Search results

1

HISTORIA POWOŁANIA I ROLA POLSKIEGO KOMITETU NARODOWEGO ICOM W LATACH 1947–1958

100%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2019

|

vol. 60

2-15

PL

Polski Komitet Narodowy (PKN) Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) utworzony został w 1947 r. w wyniku przystąpienia przez Polskę najpierw do Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), następnie zaś do Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (UNESCO). W czasie 72 lat istnienia PKN ICOM przeistoczył się z wąskiego grona dyrektorów i ekspertów muzealnych (w 1947 r. – 21 osób) w liczący w chwili obecnej ponad 300 osób zespół profesjonalistów (aktywnych zawodowo oraz emerytowanych). Ich wkład w kształtowanie polskiego muzealnictwa będzie zapewne przedmiotem obszernej monografii. W latach 1947–2018 Polskiemu Komitetowi Narodowemu ICOM przewodniczyło 8 osób (zob. Tabela 1.), ich działania określane były kolejnymi, modyfikowanymi przez Zgromadzenie Generalne, statutami ICOM oraz Kodeksem Etyki ICOM dla Muzeów. Artykuł przypomina pierwszą dekadę istnienia komitetu narodowego ICOM w Polsce, nazwiska wybitnych muzealników, którzy w latach 1947–1958 opracowali reguły współpracy i mimo trudnej sytuacji politycznej potrafili stopniowo wprowadzać zasady tworzenia i zarządzania muzeami jako instytucjami ochrony dziedzictwa i czynnej edukacji, otwartymi na szeroką wymianę idei oraz współpracę międzynarodową, a także zredagowali założenia i wzory konserwacji i dokumentacji muzealiów.

2

DZIEJE POJĘCIA MUZEUM I PROBLEMY WSPÓŁCZESNE – WPROWADZENIE DO DYSKUSJI NAD NOWĄ DEFINICJĄ MUZEUM ICOM

100%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2020

|

vol. 61

39-57

PL

Celem artykułu jest przypomnienie, że na przestrzeni ponad 2500 lat używania pojęcia muzeum (gr. museion, łac. musaeum) jego rozumienie zmieniało się i ewoluowało, przybierając wiele różnych znaczeń. Od określenia miejsca w przestrzeni, w tym miejsca kultu, po nazwę formy edukacji, ośrodek badań i wiedzy, zbiór tekstów i poezji, festiwal muzyczno- teatralny, synonim słownika i encyklopedii, biblioteki i odosobnionego miejsca studiów, po formy zbiorów, kolekcji, nauki, w końcu po wielkie instytucje współtworzące kulturę i edukujące społecznie. Kiedy muzea stały się instytucjami społecznymi, rozpoczął się proces definiowania ich formy organizacyjnej i określenia tego, co nazwać można granicami misji. Międzynarodowa Rada Muzeów ICOM – jako organizacja zrzeszająca muzealników i muzeologów (praktyków i teoretyków) – od swego powstania w 1946 r. wielokrotnie inicjowała prace nad ustaleniem wspólnej definicji muzeum. W niniejszym artykule zostały zebrane i przedstawione w wersji angielskiej i polskiej wszystkie zaproponowane przez ICOM definicje od 1946 do 2007 roku. Ostatnia propozycja nowej definicji (Załącznik 1.) zaprezentowana na Konferencji Generalnej ICOM w Kioto 7 września 2019 r. spotkała się jednak, po raz pierwszy w historii, z bardzo ożywioną dyskusją i ostatecznie nie została poddana pod głosowanie Zgromadzenia Generalnego ICOM, trwają natomiast dalsze debaty nad zaproponowanym zapisem. Zawarte w artykule zestawienie dziejów pojęcia muzeum i historii definiowania muzeum przez ICOM z wypowiedziami zaproszonych polskich muzealników jest „zapisem czasu”, dokumentem stanu rozważań nad rolą i zadaniami muzeum we współczesnym społeczeństwie.

