Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Region Islamu jest obejmuje większość istniejących na Ziemi obszarów suchych i półsuchych. Z tego względu woda stanowi tam surowiec deficytowy, posiadający znaczenie strategiczne. Niejednokrotnie w przeszłości i obecnie działania mające na celu zabezpieczenie odpowiednich ilości wody do celów gospodarczych i komunalnych prowadziło do konfliktów lokalnych jak i międzypaństwowych. W artykule wyjaśniono sposoby pozyskiwania wody stosowane na tym obszarze w przeszłości jak i współcześnie, zwłaszcza w krajach doświadczających eksplozji demograficznej i dużej dynamiki gospodarczej. Szczególny nacisk położono na geopolityczne znaczenie zasobów wody oraz możliwość zastosowania nowoczesnych technologii w jej pozyskiwaniu, co w uprzywilejowanej sytuacji stawia państwa dysponujące środkami finansowymi.
EN
The Islamic region includes most of the arid and semi-arid areas existing on Earth. For this reason, water is a deficit resource there, with strategic importance. Often, in the past and now, activities aimed at securing the right amount of water for economic and communal purposes led to local and interstate conflicts. The article explains the methods of obtaining water used in this area in the past as well as today, especially in countries experiencing demographic explosion and high economic dynamics. Particular emphasis was placed on the uneven distribution of desalination installations and the geopolitical importance of water resources as well as the possibility of using modern technologies in its acquisition, which in a privileged position puts countries with financial resources at their disposal.
PL
Celem artykułu jest wytłumaczenie zależności rozwoju gospodarczego poszczególnych stanów Indii od czynników demograficznych i kulturowych. Analiza danych ekonomicznych (PKB per capita) oraz wskaźników demograficznych i ilustrujących poziom rozwoju społecznego ukazuje daleko idące rozbieżności, których zrozumienie wymaga uwzględnienia cech kulturowych społeczności zamieszkujących poszczególne stany. India jest państwem, w którym nie mają zastosowania proste zależności między rozwojem gospodarczym a rozwojem ludności. Z drugiej strony doświadczenia poszczególnych stanów wydają się bardzo wartościowe z punktu widzenia projektowania polityki społecznej w krajach III Świata.
EN
The purpose of the article is to explain the dependence of economic development of individual states of India on demographic and cultural factors. The analysis of economic data (GDP per capita) and demographic indicators illustrating the level of social development shows far-reaching divergences, the understanding of which requires taking into account the cultural features of communities living in individual states. India is a country where simple relations between economic development and population development do not apply. On the other hand, the experiences of individual states seem very valuable from the point of view of designing social policy in the Third World countries.
PL
Cywilizacja islamska która przeżywała okres swojej świetności i niekwestionowanej dominacji w świecie podczas średniowiecza (wieki VIII-XII), w połowie wieku ubiegłego znalazła się w bardzo trudnej sytuacji. Wyparta z Europy i pozbawiona możliwości korzystania ze zdobyczy rewolucji przemysłowej, została zaliczona do tzw. Trzeciego Świata, jak eufemistycznie nazwano najbardziej upośledzone pod względem ekonomicznym i społecznym kraje świata. Perspektywy jej rozwoju wydawały się gorsze niż wszystkich innych cywilizacji pozaeuropejskich, gdyż była ona uważana za najbardziej „odporną” na modernizację, bezkompromisową i nieprzejednaną pod względem religijnym, a zatem niezdolną do dostosowania się do warunków nowoczesnej gospodarki. Od szybko zmieniającego się otoczenia świat islamu odgradzały niewzruszone zasady muzułmańskiej cywilizacji, które wpływały na wszystkie dziedziny życia, ściśle definiując m.in. społeczną pozycję kobiet, wykluczającą możliwość ich zaangażowania w rozwój gospodarczy (ograniczony dostęp do oświaty. poligamia, uprawnienia mężczyzn w sprawach rozwodowych, nakaz zasłaniania twarzy, etc.). Zasady te tworzyły z jednej strony mur izolujący islam od nowoczesnej technologii i gospodarki, a z drugiej, okazywały się mało atrakcyjne z punktu widzenia innych cywilizacji. W tych okolicznościach islam znajdował się w odwrocie w wielu regionach. Wypierany był z Indii, gdzie przeszło 70 mln muzułmanów zmuszonych było dostosować swoje życie do warunków określanych przez dominujący hinduizm. Na stopniowy zanik islam skazany był także w komunistycznych Chinach, gdzie żyło około 20 mln muzułmanów (Turkiestan Wschodni który w Chinach uzyskał status regionu autonomicznego Sinkiang Ujgurski, zasiedlanego planowo ludnością chińską, oraz prowincja Kansu na dawnym Szlaku Jedwabnym). W
