Search results

1

The Power of Culture: A Map, a Manifesto and a Message in a Bottle

100%

Beilharz P.

Prace Kulturoznawcze

|

2016

|

vol. 20

19-28

PL

Kultura oraz refleksje o niej to zjawiska wszechobecne. Po zwrocie lingwistycznym nastąpił zwrot kulturowy; jednak fenomen ten zdaje się dużo bardziej powszechny, jeśli spojrzymy na jego popularne i intelektualne konsekwencje. Sytuacja ta jest jednocześnie wymowna lub wręcz symptomatyczna oraz zagmatwana, żeby nie powiedzieć niepokojąca — albowiem coś, co jest wszędzie w pewnym sensie i niejako z definicji, nie istnieje nigdzie. W dzisiejszych czasach z niezwykłą łatwością mówimy o kulturze wysokiej lub niskiej bądź o popkulturze, ze szczególnym naciskiem na jej główny nurt oraz subkultury czy wielokulturowość. Kultura wzbudza zainteresowanie nie tylko z punktu widzenia krytyki, lecz także jej praktycznego lub zarządczego zastosowania, w którym pojęcie „kultura” traktowane jest jak magiczne słowo klucz. Niniejsze opracowanie to podróż do wnętrza tego skomplikowanego labiryntu, gdzie za kompas posłużą nam trzy inne prace. Pierwszą będzie klasyczne już opracowanie autorstwa Raymonda Williamsa pt. Culture and Society, w którym kultura postrzegana jest jako klucz do zrozumienia całości stylu życia oraz, może w jeszcze większym stopniu, jako obszar, z którego wyłoniła się nowoczesność. Drugim dziełem będzie praca czy manifest ogłoszony w ramach Mocnego programu socjologii kultury, realizowanego przez szkołę Jeffreya Alexandra w Yale, gdzie kultura postrzegana jest przez pryzmat neodurkheimowski jako główny punkt, na którym skupiają się nauki społeczne. Ostatnie dzieło to długoterminowy projekt oraz efekty pracy Zygmunta Baumana, który kulturę traktuje zarówno jako zjawisko stwarzające możliwości, jak i ograniczające niczym więzienie. Owe trzy kroki — lub lepiej ujęcia kultury — nie są w zamyśle teleologiczne inie mają prezentować postępu w czasie. Stwarzają one raczej okazję do uwypuklenia przedmiotu lub podmiotu dyskusji, a zatem użyto ich tutaj jako metod ujęcia podobnych bądź takich samych problemów związanych z określeniem sensu kultury. W pierwszym przypadku jest to sens historyczny i lokalny oraz, naturalnie, imperialny, z racji swego brytyjskiego rodowodu. Drugi przykład to również ujęcie lokalne lub narodowe, choć o globalnych aspiracjach. Trzeci zaś, wywodząc się z regionu Europy Wschodniej, zawiera aspiracje kontynentalne i kosmopolityczne. Poza ramami reprezentowanymi przez wymienione ujęcia punktem odniesienia będą też dwa kolejne, stosowane w różnym stopniu: filozofia Gramsciego oraz teoria krytyczna, a dokładniej koncepcja szkoły frankfurckiej. W tych ujęciach kultura jest powszechnie postrzegana jako kwestia czynienia/robienia/bycia. Odnosi się to zarówno do plastyczności, jak i wspólnych sposobów urządzania życia codziennego, do trwałości i spójności współdzielonego repertuaru zachowywania, naśladowania, tworzenia oraz odtwarzania naszych światów społecznych. W tym ujęciu kultura jest w rzeczy samej wszechobecna.

2

The Worlds We Create

100%

Beilharz P.

|

2006

|

vol. 155

|

issue 3

325-336

EN

The following paper uses three of Bauman’s interlocutors-Michel Foucault, Giorgio Agamben and Cornelius Castoriadis-to open issues of the worlds we create, for better and more often for worse. Bauman uses Foucault to rethink the sociology of the factory as a site of discipline, though the fibre of his argument is also open to Marxist social history from below. He borrows more selectively from Agamben, in order to address more general problems of modernity and violence. The work of Castoriadis appears in a more positive register in Bauman’s work, for his is also a modern and classical enthusiasm for cities as a counterpoint to camps.

3

Psy szczekają, karnawał trwa dalej… O Zygmuncie Baumanie, nowoczesności i Zagładzie po latach

100%

Beilharz P.

Studia Litteraria et Historica

|

2022

|

issue 11

PL

Nowoczesność i Zagłada (wyd. oryg. Modernity and the Holocaust) ma już trzydzieści lat. Jak należy podchodzić dziś do tej książki, kontrowersji wokół niej, jej historii i jej kontekstu? W niniejszym artykule proponuję trzy kroki, które przeprowadzą nas przez ten labirynt. W kroku pierwszym, przypominam główne twierdzenia, które Zygmunt Bauman stawia w swojej książce z roku 1989. W drugim odnoszę się do opublikowanego w roku 2002 czterotomowego zbioru esejów na jej temat pod moją redakcją, który przedstawia recepcję tej pracy w ciągu dziesięciu lat od jej wydania. W trzecim kroku zaś nawiązuję do nowego tomu zatytułowanego Revisiting Modernity and the Holocaust [Nowoczesność i Zagłada po latach], który ukazał się w roku 2022 i służy za trzeci pryzmat oglądu obejmujący kolejny przedział czasowy. W podsumowaniu stwierdzam, że książka Baumana stała się pozycją klasyczną, co oznacza, że nadal stanowi nieodzowną lekturę i punkt odniesienia, ale w międzyczasie debata posunęła się już dalej i zaczęła toczyć się nowymi torami. Jak mawiał Bauman: „Psy szczekają, a karnawał toczy się dalej”.

EN

Modernity and the Holocaust is now thirty years old. How should we respond to the book, its controversy, and its history or context? In this essay I offer three steps as a way into this labyrinth. First, I review the core claims of Bauman’s book (1989). Second, I use my four-volume edited collection of essays on his work (2002) as a decade check on its reception. Third, the new volume, Revisiting Modernity and the Holocaust: Heritage, Dilemmas, Extensions (2022) is brought into play as a third optic or time slice. I conclude that the book is a classic, which means we should still read it and use it as a marker, but also that the debate has out of necessity moved on. As Bauman used to say, “The dogs bark, the carnival moves on”.

Refine search results

1 Polish Sociological Review

1 Prace Kulturoznawcze

1 Studia Litteraria et Historica

1 2022

1 2016

1 2006

3 Beilharz P.

The Power of Culture: A Map, a Manifesto and a Message in a Bottle

The Worlds We Create

Psy szczekają, karnawał trwa dalej… O Zygmuncie Baumanie, nowoczesności i Zagładzie po latach