This paper seeks to establish the place of the polarisation-diffusion model in the transformation of the European Union's cohesion policy. Given the generally admitted poor efficiency of the equalising model pursued so far, the polarisation-diffusion model is seen as a basis of a new paradigm of regional policies of the member states implying changes in the directions of intervention under development policy. This article was written as part of the research project “Socio-economic development and the formation of areas of economic growth and stagnation”, funded by the National Science Centre in Poland (N N306 791940). The project was implemented by a team of staff members of the Department of Regional Analysis of the Institute of Socio-Economic Geography and Spatial Management, Adam Mickiewicz University in Poznań, headed by the present author.
PL
Celem pracy jest określenie miejsca modelu polaryzacyjno-dyfuzyjnego w przemianach polityki spójności Unii Europejskiej, który w sytuacji powszechnie wskazywanego braku efektywności modelu wyrównawczego postrzegany jest jako podstawa nowego paradygmatu polityki regionalnej państw członkowskich warunkującego zmiany ukierunkowania interwencji polityki rozwoju. Artykuł powstał na potrzeby badań prowadzonych w ramach projektu badawczego „Rozwój społeczno-gospodarczy a kształtowanie się obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej” finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki (N N306 791940). Projekt był realizowany przez zespół badawczy Pracowników Zakładu Analizy Regionalnej Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, którym kierował autor.
Zasięg współczesnych poszukiwań optymalnych sposobów programowania i realizacji polityki regionalnej oraz kształtowania w ramach jej interwencji czynników rozwoju wyznaczają dwie skrajne co do założeń koncepcje: place-neutral approach oraz place-based approach. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie podstaw teoretycznych oraz wykorzystania praktycznego drugiej ze wskazanych koncepcji określanej w polskiej literaturze przedmiotu najczęściej mianem polityki rozwoju zorientowanej terytorialnie, która w ostatnim okresie została upowszechniona i zyskała na znaczeniu w praktyce europejskiej polityki spójności. Postępowanie badawcze składa się z dwóch zasadniczych etapów. W pierwszym kroku dokonano systematyzacji podstaw teoretycznych koncepcji polityki regionalnej zorientowanej terytorialnie. W drugim kroku przedstawiono dotychczasowe doświadczenia w zakresie wykorzystania tego podejścia w praktyce europejskiej polityki spójności, zwracając szczególną uwagę na występujące ograniczenia i przeszkody. Podsumowując przeprowadzoną analizę, sformułowano wnioski i rekomendacje wskazujące na działania mogące zapewnić zwiększenie skuteczności implementacji podejścia zorientowanego terytorialnie w praktyce działań polityki regionalnej. Artykuł został przygotowany w ramach projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki – OPUS 10 – 2015/19/B/HS5/00012: „Nowe wyzwania polityki regionalnej w kształtowaniu czynników rozwoju społeczno-ekonomicznego regionów mniej rozwiniętych”. Jego ustalenia znajdują zastosowanie w opracowaniu modelu ex-ante czynników rozwoju regionalnego stanowiącego podstawę do ich operacyjnego wskaźnikowania oraz weryfikacji empirycznej przyjętych założeń w badaniach zróżnicowań rozwojowych na różnych poziomach przestrzennych w Unii Europejskiej (UE) i w Polsce (Churski i in. 2017a, b).
Przedstawiamy Państwu nr 49 czasopisma „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” przygotowywanego przez Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest to zbiór dziesięciu artykułów opracowanych przez autorów z ośrodków naukowych z całej Polski w formule varia.
Regional contracts developed in Poland as a consequence of the process of the state decentralisation and the building of local governments in the 1990s. By learning from other countries’ experiences (especially the French regional policy), an instrument was devised in order to support the decentralisation of the state development intervention and to foster the regions’ empowerment to programme and administer the regional policy. Unfortunately, since the very first edition, regional contracts in Poland have become a hostage to impromptu political acts determining changes to the economic policy, the limited state budget and very frequent legal amendments. The goal of this article is to conduct a synthetic analysis of the origins, changes and challenges related to the use of regional contracts in the Polish development policy. The author’s subjective, critical opinions were confronted with the opinions of the representatives of regional authorities in selected voivodeships. To this end, interviews were conducted with directors of departments in selected marshal offices. The resulting evaluation, conclusions and recommendations allowed the verification of the author’s subjective views.
Przedstawiamy Państwu numer 52 czasopisma „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” przygotowywanego przez Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Stanowi on czwarty zeszyt serii poświęconej wyzwaniom rozwojowym naszego regionu. Dostrzegając niedostatek aktualnych opracowań dotyczących problemów społecznych i ekonomicznych Wielkopolski, Redakcja, przy aprobacie wówczas Rady Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, postanowiła, że począwszy od 2016 r. każdy czwarty w danym roku zeszyt naszego czasopisma będzie miał charakter tomu zbierającego wyniki badań regionalnych odnoszących się do naszego województwa. Zakładamy, że podjęta inicjatywa przyczyni się do powstania cennego poznawczo zbioru wyników analiz, których zakres przestrzenny będzie dotyczył województwa wielkopolskiego. W numerze tym zebraliśmy aż 15 artykułów, których problematyka obejmuje zróżnicowanie przestrzenne rozwoju społeczno-gospodarczego Wielkopolski, zagadnienia osadnicze i demograficzne regionu, czynniki lokalizacji działalności przemysłowej, zróżnicowanie działalności rolniczej, wyzwania środowiskowe oraz możliwości wykorzystania turystycznego zasobów środowiskowych i kulturowych województwa.
Zapraszamy Państwa do działu Nowości wydawniczych, w którym prezentujemy najnowsze prace autorstwa pracowników naszego Wydziału, których tematyka bezpośrednio wiąże się z problematyką rozwoju regionalnego i polityki regionalnej. W bieżącym numerze przedstawiamy Państwu dwie publikacje autorstwa dr hab. inż. Sylwii Staszewskiej prof. UAM wiążące się z Konkursem 4/2020 dla partnerów Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, w ramach dwuletniego planu operacyjnego KSOW na lata 2020–2021, z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. W dziale Nowości wydawnicze znalazła się też informacja o konferencji pt. „Sołeckie strategie rozwoju determinantą strategii rozwoju gminy” organizowanej przez nasz Wydział.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.