Search results

1

Co to jest „językowy obraz świata”

100%

Maćkiewicz J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1999

|

vol. 11

7–24

PL

Językowy obraz świata to pojecie, które nadal nie ma zadowalającej definicji. Aby je zdefiniować, należałoby określić: jaki jest podmiot tego obrazu, jaki jest stosunek zawartego w obrazie odwzorowania rzeczywistości do samej rzeczywistości i jaki jest ontologiczny status tego zawartego w języku modelu świata. Ważne jest również ustalenie, co składa się na JOS: obrazy obiektów (tzn. ich cechy i sposoby istnienia), ogólne sposoby organizacji (kategorie porządkujące, typ racjonalności), „naiwna” wiedza. Tak zbudowany obraz jest heterogeniczny – wielowarstwowy i wieloaspektowy. Można go zrekonstruować, wykorzystując dane językowe o różnym stopniu konwencjonalizacji, dodatkowo – dane kulturowe. Przy interpretacji tych danych można posłużyć się różnorodną metodologią, przy czym szczególnie przydaje się metodologia kognitywna.

EN

The concept of the linguistic picture of the world still remains largely undefined. To provide a satisfactory definition, it is necessary to specify its subject, the relationship between the representation of the reality present in the picture to the reality itself, as well as the ontological status of the linguistic world model. It is also crucial to specify the components which the linguistic picture of the world comprises: pictures of objects (i. e. their features and modes of existence), general ways of organization (categories, type of rationality), the ’naive’ knowledge. The picture thus created is heterogenic, multi-layer and multi-aspectual. it, can be reconstructed on the basis of variously conventionalized linguistic facts and, additionally, cultural data. Out of many possible approaches to interpreting these data, cognitive methodology appears to be the most useful.

2

„A słowo stało się ciałem…”, czyli podstawowa jednostka języka w ujęciu potocznym

100%

Maćkiewicz J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1996

|

vol. 8

89–97

PL

Ze SŁOWEM (WYRAZEM) wiąże się kilka wyidealizowanych modeli kognitywnych: model porozumiewania się, model (modele) mówienia, model (modele) działania za pomocą słów, model (modele) twórczości słownej. Szczegółowa analiza dwóch pierwszych modeli pozwala ustalić, że SŁOWO jest konceptualizowane jako: NACZYNIE (czerpać informacje z tekstu, przelewać myśli w słowa), UBRANIE (dawać myślom jakąś szatę słowną) lub CIAŁO dla myśli (wcielać myśli w słowa), a zatem jako rodzaje POJEMNIKA. SŁOWO jest konceptualizowane również jako: PRZEDMIOT (ktoś rzuca słowo, przebiera w słowach), SUBSTANCJA PŁYNNA (słowa płyną z ust, stygną na wargach). We wszystkich tych metaforach SŁOWO bywa traktowane jako coś istniejącego (lub poruszającego się) w przestrzeni (zewnętrznej lub wewnętrznej ludzkiego ciała), coś odbieranego głównie wzrokiem, choć niekiedy także dotykiem. W tym sensie SŁOWO jest ciałem – nieożywionym lub żyjącym, stałym lub płynnym – i odznacza się typowo cielesnymi cechami: może mieć swój kolor, temperaturę i ciężar.

EN

There exist several idealized cognitive models connected with the notion of WORD: the communication model, the model(s) of speaking, the model(s) of performing actions by means of words, the model(s) of verbal creation. A detailed analysis of the first two models indicates that, the notion of WORD is conceptualised as a RECEPTACLE (czerpać informacje z tekstu, “to extract information from a text”; przelewać myśli w słowa, lit. “to pour one’s thoughts into words”, “to dress one’s thoughts in words”), an ARTICLE of CLOTHING for thoughts (dawać myślom jakąś szatę słowną, lit. “to give one’s thoughts a verbal dress”, “to dress one’s thoughts in words”) or a BODY for thoughts (wcielać myśli w słowa, lit. “to give one’s thoughts the bodily shape of words”). It is, then, conceptualized as a CONTAINER of various kinds. WORD is also conceptualized as an OBJECT (ktoś rzuca słowo, lit. “someone throws a word”, “says a single word”; ktoś przebiera w słowach, lit. “someone winnows words”, “someone selects the proper words from among many of them”), a LIQUID (słowa płyną z ust, “words flow from the mouth”, słowa stygną na wargach, lit. “words cool/freeze on someone’s lips”, “words remain unspoken”). In all of these metaphors, WORD is treated as something which exists in or moves through space (the external space or the internal space of the human body), something experienced by means of sight or sometimes touch. In this sense, a WORD is a body, an inanimate or a living one, solid or liquid, and as such it has typically bodily characteristics: colour, temperaturę and weight.

