Search results

1

Skąd Kościół? Od teologii liberalnej do Antona Vögtle

100%

Kałuża K.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 9: Teologia fundamentalna i religiologia

101-130

EN

The article presents the evolution of the discussion about the origins of the Church from liberal theology to Anton Vögtle. Authors of the “first consensus” of the historical-liberal school (Harnack, Loisy) questioned the presence of any form of organised Church in the life and teaching of Jesus. The “new consensus” of the eschatological New Testament school (Cullmann, Oepke, Beetz) described the Church as God's People of the ultimate times, whose foundations are the life and teaching of earthly Jesus. The ultimate foundation of the Church occurred during Jesus' death and resurrection. It was confirmed by an eschatological gift of pouring of the Holy Spirit on the day of the Pentecost. The success of the “new consensus”, which is also linked to traditional Catholic ecclesiology, was seriously undermined by Bultmann. Later theological writing (Petersen, Vögtle) excludes earthly Jesus (or at least some of His actions) from the formative period of the Church and point to the post-Paschal period. The resurrected Lord, through pouring of the Holy Spirit and cooperation (synergy) with His disciples, establishes and builds up His Church. In this respect the Church is not as much a ready-made establishment but a process (“permanent ecclesiogenesis”). Its origins are found in the relationship between Jesus and the idea of God's Kingdom, His disciples, and in the mystery of His death and Resurrection.

PL

W artykule przedstawiono najważniejsze etapy dyskusji wokół początków Kościoła od teologii liberalnej do Antona Vögtle. Autorzy „pierwszego consensusu” szkoły historyczno-liberalnej (Harnack, Loisy) zakwestionowali obecność jakiejkolwiek formy zorganizowanego Kościoła w życiu i nauczaniu Jezusa. „Nowy consensus” szkoły eschatologiczno-nowotestamentalnej (Cullmann, Oepke, Beetz) określił Kościół jako Lud Boży czasów ostatecznych, którego fundamenty mają swoje źródło w życiu i nauczaniu ziemskiego Jezusa. Ostateczne ukonstytuowanie się Kościoła dokonało się w wydarzeniach Jego śmierci i zmartwychwstania, a potwierdzone zostało eschatologicznym darem Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy. Sukces „nowego consensusu”, do którego nawiązywała również tradycyjna eklezjologia katolicka, został poważnie osłabiony przez Bultmanna. Kolejni teologowie (Petersen, Vögtle) wyłączają ziemskiego Jezusa (a przynajmniej pewne Jego działania) z okresu założycielskiego Kościoła iprzesuwają czas jego powstania na okres popaschalny, w którym to zmartwychwstały Pan poprzez zesłanie Ducha Świętego i w kooperacji (synergii) ze swoimi uczniami zakłada i buduje swój Kościół. W ten sposób Kościół jawi się nie tyle jako „gotowa budowla”, lecz jako proces („permanentna eklezjogeneza”), którego początki dostrzega się w relacji Jezusa do idei Królestwa Bożego, uczniów, a przede wszystkim do tajemnicy Jego śmierci i Zmartwychwstania.

2

Dialog religii a dialog kultur

100%

Kałuża K.

Roczniki Teologiczne

|

2019

|

vol. 66

|

issue 9: Teologia fundamentalna i religiologia

63-77

PL

W artykule podjęto zagadnienie relacji między dialogiem kultur a dialogiem religii. Analiza pojęcia religii i pojęcia kultury pokazała, że ich treści są ze sobą ściśle powiązane. Nie ma religii bez kultury ani kultury bez religii. Dlatego pojawiający się czasem postulat zastąpienia dialogu międzyreligijnego dialogiem międzykulturowym jest bezpodstawny. Dialog kultur bez dialogu religii jest niemożliwy. Aby dialog mógł zaistnieć, muszą być spełnione odpowiednie warunki. Jednym z nich jest dążenie do prawdy. Prawda ma jednak charakter inkluzywny, a nie ekskluzywny. Dlatego w religii nie ma miejsca na przemoc w imię prawdy. Dla chrześcijan prawda ma charakter osobowy. Jest nią Jezus Chrystus – Zbawiciel „polifoniczny” (Klemens Aleksandryjski).