3

MUZEA W POLSCE 1989-2008

100%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2009

|

vol. 2009(50)

18-46

PL

Obecnie działa w Polsce ok. 1025 muzeów (z wyodrębnionymi oddziałami, o ile mają one samodzielną siedzibę i administrację). Pełne listy muzeów w Polsce znajdują się na stronach: http://www.culture.pl/pl/culture/almanach_muzeow/?portlet_1_start=100 oraz www.kobidz.pl.Zgodnie z ustawą o muzeach w Polsce występuje cztery formy organizacyjne tych instytucji:• muzea podległe Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego, będące państwowymi instytucjami kultury (muzea narodowe, zamki królewskie, muzea specjalistyczne o randze narodowej); muzea martyrologiczne i instytucje podległe innym ministrom, oraz muzea podległe kierownikom urzędów centralnych;• muzea samorządowe utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego (w tym muzea wojewódzkie podległe wojewodom, miejskie podległe prezydentom miast lub burmistrzom, powiatowe podległe starostom i gminne podległe wójtom, w niektórych wypadkach są to muzea miejskie);• muzea współprowadzone (samorządowo-państwowe);• muzea tworzone przez inne podmioty (wyższe uczelnie, stowarzyszenia, fundacje, związki wyznaniowe, osoby prawne i fizyczne). W latach 1989-2008 wybudowano niewiele nowych budynków muzealnych (5), kilka instytucji przeniesiono do rewitalizowanych gmachów postindustrialnych (6), otwarto nowe oddziały istniejących muzeów (21). Ponad 60 instytucji przeszło gruntowne lub częściowo remonty. Zaplanowano budowę 5 dużych nowych muzeów, które powinny być otwarte do 2013 roku. W wyniku inicjatywy podjętej w latach 1994-1996 przez środowisko muzealników powstała i została przyjęta w 1997 r. (z wieloma zmianami w stosunku do pierwotnego projektu) ustawa o muzeach, znowelizowana w 2007 roku. Obecnie odczuwalny jest dotkliwy brak następujących aktów prawnych, które umożliwiłyby sprawne funkcjonowanie muzeów i wymianę zbiorów: 1) ustawy o zabezpieczeniu przed konfiskatą, 2) ustawy o gwarancjach państwowych dla uprawnionych instytucji kultury, 3) ustawy o obowiązku badania i publikacji proweniencji dzieł zgromadzonych z muzeach publicznych, 4) ustawy o dostępie do zbiorów narodowych (ustawa o domenie publicznej), 5) elementów prawa podatkowego rozszerzających możliwości świadczenia odpisów podatkowych na rzecz instytucji muzealnych. Systemowa zmiana w polityce i ustroju państwa w 1989 r. powoli i z opóźnieniami przekładała się na zmianę struktury organizacji, zarządzanie i wycenę zbiorów posiadanych przez muzea. Skutkiem reformy administracji publicznej, przygotowywanej od 1993 r. i wprowadzonej w 1997 r., było przekazanie w gestię samorządów większości instytucji kultury, w tym muzeów. Do chwili obecnej ustawowo nie została jeszcze rozwiązana kwestia reprywatyzacji zbiorów. W wyniku badań przeprowadzonych przez autorkę tego artykułu w listopadzie 2008 r. w 67 instytucjach można zauważyć prawidłowości struktury finansowania i dynamiki budżetowej. W muzeach podległych Ministrowi Kultury średnia dotacja od organizatora w latach 1998-2008 wynosiła 71% budżetu instytucji, dochody własne stanowiły 24%, a dochody z innych źródeł ok. 5% (sponsorzy prywatni). W muzeach podległych samorządom i współprowadzonych przez nie średnia dotacja od organizatora wynosiła w tym samym okresie 81,4%, dochody własne 14,68%, a dochody z innych źródeł – 5,24% . W 2007 r. w muzeach polskich znajdowała się szacunkowa liczba ok. 21 milionów muzealiów. Jeśli chodzi o ich cyfryzację, to w przeprowadzonym w 2006 r. lecz niepublikowanym badaniu, w 189 instytucjach liczba rekordów tekstowych wyniosła – 2 738 849, liczba rejestracji obrazowych i multimedialnych – 281 469. Widać, że obszar informatyzacji polskich muzeów wymaga bardzo gruntownych przekształceń, a przede wszystkim inwestycji i unowocześnienia. Z badania przeprowadzonego przez Polski Komitet Narodowy ICOM i MKiDN wynika, że w 2005 r. wśród zgłoszonych do badania 5 512 149 obiektów ze zbiorów muzeów jedynie 3 742 509 (czyli 67%) miało udokumentowane pochodzenie. Zatem problem badania i publikacji pochodzenia zbiorów jest również jednym z ważniejszych w polskim muzealnictwie. Niemałym problemem jest też niewystarczająca działalność muzeów w tworzeniu i pozyskiwaniu nowych kolekcji spowodowana złą sytuacja finansową i lokalową.Do bardzo dobrze ocenianych i realizowanych zadań należy edukacja muzealna. W 2007 r. w 720 muzeach, w ramach 6900 tematów zrealizowano 68 000 lekcji muzealnych, w których uczestniczyło ponad 1,5 mln uczniów. Muzea wydały także 5300 tytułów publikacji różnego rodzaju w nakładzie 6 mln egzemplarzy. W 2007 r. muzea w Polsce zwiedziło pond 20 mln osób, w czym odsetek młodzieży szkolnej stanowił 32,4%. Muzea pełniły w latach 1989-2008 bardzo ważną rolę w promocji kultury polskiej za granicą, zorganizowano w tym okresie ponad 200 wystaw poza Polską, niektóre z nich w najważniejszych instytucjach muzealnych na świecie.