5
Publication available in full text mode
Content available

Ukraina A.D. 2017

100%
PL
Ukraina jest dzisiaj państwem, którego przyszłość wydaje się bardzo trudna do przewidzenia z uwagi na krzyżujące się na jej terytorium sprzeczne interesy mocarstw, rodzące się w poszczególnych jej częściach tendencje separatystyczne, bardzo trudną sytuację gospodarczą, oraz nasilający się z roku na rok exodus ludności. W opracowaniu przedstawiono geograficzne uwarunkowania określające ogromny potencjał Ukrainy, który z uwagi na zaszłości historyczne jak i obecną sytuację polityczną, nie może zostać wykorzystany dla dobra państwa i narodu. Powoduje to, że dysponując najlepszymi warunkami dla rozwoju rolnictwa oraz ogromnym potencjałem przemysłowym, Ukraina pozostaje jednym z najbiedniejszych państw naszej części świata. Największą przeszkodą uniemożliwiającą nie tylko rozwój, ale samo przetrwanie państwa, nie są separatystyczne ugrupowania wspierane przez Moskwę, prowadzące operacje przeciwko armii ukraińskiej na wschodzie kraju, ale patologiczny system rządzenia, który umożliwia skrajnie niesprawiedliwy i nieefektywny rozkład dochodów w społeczeństwie oraz wyprowadzanie bogactwa z kraju przez uprzywilejowaną mniejszość.
EN
Ukraine is today a country whose future seems to be very difficult to predict because of the conflicting interests of the superpowers that intersect on its territory, the separatist tendencies emerging in its various parts, the very difficult economic situation, and the exodus of the population, growing year by year. The study presents the geographical conditions determining the huge potential of Ukraine, which due to historical circumstances and the current political situation, can not be utilized for the good of the state and the people. As a result, having the best conditions for agricultural development and huge industrial potential, Ukraine remains one of the poorest countries in our part of the world. The greatest obstacle preventing not only development, but the very survival of the state, are not separatist groups supported by Moscow, conducting operations against the Ukrainian army in the east of the country, but the pathological system of government that allows an extremely unjust and inefficient distribution of income among the population, and the extraction of wealth abroad by the privileged minority
PL
Potencjał demograficzny, a w konsekwencji także siła gospodarcza i polityczna Stanów Zjednoczonych, jest konsekwencją następujących po sobie fal imigracji. Przez pierwsze 150 lat istnienia Unii miał miejsce napływ migrantów z Europy, natomiast po 1965 roku najliczniejsi są Latynosi oraz przybysze z regionów Azji. W efekcie następują znaczące zmiany struktury etnicznej ludności, a jeszcze przed rokiem 2050 biali Amerykanie staną się mniejszością. Napływ ludności do USA zawsze był pochodną atrakcyjności tamtejszego rynku pracy, czym Ameryka różni się od Europy, gdzie głównym magnesem przyciągającym znaczną część migrantów jest pomoc socjalna. Jest to źródłem wielkich różnic w pozycji migrantów w Ameryce, gdzie w przeciwieństwie do Europy, każdy bez względu na swoje pochodzenie musi pracować i może osiągnąć sukces, i w Europie, gdzie największa część imigrantów pozostaje na marginesie społeczeństwa, żyjąc z pomocy socjalnej. Powstające w Europie Zachodniej muzułmańskie „społeczności równoległe” stanowią poważny problem społeczny i zagrożenie dla bezpieczeństwa. W Ameryce, gdzie afirmacja wielokulturowości nie ma miejsca, imigranci uczestniczą w życiu społeczeństwa, identyfikując się z Ameryką, przy jednoczesnym zachowaniu więzi z narodowymi kulturami. To Ameryka, a nie Europa jest regionem, w którym bliska realizacji jest humboldtowska idea „jedności w różnorodności”, która stanowi jedną z podstawowych zasad klasycznej geografii. Wzrost udziału imigrantów w zaludnieniu USA traktowany jest jako czynnik pozytywnie wpływający na pozycję międzynarodową Supermocarstwa, jego efektywność ekonomiczną i potencjał militarny.