EN

The article deals with the relationship between the dialogue of cultures and the dialogue of religions. The analysis of the concept of religion and culture shows that their contents are closely related to each other. There is no religion without culture nor culture without religion. Therefore, demand emerging sometimes to replace interreligious dialogue with intercultural dialogue is unfounded. A dialogue of cultures without a dialogue of religions is impossible. In order for a dialogue to take place, appropriate conditions must be met. One of them is the pursuit of truth. However, the truth is inclusive, not exclusive. Therefore, in religion there is no room for violence in the name of truth. For Christians, truth has a personal character. It is Jesus Christ, the “polyphonic” Saviour (Clement of Alexandria).

3

Teologia komparatywna. Geneza, opcje, szanse i problemy

100%

Kałuża K.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 9: Teologia Fundamentalna i Religiologia

43-91

EN

This article describes the comparative theology and focuses on its critical assessment. As a scientific discipline, it has been developed mainly in Anglo-Saxon circles and recently in Germany, as well. In the first part the author presents origins and the concept of comparative theology. It is generally understood as a theological discipline which reflects on other religions within the frame of dialogue with religiological sciences, especially with the empirical comparative religion. The micro-logical nature (i.e. specific issues) and the consistently applied comparative method distinguish it from the theology of religions. It is not, however, a part of religious studies in general because it does not confine itself to mere description of religious phenomena, but it raises the question of its veracity. Comparative theologians do not distance themselves from their own religion, but they attempt to look at it from the perspective of other traditions in the context of genuine interreligious dialogue. The comparative theology is highly diverse (there is no just one conception of it). The author illustrates this diversity with the views of two comparative theologians: F.X. Clooney and R.C. Neville. The second part of the article deals with methodological issues. The methodological status of comparative theology has not been fully established yet. Two issues are particularly important here; the relation of the comparative theology with empirical religious studies and its relationship to the theology of religions. The author does not agree with the thesis that the comparative theology should replace the theology of religions. Decisive in this respect is the unclear theological nature of comparative theology. Mere focusing on the veracity of religious beliefs does not make theology out of it. The philosophy of religion raises this issue as well. On the other hand allegations of comparative theologians against the theology of religions are partly true (i.e. vagueness, apriority of judgments, underestimation of otherness/difference, etc.). In such a situation a creative cooperation of both disciplines could be the solution, with a “comparative theology of religions” as a final consequence.

PL

Niniejszy artykuł stawia sobie za cel prezentację i krytyczną ocenę teologii komparatywnej (comparative theology). Dyscyplina ta uprawiana jest głównie w środowiskach anglosaskich, a ostatnio w Niemczech. W części pierwszej ukazano genezę oraz pojęcie teologii komparatywnej. Widzi się w niej dyscyplinę teologiczną, która w dialogu z innymi naukami religiologicznymi, zwłaszcza z empirycznym religioznawstwem (comparative religion), dokonuje refleksji nad innymi religiami. Tym, co odróżnia ją od teologii religii, jest jej mikrologiczny charakter (tj. koncentracja na zagadnieniach szczegółowych) oraz konsekwentnie stosowana metoda porównawcza. Nie jest ona jednak religioznawstwem, gdyż nie poprzestaje na zwykłym opisie zjawisk religijnych, ale stawia pytanie o ich prawdziwość. Teolog komparatywny nie dystansuje się też od własnej tradycji religijnej, ale stara się na nią spojrzeć z perspektywy innych tradycji, z którymi prowadzi uczciwy dialog. Teologia komparatywna jest zjawiskiem wysoce zróżnicowanym (nie ma jednej koncepcji tej dyscypliny). Różnorodność tę ukazano na przykładzie komparatystyki F.X. Clooney'a oraz R.C. Neville’a. Kolejna część artykułu poświęcona jest kwestiom metodologicznym. Status metodologiczny teologii komparatywnej nie jest jeszcze do końca ustalony. Dwa zagadnienia są tutaj szczególnie ważne: relacja teologii komparatywnej do empirycznych nauk o religii oraz jej stosunek do teologii religii. Autor nie zgadza się z tezą, że teologia komparatywna powinna zastąpić teologię religii. Niejasny jest przede wszystkim teologiczny charakter teologii komparatywnej. Samo podjęcie kwestii prawdziwości przekonań religijnych nie czyni z niej jeszcze teologii. Także filozofia religii podnosi tę kwestię. Z drugiej strony zarzuty teologów komparatywnych pod adresem teologii religii są po części słuszne (ogólnikowość, aprioryczność wydawanych sądów, niedocenianie inności/odmienności itd.). W takiej sytuacji można by sobie życzyć twórczej kooperacji obydwu dyscyplin. Efektem tego mogłaby być „komparatywna teologia religii”.