4

ESTABLISHMENT OF ICOM NATIONAL COMMITTEE POLAND AND THE ROLE IT PLAYED IN 1947–1958

100%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2019

|

vol. 60

2-15

EN

International Committee Poland (PKN) of the International Council of Museums (ICOM) was founded in 1947 as a result of Poland having joined the United Nations, and subsequently the International Council on Monuments and Sites (UNESCO). Throughout the 72 years of its activity, ICOM Poland (PKN ICOM) has transformed from a smallsized group of museum directors and experts (21 individuals in 1947) into a team of professionals amounting to over 300 individuals (either professionally active or retired). Their contribution to shaping Polish museology will likely become the topic of an extensive monograph. In 1947-2018, ICOM Poland was presided by 8 individuals (see Table 1.); their operation mode was specified by subsequent ICOM Statues, modified by the General Assembly, as well as the ICOM Code of Ethics for Museums. It is the first decade of the ICOM Poland operations that is discussed in the paper; the names of the illustrious museologists of that period are given; they were the ones who in 1947-58 worked out the principles of cooperation, and despite the challenging political situation, were able to gradually introduce the rules of creating museums and of managing them as institutions of heritage protection and active learning, open to a broad exchange of ideas and international cooperation; furthermore, they worked out the assumptions and models for museum exhibits’ conservation and documentation.

5

SERIA MUZEOLOGIA

100%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2012

|

vol. 53

212-217

PL

Zainicjowanie nowej serii publikacji pod nazwą MUZEOLOGIA jest odpowiedzią na zapotrzebowanie na książki i podręczniki potrzebne w procesie kształcenia na studiach muzeologicznych (w 2011 r. powołano nowy interdyscyplinarny kierunek Muzeologia na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), ale także rezultatem powołania w latach 2010– 2011 przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego programu pn. Akademia Zarządzania Muzeum, realizowanego w 2011 r. przez Muzeum Pałac w Wilanowie. Redaktorami serii są: Paweł Jaskanis – dyrektor Muzeum Pałacu w Wilanowie, Tomasz Makowski – dyrektor Biblioteki Narodowej w Warszawie, Stanisław Waltoś – dyrektor Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz pisząca te słowa. Wydawnictwem prowadzącym jest krakowskie Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych (TAiWPN ) Universitas, współpracujące z Muzeum Pałacem w Wilanowie i Akademią Zarządzania Muzeum, Polskim Komitetem Narodowym ICOM oraz Instytutem Muzeologii UKSW. Seria prezentuje interdyscyplinarne studia z zakresu muzeologii rozumianej szeroko jako nauka o współczesnych muzeach, ich filozofii, etyce, misji, metodach działań, praktyce, zadaniach, wykorzystywanych technologiach.Wydane zostały dotychczas (lata 2011–2012) trzy tomy: tom 1: Ekonomia muzeum. Materiały polsko-brytyjskiej konferencji naukowej, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Muzeum Pałac w Wilanowie 25–26 listopada 2010, red. Dorota Folga-Januszewska i Bartłomiej Gutowski, Kraków 2011; tom 2: Freda Matassa, Zarządzanie zbiorami muzeum. Podręcznik, tłum. Sonia Jaszczyńska, red. terminów prawniczych Andrzej Drozd, red. naukowa Dorota Folga-Januszewska, Kraków 2012 oraz tom 3: Muzea, wystawy, wypożyczenia. Propozycje działań Unii Europejskiej na rzecz mobilności kolekcji w Europie 2005¬–2008, red. Dorota Folga-Januszewska, Kraków 2012. Dwa następne są w trakcie prac redakcyjnych i mają ukazać się w 2012 r.: tom 4: Mirosław Borusiewicz, Nauka czy rozrywka? Nowa muzeologia w europejskich definicjach muzeum oraz tom 5: Edukacja w muzeum rzeczywistym i wirtualnym, red. Elżbieta Grygiel. Kolejnych 10 pozycji prezentuje tabela 3.