3

Metafora a językowy obraz świata (na przykładzie metaforyki morskiej)

100%

Maćkiewicz J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1990

|

vol. 3

49–58

PL

Autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy badając metafory można dowiedzieć się czegoś na temat językowego obrazu świata. Zestawiając język polski z angielskim zauważa przede wszystkim różnice ilościowe, a więc – bogactwo metaforyki pochodzenia morskiego w języku angielskim. Odzwierciedla się w tym bogactwo słownictwa morskiego i doświadczeń morskich. Przykłady polskie mogą równie dobrze odnosić się do obrazu wody czy płynu w ogóle, przykłady angielskie w dużej mierze są specyficznie morskie. W metaforyce angielskiej wykorzystuje się więcej elementów krajobrazu morskiego, angielskie widzenie morza jest widzeniem wieloaspektowym. W metaforyce polskiej dostrzega się przede wszystkim fale, nie wyróżniając zresztą ich rodzajów, w metaforach angielskich prócz kilku typów fal (wave, tidal wave, surge, ripple) pojawiają się częściej pływy i prądy. Przeniknięcie tych zjawisk do metaforyki świadczy o powszechnym ich zauważeniu, o tym, że wieloaspektowe widzenie morza właściwe jest nie tylko wąskiej grupie ludzi bezpośrednio z morzem związanych, lecz stanowi element ogólnojęzykowego obrazu tego wycinka rzeczywistości.

EN

The author tries to answer the question whether studying metaphors can tell us something about the linguistic worldview. Comparing the English language to the Polish language, the author notices mainly the quantitative differences, i.e. the wealth of maritime metaphors in English. This reflects the wealth of maritime vocabulary and maritime experiences. While the examples that come from Polish may as well refer to the view of water or liquid in general, the examples from English are specifically sea-oriented. The English perception of the sea is multifaceted; there are more elements of the sea landscape in the English metaphorical language than in Polish. In the Polish metaphorical language, mainly the waves are highlighted, however, they are not categorised in terms of their types. In English metaphors, apart from a few types of waves (e.g. wave, tidal wave, surge, or ripple), tides and currents appear more often. The fact that these phenomena permeate into metaphorical language proves that they are generally noticed, and also that the multifaceted perception of the sea is not something specific to narrow groups of people that have a direct relationship with the sea only, but it constitutes an element of a universal linguistic view of this particular aspect of reality.

4

Morze

100%

Maćkiewicz J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1990

|

vol. 3

77–94

PL

Autorka przedstawia artykuł hasłowy morze do Słownika ludowych stereotypów językowych. Układ materiału jest, podobnie jak w pokrewnych artykułach, podzielony jest na dwie części: (1) eksplikacyjną – która podaje w postaci zdań definicyjnych ustabilizowane charakterystyki, jakie otrzymuje przedmiot hasłowy w tradycji ludowej i jakie pozwalają odtworzyć jego językowo-kulturowy obraz; (2) dokumentacyjną – która zawiera przede wszystkim cytaty z ludowych tekstów, w których wystąpiło hasło.

EN

The author presents an entry for the word sea for the “Dictionary of Folk Linguistic Stereotypes”. The layout of the material is – similarly as in the case of related articles – divided into two parts: (1) the explication part [or the definition], which, in a form of definitional sentences, presents the established characteristics of the defined unit in the folk tradition, and which allow for the reconstruction of its linguistic-cultural image, and (2) the evidence part which mainly contains examples from folk texts with the unit in question.

5

Jak można badać przekazy multimodalne

100%

Maćkiewicz J.

Język Polski

|

2016

|

vol. 96

|

issue 2

18-27

PL

Artykuł zajmuje się problemem multimodalności. Najpierw poruszono kwestię terminologii (polskie ekwiwalenty angielskich terminów 'multimodality', 'mode' oraz ich zakres). Następnie wyliczone zostały problemy metodologiczne. Ostatnia część poświęcona jest zasadom analizowania multimodalnych komunikatów prasowych.