EN
American society consists nowadays of 15% foreign born and 26% foreign stock populations. It means that more than 1/4 Americans have strong connections with other countries and states due to their origins or the origins of their parents. Proportions of the foreign born and foreign stock categories are going to grow during the next decades. It will strongly influence the demographic, economic and political situation of the Union. Racial and ethnic structure, in which white Americans will constitute minority before 2050 will become important factor influencing American foreign policy. In spite of the fact, that American priorities will remain relations with Anglo-Saxon partners (so called Five-Eyes Partnership), the analysts expect a shift of geographical emphasis in U.S. foreign policy. Due to the more and more influential immigrant groups there will be less interest in Europe and instead greater interest in Latin America and Asia. This process will be aided by trends in the global economy, particularly in the rise of China and India to the status of the world's first and third largest economies, as well as the growing importance of Asia in global trade. This will be followed by a shift in political power toward Asia. Demographic processes and growing importance of Asian and Latin American immigrants will make weaker the traditional ties with Europe which have been created by mass migrations from Europe during previous centuries. However, the multi-ethnic American society is believed to keep its Western cultural identity. The American ethno-racial mosaic seems to be quite different structure in comparison to the multi-cultural European pattern. It is mainly because American immigration is based on the attractiveness of American job market instead of the social aid, which attracts migrants to western European countries. American immigrants, in spite of the strong links with the culture and language of their fatherlands, are becoming American citizens and American patriots, what is not the case in Europe. Shifting demographic trends will make the United States more effective within the international system and allow it to remain innovative, economically wealthy, and militarily stronger.
PL
Najbardziej rozpowszechnionymi w literaturze popularnej i naukowej nazwami odnoszącymi się do wschodniej części Europy są wyrażenia Europa Środkowa lub Środkowo-wschodnia. Geograficzne uzasadnienie ma natomiast utrwalone w literaturze i świadomości społecznej rozróżnienie między Wschodem a Zachodem Europy. Jest ono także zgodne z realiami geopolitycznymi. W artykule przedstawione są przyczyny i konsekwencje upowszechnienia określeń sugerujących istnienie w naszej części Europy istnienie jednostki regionalnej odrębnej od Europy Wschodniej i Europy Zachodniej, wskazując na konieczność ich wyeliminowania z dyskursu naukowego. Jest to konieczne w celu zwiększenia precyzji języka geografii i geopolityki. Bez tego nie jest możliwe prawidłowego odzwierciedlanie rzeczywistości geograficznej przez te dyscypliny, co z kolei rzutuje na ich przydatność w kształtowaniu stosunków międzynarodowych.
EN
The primary tool utilized to shape and influence both social consciousness and international relations are geographical names used in textbooks and in the public debate. Their usefulness depends, among others, on how they are correct and precise. Contemporary geography does not seem to serve well international relations. This is because numerous geographical names are ambiguous and not precise. The most common names nowadays concerning the eastern part of Europe, both in scientific discourse and in colloquial language, are the expressions of Central Europe and East-Central Europe. Although they find justification neither in geographical reality nor in geopolitical conditions, they have dominated not only the media and popular publications, but also scientific literature. If the disciplines of geography and geopolitics are to be useful in foreign policy and international relations, they must reflect, with maximum precision, the geographic reality. Therefore it is necessary to restore the old distinction between East and West in the scientific discourse, which reflects best the geographical reality and geopolitical conditions of Europe.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie i wyjaśnienie przyczyn zmian, jakie nastąpiły w pojmowaniu narodu i nacjonalizmu w ciągu minionego stulecia. Główną przyczynę tych zmian autor upatruje w ekspansji ideologii lewicowo-liberalnej oraz w upowszechnieniu praktyk tzw. poprawności politycznej. Wyjaśnia on także, jaki wpływ na negatywną percepcję nacjonalizmu miała ideologizacja kształcenia i spadek jego poziomu w szkołach i na uczelniach. Dodatkowych uzasadnień dostarcza przeprowadzona analiza historyczna zmian w pojmowaniu narodu, a także fragment poświęcony idei narodowej w historii geografii, w którym wykazany jest absurdalny charakter postaw kosmopolitycznych. W konkluzji stwierdzono, że budowa siły narodowej w sferze kultury jest skutecznym narzędziem pozwalającym uniknąć zniszczenia dorobku cywilizacyjnego ludzkości. Istotnym elementem tego przedsięwzięcia jest przestrzeganie zasad racjonalności, a zwłaszcza precyzja języka w edukacji oraz w dyskusji naukowej, która zabezpieczyć ma przed zmianami semantycznymi, takimi jakie miały miejsce w przypadku pojęcia nacjonalizmu.