6

KONGRESY MUZEÓW I MUZEALNIKÓW

100%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2015

|

vol. 56

36-40

EN

Studies on the history of museums from antiquity until the end of the 17th century indicate that museums were institutions of a research and educational nature. Thus, the natural forms of disputes were meetings, conferences, seminars and even congresses. At Croton – the Pythagoreanism centre in the 4th century BC – a ‘musaeum’ meant a place for the daily collective meals of young aspiring philosophers, and thus deliberations were a ‘statutory’ activity. In modern Europe, the Mannheim Conference of Museum Professionals organised in 1903 is considered to have been the first international Congress of European Museums organised under the title of ‘How can we enhance the effect of museums on society?’. It was a summit for experienced museum professionals, and for many years the topics discussed there were the starting point for numerous important issues, such as museum pedagogy, extra-curricular teaching or helping disabled children. At that time, Alfred Lichtwark gave a famous speech on museums as key places of public education. The Museum Journal Monthly, published by the British Museums Association, is where we find information on similar meetings and summits held at the end of the 19th century and organised by the British Museums Association, which was founded in 1889. The most important meeting in the first half of the 20th century was the founding of the International Museum Office (IMO) in 1926 by a decision of the International Committee on Intellectual Cooperation, which was part of the League of Nations. The IMO in turn created national branches, whereas the Greek branch of the IMO organised one of the most important international congresses, known as the Conference of Museum Offices in Athens, which was held from 21st to 30th October 1931. The fruit of this conference was the so-called Athens Charter. The IMO contributed to a big summit in 1934 in Madrid devoted to museology and trends in reforming museums. On the basis of this congress, after WWII the world’s biggest museum organisation was established – the International Council of Museums (UN, UNESCO) in November 1946 (Poland has been a member since 1949). The essence of ICOM’s activity is organising annual congresses and numerous conferences, which at present (2014) attract 33,000 museum professionals working in 172 committees, including 117 national ones, 31 specialised committees, 5 regional unions (committees of regions) and 20 affiliated organisations. In Poland each Polish Culture Congress (1910, 1936, 1966, 1981, 2000, 2009) has included a ‘chapter’ devoted to museums. Six years after the last Polish Culture Congress, the First Congress of Polish Museum Professionals is to be held on 23-25 April 2015, convened at the initiative of non-governmental organisations and associations: the Polish Association of Museum Professionals, the Polish National Committee of ICOM and the Association of Open-Air Museums, in association with and under the patronage of the Ministry of Culture and National Heritage.