4

Ku teologicznemu pojęciu religii

100%

Kałuża K.

Analecta Cracoviensia

|

2017

|

vol. 49

EN

The concept of religion is a fundamental concept of religiological sciences. Still it is not devoid of difficulties. Its critics attempt to prove that plurality and variety of religious phenomena excludes the possibility to define religion. On the other hand the lack of the general concept of religion constitutes a serious problem for theology of religion since it is difficult to study relationships between Christianity and other religions not knowing what religion is and what its theological essence is. The present article consists of three parts. The first part analyses the history of the concept of religion (Latin religio). Second part considers the problem of the definition of religion. Third one presents some of contemporary attempts to specify the theological concept of religion. Finally the last part shows the significance of the concept of religion for theology of religion.

PL

Pojęcie religii jest podstawowym pojęciem nauk religiologicznych. Jego rozumienie nie jest jednak pozbawione trudności. Krytycy starają się wykazać, iż wielość i różnorodność zjawisk religijnych wyklucza możliwość zdefiniowania religii. Z drugiej strony brak ogólnego pojęcia religii stanowi poważny problem dla teologii religii. Trudno bowiem badać relacje między chrześcijaństwem a innymi religiami, nie wiedząc, czym religia jest i na czym polega jej teologiczna istota. Niniejszy artykuł składa się z trzech części. Pierwsza analizuje historię pojęcia religii (łac. religio). W części drugiej rozważono problem definicji religii. Część trzecia prezentuje niektóre współczesne próby sprecyzowania teologicznego pojęcia religii. W części ostatniej ukazano ponadto znaczenie pojęcia religii dla teologii religii.

5

Rola Tradycji w Kościele. Między „archeologizmem” a „entuzjazmem”

100%

Kałuża K.

Theological Research. A Journal of Systematic Theology

|

2018

|

vol. 6

PL

The article is an attempt to answer the question about the relation between tradition and the development of theological cognition. The church from the first centuries was aware that allegiance to the council tenets exceeds a technical repetition of council`s formulas. It is clear that a belief in dogma assumes openness to both the past and the future.In the article two approaches to tradition are criticized: archeological and enthusiastic. The first one is linked with attempt to end the possibility of adding to a developing tradition further at any point in history; the second one is a result of conviction that currents form of doctrine and church are exactly what is wanted by God.In reference to K. Rahner, J. Ratzinger and W. Kasper the typological‑sacramental meaning of the tradition was proposed. It lets us – basing on the statements of the Vatican II – overcome a progressivist hermeneutic of rupture and go toward a hermeneutic of continuity and to the real reform of the church. In other words, it means that the process of reception and realization of Jesus` teaching and of the history of Christianity lives on and every epoch, every culture and every generation has a task to deepen and to better understand all revelation given to us by Christ. It must be done with a sensitivity to the historical, cultural and religious contexts of every period of history including the present.

