Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 3

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Aktualizacje zwrotu wyjść z szuflady w tekstach współczesnej polszczyzny

100%
Ignatowicz-Skowrońska J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2018
|
vol. 17
163-175
PL
Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule jest pojawiająca się od pewnego czasu w polszczyźnie frazeologiczna innowacja uzupełniająca wyjść z szuflady, która funkcjonuje w tekstach w trzech różnych znaczeniach, przybierając też różne formy derywacyjne i wariantowe. Po pierwsze, licznie poświadczone jest użycie zwrotu ktoś, coś wychodzi, wyszło z szuflady, który realizując schemat składniowy ktoś wychodzi z szuflady, wnosi znaczenie ‘ktoś upubliczniaswoją twórczość artystyczną lub naukową, wcześniej skrywaną, tworzoną tylko dla siebie lub niemającą szans na publikację’; a realizując schemat coś wyszło z szuflady, jest synonimem sensu ‘coś (jakieś przejawy działalności twórczej człowieka), wcześniej nieprezentowane szerszej publiczności, zostają upublicznione, zaprezentowane szerokiemu audytorium’. Po drugie, zwrot wyjść z szuflady jest elementem rodziny derywacyjnej innowacyjnych związków, z których część pozostaje względem siebie również w relacji wariancji, a mianowicie ktoś jest w szufladzie, ktoś wpadł w szufladę, ktoś trafił do (jakiejś, z czymś itp.) szuflady, ktoś ucieka z (jakiejś, z czymś itp.) szuflady, ktoś wyszedł, w ychodzi z (jakiejś, z czymś itp.) szuflady, ktoś zamyka kogoś w (jakiejś, z czymś itp.) szufladzie, ktoś wyciąga kogoś z (jakiejś, z czymś itp.) szuflady. Elementy tej rodziny, pozostając w relacjach derywacyjnych względem słabo poświadczonego w uzusie związku nienacechowanego być w szufladzie, wnoszą nowe znaczenia ingresywizacji, finalizacji i kauzatywizacji. Po trzecie, neofrazeologizm wyjść z szuflady w trzecim z opisanych znaczeń jest synonimem treści ‘zdecydować się na jakiś czyn, który w danych okolicznościach jest ryzykowny, trudny dla kogoś, kto ma się nań zdecydować’.
EN
The article contains an analysis of the supplementing phraseological innovation wyjść z szuflady [‘to leave a drawer’], which has been appearing for some time in Polish; it has three different meanings and various derivative and variant forms. Firstly, in frequently quoted usage the phrase ktoś / coś wychodzi / wyszło z szuflady [‘somebody / something leaves / left a drawer’] following the syntactic pattern ktoś wychodzi z szuflady [‘somebody leaves a drawer’] means ‘somebody makes public their artistic or academic work, which was hidden and created only for the author without any chance to be published’; the pattern coś wyszło z szuflady [‘something left a drawer’] means ‘something (some manifestations of human creative activity) before unknown to the wider public has just been made public’. Secondly, the phrase wyjść z szuflady [‘to leave a drawer’] is an element of the derivative family of innovative idioms, part of which are in variant relation to one another, namely ktoś jest w szufladzie, ktoś wpadł w szufladę, ktoś trafił do (jakiejś, z czymś and the like) szuflady, ktoś ucieka z (jakiejś, z czymś and the like) szuflady, ktoś wyszedł, wychodzi z (jakiejś, z czymś and the like) szuflady, ktoś zamyka kogoś w (jakiejś, z czymś and the like) szufladzie, ktoś wyciąga kogoś z (jakiejś, z czymś and the like) szuflady. Some elements of that family, which are in derivative relations with an unmarked and rare idiom być w szufladzie [‘to b e i n a drawer’], add new meanings of ingressiveness, finalisation and causativity. Thirdly, the neo-idiom wyjść z szuflady [‘to leave a drawer’] means ‘to decide to do something that under the circumstances is risky and difficult for the person who is to make the decision’.
2
Publication available in full text mode
Content available

