Search results

1

Gratitude. The Red Army Memorial in Szczecin: A Geographical, Topographical, and Biographical Perspective

100%

Kubiak S. P.

Ikonotheka

|

2020

|

vol. 30

89-112

EN

In March 1945, the combined Polish-Soviet forces captured the German city of Stettin. On 26 April, the 65th Army of the 2nd Belorussian Front entered the city, in which the rule of the Soviet military command was soon established. Due to its unresolved status and territorial disputes, Polish politicians, self-government officials, and first settlers were forced to leave Szczecin twice. In the period of the Polish-German “race for Szczecin”, which ended with the Potsdam Conference, the only stable element having control over the lower Oder was the USSR, whose emissaries treated the conquered territories as if they already belonged to their communist state. As early as in 1945, the Polish civil authorities came up with an idea to erect a memorial dedicated to the “democratic armies”. The competition for the Red Army Gratitude Memorial was officially launched in Spring 1949, once the USSR-born doctrine of socialist realism was introduced to Poland. Out of twenty-two submission, the first award was given to Józef Starzyński from Zakopane, a former citizen of Lvov. The commemorative complex located at the Polish Soldier’s Square was completed in April 1950. The aim of the present paper is to analyse the very memorial which remained in Szczecin until 2017. Of special importance to my investigation are: the geographical context of Western Pomerania considered one of the Reclaimed Territories and in a feudal relationship with the historical regions of the Republic of Poland, as well as with the Russian “Seigneur”/”Lord”; the topographical context, namely the act of re-building the former German city destroyed in warfare; as well as the biographical context, i.e. the life of the monument’s designer. The paper takes special interest in the formal and ideological links between the Szczecin memorial and one of Starzyński’s earlier projects, namely the Sacred Heart of Jesus Gratitude Memorial in Poznań (1927; a competition submission; never erected). A careful reconstruction of the memorials’ history will offer a valuable case study which showcases the 20th-century sculptor in a politically-charged environment.

2

O BADANIU I MUZEALNYCH PREZENTACJACH TWÓRCZOŚCI CZASÓW ZWYRODNIAŁYCH NA MARGINESIE KRAKOWSKIEJ WYSTAWY „POLOWANIE NA AWANGARDĘ. ZAKAZANA SZTUKA W TRZECIEJ RZESZY”

100%

Kubiak S. P.

Muzealnictwo

|

2012

|

vol. 53

65-76

PL

Ważna z perspektywy polskiego wystawiennictwa ekspozycja krakowskiego Międzynarodowego Centrum Kultury „Polowanie na awangardę. Zakazana sztuka w Trzeciej Rzeszy” zachęca do spojrzenia na dzieje polityki kulturalnej nazistowskiego państwa. Jest to także okazja do przedstawienia historii pokazów sztuki organizowanych w czasie rządów Hitlera, ale i ich późniejszych opracowań literatury naukowej oraz rewizji podejmowanych podczas krytycznych, a zarazem oddziałujących na szerszą publiczność ekspozycji muzealnych. W tekście omówione zostają najważniejsze wypadki antycypujące kluczowe dla omawianego tematu wydarzenia 1937 r., czyli otwarcie dwóch monachijskich wystaw: tzw. „sztuki zwyrodniałej” (Entartete Kunst) w budynkach Hofgartenu oraz sztuki popieranej przez reżim w nowo wybudowanym Domu Sztuki Niemieckiej (Haus Deutscher Kunst). Wyjaśniona jest geneza pojęcia „sztuka zwyrodniała”, pochodzącego z pism syjonistycznego działacza końca XIX w. Maksa Nordaua. Wspomniane są dzieje „oczyszczania” przestrzeni publicznej z dzieł sztuki awangardowej, od profanacji Krucyfiksu Ludwiga Giesa w lubeckiej katedrze (1923), przez zniszczenie dekoracji w weimarskim gmachu Bauhausu (1923, 1928, 1930) oraz usunięcie nowoczesnych prac z tamtejszej kolekcji Schlossmuseum (1930), po programowe – inwentarzowe i personalne – czystki w kolejnych publicznych zbiorach niemieckich. Krakowską wystawę 2011/2012 r. ukazano w perspektywie podobnych inicjatyw naszego zachodniego sąsiada, prezentującego ostatnio w kontekście historyczno-politycznym zarówno dzieła awangardy, jak i zachowawczych formalnie nurtów sztuki światowej lat 30. XX wieku. Owe najnowsze rewizje pozwalają zerwać ze schematycznym przyporządkowaniem stylistyk do systemów ideowych (awangarda – socjalizm, ariergarda – nazizm), ukazują nie tylko tragiczne losy wiernych modernizmowi twórców, ale i odchodzenie od swych modernistycznych ideałów innej grupy artystów, czy wreszcie ograniczone wykorzystywanie modernistycznych strategii przez samo państwo Hitlera. Rola Międzynarodowego Centrum Kultury i wystawy „Polowanie na awangardę” polega na zaprezentowaniu polskiemu widzowi – ilustrowanej oryginalnymi pracami niemieckiej awangardy – historii barbarzyństwa kulturalnego lat 1933–1945 oraz na wprowadzeniu do międzynarodowej refleksji nad „sztuką zwyrodniałą” dzieł polskich artystów.

3

ON STUDIES AND MUSEUM PRESENTATIONS OF WORKS FROM THE DEGENERATE ART PERIOD UPON THE MARGIN OF THE CRACOW EXHIBITION ”HUNTING DOWN THE AVANT-GARDE. FORBIDDEN ART IN THE THIRD REICH”

100%

Kubiak S. P.

Muzealnictwo

|

2012

|

vol. 53

65-76

Refine search results

2 Muzealnictwo

1 Ikonotheka

1 2021

2 2012

3 Kubiak S. P.

Gratitude. The Red Army Memorial in Szczecin: A Geographical, Topographical, and Biographical Perspective

O BADANIU I MUZEALNYCH PREZENTACJACH TWÓRCZOŚCI CZASÓW ZWYRODNIAŁYCH NA MARGINESIE KRAKOWSKIEJ WYSTAWY „POLOWANIE NA AWANGARDĘ. ZAKAZANA SZTUKA W TRZECIEJ RZESZY”

ON STUDIES AND MUSEUM PRESENTATIONS OF WORKS FROM THE DEGENERATE ART PERIOD UPON THE MARGIN OF THE CRACOW EXHIBITION ”HUNTING DOWN THE AVANT-GARDE. FORBIDDEN ART IN THE THIRD REICH”