6

Michał Heller. Filozofia przypadku. Kosmiczna fuga z preludium i codą,. Kraków: Copernicus Center Press, Wydawnictwo WSE w Krakowie, WSIiZ w Rzeszowie i WSZiA w Zamościu 2011

100%

Kałuża K.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2013

|

vol. 5

259-265

7

Das multireligiöse Gebet als Wegweiser für den Dialog der Religionen

100%

Kałuża K.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2013

|

vol. 5

117-138

EN

The interreligious prayer for peace and justice which Pope John Paul II initiated in Assisi in 1986 filled many with enthusiasm and caused storm of criticism. Some talked about the beginning of a new era in interreligious dialogue, others accused the Pope of syncretism and weakening of the Christian identity. In this article an attempt is made to assess theologically the prayer meetings in Assisi from the perspective of the official statements of the Magisterium Ecclesiae on interreligious dialogue and of recent developments in the theology of religions. The author focuses primarily on the teaching of John Paul II, who repeatedly referred to this issue after the first prayer meeting in Assisi. The Pope drew particular attention to the Holy Spirit present in every authentic prayer. Precisely this communion in the Holy Spirit - that precedes the ecclesial communion aimed at by the missionary activities of the Church - is the most serious theological argument in favor of the prayer meetings of Christians and non-Christians. Differences between religions, however, do not allow to make a common prayer. Therefore the Pope pointed out that the main reason for being in Assisi was not to pray together but „to be together in order to pray“. Thus one should distinguish between interreligious and multireligious prayer (Assisi). Some theologians, such as J. Dupuis, suggest taking a step towards interreligious prayer. This practice, however, could open a way to syncretism and blurring of Christian identity.

PL

Zapoczątkowane w 1986 r. przez papieża Jana Pawła II spotkania modlitewne w Asyżu w intencji pokoju i sprawiedliwości spotkały sie zarówno z entuzjazmem, jak i z fala. krytyki. Jedni mówili o początku nowej ery dialogu międzyreligijnego, inni oskarżali papieża o synkretyzm i wyprzedaż tożsamości chrześcijańskiej. W artykule podjęto próbę teologicznej oceny spotkań modlitewnych w Asyżu w świetle wypowiedzi Magisterium Ecclesiae na temat dialogu międzyreligijnego oraz najnowszych osiągnięć teologii religii. Pod uwagę wzięto zwłaszcza nauczanie Jana Pawła II, który po pierwszym spotkaniu modlitewnym w Asyżu wielokrotnie zabierał głos w tej sprawie. Papież zwrócił szczególna uwagę na działanie Ducha Świętego, który jest obecny w każdej autentycznej modlitwie. Właśnie owa komunia w Duchu Świętym, poprzedzająca komunię kościelną, do której zmierza misyjna działalność Kościoła, jest najpoważniejszym argumentem teologicznym na rzecz spotkań modlitewnych chrześcijan i niechrześcijan. Różnice miedzy religiami nie pozwalają jednak na wspólna modlitwę. Dlatego papież zwrócił uwagę, iż w Asyżu nie chodziło o to, by sie razem modlić, lecz by „być razem, aby się modlić”. Dlatego należy rozróżnić między modlitwa międzyreligijną a multireligijną (Asyż). Niektórzy teologowie, jak np. J. Dupuis, sugerują, by uczynić krok w kierunku modlitwy międzyreligijnej. Takie postępowanie mogłoby jednak otworzyć drogę do synkretyzmu i rozmycia chrześcijańskiej tożsamości.

8

Jeden Pośrednik i wiele pośrednictw. Teologia religii wobec zbawczych roszczeń religii pozachrześcijańskich

