlokutora, pozostaje przychylna kultowi obrazów, mimo pewnych zastrzeżeń natury teologicznej oraz specyficznej koncepcji roli obrazów w liturgii.

2

Mystères «blasphématoires» de Bardesane

100%

Jurasz I.

Nurt SVD

|

2014

|

issue 2

64-90

FR

Bardesane († 222) est le premier philosophe chrétien de la langue syriaque, visé par la critique d’Éphrem le Syrien († 373) comme hérétique. L’article part d’une expression insolite, utilisée par Éphrem pour décrire l’erreur bardesanite: «mystères blasphématoires». Derrière cette formule se cache une critique du polythéisme astral, présent dans la pensée de Bardesane de différentes manières. Après le terme «mystère», on découvre d’autres éléments apparentés à la religion orientale des Mages – l’idée de «Parole de la pensée» et les conceptions cosmologiques. Or, ces éléments-là, existent aussi dans la littérature chrétienne des Ier et IIe siècles et témoignent d’une rencontre féconde entre le jeune christianisme et le polythéisme astral, répandue sous des formes différentes dans la culture hellénistique et orientale, y compris le judaïsme. Ainsi la pensée chrétienne se forme dans un climat intellectuel et spirituel composé de la mystique juive, de l’héritage platonicien et du polythéisme astral. Les chrétiens syriaques, au contact des traditions religieuses de l’Orient perse, ont élaboré et conservé pendant longtemps des formes anciennes de théologie, considérées comme hérétiques. Le meilleur exemple de cette variété des interprétations du même motif, est l’idée de «l’univers en forme de croix» qui se rencontre parmi les gnostiques, chez les disciples de Bardesane, mais aussi chez les Pères tels Justin Martyr et Irénée de Lyon.

PL

Bardesanes († 222) jest pierwszym filozofem chrześcijańskim języka syryjskiego, który w świetle krytyki Efrema Syryjczyka († 373) uchodzi za heretyka. Autorka wyjaśnia osobliwy frazeologizm używany przez Efrema Syryjczyka na określenie błędu Bardesanesa: „bluźniercze sentencje”. Ta oryginalna formuła zawiera krytykę politeizmu astralnego, pod różnymi postaciami obecnego w myśli Bardesanesa. Sam termin „sentencja” wskazuje na treści mające związek z religią perskich Magów – zwłaszcza „werbalizacja myśli” i koncepty kosmologiczne. Tymczasem wspomniane figury semantyczne występują już w literaturze chrześcijańskiej I i II wieku; tu interpretowane są jako pozytywny wpływ młodego chrześcijaństwa na politeistyczny kult astralny, w różnych formach rozpowszechniony w kulturach hellenistycznych i wschodnich – również w judaizmie. Skutkiem tego pierwotna myśl chrześcijańska krystalizuje się w intelektualnym i duchowym klimacie mistyki żydowskiej, filozofii platońskiej i politeistycznego kultu astralnego. W kontekście spotkania z religijnymi tradycjami Persji chrześcijanie syryjscy sformułowali (i zachowali przez wieki) pierwotne formuły teologiczne – uważane później za heretyckie. Typowym przykładem nakładania się na siebie tematów religijnych i ich niezależnej interpretacji jest idea „wszechświata w formie krzyża”, którą często spotykamy wśród gnostyków, uczniów Bardesanesa, a zwłaszcza u Ojców Kościoła – Justyna Męczennika i Ireneusza z Lyonu.

EN

Bardaisan († 222) is the first Syrian language Christian philosopher who, in the light of the criticism of Ephrem the Syrian († 373), is considered a heretic. The present author explains the peculiar phraseme used by Ephrem the Syrian to indicate Bardaisan’s error: the “blasphemous hymns.” This original formula contains criticism of astral polytheism, in various forms present in Bardaisan’s thoughts. The term “hymn” itself indicates the content in connection with the religion of the Persian Magi – especially the “verbalisation of thought” and the cosmological concepts. Meanwhile, the mentioned semantic figures occur already in Christian literature of the 1st and 2nd century; in this essay they shall be construed as a positive influence on the young Christian polytheistic astral worship, prevalent in various forms in Hellenistic and Eastern cultures – even in Judaism. As a result, the original Christian thought crystallised itself in the intellectual and spiritual climate of Jewish mysticism, Platonic philosophy and polytheistic astral worship. In the context of encounters with Persian religious traditions the Syrian Christians formulated (and preserved for centuries) the original theological formulas – later considered heretical. A typical example of the overlap of religious subjects and their independent interpretation is the idea of “the universe in the form of a cross,” which we may often discover among the Gnostics, Bardaisan’s students, and especially among the Church’s Fathers: Justin Martyr and Irenaeus of Lyons.