EN
The purpose of the article is to present and explain the reasons for the changes that have taken place in the perception of the nation and nationalism over the past century. The author sees the main reason for these changes in the expansion of left-liberal ideology and the dissemination of so-called political correctness. He also explains how the ideologization of education and the decline in its level at schools and universities had a negative impact on nationalism. Additional justifications are provided by the historical analysis of changes in the perception of the nation, as well as the fragment dedicated to the national idea in the history of geography, which shows the absurd nature of cosmopolitan attitudes. The conclusion states that building national strength in the sphere of culture is an effective tool to avoid destroying the Western civilization. An important element of this undertaking is compliance with the principles of rationality, and especially the precision of language in education and in scientific discussion, which is to protect against semantic changes, such as occurred in the case of the concept of nationalism.
PL
Metale ziem rzadkich są materiałami, które miano surowców strategicznych zyskały w ostatnich dwóch dekadach. Chociaż ich rynek w porównaniu do innych produktów górnictwa i metalurgii jest mikroskopijny, znajdują się one na liście tzw. surowców krytycznych zarówno w Unii Europejskiej jak i w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Niewielkie ilości tych metali są bowiem niezbędne dla rozwoju najnowocześniejszych dziedzin przemysłu, istotnych z punktu widzenia procesu transformacji energetycznej i cyfrowej, oraz produkcji nowoczesnych rodzajów uzbrojenia. W przeciwieństwie do innych surowców i półproduktów pochodzenia górniczego, które są oferowane przez wielu dostawców, rynek metali ziem rzadkich został zmonopolizowany przez Chiny. Celem artykułu jest wyjaśnienie znaczenia ziem rzadkich w nowoczesnej gospodarce, okoliczności i przyczyn opanowania rynku tych surowców przez jedno mocarstwo, a także możliwych ekologicznych, ekonomicznych i geopolitycznych konsekwencji tej mało komfortowej dla Zachodu sytuacji. Mając na uwadze konsekwencje chińskiego monopolu w postaci destabilizacji sytuacji ekonomicznej oraz możliwe zagrożenie bezpieczeństwa w skali światowej, autorzy wskazują na możliwe kroki, jakie mogą podjąć mocarstwa zachodnie i ich społeczeństwa w celu dywersyfikacji dostaw metali ziem rzadkich..
EN
Rare earths are materials that have become a strategic resource in the last two decades. Although their market is microscopic compared to other mining and metallurgical products, they are on the list of so-called critical raw materials both in the European Union and in the United States of America. This is because small amounts of these metals are necessary for the development of the most modern industries, important from the point of view of the energy and digital transformation process and the production of modern types of weapons. Unlike other mining raw materials that are offered by numerous suppliers, the rare earth metal market has been effectively monopolized by China. The aim of the article is to explain the importance of rare earths in the modern economy, the circumstances and reasons for the control of the market of these materials by a single power, as well as the possible ecological, economic and geopolitical consequences of this uncomfortable situation for the West. Considering the consequences of the Chinese monopoly in the form of destabilizing the economic situation and the possible threat to security on a global scale, the authors point to possible steps that can be taken by Western powers and their societies in order to diversify supplies of rare earth metals.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.