Search results

1

Z badań czwartorzędu w Polsce. Pamięci Profesor Haliny Klatkowej

100%

Forysiak J., Twardy J.

Acta Geographica Lodziensia

|

2017

|

vol. 106

13-15

2

Zapis holoceńskich procesów eolicznych w osadach wybranych jezior kopalnych i torfowisk centralnej Polski

100%

Twardy J., Forysiak J.

Acta Geographica Lodziensia

|

2016

|

vol. 105

125-140

PL

Artykuł przedstawia związki przestrzenne wydm i obszarów mokradłowych w centralnej Polsce oraz zapis aktywności eolicznej w osadach biogenicznych. Interakcję wydm i sąsiadujących z nimi torfowisk rozpatrzono dla holocenu, nawiązując do chronologii archeologicznej. Przedstawione stanowiska z środkowej Polski dobrze ilustrują zapis wzbudzanych antropogenicznie zmian, jak też reakcję na te zmiany w geosystemach mokradłowych. Osady eoliczne składane były w postaci miąższych warstw w osadach biogenicznych w strefie styku wydm i mokradeł lub cieńszych wkładek i domieszek – w innych częściach badanych torfowisk. Dla młodszej części holocenu okresy zintensyfikowanych procesów eolicznych odniesiono do etapów tzw. antropogenicznej fazy wydmotwórczej.

EN

The article is focused on considerations on spatial relationships between dunes and wetlands in Central Poland and also on aeolian record in organic deposits. The interactions between dunes and neighboring peatlands have been analysed for the Holocene, according to the archaeological chronology. The presented sites illustrate well the record of human inducted processes as well as the reaction of wetland ecosystems. Aeolian deposits were deposited as thick layers within biogenic sediments at the contact zone of dunes and wetlands and as thinner interlaminations or admixtures in other parts of the studied peatlands. For the Late Holocene, periods of intensified interaction between aeolian processes and peatland have been related to stages of the so-called human-inducted dune forming phase.

3

Wpływ środowiska przyrodniczego na rozmieszczenie osadnictwa kultury pucharów lejkowatych w dorzeczu środkowej Tążyny

100%

Twardy J., Forysiak J.

Acta Geographica Lodziensia

|

2018

|

vol. 107

53-72

PL

Przedstawione zostały cechy środowiska przyrodniczego fragmentu dorzecza Tążyny, przede wszystkim budowa geologiczna, cechy geomorfologiczne, a także wody powierzchniowe oraz pokrywa glebowa. Dokonano analizy związku wymienionych elementów środowiska z intensywnością zasiedlenia obszaru w trakcie funkcjonowania społeczności kultury pucharów lejkowatych. Stwierdzono, że dobre rozpoznanie warunków środowiskowych wpłynęło na wybór do zasiedlenia przede wszystkim siedlisk położonych na obszarach piaszczystych, o niewielkim zróżnicowaniu rzeźby terenu, gdzie wykształciły się gleby bielicoziemne i czarne ziemie, położonych w dolinach, w odległości kilkuset metrów od cieków.

EN

The article presents natural environmental features of part of the Tążyna River basin – mostly geology, geomorphology and topography, but also surface waters and soil cover. The relationship between these components of the environment and the intensity of settlement of the area during the Funnel Beaker culture community was analysed. It is concluded that a good recognition of environmental conditions determined the choice mainly of habitats in sandy areas with a slightly diversified relief, where podzols and black soils had developed in the valleys, and a few hundred metres from streams.

4

Warunki funkcjonowania i rozwój torfowiska w zagłębieniu krasowym w okolicach Paradyża

100%

Brzozowicz D., Forysiak J.