EN

The article deals with the problem of multimodality. First, the question of terminology is addressed (Polish equivalents of English terms: 'multimodality', 'mode', and their scope). Then, methodological problems are enumerated. The last part is devoted to the rules of analyzing multimodal press messages.

6

Ramy interpretacyjne jako narzędzie badań medioznawczych

100%

Maćkiewicz J.

Studia Medioznawcze

|

2020

|

issue 3

615-627

PL

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób koncepcja ram interpretacyjnych może być zastosowana przy badaniu tekstów medialnych. W części pierwszej przedstawiono, jak rozwijała się ta koncepcja, poczynając od lat 70. ubiegłego wieku aż po dzień dzisiejszy – ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju w obrębie nauk o mediach. W części drugiej omówiono definicję ramy oraz rodzaje ram. W części trzeciej zajęto się problemami metodologicznymi związanymi z analizą ramową: wyborem metody badania i wyborem jednostki analizy. Zwrócono uwagę na nieuwzględnianie w analizach ram multimodalnych. W zakończeniu wyliczone zostały kwestie, które przy analizie ramowej wymagają jeszcze rozstrzygnięcia bądź doprecyzowania.

EN

Scientific objective: The purpose of the paper is to examine how the concept of interpretive frame can be applied in media studies. The first part presents how this concept developed, from the 1970s to the present day—with particular emphasis on development within media studies. The second part discusses the definition of a frame and the types of frames. The third part deals with methodological problems related to the framing analysis: the choice of the method and the choice of the unit of analysis. Attention was paid to not including the multimodal frame in the analyzes. Finally, the issues which in the framing analysis still need to be resolved or clarified were identified.

7

Badanie mediów multimodalnych – multimodalne badanie mediów

100%

Maćkiewicz J.

Studia Medioznawcze

|

2017

|

issue 2 (69)

33-42

PL

Artykuł prezentuje kwestię multimodalności. Najpierw pokazuje różnice między multimodalnością a multimedialnością i prezentuje problemy związane z pojęciem „modus”. Następnie koncentruje się na metodologii multimodalnej. W ostatniej części zostały ukazane relacje między multimodalnością a mediami.

EN

The article deals with the problems of multimodality. Firstly it shows the differences between multimodality and multimediality and presents problems connected with the notion of „mode”. Secondly, it concentrates on multimodal methodology. To this end, it draws together knowledge on relations between the media and multimodality.

8

Jak można badać komunikację medialną? – perspektywa odbiorcy

100%

Maćkiewicz J.

Studia Medioznawcze

|

2016

|

issue 2 (65)

25-34

PL

Artykuł analizuje proces odbioru w publicznej komunikacji medialnej. Koncentruje się na relacji między komunikatem a odbiorcą. Spośród trzech możliwych sposobów postrzegania tej relacji został wybrany ten, wedle którego sens przekazu powstaje w wyniku interakcji między komunikatem a odbiorcą. Ten model komunikacji zakłada, że skuteczność komunikacyjna w dużej mierze zależy od odbiorcy i od (szeroko rozumianego) kontekstu.

EN

The article analyzes the process of reception in the public communication mediated by mass media. It focuses on the relationships between the message and the recipient. Out of three possible ways of understanding these relationships, the paper draws on the one which puts the emphasis on interaction between the message and the recipient. This model of communication assumes that communication effectiveness largely depends on both the receiver and on the context.

Refine search results

4 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

3 Studia Medioznawcze

1 Język Polski

1 2020

1 2017

2 2016

1 1999

1 1996

2 1990

8 Maćkiewicz J.

Co to jest „językowy obraz świata”

„A słowo stało się ciałem…”, czyli podstawowa jednostka języka w ujęciu potocznym

Metafora a językowy obraz świata (na przykładzie metaforyki morskiej)

Morze

Jak można badać przekazy multimodalne

Ramy interpretacyjne jako narzędzie badań medioznawczych

Badanie mediów multimodalnych – multimodalne badanie mediów

Jak można badać komunikację medialną? – perspektywa odbiorcy