100%

Kałuża K.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2011

|

vol. 3

117-149

DE

[Abstrakt tylko w j. niemieckim / Abstract only in German] Ein Mittler und viele Vermittlungen. Religionstheologie angesichts der Heilsansprüche der auserchristlichen Religionen Der Artikel befasst sich mit der Relevanz des Religionsbegriffs für eine christliche Theologie der Religionen. Im ersten Teil wird der Begriff der Theologie der Religionen geklärt. Sie wird bezeichnet als eine theologische Disziplin, deren Aufgabe darin besteht, auf der Basis einer bestimmten religiösen Tradition und mittels der von dort gewonnenen und zu rechtfertigenden Denkprinzipien und Begriffen die Tatsache religiöser Vielfalt zu thematisieren und theologisch zu bewerten. Im weiteren Teil des Artikels wird der Religionsbegriff diskutiert. Unterschieden wird dabei zwischen einem Verhaltens- und einem Systembegriff von Religion. Dies erlaubt dem Verfasser einen genuin theologischen Religionsbegriff zu gewinnen, dem er zugleich eine kriteriologische Funktion zuerkennt. Anhand des Konzeptes „disclosure” von I. T. Ramsey wird dann im weiteren Schritt gezeigt, dass die Bestandteile der religiösen Systeme (religiöse Sprache, Kultus usw.) zum Wesen der Religion gehören und ihren Grund (Ursprung) im Dialog des Menschen mit Gott (Offenbarung, religiöse Erfahrung) haben. Die Einheit von Offenbarung und Heil entscheidet über die mögliche Heilsrelevanz der außerchristlichen Religionen. Im letzten Teil wird die konstitutive und universale Heilsbedeutung Jesu Christi hervorgehoben und für die Religionen relevant gemacht. Zugleich wird den Religionen eine teilhabende Heilsmittlerschaft an der einzigen Heilsmittlerschaft Jesu Christi zuerkannt. Die Religionen, sofern sie soziale Äußerungen der Beziehung des Menschen zu Gott sind, helfen ihren Anhängern zur Annahme der heilsnotwendigen Gnade Christi. Aus diesem Grund können sie als „Heilswege” und „Kanäle der Gnade” für ihre Anhänger bezeichnet werden.

9

„Bóg bez granic”. Perry’ego Schmidta-Leukela koncepcja teologii religii

100%

Kałuża K.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2012

|

vol. 4

85-120

EN

This paper presents Perry Schmidt-Leukel concept of theology of religions. Schmidt-Leukel is the most well-known representative of pluralistic theology of religions in German speaking countries. This paper consists of following parts: short biography of Perry Schmidt-Leukel and his large international scholar activity, main idea and tasks of theology of religions according to him, typologization of positions in theology of religions, his concept of religion, his understanding of the Transcendental Reality, backgrounds of pluralism in theology of religions and interpretational models of christological dogma. In the end of the paper there is some criticism of Perry Schmidt-Leukel ideas.

10

Teologia w poszukiwaniu kryteriów prawdziwości religii

100%

Kałuża K.

Studia Oecumenica

|

2020

|

vol. 20

EN

The aim of the article is to develop criteriology that would enable to evaluate authenticity of particular religions and to distinguish authentic religions from pseudoreligious phenomena. Given the complexity of the problematics, first the historical background of the issue was presented and the attention was paid to its contemporary context. The next step was the analysis of notions crucial for criteriology of religion including “the truth”, “authenticity”, “religion”, and “authenticity of religion”. A major challenge for theology of today is the phenomenon of relativism questioning the existence of universal standards of rationality and consequently contradicting the possibility to develop universally applicable criteria for the evaluation of particular systems (philosophical, religious, cultural, political, etc.) and their claims of authenticity. Thus, the next paragraph of the article was dedicated to criticism of that attitude. In the last part of the presentation criteriology of religion was proposed and it was based on categories of the truth, good, and holiness. Accordingly, the presented criteria are of a rational, ethical, and theological character. This means that in case of authenticity claims, revealing at the level of religious convictions, one should refer to rational criteria. As far as practice and norms of behaviour are concerned, ethical criteria should be applied and in case of revelational and salvific claims theological criteria should be applied.

PL

Celem niniejszego przedłożenia jest wypracowanie kryteriologii umożliwiającej ocenę roszczeń prawdziwościowych poszczególnych religii oraz odróżnienie autentycznych religii od zjawisk pseudoreligijnych. Ze względu na złożoność problematyki ukazano najpierw tło historyczne zagadnienia oraz zwrócono uwagę na jego współczesny kontekst. W kolejnym kroku przeanalizowano istotne dla kryteriologii religii pojęcia. Należą do nich: „prawda”, „prawdziwość”, „religia” oraz „prawdziwość religii”. Poważnym wyzwaniem dla teologii jest dziś zjawisko relatywizmu, kwestionujące istnienie uniwersalnych standardów racjonalności, a w konsekwencji zaprzeczające możliwości utworzenia powszechnie obowiązujących kryteriów oceny poszczególnych systemów (filozoficznych, religijnych, kulturowych, politycznych itd.) i wysuwanych przez nie roszczeń prawdziwościowych. Stąd kolejny paragraf artykułu poświęcony został krytyce tego stanowiska. W ostatniej części przedłożenia zaproponowano kryteriologię religii, którą opartona kategoriach prawdy, dobra i świętości. Odpowiednio do tego zaprezentowane kryteria mają charakter racjonalny, etyczny i teologiczny. Oznacza to, że w przypadku roszczeń prawdziwościowych, ujawniających się głównie na płaszczyźnie przekonań religijnych, należy sięgnąć do kryteriów racjonalnych, w odniesieniu do praktyki i norm postępowania do kryteriów etycznych, zaś w przypadku roszczeń objawieniowo-zbawczych do kryteriów teologicznych.