Acta Geographica Lodziensia

|

2016

|

vol. 105

69-79

PL

W artykule dokonano analizy cech torfowiska funkcjonującego w północnej części Wzgórz Opoczyńskich, w zagłębieniu występującym na obszarze krasu reprodukowanego. Opisano cechy geologiczne i geomorfologiczne terenu, na którym występują inne formy o takiej genezie. Zagłębienia powstałe w wyniku krasowienia wapieni jurajskich przykrytych cienką warstwą plejstoceńskich glin zwałowych stanowią sprzyjające środowisko do tworzenia się w nich zbiorników wodnych i torfowisk, z depozycją osadów biogenicznych. Pobrano rdzeń osadów z torfowiska leżącego na północ od Paradyża i oznaczono jego parametry, takie jak: popielność osadu, odczyn i przewodność elektrolityczna oraz zawartość węglanu wa pnia, co pozwoliło wnioskować o warunkach funkcjonowania zagłębienia i etapach rozwoju torfowiska.

EN

This article is concerned with the properties of peatland that function in the karst depression in the northern part of the Opoczno Hills. The geological and geomorphological properties that display the preview of the genesis of said landforms are discussed. The depressions that developed as a result of the collapse of Jurassic limestone and are covered with a thin layer of Pleistocene moraine till serve as an environment that is very conducive to the development of water bodies and peatbogs with deposition of biogenic sediments. A core sample of the biogenic sediments has been extracted from one of the peat bogs north of Paradyż and analysed to determine the ash content, pH value, electrolytic conductivity, as well as calcium carbonate content. It allowed to formulate conclusion on the environmental conditions of the depression and the phases of development of the peatbog.

5

Środowiskowe czynniki lokalizacji wybranych grodzisk w środkowej części Polski Zachodniej

81%

Twardy J., Forysiak J., Rodak S., Moździoch S.

Acta Geographica Lodziensia

|

2018

|

vol. 107

93-117

PL

W pracy przedstawiono analizy czynników środowiskowych, które wpłynęły na lokalizację czterech wybranych grodzisk wczesnośredniowiecznych, położonych w centralnej części Polski Zachodniej. Badano następujące obiekty: grodzisko w Bobrownikach, usytuowane na granicy Pradoliny Warciańsko-Odrzańskiej i Wzniesień Zielonogórskich, następnie obiekt w Bytomiu Odrzańskim leżący w dolinie Odry na terenie Pradoliny Głogowskiej oraz grodziska w Solnikach i Popęszycach znajdujące się na Wzgórzach Dalkowskich. W terenie przeprowadzono badania geomorfologiczne i z zakresu geologii czwartorzędu, inne czynniki środowiskowe, takie jak hydrologia, gleby, potencjalna roślinność naturalna analizowano na podstawie źródeł literaturowych i kartograficznych. Za dominujący czynnik uznano rzeźbę terenu, bardzo istotną dla zapewnienia położenia obronnego grodom w Bobrownikach, Solnikach i Popęszycach. W dwóch przypadkach (Solniki i Bobrowniki) wyszukanie odpowiednich form terenu, takich jak ostrogi denudacyjne i wysokie krawędzie erozyjne, umożliwiło organizację grodziska niemalże bez wznoszenia wałów obronnych. Oprócz rzeźby terenu ważne były także elementy hydrologiczne (przebieg koryt rzecznych i rozmieszczenie podmokłości oraz bagnisk na dnie dużej doliny rzecznej), zapewniające obronne położenie obiektowi w Bytomiu Odrzańskim. Pozostałe czynniki naturalne miały niejednoznaczny i generalnie mniejszy wpływ na lokowanie grodów we wczesnym średniowieczu w centralnej części Polski Zachodniej.

EN

The paper presents environmental factors that influenced the location of four selected early medieval strongholds in central Western Poland. The following objects were examined: a stronghold at Bobrowniki, on the border between the Warta-Odra Pradolina and Zielona Góra Hillocks, a stronghold at Bytom Odrzański in the Odra River valley within the Głogów Pradolina, and strongholds at Solniki and Popęszyce in the Dalków Hills. Geomorphic and Quaternary research was carried out during fieldworks, while other environmental factors were analysed from literature and cartographic sources. The relief was considered the dominant factor; it was very important to provide a defensive location for the strongholds at Bobrowniki, Solniki and Popęszyce. In two cases (Solniki and Bobrowniki), finding suitable geomorphological forms, such as intervalley rims and high erosional edges, enabled the stronghold to be settled almost without building ramparts. Besides relief, hydrology was also important (the course of river channels and the distribution of wetlands and marshes at the bottom of a large river valley), which ensured the defensive location at Bytom Odrzański. Other natural factors had an ambiguous and generally smaller impact on the settlement of strongholds in the early Middle Ages in central Western Poland.