PL

Badania nad dziejami muzeów od starożytności do końca XVII w. wskazują, że muzea były instytucjami o charakterze ośrodków badawczo-edukacyjnych. Zatem spotkania, konferencje, seminaria, a nawet kongresy były naturalną formą dysput muzealnych. W Krotonie – ośrodku pitagoreizmu w IV wieku p.n.e. musaeum oznaczało codzienne miejsce wspólnych posiłków młodych adeptów filozofii, zatem konferowanie było czynnością „statutową”. W nowoczesnej Europie za pierwszy międzynarodowy kongres muzeów europejskich zorganizowany pod hasłem „Jak wzmacniać wpływ muzeów na społeczeństwo?” uznawana jest tzw. Mannheimska Konferencja Muzealników (niem. Museumstagung in Deutschland) zorganizowana w 1903 roku. Był to zjazd doświadczonych muzealników, a podejmowane tematy na wiele lat stały się punktem wyjścia dla dyskusji nad wielu ważnymi zagadnieniami, takimi jak pedagogika muzealna, nauczanie pozaszkolne, pomoc dzieciom niepełnosprawnym. Alfred Lichtwark wygłosił wówczas słynny referat poświęcony muzeom jako kluczowym miejscom publicznej edukacji. Miesięcznik „Museum Journal” wydawany przez brytyjskie Stowarzyszenie Muzeów jest miejscem, gdzie znajdujemy informacje o wielu podobnych spotkaniach i zjazdach, które odbyły się w końcu XIX w., zorganizowanych przez założone w 1889 r. brytyjskie Stowarzyszenie Muzeów (Museums Association). Najważniejszym spotkaniem pierwszej połowy XX w. było powołane w 1926 r. decyzją Międzynarodowego Instytutu [Komitetu] Współpracy Intelektualnej (ICIC - International Committee on Intellectual Cooperation), będącego częścią Ligi Narodów – Międzynarodowego Biura Muzeów (IMO – International Museum Office). Międzynarodowe Biuro Muzeów powołało z kolei krajowe lub narodowe oddziały, zaś grecki oddział IMO zorganizował jeden z najważniejszych międzynarodowych kongresów, trwający od 21 do 30 października 1931 r., znany jako Konferencja Biura Muzeów w Atenach. Rezultatem tej konferencji było uchwalenie tzw. Karty Ateńskiej. IMO przyczyniło się także do wielkiego zjazdu w 1934 r. w Madrycie poświęconego muzeologii i trendom w reformowaniu muzeów. Na bazie tego zaś kongresu, zawiązana została po II wojnie światowej największa muzealna organizacja na świecie – Międzynarodowa Rada Muzeów ICOM (ONZ, UNESCO) utworzona w listopadzie 1946 r. (Polska jest członkiem nieprzerwanie od 1949 r.). Istotą działania ICOM są coroczne kongresy i liczne konferencje skupiające obecnie (2014) 33 tysiące muzealników działających w 172 komitetach, w tym 117 komitetach narodowych, 31 międzynarodowych komitetach specjalistycznych, 5 związkach regionalnych (komitetach regionów) oraz 20 organizacjach afiliowanych. W Polsce wszystkie zorganizowane Kongresy Kultury Polskiej (1910, 1936, 1966, 1981, 2000, 2009) zawierały „rozdziały” poświęcone muzeom. Sześć lat po ostatnim Kongresie Kultury Polskiej, 23–25 kwietnia 2015 r. planowany jest I Kongres Muzealników Polskich, zwołany z inicjatywy organizacji i stowarzyszeń pozarządowych: Stowarzyszenia Muzealników Polskich, Polskiego Komitetu Narodowego ICOM oraz Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu, przy współpracy i wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

7

HISTORY OF THE MUSEUM CONCEPT AND CONTEMPORARY CHALLENGES: INTRODUCTION INTO THE DEBATE ON THE NEW ICOM MUSEUM DEFINITION

100%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2020

|

vol. 61

39-57

EN

The topic discussed in the paper is the change and evolution the concept of museum (Greek: museion, Latin: musaeum) has been undergoing for over 2500 years, as well as many of its different meanings: from the definition of a spot in space, including a place of worship, up to the name of learning form, research and knowledge centre, collection of texts and poetry, music and theatre festival, synonyms of a dictionary and encyclopaedia, library and a secluded study spot, up to large institutions co-creating culture and educating socially. Once museums had become social institutions, the process of defining their organizational form and their mission limits began. The International Council of Museums (ICOM), as an organization grouping museum employees and museologists, namely both practitioners and theoreticians, ever since its establishment in 1946 has on a number of occasions initiated works on a shared definition of museum. The paper assembles all the ICOM-proposed definitions in 1946–2007 presented both in English and Polish. The latest proposal submitted at the Kyoto ICOM General Conference on 7 September 2019 (Annex 1), however, for the first time aroused a heated debate and was not finally voted on by the ICOM General Assembly; instead, the debate has continued on the proposed phrasing since. The historical overview of the museum concept and the history of the ICOM museum definition presented against the opinions of invited Polish museum professionals is the ‘record of time’, documenting the considerations on the role and tasks of museum in contemporary society.

8

STUDIA W ZAKRESIE MUZEOLOGII I MUZEALNICTWA NA WYŻSZYCH UCZELNIACH W POLSCE A ŚWIATOWE STANDARDY NAUCZANIA MUZEOLOGII

63%

Folga-Januszewska D., Rottermund A.