11

Zbawienie przez krzyż? O niektórych problemach współczesnej soteriologii

100%

Kałuża K.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2013

|

vol. 33

173-198

DE

Im Zentrum des christlichen Glaubens steht die Überzeugung, dass die Erlösung durch den schändlichen Tod des Gottessohnes am Kreuz geschah. Dieser Glaube stellt seit der Aufklärung eine besondere Herausforderung für die menschliche Vernunft dar und erfuhr eine starke Kritik, die in der heutigen Theologie immer noch nachwirkt. Der Artikel will sich dieser Kritik stellen und ihr mit vernünftigen Argumenten begegnen. Im ersten Teil wird die neuzeitliche Kritik an der christlichen Soteriologie dargestellt. Zur Debatte stehen vor allem einige Schlüsselbegriffe, die für die aufgeklärte (autonome) Vernunft besonders problematisch geworden sind. Dazu zählen: „Opfer“, „Sühne“, „Sünde“ und „Stellvertretung“. Im zweiten Teil werden die Aporien der neuzeitlichen Vernunft aufgedeckt und damit auch die Grenzen der von ihr angezielten Glaubenskritik gesetzt. Im dritten und im vierten Teil wird versucht, eine Skizze zur Neubesinnung in der Soteriologie zu verfassen. Die Gedan- ken beruhen auf der Grundüberzeugung des christlichen Glaubens, dass der Gekreuzigte der Offenbarer des trinitarischen Gottes ist. Daher kommt, dass Gott, der sich in Jesus Christus als er selbst geoffenbart hat, die Erlösung der Sünder nicht anders wirken konnte als durch die Selbsthingabe des Kreuzesgeschehens. Damit ist der Gekreuzigte nicht nur Offenbarer der unbedingten und irreversiblen Liebe Gottes für alle Menschen, sondern auch Erlöser. Seine Erlösungstat hebt aber nicht die Freiheit des Sünders auf. Deshalb wird mit P. Althaus und H.U. von Balthasar zwischen der exklusiven Stellvertretung Jesu Christi und der inklusiven Stellvertretung in Bezug auf den Sünder unterschieden. Die exklusive Stellvertretung des für alle Menschen Gestorbenen und in die Scheol Hinabgestiegenen bedingt und ermöglicht die inklusive Stellvertretung der so von ihm von der Sünde erlösten und mit der wahren Freiheit beschenkten Menschen. Damit zeigt sich, dass es Christusgemeinschaft, die in der Kirche von Anfang an bezeugt und gelebt wird, nur im Modus der Inklusion in seinem pro nobis gibt.

12

Übel, Leid und Erlösung

100%

Kałuża K.