6

Okresy wzmożonej antropopresji na obszarze Polski Środkowej w świetle badań holoceńskich osadów eolicznych, stokowych, rzecznych i torfowiskowych

81%

Twardy J., Forysiak J., Kittel P.

Acta Geographica Lodziensia

|

2018

|

vol. 107

119-136

PL

W niniejszej pracy zestawiono i przedyskutowano serię 120 datowań radiowęglowych holoceńskich osadów eolicznych, stokowych, rzecznych i torfowiskowych. Osady te powstawały w centralnej Polsce w warunkach antropopresji. Bazując na podziale stratygraficznym holocenu oraz chronologii archeologicznej omówiono zdarzenia, które prowadziły do powstawania wyżej wymienionych utworów geologicznych. Zdarzenia w geosystemach eolicznych, stokowych, dolinnych i torfowiskowych powiązano z funkcjonowaniem osadnictwa pradziejowego i historycznego w Polsce Środkowej. Szczególną uwagę zwrócono na kilka okresów, podczas których dochodziło do synchronicznej transformacji rzeźby form eolicznych, stoków, den dolin rzecznych i systemów torfowiskowych.

EN

The paper summarises and discusses a set of 120 radiocarbon dates of Holocene aeolian, slope, fluvial and peatbog sediments from Central Poland that were deposited under human impact. Based on both the Holocene chronostratigraphic division and archaeological chronology, events that led to the formation of these sediments are presented. A link is made connecting events in aeolian, slope, fluvial and peatbog geosystems to the activity of prehistoric cultures and to settlement development in modern times in Central Poland. Special attention is paid to periods in which the responses of different systems were synchronous to each other.

7

Cechy litologiczne wypełnień wybranych zagłębień bezodpływowych obszaru Wysoczyzny Łódzkiej

71%

Forysiak J., Majecka A., Marks L., Tołoczko-Pasek A., Okupny D.

Acta Geographica Lodziensia

|

2017

|

vol. 106

195-210

PL

Małe zagłębienia bezodpływowe są powszechnym elementem rzeźby terenu środkowej Polski. Ich powstanie wiąże się głównie z procesami glacjalnymi, rzecznymi czy eolicznymi, ale większość form położonych w obszarach wysoczyznowych jest wynikiem wytapiania brył martwego lodu w fazie recesji lądolodu stadiału warty (zlodowacenia odry). Prace badawcze prowadzone były na Wysoczyźnie Łódzkiej, w czterech stanowiskach z zespołami zagłębień. Miały na celu porównanie cech litologicznych wypełnień. Badania osadów pozwoliły na wyróżnienie czterech zespołów litologicznych i ukazanie zróżnicowania wypełnień badanych zbiorników. Część zagłębień nie zawierała osadów biogenicznych interglacjału eemskiego czy wczesnego vistulianu. Wskazuje to na zróżnicowanie lokalnych warunków geologicznych i odmienny przebieg zapełniania zbiorników.

EN

Small closed depressions are a common feature of the landscape of Central Poland. Their origin has been connected to various morphogenetic processes but most of the forms located in upland areas are the result of the melting of buried ice in the recession phase of the ice sheet of the Warta Stadial. A study of four sites with clusters of depressions, is being carried out in the Łódź Upland to compare the lithological features of their infillings. The analyses of the sediments have allowed to distinguish four lithological units and to display the variation between the infillings of the studied basins. Some of the depressions do not contain biogenic sediments of the Eemian Interglacial or the Early Vistulian. It indicates the presence of differences in the local geological conditions and a different course of the process of filling in of the basins.