O kilku skrzydlatych słowach Henryka Sienkiewicza

100%
Ignatowicz-Skowrońska J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2017
|
vol. 16
97-106
PL
Przedmiotem opisu w artykule są wybrane Sienkiewiczowskie skrzydlate wyrażenia, czyli upowszechnione w języku słowa i związki wyrazowe, których obecność w polszczyźnie zawdzięczamy autorytetowi i dziełom Henryka Sienkiewicza. Jak przekonują badania, niektóre z analizowanych przykładów to twory samego pisarza, inne po raz pierwszy użyte zostały przez kogoś innego, ale uskrzydliły się za sprawą dzieł autora Krzyżaków. Przykładem inwencji językowej Sienkiewicza jest użycie nieznanego w jego czasach w polszczyźnie literackiej wyrazu mocarny w znaczeniu ‘mocny, silny; potężny’. Z kolei związki wyrazowe typu Boże, ty to widzisz i nie grzmisz czy klękajcie narody mają wprawdzie innych twórców niż Sienkiewicz, ale uskrzydlenie się zawdzięczają jego tekstom, ich poczytności i popularności.
EN
The subject of description in this article are the selected wingy expressions by Henryk Sienkiewicz, i.e. the words and collocations, commonplace in the Polish language, which entered into usage due to the authority and works by Henryk Sienkiewicz. The results of the study have shown that some of the analysed examples were coined by the writer himself, whereas the other had been used for the first time by someone else, but became wingy owing to the works by the author of The Knights of the Cross. An example of Sienkiewicz’s linguistic invention is the use of the unknown at his time in the Polish literary language word mocarny in the sense of ‘strong’, ‘powerful’, ‘mighty’. The expressions of the type God, You can see this and don’t thunder or Kneel, the nations weren’t created by Sienkiewicz himself, but became wingy as a results of the wide circulation of his writings and their popularity with readers.
3

Założenia słownika etymologicznego polskich frazeologizmów

100%
Ignatowicz-Skowrońska J.
Język Polski
|
2020
|
vol. 100
|
issue 4
118-124
PL
Zespół Frazeologii i Paremiologii Instytutu Językoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego w składzie: Jolanta Ignatowicz-Skowrońska (kierownik) oraz Ewa Kołodziejek, Barbara Komenda-Earle, Ewa Pajewska, Tomasz Szutkowski, Beata Afeltowicz, Mirosława Hordy i Maria Kabata podjął prace nad przygotowaniem kompletnego słownika etymologicznego frazeologizmów używanych w polszczyźnie ogólnej XX i XXI wieku. Kompletność słownika ma się wyrażać w podawaniu wszystkich starannie udokumentowanych informacji etymologicznych dla tych frazeologizmów, które jej potrzebują i które da się odnaleźć w literaturze źródłowej, niezależnie od tego, czy frazeologizmy wywodzą się z języka literackiego, czy mają inną proweniencję, np. środowiskową lub obcojęzyczną. Słownik jest na wstępnym etapie przygotowywania, a jego publikacja jest przewidywana na drugą połowę lat 20. XXI wieku.
EN
The members of the Team of Phraseology and Paremiology in the Institute of Linguistics at the University of Szczecin – Jolanta Ignatowicz-Skowrońska (leader), Ewa Kołodziejek, Barbara Komenda-Earle, Ewa Pajewska, Tomasz Szutkowski, Beata Afeltowicz, Mirosława Hordy, and Maria Kabata – have embarked on the project of a complete etymological dictionary of phraseological units used in the general Polish in the 20th and 21st century. The completeness of a dictionary relies on providing thoroughly documented etymological information on those phraseological units which require such information and which can be found in primary sources, irrespective of the origin of the phrasemes, be it either literary language or community or foreign provenance. The project is at a preliminary stage now. The dictionary is planned to be published in the late 20s.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.