|

2018

|

vol. 38

|

issue 2

79-100

PL

Naturalizm jest obecnie największym wyzwaniem dla teizmu. Jako teza metafizyczna głosi on, iż wszystko, co wydarza się w świecie, da się wyjaśnić za pomocą przyczyn naturalnych (praw przyrody); nie istnieją duchy, Bóg, bogowie lub inne nadprzyrodzone moce bądź siły. W konsekwencji naturalizm utożsamia się z materializmem i ateizmem. W artykule postawiono pytanie o egzystencjalne konsekwencje światopoglądu naturalistycznego i teistycznego. Od strony metodologicznej postanowiono wykorzystać słabości naturalizmu na korzyść teizmu. Punktem sporu uczyniono problem zła i cierpienia. Analiza obydwu stanowisk prowadzi do wniosku, iż naturalizm jest złą nowiną dla ludzkości. Jeśli Boga nie ma, nie ma ostatecznej sprawiedliwości, pojednania, odkupienia ani zbawienia. Śmierć jest kresem wszystkiego. Pokonani przez życie, ofiary zła i przemocy, na zawsze pozostaną pokonanymi. Nie ma dla nich żadnej nadziei ani ratunku. W takiej perspektywie teizm jawi się jako dobra nowina dla ludzkości. Głosi on, że chociaż istnieje zło i cierpienie, to jednak nie są one czymś ostatecznym. Wszystkie wielkie systemy religijne utrzymują„kosmiczny optymizm” (J. Hick). Chrześcijaństwo dostrzega w Jezusie Chrystusie, w Jego śmierci i zmartwychwstaniu, znak ostatecznego zwycięstwa Boga nad śmiercią i cierpieniem. Przedstawiona w artykule argumentacja na rzecz teizmu w kontekście zła i cierpienia z pewnością nie stanowi dowodu jego prawdziwości, podobnie zresztą jak naturalizm nie dowodzi nieistnienia Boga. To, w jaki sposób niewierzący postrzegają zło, jest już określoneprzez ich niewiarę. I odwrotnie: wierzący postrzegają zło w świetle wiary. Dla chrześcijan ostatnim słowem Boga w obliczu zła i cierpienia jest Jezus Chrystus.

EN

Naturalism is currently the greatest challenge for theism. As a metaphysical thesis it proclaims that everything that happens in the world can be explained by natural causes (the laws of nature) and ghosts, God, gods, or other upernatural powers or forces do not exist. Consequently, naturalism identifies with materialism and atheism. In the article a question about existential consequences of naturalist and theist worldviews was raised. From the methodological point of view it was decided to use the weaknesses of naturalism in favour of theism. The issue of evil and suffering was made a moot point. The analysis of both attitudes led to the conclusion that naturalism is bad news for humanity. If God does not exist, there is no final justice, reconciliation, redemption, or salvation. Death is the end of everything. Defeated by life, victims of evil and violence will remain defeated forever. There is no hopenor rescue for them. From such a perspective theism appears to be good news for humanity. It proclaims that though evil and suffering exist they are not anything final. All the great religious systems maintain “cosmic optimism” (J. Hick). Christianity perceives the sign of the final victory of God over death and suffering in Jesus Christ, His death, and resurrection. The argumentation in favour of theism, presented in the article in the context of evil andsuffering, is definitely not the evidence of its truthfulness the same way as naturalism does not prove the non-existence of God. How non-believers see evil is already determined by their disbelief. And inversely, believers see evil in the light of faith. For Christians, the last word of God in the face of evil and suffering is Jesus Christ.

Refine search results

4 Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

3 Roczniki Teologiczne

2 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

1 Analecta Cracoviensia

1 Studia Oecumenica

1 Theological Research. A Journal of Systematic Theology

4 2021

1 2020

1 2019

2 2018

1 2017

1 2015

1 2014

1 2013

12 Kałuża K.

Skąd Kościół? Od teologii liberalnej do Antona Vögtle

Dialog religii a dialog kultur

Teologia komparatywna. Geneza, opcje, szanse i problemy

Ku teologicznemu pojęciu religii

Rola Tradycji w Kościele. Między „archeologizmem” a „entuzjazmem”

Michał Heller. Filozofia przypadku. Kosmiczna fuga z preludium i codą,. Kraków: Copernicus Center Press, Wydawnictwo WSE w Krakowie, WSIiZ w Rzeszowie i WSZiA w Zamościu 2011

Das multireligiöse Gebet als Wegweiser für den Dialog der Religionen

Jeden Pośrednik i wiele pośrednictw. Teologia religii wobec zbawczych roszczeń religii pozachrześcijańskich

„Bóg bez granic”. Perry’ego Schmidta-Leukela koncepcja teologii religii

Teologia w poszukiwaniu kryteriów prawdziwości religii

Zbawienie przez krzyż? O niektórych problemach współczesnej soteriologii

Übel, Leid und Erlösung