8

Wstępna charakterystyka geologiczna i paleobotaniczna mokradła w Kopytkowie na tle analizy współczesnych warunków wodnych i szaty roślinnej (dolina Biebrzy, NE Polska)

51%

Okupny D., Fortuniak K., Kloss M., Ziułkiewicz M., Forysiak J., Fortuniak A., Bednorz L., Pawlak W.

Acta Geographica Lodziensia

|

2016

|

vol. 105

149-162

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań geologicznych i paleobotanicznych mokradła Kopytkowo, położonego w Basenie Środkowej Biebrzy. Prace wykonane zostały w otoczeniu stanowiska pomiarów strumieni gazów cieplarnianych w Kopytkowie. Misa opisywanego mokradła powstała w wyniku odcięcia koryta rzecznego, a następnie podtopienia odcinka doliny Biebrzy. Złoże budują przede wszystkim mułki organiczne, a warstwę przypowierzchniową stanowi torf turzycowy. Wody stwierdzone w badanym złożu wykazują silne powiązania z wodami podziemnymi i ograniczone z wodami opadowymi. Obecnie w najbliższym otoczeniu stanowiska pomiarowego dominują dwa zbiorowiska roślinne: trzcinowisko wzdłuż koryta Kopytkówki i zbiorowisko wysokich turzyc.

EN

The article presents the results of geological and palaeobotanical studies of the Kopytkowo swamp, located in the Middle Biebrza Basin. The work was carried out in the vicinity of a measure point for streams of greenhouse gases in Kopyt - kowo. The basin of the described swamp developed as a result of a cut-off of a river channel and a subsequent flooding of a part of the lower Biebrza. The deposit is composed mainly of organic silt. The subsurface layer is composed of sedge peat. The waters contained in the studied deposit display a strong genetic connection to underground waters and a limited connection to rainwater. Currently there are two dominant plant communities in the immediate vicinity of the measure point: an assemblage of high sedges and an extended patch of reed along the Kopytówka.

9

BUDOWA GEOLOGICZNA I ROZWÓJ RZEŹBY OKOLIC SZADKU

50%

Czyż J., Forysiak J.

Biuletyn Szadkowski

|

2001

|

issue 01

91-100

Refine search results

8 Acta Geographica Lodziensia

1 Biuletyn Szadkowski

9 Forysiak J.

5 Twardy J.

2 Okupny D.

1 Bednorz L.

1 Brzozowicz D.

1 Czyż J.

1 Fortuniak A.

1 Fortuniak K.

1 Kittel P.

1 Kloss M.

1 Majecka A.

1 Marks L.

1 Moździoch S.

1 Pawlak W.

1 Rodak S.

1 Tołoczko-Pasek A.

1 Ziułkiewicz M.

3 2018

2 2017

3 2016

1 2001

Z badań czwartorzędu w Polsce. Pamięci Profesor Haliny Klatkowej

Zapis holoceńskich procesów eolicznych w osadach wybranych jezior kopalnych i torfowisk centralnej Polski

Wpływ środowiska przyrodniczego na rozmieszczenie osadnictwa kultury pucharów lejkowatych w dorzeczu środkowej Tążyny

Warunki funkcjonowania i rozwój torfowiska w zagłębieniu krasowym w okolicach Paradyża

Środowiskowe czynniki lokalizacji wybranych grodzisk w środkowej części Polski Zachodniej

Okresy wzmożonej antropopresji na obszarze Polski Środkowej w świetle badań holoceńskich osadów eolicznych, stokowych, rzecznych i torfowiskowych

Cechy litologiczne wypełnień wybranych zagłębień bezodpływowych obszaru Wysoczyzny Łódzkiej

Wstępna charakterystyka geologiczna i paleobotaniczna mokradła w Kopytkowie na tle analizy współczesnych warunków wodnych i szaty roślinnej (dolina Biebrzy, NE Polska)

BUDOWA GEOLOGICZNA I ROZWÓJ RZEŹBY OKOLIC SZADKU