Muzealnictwo

|

2009

|

vol. 2009(50)

47-56

PL

Rozwój studiów muzeologicznych dokonujący się bardzo dynamicznie w latach 80. i 90. XX w. niemal na całym świecie uświadomił, iż ta dziedzina traktowana dotąd jako „specjalizacja” stała się jednym z najbardziej rozległych, długotrwałych i wymagających obszarów na styku humanistyki, nauk ścisłych, inżynierii i nauk przyrodniczych. Muzeologia jest niewątpliwie signum temporis XXI w., jej znaczenie i metodologia ujrzane zostały w nowym świetle po badaniach Semira Zeki’ego i Johna Oniansa, którzy uświadomili neutralność kultury, a co za tym idzie fakt, iż muzea tworzone dla ujęcia wszystkich dziedzin ludzkiej działalności i historii naturalnej, nie są kolekcjonerskim kaprysem humanistów, lecz pewnym ewolucyjnym etapem funkcjonowania cywilizacji i próbą systematyzacji wiedzy. Świadomy ruch muzeologiczny rodził się równolegle z instytucjami muzeów (Museo de Codici Wawrzyńca Medyceusza na pocz. XVI w.) i ewoluował z nimi w Europie do początku XX wieku. Uczonym, który wprowadził do nowoczesnej humanistyki muzeologię jako naukę był Georges Henri Rivière (1897-1985). Mówiono o Riwierze, że z muzeologii uczynił religię, dzięki jego działalności w ICOM/UNESCO funkcjonowanie muzeów stało się rezultatem świadomej, naukowej refleksji i obszarem badań. Od chwili utworzenia w 1945 r. Ecole du Louvre – do lat 60. XX w. wykształcano standardy nauczania tej dziedziny, w latach 80. muzeologia wykładana była już dość powszechnie na całym świecie. W samej muzeologii od poł. XX w. rozróżniane były wyraźnie odrębne obszary badawcze: 1. historyczno-opisowy, zajmujący się historią muzeów, 2. strukturalno-informacyjny, w którym badane i poddawane analizie są metody organizacji muzeów, 3. działań służących zabezpieczaniu zbiorów, 4. prawno-ekonomiczny, w którym muzea traktowane są jako wydzielone „strefy” kulturowo-naukowe, wymagające zewnętrznych regulacji prawa, 5. badania rozwoju edukacji i działań społecznych, w tym także funkcji terapeutycznych i resocjalizacyjnych, 6. badań nad tworzeniem modeli przestrzenno-czasowych, w tym scenografii, architektury oraz. urbanistyki muzealnej i kształtowania pejzażu. Studia muzeologiczne (od magisterskich, podyplomowych, doktoranckich po tzw. podoktorskie) organizowane są najczęściej na świecie przez interdyscyplinarne centra, instytuty lub ośrodki na uniwersytetach. W Polsce edukację w tym zakresie prowadzą: Wyższa Szkoła Środowiska w Bydgoszczy, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku, a w Warszawie Uniwersytet Warszawski oraz Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

9

PROJEKT PRAWA O MUZEACH

51%

Folga-Januszewska D., Jaskanis P., Waltoś S.

Muzealnictwo

|

2010

|

vol. 2010(51)