3

Bardesane – philosophe chrétien d’Édesse

100%

Jurasz I.

Nurt SVD

|

2015

|

issue 1

80-93

FR

Bardesane (†222) est le premier auteur chrétien de la langue syriaque. D’origine païenne, Bardesane s’est converti au christianisme à Édesse, probablement au cours de ses études de philosophie. Il fut conseiller des rois d’Édesse, connu au-delà du royaume à cause de ses vastes connaissances dans différents domaines. Il eut de nombreux disciples et l’école de pensée fondée par lui fut mentionnée encore au XIIIe siècle. Cependant, le philosophe Bardesane fut vite compté parmi les hérétiques. Éphrem le Syrien (†373) trouva dans ses écrits des éléments de doctrines gnostiques. À cause de cette critique, les écrits originaux de Bardesane furent perdus. Aujourd’hui nous pouvons reconstruire sa pensée à partir du Livre des lois des pays (un dialogue rédigé par ses disciples) et aussi à partir des écrits polémiques d’Éphrem. Le but de l’article est de présenter le personnage de Bardesane et son oeuvre et aussi de résumer les thèmes originaux de sa pensée: la cosmologie, la christologie, la conception du libre arbitre. Sans aucun doute, il s’agit d’une doctrine très originale, syncrétiste, qui correspond à un stade archaïque de la théologie chrétienne. Bardesane est considéré aujourd’hui comme le représentant par excellence du christianisme syriaque, édessenien, avec toutes ses différences par rapport au christianisme de langues grecque et latine.

EN

Bardaisan (died in 222) is the first Christian author who wrote in Syriac. Being of pagan origin, he accepted Christianity in Edessa, probably when he was studying philosophy. Due to his outstanding and comprehensive education, he was not only an advisor to the kings of Edessa, but a personality known beyond the borders of the Kingdom of Osroene. He was surrounded by a large group of students, and the philosophical school he created is mentioned in literature up to the thirteenth century. However, from a theological point of view, Bardaisan was regarded by posterity as a heretic. Ephrem the Syrian (†373) found in his writings elements of Gnostic doctrine. Because of this criticism, the original texts by Bardaisan were destroyed and forgotten. Today we can reconstruct his ideas based on the Book of the Laws of the Countries (a dialogue written by his students) as well as on the basis of polemical writings of Ephrem the Syrian. The purpose of this article is to present the person and work of Bardaisan and to synthesize his thoughts concerning cosmology, Christology, and the concept of “free will.” His original, syncretic form of doctrine corresponds to the early form of Christian theology. Today, Bardaisan is considered to be an outstanding representative of Syriac Christianity (from Edesse) which is significantly different from the Christianity that uses the Greek and Latin languages.

PL

Bardesanes (zm. 222) jest pierwszym chrześcijańskim autorem piszącym w języku syryjskim. Będąc z pochodzenia poganinem, przyjął chrześcijaństwo w Edessie, prawdopodobnie w czasie studiów filozoficznych. Ze względu na wybitne i wszechstronne wykształcenie był nie tylko doradcą królów Edessy, ale osobistością znaną poza granicami królestwa Osroene. Otoczył się liczną grupą uczniów, a utworzona przez niego szkoła filozoficzna jest wzmiankowana w literaturze aż do XIII wieku. Jednak z teologicznego punktu widzenia Bardesanes uważany był przez potomnych za heretyka. Efrem Syryjczyk (†373) dopatrzył się w jego pismach elementów doktryny gnostyckiej. Z powodu tej krytyki, oryginalne teksty Bardesanesa zostały zniszczone i zapomniane. Dzisiaj możemy odtworzyć jego idee na podstawie Księgi praw narodów (dialog napisany przez jego uczniów), jak również w oparciu o pisma polemiczne Efrema Syryjczyka. Celem artykułu jest zaprezentowanie osoby i dzieła Bardesanesa oraz syntetyczne ujęcie jego przemyśleń dotyczączch kosmologii, chrystologii oraz konceptu „wolnej woli”. Jego oryginalna, synkretyczna doktryna odpowiada wczesnej formie chrześcijańskiej teologii. Dzisiaj Bardesanes uważany jest za wybitnego przedstawiciela chrześcijaństwa syryjskiego (edesseńskiego) – znacząco różnego od chrześcijaństwa posługującego się językami greckim i łacińskim.

Refine search results

3 Nurt SVD

1 2016

1 2015

1 2014

3 Jurasz I.

La théologie de l’image entre les musulmans et les chrétiens syriaques - melkites, monophysites et nestoriens

Mystères «blasphématoires» de Bardesane

Bardesane – philosophe chrétien d’Édesse