11-21

PL

Doświadczenia lat 2007-2010, pozwalające widzieć polskie muzea w perspektywie współpracy europejskiej uświadomiły, że konieczne są zmiany sposobu myślenia o instytucji muzeum i zaakceptowanie jej szczególnej roli społecznej. Trzeba nadrobić stracony czas (dekada po 2000 r.), w którym zarówno problem opieki nad zbiorami i dostępu do nich (digitalizacja, edukacja), jak i palący problem utrzymania już istniejącej tkanki majątkowej, umknął ze świadomości polityków. Refleksje te stały się punktem wyjścia do złożenia przez nas – troje członków zespołu ds. zmian legislacyjnych dla muzeów projektu przekształcenia Ustawy o muzeach w Prawo o muzeach . Obejmowałoby ono szerszy zakres regulacji, dzięki którym muzea – instytucje kultury i nauki, będące jednocześnie opiekunami wielkich zasobów majątkowych – mogłyby wykorzystywać swój potencjał, stać się w większym stopniu obszarami przeżyć, nauki, rozrywki nie tracąc przy tym statusu kustoszy majątku publicznego. Wychodząc od przeredagowanej definicji muzeum i po określeniu stosowanych w niej terminów specyficznych dla muzeów, proponujemy następujące rozwiązania ustawowe, ujęte w trzech działach nierozerwalnie ze sobą połączonych, tworzących razem Prawo o muzeach:I. Podstawowe regulacje w zakresie prawa dla muzeów, II. Regulacje związane z ekonomiką muzeów, III. Regulacje służące realizacji zadań publicznych i społecznych przez muzea.Trzeba wyraźnie podkreślić, że zaproponowany układ działów jest porządkiem pragmatycznym. Regulacje prawne w dziale (I) pozwalają na rozpoczęcie procesu wdrożenia → (II) ekonomiki muzeów będącej podstawą właściwego funkcjonowania i rozwoju. Celem tych działań jest jak najlepsze → (III) wypełnianie funkcji muzeum jako instytucji pożytku publicznego, a więc działanie na rzecz rozwoju wiedzy, kultury, wrażliwości i kształtowania tożsamości w społeczeństwie z zachowaniem zasad prawa, własności, poszanowania odrębności, etyki oraz ochrony i przechowania majątku i wartości niematerialnych dla przyszłych pokoleń, w zakresie dorobku kultury, nauki i ochrony otoczenia naturalnego. Poniżej zamieszczamy propozycję układu najważniejszych zagadnień, wymieniając tylko tytuły działów i rozdziałów bez ich opisów szczegółowych:Dział I: obejmujący po zmianach dotychczasową Ustawę o muzeach, uzupełnioną o dodatkowe lub zmienione punkty.Rozdział I : Muzeum i muzealium.Rozdział II: Rada muzeum.Rozdział III: Pracownicy muzeów (muzealnicy).Rozdział IV: Nadzór nad działalnością muzeów i wsparcie merytoryczne.Dział II: Ekonomika muzeów, zasady finansowania muzeów i zasady współdziałania między muzeami.Rozdział I: Zabezpieczenie przed konfiskatą.Rozdział II: Ubezpieczenia muzealiów.Rozdział III: Zasady finansowania i prowadzenia muzeów.Dział III: Funkcje społeczne muzeum.Rozdział I : Domena publiczna – użycie znaku muzeum i wizualizacji muzeum oraz muzealiów.Rozdział II: Dostęp do zbiorów muzealnych.Rozdział III: Muzea w sieci i działaniach zewnętrznych. Działy II i III nie istniały właściwie w dotychczasowych regulacjach związanych z muzeami. Bardzo ważnymi, nowymi zagadnieniami, które objęłoby Prawo o muzeach (Dział II) jest zmiana zasad gwarancji rządowych oraz ochrona przed konfiskatą, które powinny być wprowadzone możliwie w najbliższym czasie.

10

Museum Studies in Polish Higher Schools and the World Standards of Teaching Museology

51%

Folga-Januszewska D., Rottermund A.

Muzealnictwo

|

2009

|

vol. 2009(50)

47-56

11

Museums in Poland in the Years 1989-2008

32%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2009

|

vol. 2009(50)

18-46

12

Museum Law Project

26%

Folga-Januszewska D., Jaskanis P., Waltoś S.

Muzealnictwo

|

2010

|

vol. 2010(51)

11-21

13

THE MUZEOLOGIA SERIES

26%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2012

|

vol. 53

212-217

Refine search results

13 Muzealnictwo

13 Folga-Januszewska D.

2 Jaskanis P.

2 Rottermund A.

2 Waltoś S.

2 2020

2 2019

1 2015

2 2012

2 2010

4 2009

HISTORIA POWOŁANIA I ROLA POLSKIEGO KOMITETU NARODOWEGO ICOM W LATACH 1947–1958

DZIEJE POJĘCIA MUZEUM I PROBLEMY WSPÓŁCZESNE – WPROWADZENIE DO DYSKUSJI NAD NOWĄ DEFINICJĄ MUZEUM ICOM

MUZEA W POLSCE 1989-2008

ESTABLISHMENT OF ICOM NATIONAL COMMITTEE POLAND AND THE ROLE IT PLAYED IN 1947–1958

SERIA MUZEOLOGIA

KONGRESY MUZEÓW I MUZEALNIKÓW

HISTORY OF THE MUSEUM CONCEPT AND CONTEMPORARY CHALLENGES: INTRODUCTION INTO THE DEBATE ON THE NEW ICOM MUSEUM DEFINITION

STUDIA W ZAKRESIE MUZEOLOGII I MUZEALNICTWA NA WYŻSZYCH UCZELNIACH W POLSCE A ŚWIATOWE STANDARDY NAUCZANIA MUZEOLOGII

PROJEKT PRAWA O MUZEACH

Museum Studies in Polish Higher Schools and the World Standards of Teaching Museology

Museums in Poland in the Years 1989-2008

Museum Law Project

THE MUZEOLOGIA SERIES